ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΑΣΠΙΣΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ HUMAN RIGHTS DEFENCE CENTRE Το ΚΕΠΑΔ είναι μη κερδοσκοπικό σωματείο. Ιδρύθηκε το 1998 (αρ. 3362/1998 Πρωτ. Αθηνών) με σκοπό την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή. Οι στόχοι του ΚΕΠΑΔ είναι: ενημέρωση, εκπαίδευση, ευαισθητοποίηση, σεβασμός των δικαιωμάτων του ανθρώπου, παροχή βοήθειας σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Το 2003 το ΚΕΠΑΔ απέκτησε Ειδικό Συμβουλευτικό Καθεστώς με το ECOSOC- ΟΗΕ. Το 2004 ήταν υποψήφιο για το Βραβείο Εκπαίδευσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της UNESCO για το εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Ολυμπία. Συνεργάζεται στενά με την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Συμβούλιο της Ευρώπης, τον Οργανισμό Ασφάλειας και Συνεργασίας της Ευρώπης, το Σύμφωνο Σταθερότητας για την ΝΑ Ευρώπη καθώς και μη κυβερνητικούς οργανισμούς και συμμετέχει σε διεθνείς συναντήσεις και αποστολές. Οι δράσεις του ΚΕΠΑΔ περιλαμβάνουν: Διοργάνωση συνεδρίων και εκπαιδεύσεων στα εξής θέματα: - Δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα - Εξάλειψη διακρίσεων, ξενοφοβίας, ρατσισμού - Ισότητα των φύλων - Παράνομη διακίνηση και εμπορία ανθρώπων - Μετανάστες και πρόσφυγες Επίσης, το ΚΕΠΑΔ παρέχει συμβουλευτική βοήθεια σε άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, πχ. θύματα βίας, εκμετάλλευσης, σωματεμπορίας, μετανάστες, πρόσφυγες, ΑμΕΑ. Ενδεικτικά αναφέρονται Προγράμματα του ΚΕΠΑΔ σχετικά με τις διακρίσεις και την ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δικαιωμάτων μεταναστών και άλλων ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. ΕΙΔΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΜΕ ΟΗΕ (ECOSOC) SPECIAL CONSULTATIVE STATUS WITH THE UN Αρχελάου 27 27 Archelaou Street TK.116 35, Αθήνα 116 35 Athens, Greece Τηλ.: +30 210 92 10 977 Tel. +30 210 92 10 977 Fax: +30 210 92 46 056 Fax +30 210 92 46 056 Email: info@kepad.gr Web site: www.kepad.gr
Πρόγραμμα ΓΓΙΦ, με τίτλο: «Ανθρώπινα Δικαιώματα και Ισότητα των Φύλων: από την Εκπαίδευση στην Πρόληψη» Το Πρόγραμμα (2013-2015) υλοποιείται στα πλαίσια της πράξης 3.2.4. «Υποστήριξη των Μ.Κ.Ο. (Γυναικείων Οργανώσεων)» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Διοικητική Μεταρρύθμιση 2007-2013», που συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση και συγκεκριμένα το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ). Οι δράσεις του Προγράμματος αποσκοπούν σε μία ολοκληρωμένη παρέμβαση σε επίπεδο πρόληψης, ενημέρωσης και αρωγής σε θέματα στερεοτύπων με βάση το φύλο, διακρίσεων, έμφυλης βίας, εκμετάλλευσης και εμπορίας των γυναικών. Δράσεις που περιλαμβάνουν εκπαίδευση: α) Σειρά εκπαιδευτικών εργαστηρίων μη τυπικής εκπαίδευσης σε παιδιά δημοτικού, με στόχο την καταπολέμηση των διακρίσεων με βάση το φύλο, καθώς και την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση σε θέματα βίας, διακρίσεων και εκμετάλλευσης ανθρώπων. Αφορά την υλοποίηση τριών δίωρων εργαστηρίων ανά τάξη που συμμετέχει, προκειμένου να επιτευχθεί εμβάνθυση σε έννοιες που άπτονται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων του παιδιού. Τονίζεται ότι το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων έχει δώσει έγκριση