Βάσεις Δεδομένων και Διαχείριση Δεδομένων Περιγραφή και στόχοι του μαθήματος Οδηγίες προς ναυτιλομένους Αθανάσιος Σταυρακούδης http://stavrakoudis.econ.uoi.gr Άνοιξη 2017 1 / 35
Γνωριμία Ονομα : Αθανάσιος Σταυρακούδης Ηλ. ταχυδρομείο : astavrak@uoi.gr Ιστότοπος : http://stavrakoudis.econ.uoi.gr Τηλέφωνο : 265 100 5935 Ωρες γραφείου : Τρίτη 1 2μμ και Παρασκευή 11 12πμ Γραφείο: 1ος όροφος, κεντρική βιβλιοθήκη http://stavrakoudis.econ.uoi.gr/stavrakoudis/?iid=152 2 / 35
Επισκόπηση 1 1 Δεδομένα, καταγραφή δεδομένων, επεξεργασία δεδομένων 2 Περιεχόμενο και ύλη του μαθήματος 3 Βιβλιογραφία, Εύδοξος, Βιβλιοθήκη 4 Αξιολόγηση φοιτητών, εξετάσεις, εργασίες, βαθμολογίες, επιδοτήσεις κ.λπ. 5 Επιπλέον βοήθεια, αλληλοβοήθεια, συνεργατική μάθηση, κριτική, και άλλες πολιτικές. 6 Προετοιμασία για το επόμενο μάθημα 3 / 35
Καταγραφή δεδομένων στη Βίβλο Καὶ ἐγένετο μετὰ τὴν πληγὴν καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Μωυσῆν καὶ Ελεάζαρ τὸν ἱερέα λέγων λαβὲ τὴν ἀρχὴν πάσης συναγωγῆς υἱῶν Ισραὴλ ἀπὸ εἰκοσαετοῦς καὶ ἐπάνω κατ οἴκους πατριῶν αὐτῶν, πᾶς ὁ ἐκπορευόμενος παρατάξασθαι ἐν Ισραήλ καὶ ἐλάλησε Μωυσῆς καὶ Ελεάζαρ ὁ ἱερεὺς ἐν Ἀραβὼθ Μωὰβ ἐπὶ τοῦ Ιορδάνου κατὰ Ιεριχὼ λέγων ἀπὸ εἰκοσαετοῦς καὶ ἐπάνω, ὃν τρόπον συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῇ καὶ οἱ υἱοὶ Ισραὴλ οἱ ἐξελθόντες ἐξ Αἰγύπτου Ρουβὴν πρωτότοκος Ισραήλ. υἱοὶ δὲ Ρουβήν Ενὼχ καὶ δῆμος τοῦ Ενώχ τῷ Φαλλοὺ δῆμος τοῦ Φαλλουΐ τῷ Ἀσρὼν δῆμος τοῦ Ἀσρωνί Παλαιά Διαθήκη, Πεντάτευχος, Αριθμοί, κεφ. 26 http://www.myriobiblos.gr/bible/ot/chapter.asp?book=4&page=26 4 / 35
Κέκρωψ Πρώτος βασιλιάς της Αθήνας, του αποδίδονται: 1 Η προτίμηση της Αθηνάς στο αγώνα Αθηνάς Ποσειδώνα 2 Η διαίρεση του πληθυσμού της Αττικής σε Φυλές και Δήμους 3 Η καταγραφή του πληθυσμού 4 Η καθιέρωση της μονογαμίας και η αναγραφή του πατρωνύμου 5 Η ανακάλυψη του αλφάβητου Εικόνα από: http://en.wikipedia.org/wiki/cecrops_i 5 / 35
Δεδομένα στην αρχαιότητα και στο μεσαίωνα Στρατολογικοί κατάλογοι Φορολογικοί κατάλογοι Δωρητές Ναών, Μοναστηριών, κ.λπ. Καταγραφή αγροτικής παραγωγής Καταγραφή εμπορικών συναλλαγών 6 / 35
Δεδομένα στις αρχές του 20ου αιώνα Ολα τα προηγηγούμενα Γενική απογραφή πληθυσμού Καταγραφή μαθητών σχολείων και βαθμολόγιο Τήρηση λογιστικών βιβλίων Εργατικά και επαγγελματικά σωματεία Βιβλιοθήκες Εκλογικοί κατάλογοι, αποτελέσματα εκλογών Λεπτομερής καταγραφή απωλειών πολέμου 7 / 35
