ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ 2015

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ 2015

Μακροοικονομικές εξελίξεις σε οικονομίες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα επιβραδύνθηκε το 2015. Ο ρυθμός ανόδου του παγκόσμιου προϊόντος παρέμεινε άνισος μεταξύ των μεγαλύτερων οικονομιών. Προηγμένες οικονομίες = επιτάχυνση Αναδυόμενες οικονομίες = επιβράδυνση

Μακροοικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα Ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ το 2015 αναμένεται να είναι μηδενικός σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού για το 2016. Το εμπόριο αύξησε την προστιθέμενη αξία κατά 4,6% το 2014 έναντι μείωσης κατά 2,5% το 2013. Ο όγκος των λιανικών πωλήσεων: Ο δείκτης όγκου λιανικών πωλήσεων αυξήθηκε το πρώτο οκτάμηνο του 2015 κατά 1,0% έναντι της ίδιας περιόδου πέρυσι.

Η απασχόληση Μετά από μια περίοδο συνεχούς συρρίκνωσης (2008-2013) και μικρής αύξησης το 2014 (0,1%), η απασχόληση στην Ελλάδα αυξήθηκε το 2015 κατά 2,4%. Ωστόσο παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. 7 στις 10 θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν τον τελευταίο χρόνο καλύφθηκαν από γυναίκες, ενώ πολύ ισχυρή ήταν η αύξηση των εργοδοτών, ανεξαρτήτως φύλου. Το ποσοστό ανεργίας συρρικνώθηκε σε 24,6% από 26,8% το 2014, ενώ σε απόλυτα μεγέθη οι άνεργοι είναι κατά 100.000 λιγότεροι σε σύγκριση με πέρυσι.

Ποσοστιαίες ετήσιες μεταβολές στην απασχόληση Θέση στο επάγγελμα και φύλο για το σύνολο της οικονομίας Άνδρες Γυναίκες Σύνολο Εργοδότες 13,9 16,6 14,6 Αυτοαπασχολούμενοι -3,6 4,4-1,0 Μισθωτοί 1,4 4,5 2,8 Συμβοηθούντα μέλη 12,2-7,2-0,2 Σύνολο 1,2 4,1 2,4

Η απασχόληση στο εμπόριο Η απασχόληση στο εμπόριο αυξήθηκε κατά 5,3% φέτος μετά από συνεχή συρρίκνωση την περίοδο 2009-2014, ενισχυμένη κατά 32.824 θέσεις εργασίας. Απασχολεί 657.319 άτομα φτάνοντας στα επίπεδα του 1997. Ωστόσο κέρδισε σε όρους απασχόλησης δύο έτη, καθώς το 2014 η απασχόληση του κλάδου είχε υποχωρήσει στο επίπεδο του 1995. Παρά τις πιέσεις που δέχεται το εμπόριο καθ' όλη τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, παραμένει ο σημαντικότερος εργοδότης της χώρας, με μερίδιο 18,1% στη συνολική απασχόληση και 20,8% στη μη αγροτική απασχόληση. Εξακολουθεί να συγκεντρώνει την υψηλότερη αναλογία των εργαζόμενων νέων κάτω των 25 ετών σε σύγκριση με το σύνολο της οικονομίας.

Κατανομή νέων θέσεων εργασίας στο εμπόριο 100,0% 80,0% 85,0% 60,0% 40,0% 20,0% 20,9% 4,3% 0,0% -20,0% ΕΡΓΟΔΟΤΕΣ ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΜΙΣΘΩΤΟΙ ΒΟΗΘΟΙ -10,1%

Με μία ματιά το εμπόριο Παρουσίασε αύξηση απασχόλησης κατά 5,3% η οποία υποστηρίχθηκε κυρίως από την ισχυρή αύξηση των εργοδοτών και των μισθωτών, ενώ επιβραδυντική ήταν η επίδραση από τη συρρίκνωση του αριθμού των αυτοαπασχολουμένων Συγκεντρώνει σχετικά υψηλό ποσοστό μερικής απασχόλησης, ιδιαίτερα μεταξύ των γυναικών που εργάζονται ως μισθωτοί. Διατηρεί την ικανότητα να προσελκύει νεανικό εργατικό δυναμικό και γυναίκες. Χαρακτηρίζεται από εργαζομένους με σχετικά χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο. Δεν συγκεντρώνει υψηλά ποσοστά μισθωτών με συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Οι ΑΕ & ΕΠΕ απασχολούν 176.534 από το σύνολο 657.319 δηλ. 26,8% (μέση απασχόληση 29,5 από 27,1 το 2013).