για τα βιωματικά εργαστήρια στους μαθητές/ιες. Ήδη έχουν υλοποιηθεί τα εργαστήρια του πρώτου έτους του Προγράμματος, ήτοι σε 100 μαθητές και μαθήτριες της Αττικής. β) Σειρά εκπαιδευτικών εργαστηρίων μη τυπικής εκπαίδευσης σε επαγγελματίες της εκπαίδευσης (δασκάλους/ες), με στόχο την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και πρόληψη διακρίσεων και στερεοτύπων, μέσω της μετάδοση των τεχνικών των εκπαιδευτικών εργαλείων του Συμβουλίου της Ευρώπης, αναφορικά με την καταπολέμηση των διακρίσεων, της βίας και εμπορίας των γυναικών. Τον Μάρτιο και Απρίλιο του 2014 πραγματοποιήθηκαν τέσσερα ολοήμερα σεμινάρια σε δασκάλους. Δράσεις που αφορούν την αρωγή θυμάτων περιλαμβάνουν: Νομική συμβουλευτική και πληροφόρηση γυναικών σε θέματα διακρίσεων, ενδοοικογενειακής βίας και εμπορίας ανθρώπων. Συγκεκριμένα για δύο έτη (2013-2015), το ΚΕΠΑΔ, με την συμβολή νομικού συμβούλου, θα δέχεται τηλεφωνικώς ή με επίσκεψη στην έδρα μας, θύματα έμφυλης βίας και διακρίσεων, τα οποία και θα ενημερώνει για το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο και τα νομικά εργαλεία προστασίας τους, καθώς και για τις λοιπές δομές υποστήριξης στις οποίες μπορούν να απευθυνθούν για ψυχολογική υποστήριξη και φιλοξενία. Δράσεις που αφορούν την ενημέρωση: Καμπάνια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης με εκτεταμένη χρήση νέων τεχνολογιών (ιστοσελίδας, μέσων κοινωνικής δικτύωσης, δημιουργίας βίντεο (σποτ), αφισών κλπ), με στόχο την ευαισθητοποίηση των νέων και της κοινής γνώμης ενάντια σε στερεοτυπικές αντιλήψεις για τον κοινωνικό ρόλο της γυναίκας και για τα αίτια θυματοποίησής της. 2
5ο Πρόγραμμα του Δικτύου ΑΡΙΑΔΝΗ για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, με τίτλο: «Developing Effective Reintegration models for trafficked persons in the Western Balkans» (2012-2014) Το 2005 ιδρύθηκε το Περιφερειακό Δίκτυο ΑΡΙΑΔΝΗ για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων στην ΝΑ Ευρώπη με βάση τη συνεργασία χωρών προέλευσης, διέλευσης και προορισμού με κυβερνητικούς φορείς, ΜΚΟ και διεθνείς οργανώσεις (www.ariadnet.net). Στο πλαίσιο λειτουργίας του Περιφερειακού Δικτύου, αποτελούμενου από 18 ΜΚΟ από 13 χώρες της περιοχής των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης, το ΚΕΠΑΔ ως συντονιστής και οι λοιπές ΜΚΟ/μέλη του Δικτύου έχουν ήδη υλοποιήσει τρία κοινά προγράμματα. Ανάμεσα στα προϊόντα των προγραμμάτων αυτών περιλαμβάνεται η έρευνα και έκδοση με τίτλο «Καταπολεμώντας την Εμπορία Ανθρώπων - Προβλήματα και Προοπτικές» και η έκδοση ARIADNE Manual on Good Practices against Human Trafficking: models for prevention, assistance and protection που ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2009. Στο πλαίσιο του τελευταίου κοινού προγράμματος διοργανώθηκαν επίσης σε όλες τις χώρες - μέλη του Δικτύου τοπικές δράσεις ευαισθητοποίησης του κοινού, οι οποίες απευθύνονταν σε επιλεγμένες ομάδες-στόχους, με σκοπό την ανάδειξη νέων προβλημάτων και μορφών του φαινομένου της ανθρώπινης εμπορίας. Τα προγράμματα του Δικτύου ΑΡΙΑΔΝΗ χρηματοδοτούνται από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας (ΥΠΕΞ/ΥΔΑΣ) και το Υπουργείο Εξωτερικών της Νορβηγίας. Στόχοι του προγράμματος είναι η έρευνα και ανταλλαγή πληροφοριών, βέλτιστων πρακτικών και τεχνογνωσίας σχετικά με την αποκατάσταση/επανένταξη