Εβδοµαδιαία Έκθεση Επιδηµιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδοµάδα 52/2010 (27 εκεµβρίου 2010-2 Ιανουαρίου 2011) Κλινικό σκέλος επιδηµιολογικής επιτήρησης της γρίπης Κατά την εβδοµάδα 52/2010 (27 εκεµβρίου 2010 2 Ιανουαρίου 2011), η δραστηριότητα της γρίπης εµφανίζεται ελαφρώς αυξηµένη σε σύγκριση µε αυτήν της προηγούµενης εβδοµάδας (51/2010), παραµένοντας σε πολύ χαµηλότερα επίπεδα από αυτά που κατεγράφησαν κατά την αντίστοιχη εβδοµάδα της περσινής πανδηµικής περιόδου γρίπης (2009-2010). Σε σύγκριση µε την περίοδο εποχικής γρίπης 2008-2009 βρίσκεται σε λίγο υψηλότερα επίπεδα σε σχέση µε αυτά της αντίστοιχης εβδοµάδας ( ιάγραµµα 1). ιάγραµµα 1: Εκτίµηση αριθµού κρουσµάτων γριπώδους συνδροµής ανά 1.000 επισκέψεις, κατά εβδοµάδα. Σύνολο χώρας, περίοδοι γρίπης: 2008-2009, 2009-2010, 2010-2011 Σηµείωση: Ο αριθµός κρουσµάτων ανά 1.000 επισκέψεις εκτιµάται µε στάθµιση ως προς τον µόνιµο πληθυσµό της χώρας κατά γεωγραφικό διαµέρισµα και αστικότητα (ΕΣΥΕ, απογραφή 2001) Τµήµα Επιδηµιολογικής Επιτήρησης & Παρέµβασης 1
Εργαστηριακό σκέλος επιδηµιολογικής επιτήρησης της γρίπης Μέχρι και την εβδοµάδα 52/2010 (27 εκεµβρίου 2010 2 Ιανουαρίου 2011), στα δύο Κέντρα Αναφοράς Γρίπης απεστάλησαν συνολικά 71 κλινικά δείγµατα. Τα 53 από τα δείγµατα προέρχονται από δηµόσια νοσοκοµεία, ενώ τα 18 προέρχονται από τους ιατρούς των δικτύων παρατηρητών νοσηρότητας (sentinel ικτύου Μονάδων Υγείας ΙΚΑ και ικτύου Κέντρων Υγείας - Περιφερειακών Ιατρείων). Έξι δείγµατα ήταν θετικά για τον ιό της γρίπης τύπου Α (το ένα ήταν υπότυπος Η 3 Ν 2 και τα υπόλοιπα πέντε υπότυπος (Η 1 Ν 1 )ν ιάγραµµα 2: Αριθµός φαρυγγικών δειγµάτων και αποµονωθέντων στελεχών ιού γρίπης, στα Κέντρα Αναφοράς Γρίπης. Σύνολο χώρας, περίοδος γρίπης 2010-2011 Τµήµα Επιδηµιολογικής Επιτήρησης & Παρέµβασης 2
Σύστηµα επιδηµιολογικής επιτήρησης της θνησιµότητας Παρουσιάζονται εδώ τα κύρια ευρήµατα από την επιδηµιολογική επιτήρηση της θνησιµότητας στην Ελλάδα, µε επικέντρωση στην έγκαιρη ανίχνευση θνησιµότητας που υπερβαίνει την αναµενόµενη (excess mortality). Κατά την εβδοµάδα 52/2010 (27 εκεµβρίου 2010 02 Ιανουαρίου 2011), η θνησιµότητα στην Ελλάδα από όλες τις αιτίες κυµάνθηκε στα πλαίσια της αναµενόµενης ( ιάγραµµα 3). ιάγραµµα 3: Παρατηρούµενος και αναµενόµενος αριθµός θανάτων κατά εβδοµάδα στις περιοχές της Ελλάδας που µετέχουν στο σύστηµα επιτήρησης. Εβδοµάδα 01/2006 έως εβδοµάδα 52/2010. Σηµειώσεις: 1. Ο παρατηρούµενος αριθµός θανάτων των τελευταίων 4 εβδοµάδων διορθώνεται λαµβάνοντας υπόψη την υπολογιζόµενη χρονική καθυστέρηση στις δηλώσεις θανάτων και αναπροσαρµόζεται κάθε εβδοµάδα µε βάση τα νέα δεδοµένα. 2. Τα δεδοµένα της εβδοµάδας 52/2010 αφορούν τους ήµους Αθηναίων και Κερατσινίου. Τµήµα Επιδηµιολογικής Επιτήρησης & Παρέµβασης 3