Επίπεδο Απασχόλησης στο Εμπόριο ανά θέση στο Επάγγελμα 500.000 450.000 ΜΙΣΘΩΤΟΙ 400.000 350.000 ΕΡΓΟΔΟΤΕΣ 300.000 250.000 ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ 200.000 ΜΙΣΘΩΤΟΙ 150.000 100.000 ΕΡΓΟΔΟΤΕΣ ΒΟΗΘΟΙ 50.000 ΒΟΗΘΟΙ 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Ποσοστιαία μεταβολή απασχόλησης 10,0% 5,0% 0,0% 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015-5,0% -10,0% -15,0% ΣΥΝΟΛΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

Μεταβολές απασχόλησης ανά θέση 15,0% ΜΙΣΘΩΤΟΙ 8,0% ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ 6,0% 10,0% 4,0% 5,0% 2,0% 0,0% 0,0% 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015-2,0% -5,0% -4,0% -10,0% -6,0% -8,0% -15,0% ΣΥΝΟΛΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ -10,0% ΣΥΝΟΛΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ

ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ 2014 ΑΕ -ΕΠΕ Το 2014 ήταν έτος ορόσημο για την ελληνική οικονομία. Στις ΑΕ και ΕΠΕ ανακόπηκε η υποχώρηση των πωλήσεων και των μεικτών κερδών Πωλήσεις (1,3%) Μεικτά κέρδη (1,9%) Ρευστότητα 1,22%

Απολογισμός για το 2014 ΟΕ ΕΕ και ΑτΕ Πόσες Τί;;;;;;; 6 στις 10 Μείωση πωλήσεων 2 στις 3 Μείωση κερδών 3 στις 4 Στάσιμη απασχόληση Ο απολογισμός των πωλήσεων διαχρονικά 2011 8/10 Μείωση πωλήσεων 2012 9/10 Μείωση πωλήσεων 2013 8/10 Μείωση πωλήσεων 2014 6/10 Μείωση πωλήσεων

Οι εκτιμήσεις για το 2015 ΑΕ - ΕΠΕ ΟΕ ΕΕ - ΑτΕ Πόσες Τι;;;; Πόσες Τι;;;; 1 στις 2 Μείωση πωλήσεων 7 στις 10 Μείωση πωλήσεων 1 στις 2 Μείωση κερδών 3 στις 4 Μείωση κερδών 6 στις 10 Στασιμότητα επενδύσεων 1 στις 2 Στασιμότητα επενδύσεων

ΟΕ ΕΕ ΑτΕ: Έπεσαν έξω στις προβλέψεις τους τόσο για τις πωλήσεις όσο και για τα κέρδη αν και υπήρχε μεγάλη αβεβαιότητα από πέρσι. Σύγκριση προβλέψεων / και τελικών εκτιμήσεων των εμπορικών ΑτΕ-ΟΕ-ΕΕ για τις πωλήσεις και τα κέρδη του 2015 (% ποσοστά επιχειρήσεων) Εκτίμηση πωλήσεων 9,3 21,6 67,8 1,2 Πρόβλεψη πωλήσεων 10,4 14,7 39,8 35,1 Εκτίμηση κερδών 5,4 20,4 72,2 2,0 Πρόβλεψη κερδών 8,7 16,3 39,3 35,8 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Άνοδος Στασιμότητα Μείωση Δ/Γ-Δ/Α

ΑΕ - ΕΠΕ: Έπεσαν έξω στις προβλέψεις τους τόσο για τις πωλήσεις όσο και για τα κέρδη. Σύγκριση προβλέψεων και τελικών εκτιμήσεων των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ για τις πωλήσεις και τα κέρδη του 2015 (% ποσοστά επιχειρήσεων) Εκτίμηση πωλήσεων 20,4 23,7 52,7 3,2 Πρόβλεψη πωλήσεων 46,3 27,8 16,7 9,3 Εκτίμηση κερδών 12,9 25,3 51,1 10,8 Πρόβλεψη κερδών 46,3 27,8 16,7 9,3 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Άνοδος Στασιμότητα Μείωση Δ/Γ-Δ/Α

