Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων

Transcript

1 Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων

2 Οικονομικές Διακυμάνσεις Οι οικονομίες ανέκαθεν υπόκειντο σε κυκλικές διακυμάνσεις. Σε ορισμένες περιόδους η παραγωγή και η απασχόληση αυξάνονται με υψηλούς ρυθμούς, ενώ σε άλλες περιόδους αυξάνονται με χαμηλούς ρυθμούς ή και μειώνονται. Η κατανόηση των προσδιοριστικών παραγόντων των οικονομικών διακυμάνσεων είναι ένα από τα βασικά αντικείμενα της μακροοικονομικής. Οι μακροοικονομικές διακυμάνσεις δεν χαρακτηρίζονται από κάποια απλή επαναλαμβανόμενη κανονικότητα. Έχουν σαφείς μη κανονικότητες και τυχαία χαρακτηριστικά. 2

3 Εξέλιξη του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ των ΗΠΑ 11" 10.5" 10" 9.5" 9" 8.5" 8" 7.5" 7" 6.5" 6" 1791" 1795" 1799" 1803" 1807" 1811" 1815" 1819" 1823" 1827" 1831" 1835" 1839" 1843" 1847" 1851" 1855" 1859" 1863" 1867" 1871" 1875" 1879" 1883" 1887" 1891" 1895" 1899" 1903" 1907" 1911" 1915" 1919" 1923" 1927" 1931" 1935" 1939" 1943" 1947" 1951" 1955" 1959" 1963" 1967" 1971" 1975" 1979" 1983" 1987" 1991" 1995" 1999" 2003" 2007" 2011" ΑΕΠ"κατά"κεφαλήν"ΗΠΑ"(σταθερές"τιμές)" 3

4 Διακυμάνσεις του ΑΕΠ των ΗΠΑ 20.00%& 15.00%& 10.00%& 5.00%& 0.00%& 1791& 1796& 1801& 1806& 1811& 1816& 1821& 1826& 1831& 1836& 1841& 1846& 1851& 1856& 1861& 1866& 1871& 1876& 1881& 1886& 1891& 1896& 1901& 1906& 1911& 1916& 1921& 1926& 1931& 1936& 1941& 1946& 1951& 1956& 1961& 1966& 1971& 1976& 1981& 1986& 1991& 1996& 2001& 2006& 2011&!5.00%&!10.00%&!15.00%&!20.00%& 4

5 Ποσοστό Ανεργίας των ΗΠΑ 30.00%$ 25.00%$ 20.00%$ 15.00%$ 10.00%$ 5.00%$ 0.00%$ 1890$ 1893$ 1896$ 1899$ 1902$ 1905$ 1908$ 1911$ 1914$ 1917$ 1920$ 1923$ 1926$ 1929$ 1932$ 1935$ 1938$ 1941$ 1944$ 1947$ 1950$ 1953$ 1956$ 1959$ 1962$ 1965$ 1968$ 1971$ 1974$ 1977$ 1980$ 1983$ 1986$ 1989$ 1992$ 1995$ 1998$ 2001$ 2004$ 2007$ 2010$ 5

6 Ποσοστό Πληθωρισμού των ΗΠΑ 40.0%& 30.0%& 20.0%& 10.0%& 0.0%& 1775& 1780& 1785& 1790& 1795& 1800& 1805& 1810& 1815& 1820& 1825& 1830& 1835& 1840& 1845& 1850& 1855& 1860& 1865& 1870& 1875& 1880& 1885& 1890& 1895& 1900& 1905& 1910& 1915& 1920& 1925& 1930& 1935& 1940& 1945& 1950& 1955& 1960& 1965& 1970& 1975& 1980& 1985& 1990& 1995& 2000& 2005& 2010&!10.0%&!20.0%&!30.0%& 6