ηλούµενες συρροές γριπώδους συνδροµής Από τις 26/12/2010 µέχρι τις 7/1/2011, έχουν καταγραφεί από το Περιφερειακό Ιατρείο Κιµώλου 20 κρούσµατα λοίµωξης του αναπνευστικού σε κατοίκους του νησιού. Πρόκειται για άτοµα ηλικίας από 16 έως 51 ετών (διάµεση ηλικία: 27 έτη), µε συµπτωµατολογία γριπώδους συνδροµής. Η πλειονότητα των ασθενών εµφάνισε τα συµπτώµατα στις 26-28/12/2010. Κανένα από τα κρούσµατα δεν χρειάσθηκε νοσηλεία. Εστάλησαν 4 δείγµατα φαρυγγικού επιχρίσµατος στο Εργαστήριο Αναφοράς Γρίπης Νότιας Ελλάδας (Ινστιτούτο Pasteur), τα οποία βρέθηκαν θετικά για τον ιό της γρίπης A(H1N1)v. Στο Γ.Ν. Λήµνου, από το τέλος εκεµβρίου έως σήµερα, έχει καταγραφεί µικρή συρροή κρουσµάτων λοίµωξης του αναπνευστικού σε παιδιά ηλικίας από 9 έως 14 ετών, µε ήπια συµπτωµατολογία γριπώδους συνδροµής. Εστάλησαν δύο δείγµατα φαρυγγικού επιχρίσµατος, στο Εργαστήριο Αναφοράς Γρίπης Νότιας Ελλάδας (Ινστιτούτο Pasteur), τα οποία βρέθηκαν αρνητικά για τον ιό της γρίπης A(H1N1)v. Τµήµα Επιδηµιολογικής Επιτήρησης & Παρέµβασης 4
Η δραστηριότητα της γρίπης στην Ευρώπη Σύµφωνα µε την τελευταία εβδοµαδιαία έκθεση, που εκδίδεται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) βάσει των δεδοµένων που συλλέγονται από τις χώρες που συµµετέχουν στο Ευρωπαϊκό ίκτυο Επιτήρησης της Γρίπης (EISN), κατά την εβδοµάδα 51/2010 καταγράφηκαν τα εξής: Η δραστηριότητα της γρίπης αρχίζει να αυξάνει σε έξι (6) χώρες (Βέλγιο, Γαλλία, Εσθονία, Βόρεια Ιρλανδία, Ισπανία, Πορτογαλία) ενώ σε τέσσερεις (4) χώρες παρουσιάζει µείωση (Βουλγαρία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουµανία). Το 68% των στελεχών που έχουν αποµονωθεί από την εβδοµάδα 40/2010 µέχρι σήµερα ανήκει στον τύπο Α και το 32% στον τύπο Β του ιού της γρίπης. Όσον αφορά στους υποτύπους του ιού Α, σε ποσοστό 92% έχει αποµονωθεί ο υπότυπος Α(Η1Ν1) 2009 και σε ποσοστό 8% ο υπότυπος Α(Η3). ιού της γρίπης Α(Η1Ν1) 2009 που ήταν ανθεκτικά στην οσελταµιβίρη, ήταν όµως ευαίσθητα στη ζαναµιβίρη. Από την εβδοµάδα 40/2010 µέχρι την εβδοµάδα 51/2010, έχουν αναφερθεί συνολικά 507 κρούσµατα σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόµου από πέντε χώρες (Βέλγιο, Ισπανία, Πορτογαλία, Ρουµανία, Σλοβακία). Ο εργαστηριακός έλεγχος για αντοχή στα αντιιικά φάρµακα ανέδειξε δύο στελέχη του Σηµείωση: Η εβδοµαδιαία έκθεση για τη δραστηριότητα της γρίπης στην Ευρώπη είναι διαθέσιµη στην ιστοσελίδα του ECDC: http://www.ecdc.europa.eu/en/publications/publications/101230_sur_weekly_influenza_surve illance_overview.pdf Τµήµα Επιδηµιολογικής Επιτήρησης & Παρέµβασης 5
Συµπεράσµατα Από τα δεδοµένα τόσο του κλινικού όσο και του εργαστηριακού σκέλους της επιδηµιολογικής επιτήρησης, καθώς και από τις ενδείξεις εµφάνισης συρροών γριπώδους συνδροµής, προκύπτει ότι πιθανώς η χώρα µας βρίσκεται σε φάση έναρξης του φετινού εποχιακού κύµατος γρίπης. Με βάση τα διεθνή δεδοµένα, καθώς και τις πρώτες ενδείξεις στην Ελλάδα, αναµένεται η πλειονότητα των περιστατικών γρίπης κατά τη φετινή περίοδο να ανήκουν στον υπότυπο της γρίπης A(H1N1)v, το πανδηµικό στέλεχος του 2009. Υπενθυµίζεται ότι ο υπότυπος αυτός περιλαµβάνεται στο εµβόλιο γρίπης που κυκλοφορεί και στη χώρα µας τη φετινή χρονιά. Τµήµα Επιδηµιολογικής Επιτήρησης & Παρέµβασης 6