Δεδομένα στις αρχές του 21ου αιώνα Ολα τα προηγηγούμενα Ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων της κυβέρνησης: Ληξιαρχείο, ασφαλιστικοί φορείς, φοιτητολόγιο, φορολογικές δηλώσεις, μισθοδοσία Δ/Υ, κ.α. Τήρηση τραπεζικών συνναλαγών Πελατολόγιο, παραγγελίες, πωλήσεις, χρηματικές ροές, κ.λπ. Επικοινωνία, τηλέφωνα, μηνύματα, βιντεοκλήσεις, κ.λπ. Μετακινήσεις, εισητήρια, διόδια, κ.λπ. και: 8 / 35
Δεδομένα από ηλεκτρονική δραστηριότητα 9 / 35
Ορολογία data, database, data management data structure, structured data, unstructured data relational database, object oriented database, multimedia database data recording, data minimg, data science row data, statistical data, business data, personal data data encryption, data transfer, data distribution data dictionary, data catalog, metadata OLAP, ERP, DBMS, XML 10 / 35
Επισκόπηση 2 1 Δεδομένα, καταγραφή δεδομένων, επεξεργασία δεδομένων 2 Περιεχόμενο και ύλη του μαθήματος 3 Βιβλιογραφία, Εύδοξος, Βιβλιοθήκη 4 Αξιολόγηση φοιτητών, εξετάσεις, εργασίες, βαθμολογίες, επιδοτήσεις κ.λπ. 5 Επιπλέον βοήθεια, αλληλοβοήθεια, συνεργατική μάθηση, κριτική, και άλλες πολιτικές. 6 Προετοιμασία για το επόμενο μάθημα 11 / 35
Στόχος του μαθήματος 1 Το μάθημα έχει στόχο την εξοικείωση με τις βάσεις δεδομένων και τις εφαρμογές τους στην Οικονομία και τη Διοίκηση. 2 Δεν σχετίζεται 100% με το μάθημα «Εισαγωγή στα Υπολογιστικά Οικονομικά», και έχει μικρότερη συγγένεια με τα υπόλοιπα μαθήματα του εξαμήνου από όσο είχε το μάθημα «Εισαγωγή στα Υπολογιστικά Οικονομικά». 3 Το μάθημα είναι προσαρμοσμένο στις γνώσεις και απαιτήσεις των φοιτητών τμήματος Οικονομικών Επιστημών: Δεν πηγαίνει πολύ στα βαθιά, αλλά δεν μένει και στα πολύ ρηχά. Ιστοσελίδα μαθήματος: http://bit.ly/hy-ii 12 / 35
Περιεχόμενο και ύλη του μαθήματος 1 Βάσεις δεδομένων και στατιστικές εφαρμογές. 2 Εισαγωγή στα συστήματα διαχείρισης βάσεων δεδομένων. 3 Μοντέλα δεδομένων με έμφαση στο σχεσιακό. Εισαγωγή στη σχεσιακή άλγεβρα και σχεσιακό λογισμό. 4 Εννοιολογικά μοντέλα: το μοντέλο οντοτήτων-συσχετίσεων. 5 Θεωρία εξαρτήσεων. Κανονικοποίηση σχήματος (1NF, 2NF, 3NF, BCNF). Σχεδιασμός βάσεων δεδομένων. 6 Αναλυτική παρουσίαση της γλώσσας SQL. 7 Εξαγωγή δεδομένων από βάσεις δεδομένων και στατιστική ανάλυση. Ελεγχοι υποθέσεων, παλινδρόμηση, κύβοι OLAP. 8 Βάσεις δεδομένων στο διαδίκτυο. Εφαρμογές με MySQL/R. 13 / 35
Βιβλία και ύλη 1 Θα καλύψουμε τα κεφάλαια 1 22, 24, 28 του βιβλίου «Βάσεις δεδομένων και SQL: Μια πρακτική προσέγγιση». 2 Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε άλλο βιβλίο ή σημειώσεις, δεν υπάρχει καμία απολύτως απαίτηση να ακολουθείτε τη μία ή την άλλη προσέγγιση. 3 Υπάρχουν δεκάδες βιβλία για να μάθετε (σε επίπεδο χρήστη) τη γλώσσα SQL, διαβάστε όποιο σας είναι περισσότερο εύκολο και κατανοητό. 4 Στο μάθημα δε θα ασχοληθούμε με το φυσικό επίπεδο οργάνωσης βάσεων δεδομένων. 14 / 35
Βιβλία και σημειώσεις 1 Η ύλη των βάσεων δεδομένων καλύπτεται από οποιοδήποτε βιβλίο επιλέξετε ( 400 σελ.) 2 Θα δοθεί επιπλέον βιβλιογραφία ( 200 σελ.), η οποία επικαλύπτει την ύλη του μαθήματος, δεν είναι εντελώς απαραίτητη να τη διαβάσετε, αλλά μια δεύτερη άποψη θα σας βοηθήσει πολύ, ιδιαίτερα στην εργασία 3 Θα χρειαστεί επίσης να κρατήσετε καλές σημειώσεις από το μάθημα, το εργαστήριο, και την προσωπική σας μελέτη ( 200 300 σελ.) 15 / 35
Επισκόπηση 3 1 Δεδομένα, καταγραφή δεδομένων, επεξεργασία δεδομένων 2 Περιεχόμενο και ύλη του μαθήματος 3 Βιβλιογραφία, Εύδοξος, Βιβλιοθήκη 4 Αξιολόγηση φοιτητών, εξετάσεις, εργασίες, βαθμολογίες, επιδοτήσεις κ.λπ. 5 Επιπλέον βοήθεια, αλληλοβοήθεια, συνεργατική μάθηση, κριτική, και άλλες πολιτικές. 6 Προετοιμασία για το επόμενο μάθημα 16 / 35
Βάσεις Δεδομένων και SQL: Μια πρακτική προσέγγιση Εύδοξος: 50656346 Ιστότοπος : http: //stavrakoudis.econ.uoi.gr/stavrakoudis/?menu=booksql 17 / 35
Μαθήματα Βάσεων Δεδομένων Εύδοξος: 33094772 18 / 35
Σχεσιακές βάσεις δεδομένων Νέα αναθεωρημένη έκδοση Εύδοξος: 50656346 19 / 35
Συστήματα Βάσεων Δεδομένων Εύδοξος: 12535833 20 / 35
Γενική βιβλιογραφία I Συστήματα βάσεων δεδομένων SQL Ε. Ι. Γιαννακουδάκης http://bit.ly/1axf4o2 Σχεσιακές βάσεις δεδομένων : θεωρία και εργαστηριακές ασκήσεις Ε. Κεχρής http://bit.ly/lsdp5d Συστήματα διαχείρισης βάσεων δεδομένων Ramakrishnan, Raghu, Gehrke http://bit.ly/1cxwhfz 21 / 35
Γενική βιβλιογραφία II Θεμελιώδεις αρχές συστημάτων βάσεων δεδομένων R. Elmasri, S.B. Navathe http://bit.ly/lb1oml Βασικές αρχές για τα συστήματα βάσεων δεδομένων J.D. Ullman, J. Widom http://bit.ly/1ewnqws Συστήματα βάσεων δεδομένων A. Silberschatz, H. F. Korth, S. Sudarshan http://bit.ly/1iu43x8 22 / 35
Επισκόπηση 4 1 Δεδομένα, καταγραφή δεδομένων, επεξεργασία δεδομένων 2 Περιεχόμενο και ύλη του μαθήματος 3 Βιβλιογραφία, Εύδοξος, Βιβλιοθήκη 4 Αξιολόγηση φοιτητών, εξετάσεις, εργασίες, βαθμολογίες, επιδοτήσεις κ.λπ. 5 Επιπλέον βοήθεια, αλληλοβοήθεια, συνεργατική μάθηση, κριτική, και άλλες πολιτικές. 6 Προετοιμασία για το επόμενο μάθημα 23 / 35