7 Εξηγήσεις των Οικονομικών Διακυμάνσεων Η επικρατούσα άποψη είναι ότι οι οικονομίες υφίστανται διαφόρων ειδών τυχαίες διαταραχές, οι οποίες μεταδίδονται μέσω των οικονομικών μηχανισμών στη συνολική παραγωγή, τις τιμές και την απασχόληση, και θέτουν σε κίνηση δυναμικές διαδικασίες προσαρμογής. Εκεί που διαφέρουν οι σχολές σκέψεις της μακροοικονομικής είναι στις υποθέσεις που κάνουν για τη φύση των κύριων μακροοικονομικών διαταραχών και τους μηχανισμούς μετάδοσής τους στην οικονομία. 7

8 Σημείο Εκκίνησης το Κλασσικό Υπόδειγμα Ένα φυσικό σημείο εκκίνησης για την έρευνα των οικονομικών διακυμάνσεων είναι το ανταγωνιστικό υπόδειγμα γενικής ισορροπίας χωρίς εξωτερικότητες, ασύμμετρη πληροφόρηση, απουσία αγορών, τριβές και άλλες ατέλειες των αγορών. Αυτό θα μπορούσε να ονομαστεί το κλασσικό υπόδειγμα. Σε μακροοικονομικό επίπεδο, το κλασσικό υπόδειγμα δεν είναι άλλο από το υπόδειγμα του Ramsey. Εξαιρεί οποιαδήποτε ατέλεια των αγορών, αλλά και όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με την ετερογένεια των οικονομικών παραγόντων. 8

9 Το Υπόδειγμα των Πραγματικών Οικονομικών Κύκλων Προκειμένου να αναλύσουμε τις οικονομικές διακυμάνσεις, το υπόδειγμα του Ramsey πρέπει να επεκταθεί. Πρώτον, πρέπει να εισαχθούν σε αυτό τυχαίες διαταραχές, οι οποίες να προκαλούν διακυμάνσεις. Οι διαταραχές που εισάγονται στο υπόδειγμα του Ramsey είναι διαταραχές στην αποδοτικότητα της εργασίας (τεχνολογία της παραγωγής) και στις πραγματικές δημόσιες δαπάνες. Δεδομένου ότι και τα δύο είδη διαταραχών είναι πραγματικές διαταραχές - σε αντίθεση με νομισματικές ή ονομαστικές - το υπόδειγμα αυτό καλείται υπόδειγμα πραγματικών οικονομικών κύκλων. 9

10 Το Υπόδειγμα των Πραγματικών Οικονομικών Κύκλων Δεύτερον, προκειμένου να μπορεί το υπόδειγμα να εξηγήσει διακυμάνσεις όχι μόνο στο συνολικό εισόδημα αλλά και στην απασχόληση, η απασχόληση πρέπει να γίνει ενδογενής. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της εισαγωγής της απασχόλησης στη συνάρτηση χρησιμότητας του αντιπροσωπευτικού νοικοκυριού. Η συνάρτηση χρησιμότητας του αντιπροσωπευτικού νοικοκυριού εξαρτάται τόσο από την κατανάλωση, όσο και από τον χρόνο εργασίας, ενώ εισάγονται τυχαίες διαταραχές στην τεχνολογία (και στις δημόσιες δαπάνες), οι οποίες προκαλούν κυκλικές διακυμάνσεις. 10

11 Το Υπόδειγμα των Πραγματικών Οικονομικών Κύκλων Η οικονομία αποτελείται από ένα μεγάλο αριθμό πανομοιότυπων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, που δραστηριοποιούνται μέσω ανταγωνιστικών αγορών. Οι τιμές του παραγομένου αγαθού και των συντελεστών παραγωγής είναι δεδομένες για κάθε νοικοκυριό και κάθε επιχείρηση. Η αντιπροσωπευτική επιχείρηση έχει μία συνάρτηση παραγωγής, η οποία έχει τη μορφή Cobb-Douglas. Το προϊόν της παραγωγής κατανέμεται μεταξύ ιδιωτικής κατανάλωσης, επενδύσεων και δημοσίων δαπανών. Οι δημόσιες δαπάνες χρηματοδοτούνται μέσω μη στρεβλωτικής φορολογίας και σε κάθε περίοδο οι φόροι είναι ίσοι με τις δημόσιες δαπάνες. 11

12 Επιχειρήσεις και Παραγωγή Συνάρτηση Παραγωγής Y t = K t α (A t L t ) 1 α Κατανομή του Παραγομένου Προϊόντος Y t = C t + G t + K t+1 K t + δ K t Εξίσωση Συσσώρευσης του Κεφαλαίου K t+1 = K t + Y t C t G t δ K t 12

13 Μεγιστοποίηση Κερδών Επιχειρήσεων Πραγματικός Μισθός w = (1 α ) t K t A t L t α A t Πραγματικό Επιτόκιο A t L t 1 α r = α t K t δ 13

14 Το Αντιπροσωπευτικό Νοικοκυριό Το αντιπροσωπευτικό νοικοκυριό μεγιστοποιεί την προσδοκώμενη διαχρονική χρησιμότητα που προκύπτει από την κατανάλωση και τον ελεύθερο U = t=0 χρόνο του ρ t u(c t,1 l t ) N t H u t = lnc t + bln(1 l t ) 14

15 Πληθυσμός, Αποδοτικότητα της Εργασίας και Δημόσιες Δαπάνες Ο πληθυσμός αυξάνεται εξωγενώς με ρυθμό n ln N t = N _ + nt Η αποδοτικότητα της εργασίας στοχαστική διαδικασία ln A t = A _ + gt + v t A v A = η v A t A t 1 + ε t A Οι δημόσιες δαπάνες στοχαστική διαδικασία lng t = G _ + (n + g)t + v t G v G = η v G t G t 1 + ε t G 15

16 Το Υπόδειγμα των Πραγματικών Οικονομικών Κύκλων H εισαγωγή του χρόνου εργασίας στη συνάρτηση χρησιμότητας, δυνητικά επιτρέπει διακυμάνσεις στην απασχόληση. H εισαγωγή τυχαίων διαταραχών στην τεχνολογία και στις δημόσιες δαπάνες, δυνητικά οδηγεί σε διακυμάνσεις γύρω από τη μακροχρόνια τάση. Το υπόδειγμα αυτό δεν μπορεί να λυθεί αναλυτικά, καθώς περιέχει παράγοντες που είναι γραμμικοί, αλλά και παράγοντες που είναι γραμμικοί στους λογαρίθμους. Οι ιδιότητες του υποδείγματος μπορούν να περιγραφούν αν απλοποιηθεί δραστικά, ή αν το μετατρέψουμε σε κατά προσέγγιση γραμμικό λογαριθμικό, γύρω από την πορεία ισόρροπης μεγέθυνσης. 16

17 Προσφορά Εργασίας Η πρώτη διαφορά του υποδείγματος αυτού από το υπόδειγμα του Ramsey προκύπτει από την εισαγωγή του χρόνου εργασίας στη συνάρτηση χρησιμότητας του νοικοκυριού. Για να αναλύσουμε τη σημασία αυτής της προσθήκης, θα εξετάσουμε πρώτα το στατικό πρόβλημα ενός νοικοκυριού που ζει για μία μόνο χρονική περίοδο και δεν έχει καθόλου περιουσιακά στοιχεία. Το πρόβλημα αυτού του νοικοκυριού ορίζεται ως η μεγιστοποίηση του, u = lnc + bln(1 l) υπό τον περιορισμό c = wl 17

18 Προσφορά Εργασίας Από τις συνθήκες πρώτης τάξης, 1 c λ = 0 b 1 l + λw = 0 c = wl προκύπτει ότι, b 1 l + 1 l = 0 H προσφορά εργασίας είναι ανεξάρτητη του μισθού λόγω των λογαριθμικών προτιμήσεων. Tο αποτέλεσμα υποκατάστασης εξουδετερώνεται από το εισοδηματικό αποτέλεσμα. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι τυχόν διακυμάνσεις των μισθών δεν επηρεάζουν την προσφορά εργασίας μεταξύ περιόδων. 18

19 Προσφορά Εργασίας και Διαχρονικη Υποκατάσταση Θεωρούμε ένα πρόβλημα δύο περιόδων, για να δούμε τη σημασία της διαχρονικής υποκατάστασης στην προσφορά εργασίας. lnc 1 + bln(1 l) ( ) 1+ ρ lnc 2 + bln(1 l) 2 c r c 2 = w 1 l r w 2l 2 19

20 Προσφορά Εργασίας και Διαχρονική Υποκατάσταση Από τις συνθήκες πρώτης τάξης για την προσφορά εργασίας. b 1 l 1 = λw 1 b = 1+ ρ 1 l 1+ r λw 2 2 προκύπτει ότι η σχετική προσφορά εργασίας στις δύο περιόδους επηρέαζεται από τους σχετικούς μισθούς στις δύο περιόδους. 1 l 1 = 1+ ρ w 2 1 l 1+ r w

21 Οι Συνέπειες της Διαχρονικής Υποκατάστασης Το νοικοκυριό υποκαθιστά εργασία μεταξύ των περιόδων, ανάλογα με τη σχέση των μισθών. Λόγω των λογαριθμικών προτιμήσεων, η ελαστικότητα υποκατάστασης ισούται με τη μονάδα. Επιπλέον, όσο μεγαλύτερο είναι το επιτόκιο r, τόσο μεγαλύτερη είναι η προσφορά εργασίας της πρώτης περιόδου σε σχέση με της δεύτερης περιόδου. Η αύξηση του επιτοκίου αυξάνει την ελκυστικότητα του να δουλέψεις σήμερα και να αποταμιεύσεις, σε σχέση με το να δουλέψεις αύριο. Αντίθετα αποτέλεσματα έχει το ποσοστό διαχρονικής προτίμησης ρ. Αυτές οι επιπτώσεις των σχετικών μισθών και του επιτοκίου στην προσφορά εργασίας είναι γνωστές ώς διαχρονική υποκατάσταση στην προσφορά εργασίας. Κατά συνέπεια, διακυμάνσεις στους πραγματικούς μισθούς και το πραγματικό επιτόκιο μπορούν να προκαλούν διακυμάνσεις στην απασχόληση. 21

22 Αβεβαιότητα και Εξίσωση Euler για την Κατανάλωση Το δεύτερο στοιχείο που διαφοροποιεί το υπόδειγμα των πραγματικών οικονομικών κύκλων από το υπόδειγμα του Ramsey είναι η αβεβαιότητα, καθώς υπάρχουν απρόβλεπτες διαταραχές. Για το λόγο αυτό αποκτούν σημαντικό ρόλο οι προσδοκίες του νοικοκυριού για τις μελλοντικές εξελίξεις. Μπορεί να δείξει κανείς για τη γενική περίπτωση, όταν το νοικοκυριό μεγιστοποιεί την προσδοκωμένη διαχρονική χρησιμότητα του όπως την ορίσαμε, ότι η εξίσωση Euler για την κατανάλωση λαμβάνει τη μορφή, 1 = 1 c 1+ ρ E t t 1 ( 1+ r ) c t+1 t+1 22

23 Αβεβαιότητα και Συμπεριφορά Αντιπροσωπευτικού Νοικοκυριού Η μαθηματική προσδοκία του γινομένου δύο τυχαίων μεταβλητών δεν ισούται με το γινόμενο των μαθηματικών προσδοκιών. Ισούται με το γινόμενο των μαθηματικών προσδοκιών συν τη συνδιακύμανση των δύο τυχαίων μεταβλητών. 1 = 1 c 1+ ρ E t t 1 c t+1 E ( 1+ r ) + Cov t t+1 1,( 1+ r ) c t+1 t+1 23

24 Συνθήκη Πρώτης Τάξης για Κατανάλωση και Προσφορά Εργασίας Από τις συνθήκες πρώτης τάξης για την κατανάλωση και την προσφορά εργασίας προκύπτει ότι ο λόγος της κατανάλωσης προς τον ελεύθερο χρόνο είναι θετική συνάρτηση του πραγματικού μισθού, με τη μορφή, c t = w t 1 l b t H συνθήκη αυτή συνδέει την προσφορά εργασίας (ελεύθερο χρόνο) και την κατανάλωση με τον πραγματικό μισθό. Περιλαμβάνει μόνο τρέχουσες μεταβλητές, οπότε δεν υπάρχει αβεβαιότητα. 24

25 Μια Ειδική Μορφή του Υποδείγματος Στη γενική του μορφή το υπόδειγμα δεν μπορεί να επιλυθεί αναλυτικά, για αυτό και πολλοί καταφεύγουν στην προσομοίωσή του μέσω υπολογιστών, για συγκεκριμένες τιμές των παραμέτρων του. Για να δούμε αναλυτικά τις ιδιότητές του, μπορούμε είτε να το απλοποιήσουμε περαιτέρω, είτε να το αναλύσουμε λαμβάνοντας μία γραμμική του προσέγγιση (Campbell 1994). Θα εξετάσουμε μία ειδική του περίπτωση χωρίς δημόσιες δαπάνες και με ποσοστό απόσβεσης 100%. K t+1 = Y t C t 1+ r = α A t L t t K t 1 α 25

26 Μια Ειδική Μορφή του Υποδείγματος c t = (1 s t )Y t / N t 1+ r t+1 = ay t+1 / K t+1 K t+1 = s t Y t Προκύπτει ότι τόσο το ποσοστό αποταμίευσης, όσο και η προσφορά εργασίας ανά μέλος του νοικοκυριού είναι σταθερά σε αυτή την ειδική περίπτωση s^ = α(1+ n) 1+ ρ l^ = 1 α (1 α ) + b(1 s^) 26

27 Η Σταθερότητα της Προσφοράς Εργασίας Η προσφορά εργασίας είναι σταθερή λόγω του ότι οι επιπτώσεις των διαταραχών στην τεχνολογία πάνω στους πραγματικούς μισθούς και το πραγματικό επιτόκιο αλληλοεξουτερώνονται, και έτσι δεν υπάρχει διαχρονική υποκατάσταση. Αυτό οφείλεται στις ειδικές υποθέσεις που κάναμε για να απλοποιήσουμε το υπόδειγμα, και δεν είναι γενικό χαρακτηριστικό των υποδειγμάτων πραγματικών οικονομικών κύκλων. 27

28 Οι Διακυμάνσεις του Πραγματικού Εισοδήματος Από τη συνάρτηση παραγωγής, lny t = α ln K t + (1 α )(ln A t + ln L t ) Δεδομένου ότι, K = t s^ Y L = t 1 t l^ N t lny = α ln t s^ + α lny + (1 α )(ln A + lnl^+ ln N ) t 1 t t 28

29 Οι Διακυμάνσεις του Πραγματικού Εισοδήματος Αντικαθιστώντας για A και N, lny t = α ln s^ _ + α lny + (1 α ) (A + gt) + v A _ + (lnl^+ N + nt) t 1 t Ως αποκλίσεις από τη μακροχρόνια τάση έχουμε, Y ~ t = α Y ~ t 1+ (1 α )v t A η οποία μπορεί να επιλυθεί ως, Y ~ t = (α + η A )Y ~ t 1 αη A Y ~ t 2+ (1 α )ε t A 29