των θυμάτων βίας και εμπορίας ανθρώπων. Επίσης, η ευαισθητοποίηση των νέων στα Δυτικά Βαλκάνια ως προς την έμφυλη βία και την εμπορία ανθρώπων, καθώς και η συνεργασία μεταξύ των χωρών προέλευσης / προορισμού. Οι δράσεις του προγράμματος περιλαμβάνουν: α) μια στρογγυλή τράπεζα για ανταλλαγή εμπειριών και καλών πρακτικών σε θέματα αποκατάστασης/κοινωνικής αρωγής και στήριξης, με την συμμετοχή ειδικών επιστημόνων, νομικών, μέλη των ΜΚΟ-μελών του Δικτύου και εκπροσώπους κρατικών φορέων και υπουργείων. β) ένα διήμερο εργαστήριο ευαισθητοποίησης 25 νέων, προερχόμενων από τα Δ. Βαλκάνια σχετικά με τη βία και την εμπορία ανθρώπων, με την συμμετοχή 3 ειδικών εκπαιδευτών μη τυπικής εκπαίδευσης από Μολδαβία, Ρουμανία και FYROM. γ) την έκδοση εγχειριδίου για τα μοντέλα αποκατάστασης / επανένταξης θυμάτων βίας και εμπορίας ανθρώπων στην περιοχή των Δ. Βαλκανίων. Το εγχειρίδιο θα περιλαμβάνει τα αποτελέσματα των κατά τόπους ερευνών που θα διεξάγουν οι εταίροι του προγράμματος, καθώς και της Ελλάδας που διεξάγει το ΚΕΠΑΔ ως συντονιστής του προγράμματος και του Δικτύου Αριάδνη. Σημειώνεται ότι στο 4 ο Πρόγραμμα του Δικτύου ΑΡΙΑΔΝΗ για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, με τίτλο: «Ariadne Network: Human Trafficking and Migration in SE and E Europe», 3
Υλοποιήθηκαν οι κάτωθι εκπαιδευτικές δράσεις: α) βιωματικό εργαστήριο με στόχο την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση σχετικά με την εμπορία ανθρώπων και τη μετανάστευση. Πραγματοποιήθηκε ένα εκπαιδευτικό σεμινάριο σε ειδικούς χάραξης πολιτικής και παροχής υποστήριξης σε θύματα (μέλη ΜΚΟ). β) μια σειρά βιωματικών μαθημάτων για την καταπολέμηση των διακρίσεων και της ξενοφοβίας σε παιδιά δημοτικού, ηλικίας 6-12 ετών, με έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων Πρόγραμμα «Lawyers against Trafficking: Towards Improved Access to Justice and Compensation of Victims of Trafficking in Bulgaria and Greece» (Βουλγαρία- Ελλάδα) Το πρόγραμμα διενεργείται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Prevention of and Fight Against Crime (Action Grants 2011 Home/2011/ISEC/AG/THB), σε συνεργασία με την ΜΚΟ Bulgarian Gender Research Foundation και την European Women s Lawyer Association (Bulgarian Branch), από την Βουλγαρία. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει: α) μια συγκριτική έρευνα σε θέματα πρόσβασης θυμάτων εμπορίας σε (δωρεάν) νομική αρωγή, εκπροσώπηση και αποζημίωση σε Ελλάδα και Βουλγαρία. Έμφαση δίνεται στην ενσωμάτωση του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου στις εσωτερικές έννομες τάξεις και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων θυμάτων εμπορίας με τρόπο αποτελεσματικό. Έκδοση των αποτελεσμάτων της έρευνας αναμένεται τον Σεπτέμβριο του 2014. β) τριήμερη εκπαίδευση νομικών συμβούλων, εισαγγελέων και δικηγόρων που δραστηριοποιούνται στον χώρο της καταπολέμησης της εμπορίας ανθρώπων. Η εκπαίδευση διεξήχθη στην Βουλγαρία, όπου εξειδικευμένοι νομικοί επιστήμονες παρουσίασαν σχετικά θέματα και εκπαίδευσαν τους συμμετέχοντες σε αυτό το νομικό πλαίσιο. Από την Ελλάδα παρευρέθηκαν 8 συμμετέχοντες. Σημειώνεται ότι η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς συγχρηματοδότησε την δράση αυτή, στην οποία και συμμετείχαν νομικοί που συνεργάζονται με την ΓΓΝΓ στα πλαίσια του Προγράμματος «Νομική Βοήθεια για Νέους». γ) στρογγυλή τράπεζα με στόχο τη συζήτηση πολιτικών και νομοθετικών αλλαγών που θα συμβάλλουν στην καλύτερη προστασία των θυμάτων, με τη συμμετοχή Ελλήνων, Βουλγάρων και Ευρωπαίων νομικών που εξειδικεύονται και δραστηριοποιούνται στο χώρο της εμπορίας ανθρώπων. 4