Οι προβλέψεις 2016 Αβεβαιότητα και Απαισιοδοξία Oι προβλέψεις των επιχειρήσεων του ελληνικού εμπορίου για τις πωλήσεις του 2016 και του 2015 Ανάλυση ανά κατηγορία νομικής μορφής (% ποσοστά επιχειρήσεων) ΑΕ-ΕΠΕ 2016 24,7 20,4 18,3 36,6 ΑΕ-ΕΠΕ 2015 46,3 27,8 16,7 9,3 ΟΕ-ΕΕ-ΑτΕ 2016 8,9 19,4 40,7 31,0 ΟΕ-ΕΕ-ΑτΕ 2015 10,4 14,7 39,8 35,1 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Άνοδος Στασιμότητα Μείωση Δ/Γ-Δ/Α

Οι προβλέψεις 2016 Περίπου 4 στις 10 ΑΕ και ΕΠΕ αδυνατεί να προβλέψει. Πάνω από 4 στις 10 ΟΕ, ΕΕ και ΑτΕ προβλέπουν μείωση πωλήσεων και κερδών το 2016, ενώ περίπου 1 στις 3 απέφυγε ή δεν ήταν σε θέση να προβλέψει την εξέλιξη. Όσον αφορά την απασχόληση, επικρατέστερη τάση είναι η στασιμότητα για το 2016, η οποία όμως συνοδεύεται και από μεγάλη αβεβαιότητα.

Γεωγραφική προέλευση εμπορευμάτων Στις ΟΕ, ΕΕ και ΑτΕ διαπιστώνεται ελαφρά ενίσχυση της τάσης για στροφή προς τα εγχώρια αγορά. Στην περσινή έρευνα το 44,3% των επιχειρήσεων δήλωνε ως βασική περιοχή παραγωγής των εμπορευμάτων τους την Ελλάδα, ενώ στη φετινή έρευνα το αντίστοιχο ποσοστό διευρύνθηκε σε 46,4%. Η Ελλάδα αποτελεί την κορυφαία περιοχή προέλευσης και ακολουθούν (με διαφορά) οι λοιπές χώρες της ΕΕ ως κύριες περιοχές παραγωγής των εμπορευμάτων τους, όπως δηλώνει το 29% των επιχειρήσεων. Υπάρχει και μία επιπλέον διαφοροποίηση με παλαιότερα δεδομένα. Οι ΟΕ, ΕΕ και Ατομικές επιχειρήσεις θεωρούν ότι το 2015 αποδυναμώθηκε περαιτέρω η στροφή των ανταγωνιστών τους σε εμπορεύματα από την Ασία, περιοχή που συγκεντρώνει πλέον το 19,4% των αναφορών (έναντι αντίστοιχου ποσοστού 25,3% το 2014), με συνέπεια να υπολείπεται του ποσοστού των αναφορών για ελληνικά προϊόντα, το οποίο αυξήθηκε σε 34,4%.

Γεωγραφική προέλευση εμπορευμάτων Στις ΑΕ και ΕΠΕ εξακολουθούν να επικρατούν με ποσοστό 44,4% οι επιχειρήσεις που δήλωσαν ως χώρα παραγωγής των εμπορευμάτων τις λοιπές χώρες της ΕΕ. Παράλληλα, η μερίδα των επιχειρήσεων που διαθέτουν προϊόντα κυρίως εγχώριας παραγωγής περιορίστηκε και ανήλθε σε 31,2% το 2015, με συνέπεια να διευρυνθεί η διαφορά μεταξύ των δύο κορυφαίων περιοχών προέλευσης