Πηγή των πληροφοριών Κλινικό σκέλος επιδηµιολογικής επιτήρησης Τα στοιχεία του διαγράµµατος 1 προέρχονται από το σύστηµα παρατηρητών νοσηρότητας πρωτοβάθµιας φροντίδας υγείας (δίκτυο ιδιωτών ιατρών, δίκτυο ιατρών Μονάδων Υγείας ΙΚΑ, δίκτυο ιατρών Κέντρων Υγείας - Περιφερειακών Ιατρείων), τα οποία συντονίζονται από το Τµήµα Επιδηµιολογικής Επιτήρησης και Παρέµβασης του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. µε τη συνεργασία του Τοµέα Υγιεινής της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. Στο πρώτο δίκτυο συµµετέχουν 87 ιδιώτες ιατροί, στο δεύτερο 47 ιατροί Μονάδων Υγείας ΙΚΑ από διάφορες περιοχές της χώρας και στο τρίτο 106 ιατροί Κέντρων Υγείας και Περιφερειακών Ιατρείων. Mέσω αυτών καταγράφεται "δειγµατοληπτικά" η εξέλιξη της συχνότητας ορισµένων νοσηµάτων µε βάση κλινικές διαγνώσεις. Σε αυτά περιλαµβάνεται και η γρίπη ή καλύτερα οι κλινικές εκδηλώσεις που είναι συµβατές µε γρίπη ή "γριπώδη συνδροµή". Την εβδοµάδα 52/2010, κλινικά δεδοµένα απέστειλαν οι 77 (32,1%) ιατροί από το σύνολο των 240 συµµετεχόντων ιατρών στα προαναφερόµενα δίκτυα. Οι επισκέψεις για κάθε αιτία που αντιστοιχούν στους ιατρούς που δήλωσαν ανέρχονται σε 6.423 στο σύνολο της χώρας. Εργαστηριακό σκέλος επιδηµιολογικής επιτήρησης Το εργαστηριακό σκέλος της επιδηµιολογικής επιτήρησης (διάγραµµα 2), αφορά την ανίχνευση του ιού σε ρινοφαρυγγικά δείγµατα που αποστέλλονται από καθορισµένους γιατρούς της πρωτοβάθµιας φροντίδας υγείας και νοσοκοµεία προς τα δύο Κέντρα Αναφοράς Γρίπης της Ελλάδας: το Κέντρο Αναφοράς Γρίπης Νότιας Ελλάδας (Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ) και το Κέντρο Αναφοράς Γρίπης Βόρειας Ελλάδας (Β Μικροβιολογικό Εργαστήριο ΑΠΘ). Τα Κέντρα Αναφοράς µε εξειδικευµένες ιολογικές εξετάσεις αποµονώνουν και ταυτοποιούν τα στελέχη του ιού που κυκλοφορούν στην Ελλάδα και συµµετέχουν στο δίκτυο εργαστηριακής επιτήρησης της γρίπης του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας. Σύστηµα επιδηµιολογικής επιτήρησης της θνησιµότητας Η καταγραφή των θανάτων γίνεται δειγµατοληπτικά από τα ληξιαρχεία ορισµένων ήµων της χώρας σε σχεδόν πραγµατικό χρόνο και αφορά τους θανάτους που εγγράφηκαν στα ληξιαρχεία κατά την εβδοµάδα αναφοράς. Στην παρούσα φάση στο σύστηµα συµµετέχουν περιοχές µε πληθυσµό περίπου 1.350.000 κατοίκους, που αντιπροσωπεύουν το 12% του συνολικού πληθυσµού της Ελλάδας (το σύνολο των ήµων των νοµών Αχαΐας, Κερκύρας, Μαγνησίας και Καβάλας και οι ήµοι Αθηναίων, Πειραιώς και Κερατσινίου). Το σύστηµα επιδηµιολογικής επιτήρησης της θνησιµότητας στην Ελλάδα εφαρµόζεται στο πλαίσιο του προγράµµατος European Mortality Monitoring (Euro MoMo), στο οποίο µετέχουν και άλλες 19 Ευρωπαϊκές χώρες. Το συντονισµό αυτού του προγράµµατος στην Ελλάδα έχει το Τµήµα Επιδηµιολογικής Επιτήρησης και Παρέµβασης του ΚΕΕΛΠΝΟ σε συνεργασία µε το Εργαστήριο Υγιεινής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Πατρών και συµµετέχει η ιεύθυνση Υγείας της Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης Μαγνησίας. Τµήµα Επιδηµιολογικής Επιτήρησης & Παρέµβασης 7