Black Sea Migration Programme (2009-2011)- Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Συνεργασίας στη Μαύρη Θάλασσα για τη μετανάστευση και την εμπορία ανθρώπων μεταξύ χωρών προέλευσης, διέλευσης και προορισμού (Ελλάδα, Γεωργία, Ουκρανία): Το Πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε με την συνεργασία του ΚΕΠΑΔ με τους People s Harmonious Development Foundation (Γεωργία) και La Strada Ukraine (Ουκρανία). Ο γενικότερος σκοπός ήταν να ενισχυθεί η συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης και καταπολέμησης εμπορίας ανθρώπων στη Γεωργία, Ουκρανία και Ελλάδα αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Η διάρκεια του προγράμματος ήταν 24 μήνες (μέχρι το Ιούνιο του 2011) και οι κύριοι επιδιωκόμενοι στόχοι ήταν: 1. Συμβολή στην καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων 2. Συμβολή στην καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης 3. Προστασία δικαιωμάτων μεταναστών 4. Προστασία μεταναστών από εκμετάλλευση και κοινωνικό αποκλεισμό Μία από τις σημαντικότερες εθνικές δράσεις που συντόνισε το ΚΕΠΑΔ στο πλαίσιο αυτού του ευρωπαϊκού προγράμματος ήταν η διοργάνωση καμπάνιας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που άπτονται του φαινομένου της μετανάστευσης στην Ελλάδα ως χώρα προορισμού και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων. Στις δράσεις της καμπάνιας αυτής υλοποιήθηκε σειρά βιωματικών σεμιναρίων ενημέρωσης και κατάρτισης μελών ΜΚΟ, νέων και επαγγελματιών της εκπαίδευσης με βάση το σύστημα μη-τυπικής (διαδραστικής) εκπαίδευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, ήτοι: - 21/10/09 σεμινάριο με τίτλο «Κοινή Δράση για μια Κοινωνία δίχως αποκλεισμούς», συμμετείχαν εκπρόσωποι οργανώσεων, φορέων και ομάδων που ασχολούνται με ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και με την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων. - 14/12/09 σεμινάριο με τίτλο «Εκπαίδευση και ανθρώπινα δικαιώματα», συμμετείχαν τελειόφοιτοι του τμήματος δημοτικής εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά και εν ενεργεία εκπαιδευτικοί καθώς και ένας σχολικός σύμβουλος. - 14-16/1/11 σεμινάριο με την συμμετοχή μελών σωματείων, εθελοντών, μελών συμβουλίων νέων κλπ, με θέμα τον πολλαπλασιασμό και την διάδοση των εκπαιδευτικών εργαλείων της μη τυπικής εκπαίδευσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων - Απρίλιος και Μάιος 2011, δύο ολοήμερα σεμινάρια για επαγγελματίες εκπαιδευτικούς αναφορικά με την μετάδοση τεχνικών εφαρμογής της μη τυπικής εκπαίδευσης στην τάξη με στόχο την πληροφόρηση για θέματα εμπορίας ανθρώπων και την καταπολέμηση διακρίσεων. - 14-15/5/11 σεμινάριο στις Σάπες (Δήμος Μαρωνείας) αναφορικά με την επιμόρφωση εκπαιδευτικών και την ευαισθητοποίηση σε θέματα σεβασμού ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κοινωνικού αποκλεισμού και παράνομης διακίνησης ανθρώπων. Οι δράσεις που ακολούθησαν περιελάμβαναν τις κάτωθι διεθνείς δράσεις: 1. Round Tables στην Ελλάδα, Γεωργία και Ουκρανία με τη συμμετοχή εκπροσώπων ΜΚΟ, Διεθνών Οργανισμών, Διπλωματικών Αρχών, κρατικών φορέων κλπ. που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Δημιουργία μίας Διασυνοριακής Ομάδας Ειδικών από τη Γεωργία, Ουκρανία και Ελλάδα με σκοπό την καταγραφή και μελέτη των ανωτέρω προβλημάτων. 5