Πηγή εμπορευμάτων Νομική μορφή επιχείρησης Πηγή εμπορευμάτων Νομική μορφή επιχείρησης ΑΕ - ΕΠΕ ΟΕ ΕΕ ΑτΕ ΑΕ - ΕΠΕ ΟΕ ΕΕ - ΑτΕ Ελλάδα 31,2 46,4 Ελλάδα 19,2 34,4 Άλλες χώρες ΕΕ 44,4 29,3 Άλλες χώρες ΕΕ 40,8 27,5 Ανατολική Ευρώπη Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (%) 0,5 2,0 Ανατολική Ευρώπη 1,4 3,1 Λοιπή Ευρώπη 1,5 4,1 Λοιπή Ευρώπη 0,9 5,5 Μέση Ανατολή και Αφρική 2,9 1,1 Μέση Ανατολή και Αφρική 4,7 1,4 Ασία 14,1 13,5 Ασία 22,5 19,4 ΗΠΑ 2,4 1,8 ΗΠΑ 3,3 2,1 Άλλες χώρες 0,5 1,5 Άλλες χώρες 0,5 1,8 ΔΓ/ΔΑ 2,5 0,3 ΔΓ/ΔΑ 6,6 4,8

Πιθανότητα Λουκέτου (σύμφωνα με δήλωσή τους) ΟΕ ΕΕ - ΑτΕ ΑΕ - ΕΠΕ 2012 14,1% 8,0% 2013 17,0% 7,1% 2014 17,6% 7,0% 2015 16,5% 5,9%

Διαχρονική πορεία Λουκέτων (στοιχεία γεωβάσης) 40% 35% Ποσοστο κλειστών καταστημάτων στην εμπορική αγορά : Κέντρο Αθήνας 32,3% 31,4% 40% Ποσοστο κλειστών καταστημάτων στην εμπορική αγορά : Κέντρο Πειραιά 30% 28,2% 28,7% 27,0% 27,5% 26,4% 35% 32,4% 32,4% 34,9% 33,5% 33,4% 25% 30% 28,0% 28,6% 20% Σεπτ12 Μαρτ13 Σεπτ13 Μαρτ14 Σεπτ14 Μαρτ15 Σεπτ15 25% 20% Σεπτ12 Μαρτ13 Σεπτ13 Μαρτ14 Σεπτ14 Μαρτ15 Σεπτ15

Λουκέτα Φαινόμενο σε μείωση ; Από δύο διαφορετικές πηγές (μεθοδολογίες) μπορούμε να διακρίνουμε μία σαφή ανάσχεση των λουκέτων στις επιχειρήσεις. Το ποσοστό των επιχειρηματιών που πιθανολογούν ότι θα κλείσουν την επιχείρηση τους μειώνεται για πρώτη χρονιά ενώ παράλληλα σε κεντρικές αγορές της χώρας παρουσιάζεται μια στασιμότητα στο φαινόμενο των λουκέτων.

Ειδικό θέμα: Κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά των εμπόρων στην κρίση

Η σχέση των εμπόρων με τους συναδέλφους τους στην οικονομική κρίση Φαίνεται η κρίση ενίσχυσε τάσεις συνέργειας και αλληλεγγύης σε σημαντικά ποσοστά.

Η κατεύθυνση των εμπόρων που θα άλλαζαν επαγγελματική δραστηριότητα Στις ΑΕ και ΕΠΕ το 46,9% προτιμά να κατευθυνθεί προς ένα άλλο ελεύθερο επάγγελμα, το 15,6% προς μία θέση μισθωτού του δημοσίου, το 14,1% προς μία θέση μισθωτού του ιδιωτικού τομέα και μόλις το 4,7% να αναζητήσει εργασία στο εξωτερικό. Στις ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ το 29,9% επιλέγει να κατευθυνθεί προς κάποιο άλλο ελεύθερο επάγγελμα, το 26,3% προς μισθωτή θέση του δημοσίου τομέα, το 24,2% προς μισθωτή θέση του ιδιωτικού τομέα και το 6,8 προς αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό. Φαίνεται στις ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ μία σαφής τάση μετακίνησης προς τη μισθωτή εργασία - αθροιστικά 50,5%

Σημαντικές αξίες για τους εμπόρους Ως πιο σημαντική αξία αναδεικνύεται αυτή της «οικογένειας»: (31,1% για ΑΕ και ΕΠΕ και 32,3% για ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ.