Εισαγωγή στην Πολιτική Οικονομία 5 η Διάλεξη
Αναγκαίοι ορισμοί - ορολογία Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν: Το εισόδημα της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας μιας χώρας, ανεξάρτητα σε ποιόν ανήκουν τα παραγωγικά μέσα. Π.χ. Το εισόδημα που παράγει μία καναδέζική πολυεθνική που λειτουργεί στην Ελλάδα, υπολογίζεται στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της Ελλάδας και όχι του Καναδά.
Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν ή Εισόδημα: το συνολικό εισόδημα που παράγεται από τους παραγωγικούς συντελεστές μιας χώρας ανεξάρτητα από τη χώρα που επιχειρούν. Or Η αξία όλων των τελικών προϊόντων που παράγονται σε μία χώρα κατά τη διάρκεια ενός έτους
Ερώτημα 1 Γιατί προϊόν και εισόδημα αποτελούν δύο όψεις του αυτού νομίσματος Διότι, Κάθε ευρώ που δαπανά ένας αγοραστής (δαπάνη) είναι ένα ευρώ που εισπράττει ένας πωλητής (εισόδημα). Εφ όσον λοιπόν το εισόδημα είναι ίσο με τη δαπάνη, το ΑΕΠ μπορεί να μετρηθεί είτε προσθέτοντας τα εισοδήματα που κερδήθηκαν (μισθοί, έγγειος πρόσοδος, κέρδη) είτε υπολογίζοντας τη δαπάνη για αγαθά και υπηρεσίες που παρήχθησαν στην οικονομία.
Ερώτημα 2 Η αξία της συνολικής παραγωγής μήλων μιας περιοχής κατά το 2013 ήταν 10.000 ΧΜ. Εξ αυτών πουλήθηκαν στις Λαϊκές Αγορές, μανάβικα κ.λπ μήλα αξίας 6000 ΧΜ. Τα υπόλοιπα μήλα αξίας 4000 Χ.Μ. πουλήθηκαν σε εταιρείες παραγωγής χυμών της περιοχής. Χρησιμοποιώντας τα μήλα αυτά, οι εταιρείες αυτές παρήγαγαν χυμούς 4000 κονσέρβες τις οποίες πούλησαν στην αγορά προς 2 ΧΜ τη μία. Ποιο ποσό θα από την συνολική παραγωγή μήλου θα προσμετρηθεί στο ΑΕΠ της περιοχής κατά το 2013;
Ερώτημα 3 Γιατί Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν; Διότι συμπεριλαμβάνονται και οι αποσβέσεις Δηλαδή περιλαμβάνεται και η παραγωγή προϊόντων που προορίζονται για την αντικατάσταση του φθαρέντος κεφαλαίου. Αρα για τον υπολογισμό του Καθαρού Εθνικού Προϊόντος αφαιρούνται από το ΑΕΠ οι αποσβέσεις
Ερώτημα 4 Διαπιστώστε την αλήθεια της παρακάτω πρότασης και εξηγείστε την απάντησή σας Χρησιμοποιώντας τους ορισμούς του Ακ. Εγχ. Πρ. καθώς και Ακ. Εθν. Πρ. Εάν το Ακ. Εγχ. Πρ. της Ελλάδας είναι μεγαλύτερο από το Ακ. Εθν. Πρ. της, τότε η παραγωγή στην Ελλάδα που προέρχεται από τους ξένους είναι μεγαλύτερη από την παραγωγή των Ελλήνων στο εξωτερικό.