2. Έρευνα πεδίου για τη μετανάστευση και τις μεταναστευτικές οδούς μεταξύ Γεωργίας, Ουκρανίας και Ελλάδας. Έρευνα για την εμπορία ανθρώπων και δημιουργία μεθοδολογίας για την καλύτερη αναγνώριση μελλοντικών θυμάτων, καθώς και παράνομων μεταναστών 3. Δημιουργία πιλοτικού συμβουλευτικού κέντρου και συμβουλευτικής τηλεφωνικής γραμμής για ζητήματα μετανάστευσης στην Γεωργία και την Ουκρανία. 4. Εθνικές καμπάνιες πληροφόρησης στη Γεωργία, Ουκρανία και Ελλάδα 5. Κατάρτιση ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων για αστυνομικούς, φοιτητές, κοινωνικούς λειτουργούς. 6. Καταφύγια για θύματα εμπορίας ανθρώπων στην Γεωργία και Ουκρανία. 7. Δημιουργία μηχανισμού αναφοράς θυμάτων μεταξύ Γεωργίας, Ουκρανίας και Ελλάδας. Ευρωπαϊκό Ταμείο PROGRESS «Πρόγραμμα Ίρις Καταπολεμώντας στερεότυπα και διακρίσεις: Δράσεις για συμμετοχή, ένταξη και εκπαίδευση», σε συνεργασία με τη ΓΓΝΓ και το Συνήγορο του Πολίτη, (2010-11). Αφορούσε εκπαίδευση και δια βίου μάθηση για εκπαιδευτικούς (4 ολοήμερα σεμινάρια), ευαισθητοποίηση μαθητών με βιωματικά εργαστήρια (72 ώρες μη τυπικής εκπαίδευσης) σε σχολεία Αττικής με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, έκδοση ενημερωτικού υλικού και οδηγού καλών πρακτικών κατά των διακρίσεων για εκπαιδευτικούς. Πρόγραμμα «Δράσε διαφορετικά»: Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα με τη χρηματοδότηση της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς για φοιτητές παιδαγωγικής, παιδιά μεταναστών και ρομά. Περιελάμβανε την υλοποίηση βιωματικής εκπαίδευσης και διαδραστικών παιχνιδιών, βάση των εγκεκριμένων εκπαιδευτικών εργαλείων του Συμβουλίου της Ευρώπης (2010) σε σεμινάρια που υλοποιήθηκαν σε φοιτητές και με βιωματικά εργαστήρια σε παιδιά μεταναστών και ρομά. Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «ΑΣΠΙΔΔΑ: Καταπολεμώντας την Εκμετάλλευση- Δημιουργώντας Προοπτικές» με σκοπό την καταπολέμηση των διακρίσεων κατά των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων (2005-7). Ετήσιο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Ολυμπία - Μία σημαντική εκπαιδευτική δραστηριότητα του ΚΕΠΑΔ αποτελεί το ετήσιο πρόγραμμα Olympia Human Rights Programme που διοργανώθηκε στην Αρχαία Ολυμπία από το 2000 ως το 2005, με τη συνεργασία του Συμβουλίου της Ευρώπης ενώ πραγματοποιούνται follow-up συναντήσεις σε διάφορες χώρες της ΝΑ Ευρώπης. Το πρόγραμμα απευθυνόταν σε νέους (φοιτητές πανεπιστημίου, αποφοίτους, εκπροσώπους ΜΚΟ, δημοσιογράφους, και άλλα μέλη της κοινωνίας των πολιτών) από διάφορες χώρες της ΝΑ Ευρώπης. Ως στόχο είχε τον εκδημοκρατισμό της περιοχής και την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών στα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατικών αρχών. Κάθε έτος του Προγράμματος 6
είχε και ένα ειδικό θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Για το πρόγραμμα Ολυμπία τo ΚΕΠΑΔ ήταν υποψήφιο για το Βραβείο Εκπαίδευσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της UNESCO του 2004. 7