30 Συμπεράσματα από την Ειδική Μορφή του Υποδείγματος Oι ποσοστιαίες αποκλίσεις της συνολικής παραγωγής από τη μακροχρόνια τάση της ακολουθούν μία αυτοπαλλίνδρομη στοχαστική διαδικασία δευτέρου βαθμού (AR(2)). Επειδή το α είναι χαμηλό (περίπου 1/3), η δυναμική συμπεριφορά της συνολικής παραγωγής εξαρτάται κυρίως από το βαθμό εμμονής (persistence) των διαταραχών στην τεχνολογία. Αν η εμμονή των διαταραχών είναι υψηλή, τότε έχουμε σημαντική εμμονή και διακυμάνσεις στην συνολική παραγωγή. Αν δεν υπάρχει εμμονή στις διαταραχές, τότε έχουμε, Y ~ t = α Y ~ t 1+ (1 α )ε t A 30

31 Οικονομετρικές Εκτιμήσεις για το Λογάριθμο του ΑΕΠ των ΗΠΑ, lnyt= 0, ,266 lnyt-1-0,312 lnyt-2 +0,0016 t. (0,029) (0,065) (0,064) (0,0006) R 2 =0,9997, DW=1,9791 Από τις εκτιμήσεις αυτές προκύπτει ότι α=0,335 και ηα=0,924 καθώς και ότι g+n=0,

32 Αδυναμίες Απλοποιημένου Υποδείγματος Πραγματικών Οικονομικών Κύκλων Παρά τό ότι ο απλοποιημένο υπόδειγμα των πραγματικών οικονομικών κύκλων μας δίνει μια ενδιαφέρουσα εξήγηση για τις διακυμάνσεις της συνολικής παραγωγής (ΑΕΠ), αυτή προϋποθέτει σημαντική εμμονή στις τεχνολογικές διαταραχές. Πολλά από τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά των οικονομικών κύκλων δεν περιγράφονται ικανοποιητικά. 1. Το ποσοστό αποταμίευσης είναι σταθερό. Αυτό σημαίνει ότι η κατανάλωση και οι επενδύσεις θα είναι το ίδιο ευμετάβλητες, κάτι που δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα 2. Το ποσοστό απασχόλησης είναι σταθερό, κάτι που επίσης δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα. 3. Από την άλλη, οι πραγματικοί μισθοί είναι το ίδιο ευμετάβλητοι με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, κάτι που επίσης δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα. 32

33 Συμπεράσματα για την Προσέγγιση των Πραγματικών Οικονομικών Κύκλων Όταν εξετάσουμε τη γενική μορφή του υποδείγματος, ειδικώτερα με χαμηλό ποσοστό απόσβεσης, πολλές από τις αδυναμίες του απλοποιημένου υποδείγματος διορθώνονται, καθώς οι αποταμιεύσεις, οι επενδύσεις και η απασχόληση ανταποκρίνονται εντονώτερα στις διαταραχές. Επιπλέον, η εισαγωγή των δημοσίων δαπανών χαλαρώνει τη στενή εξάρτηση των διακυμάνσεων των πραγματικών μισθών από τις διακυμάνσεις της παραγωγής. Η προσέγγιση αυτή υποθέτει συνεχή πλήρη απασχόληση και εξηγεί τον οικονομικό κύκλο ως αποτέλεσμα πραγματικών μόνο διαταραχών, μη αφήνοντας κανένα περιθώριο για την επίδραση νομισματικών φαινομένων στις κυκλικές διακυμάνσεις. Οι διακυμάνσεις της ανεργίας εξηγούνται ως αποτέλεσμα διαχρονικής υποκατάστασης στην προσφορά εργασίας. Πολλοί οικονομολόγοι τα θεωρούν ακραία ως εξήγηση των οικονομικών κύκλων. Εναλλακτική μορφή υποδειγμάτων είναι τα κεϋνσιανά. 33