Τρόπος εξέτασης 1 Μια τελική εξέταση για το 100% του βαθμού, διάρκειας 35 λεπτών. 2 Οι εξετάσεις θα περιλαμβάνουν 10 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής πολλαπλής απόκρισης. 3 Κάθε ερώτηση έχει 4 απαντήσεις, αλλά είναι άγνωστο το πλήθος των σωστών ή λανθασμένων απαντήσεων. 4 Υπάρχει πιθανότητα να είναι όλες σωστές ή 2 σωστές και 2 λάθος, κ.λπ. 5 Πρέπει να «μαρκάρετε» όλες τις απαντήσεις ως «σωστό» ή «λάθος». 6 Η συμμετοχή στην τελική εξέταση απαιτεί δήλωση τόσο στο φοιτητολόγιο (cronos) το αργότερο μέχρι 15/05/2017 και δήλωση στην ιστοσελίδα του μαθήματος μεταξύ 16/05 και 04/06/2017. 24 / 35
Τρόπος βαθμολόγησης Σε κάθε ερώτηση δίνονται P i πόντοι ανάλογα με το πόσες απαντήσεις έχετε «μαρκάρει» σωστά: Σωστές επισημάνσεις P i 0-10 1 0 2 1 3 5 4 10 Ο τελικός βαθμός: V = [ 10 i 10 P i ] 25 / 35
2 ος Τρόπος εξέτασης 1 Συμμετοχή στην εργασία καταγραφής προσφύγων Μικρασιατικής καταστροφής για το 50% του βαθμού. 2 Το υπόλοιπο 50% μπορείτε να το πάρετε με έναν από τους δύο παρακάτω τρόπους: 1 Με την τελική εξέταση, 6 από τις 10 ερωτήσεις. 2 Με 5 μικρές εξετάσεις πρόοδου (online test). Πρόσβαση μόνο σε όσες και όσους έχουν εξεταστεί στο μάθημα το πολύ 3 φορές στο παρελθόν. Απαιτείται δήλωση του μαθήματος στο φοιτητολόγιο (cronos) το αργότερο μέχρι 12/03/2017. 26 / 35
Τρόπος βαθμολόγησης κάθε προόδου Κάθε τεστ έχει 5 ερωτήσεις με 4 απαντήσεις. Διάρκεια 25 λεπτά. Κάθε πρόοδος συνεισφέρει με 1 μονάδα στον τελικό βαθμό. Σε κάθε ερώτηση δίνονται P i πόντοι ανάλογα με το πόσες απαντήσεις έχετε «μαρκάρει» σωστά: Σωστές επισημάνσεις P i 0-6 1 0 2 2 3 6 4 11 Ο βαθμός είναι: V = [ 10 i Πότε; Θα περιμένουμε τη διανομή βιβλίων και μετά θα ανακοινωθούν ημερομηνίες προόδου. 27 / 35 5 P i ]
Επισκόπηση 5 1 Δεδομένα, καταγραφή δεδομένων, επεξεργασία δεδομένων 2 Περιεχόμενο και ύλη του μαθήματος 3 Βιβλιογραφία, Εύδοξος, Βιβλιοθήκη 4 Αξιολόγηση φοιτητών, εξετάσεις, εργασίες, βαθμολογίες, επιδοτήσεις κ.λπ. 5 Επιπλέον βοήθεια, αλληλοβοήθεια, συνεργατική μάθηση, κριτική, και άλλες πολιτικές. 6 Προετοιμασία για το επόμενο μάθημα 28 / 35
Αν χρειάζεστε βοήθεια 1 Αν για οποιοδήποτε λόγο (οικογένεια, υγεία, κτλ) χρειάζεστε επιπλέον βοήθεια στο μάθημα πρέπει να το πείτε τώρα. 2 Δεν έχει νόημα να μου εξηγείτε οτιδήποτε μετά τις εξετάσεις. 3 Δεν υπάρχει κανείς λόγος να ντρέπεστε ή να φοβάστε. 4 Ζητήστε βοήθεια και θα λάβετε βοήθεια, χάρες δεν γίνονται ποτέ και σε κανέναν. 29 / 35