Ονομαστική και Πραγματική μεταβολή του ΑΕΠ Ονομαστική μεταβολή του ΑΕΠ Η μεταβολή του ΑΕΠ μεταξύ δύο περιόδων στις τρέχουσες τιμές του Πραγματική μεταβολή του ΑΕΠ Η μεταβολή του ΑΕΠ μεταξύ δύο περιόδων σε σταθερές τιμές
Υπενθύμιση: Κρίσιμο Γινόμενο: ΑΕΠ=Συνολική Ποσότητα * Τιμές
ΕΝΑ ΑΠΛΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Εστω μία Οικονομία παράγει μόνο δύο αγαθά: Σάντουιτς και χάμπουργκερ Αρχικά δεδομένα Ετος Τιμή Σάντουιτς Ποσότητα Σάντουιτς Τιμή Χάμπου ργκερ Ποσότητα Χάμπουργ κερ 1 1 100 2 50 2 2 150 3 100 3 3 200 4 150
Υπολογισμός Ονομαστικού ΑΕΠ Ετος Αξία Σάντουιτς Αξία Χαμπουργ κερ ΑΕΠ 1 100 100 200 2 300 300 600 3 600 600 1200
Υπολογισμός Πραγματικού ΑΕΠ Αξία Ετος Αξία Σάντουιτς Χαμπουργ κερ ΑΕΠ 1 100 100 200 2 150 200 350 3 200 300 500
Ρυθμός Οικονομικής Μεγέθυνσης Rate of Growth: Η ποσοστιαία μεταβολή του Πραγματικού ΑΕΠ μεταξύ δύο χρονικών περιόδων. Στο προηγούμενο παράδειγμα είναι προφανές ότι ο RG είναι ίσος 0 για όλα τα έτη.
Παράδειγμα Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, τα (προσωρινά) δεδομένα του ΑΕΠ της Ελλάδας για τα έτη 2011 και 2012, σε εκατομμύρια Ευρώ, είχαν ως ακολούθως: ΟΝ. ΑΕΠ ΠΡ. ΑΕΠ 2011 208532 206366 2012 193749 195224
Να υπολογισθούν οι % μεταβολές τόσο στο Ονομαστικό όσο και στο Πραγματικό ΑΕΠ (Οικονομική Μεγέθυνση). Απόλυτη Μεταβολή Ποσοστιαία Μεταβολή ΟΝ. ΑΕΠ ΠΡ. ΑΕΠ ΟΝ. ΑΕΠ ΠΡ. ΑΕΠ -14783-11142 -7,09-5,40
Τα συστατικά του ΑΕΠ Μεταβλητή Αγγλικός Όρος Σύμβολο ΑΕΠ Gross Domestic Product Κατανάλωση Consumption C Επένδυση Investment I Y Δημόσιες Δαπάνες Government Spending Καθαρές Εξαγωγές Net Exports G NX
Θεμελιώδης Μακροοικονομική Εξίσωση - Ταυτότητα Y = C + I + G + NX Υ: ΑΕΠ C: Ιδ. Κατανάλωση G: Δημόσιες Δαπάνες NX: Καθαρές Εξαγωγές
Government and the Circular Flow (1) Κόστος (2) Πόροι - Συντελεστές (7) Δαπάνες Αγορά Συντελεστών Παραγωγής (1) Χρηματικό Εισόδημα(Ενοίκια, αμοιβές, τόκοι,κέρδη) (8) Συντελεστές (2) Γη, Εργασία, Κεφάλαιο Επιχειρηματικότητα Επιχειρήσεις (10) Αγαθά και Υπηρεσίες Καθαροί Φόροι (11) Κυβέρνηση (9) Αγαθά και Υπηρεσίες Καθαροί Φόροι (12) Νοικοκυριά (5) Δαπάνες (6) Αγαθά και Υπηρεσίες (4) Αγαθά και Υπηρεσίες Αγορά Αγαθών (4) Αγαθά και Υπηρεσίες (3) Εσοδα (3) Καταναλωτικές Δαπάνες LO1 16-18
Τελική Λέξη: Ενέσεις και Απώλειες 1. Το ΑΕΠ κυκλοφορεί (βλ. Circular Flow) 2. Κατά την κυκλοφορία κάποια ποσά χάνονται 3. Όμως γίνονται και ενέσεις 4. Πχ. Οι εξαγωγές, οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις είναι ενέσεις στην οικονομία 5. Στον αντίποδα οι εισαγωγές, οι αποταμιεύσεις, και οι φόροι αποτελούν απώλειες
Μολονότι ο υπολογισμός του ισοζυγίου είναι σύνθετος, σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι θα πρέπει, μέσω των κρατικών πολιτικών, να αυξάνονται οι ενέσεις και να μειώνονται οι απώλειες.