Βοηθάμε ο ένας τον άλλον 1 Προσφέρουμε απλόχερα βοήθεια ο ένας στον άλλον. 2 Η συνεργατική μάθηση είναι από τις πιο πετυχημένες μεθόδους για να μάθει κάνει κάτι αποτελεσματικά, καλά, και σε βάθος χρόνου. 3 Θα έχετε πολλές ευκαιρίες να βοηθήσετε ο ένας τον άλλον και θα ανταμειφθείτε πλουσιοπάροχα για την ενεργή συμμετοχή σας στο μάθημα. 4 Η βοήθεια είναι βοήθεια, δεν είναι απατεωνιά και κλεψιά στις εξετάσεις. 30 / 35
Κριτική στον καθηγητή και στον τρόπο του μαθήματος 1 Οσες και όσοι έχετε όρεξη για αντιπαράθεση στο πλαίσιο του μαθήματος θα χαρώ ιδιαίτερα να το κάνετε. 2 Μπορείτε οποιαδήποτε ώρα και στιγμή να αμφισβητήσετε τα πάντα γύρω από το μάθημα: Τι κάνουμε. Γιατί το κάνουμε. Πως το κάνουμε. 3 Την αμφισβήτηση πρέπει να την πληρώσετε με επιπλέον διάβασμα και εναλλακτικές προτάσεις. 4 Οποιαδήποτε πρόταση επικροτείται από τους συμφοιτητές σας επιβραβεύεται με γενναία βαθμολογική επιδότηση. 31 / 35
Επισκόπηση 6 1 Δεδομένα, καταγραφή δεδομένων, επεξεργασία δεδομένων 2 Περιεχόμενο και ύλη του μαθήματος 3 Βιβλιογραφία, Εύδοξος, Βιβλιοθήκη 4 Αξιολόγηση φοιτητών, εξετάσεις, εργασίες, βαθμολογίες, επιδοτήσεις κ.λπ. 5 Επιπλέον βοήθεια, αλληλοβοήθεια, συνεργατική μάθηση, κριτική, και άλλες πολιτικές. 6 Προετοιμασία για το επόμενο μάθημα 32 / 35
Πηγές οικονομικών δεδομένων 1 The Word Bank http://data.worldbank.org 2 Federal Reserve Economic Data http://research.stlouisfed.org/fred2 3 Eurostat http://ec.europa.eu/eurostat 4 Data Market http://datamarket.com 5 Fao Stat http://faostat.fao.org 6 Index Mundi http://www.indexmundi.com 7 Ελληνικά Δημόσια Δεδομένα http://data.gov.gr 33 / 35
Εξάσκηση με διαδικτυακές βάσεις δεδομένων Επισκεφτείτε τις αντίστοιχες ιστοσελίδες και εξοικειωθείτε με το περιεχόμενό τους. Βρείτε δεδομένα σχετικά με οικονομικά μεγέθη, π.χ. ποσοστό ανεργίας κατώτατος μισθός, δείκτης οικονομικής ανισότητας. Χρησιμοποιείστε τα εργαλεία γραφικής απεικόνισης. «Κατεβάστε τα δεδομένα» και κάντε εσείς τη γραφική παράσταση, π.χ. με το Excel/Calc, ή την R. Πάρτε δεδομένα για περισσότερες χώρες και κάντε κάποια σύγκριση. Προσπαθήστε να πάρετε τα ίδια δεδομένα από δύο διαφορετικές πηγές και συγκρίνετέ τα μεταξύ τους. Υπάρχουν διαφορές και αποκλίσεις; 34 / 35
Σχόλια και ερωτήσεις Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας Είμαι στη διάθεσή σας για σχόλια, απορίες και ερωτήσεις 35 / 35