Σταθερά στον ηµοκρατικό ρόµο για το σοσιαλισµό. Θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω με στοίχους του Γ. Ρίτσου από την συλλογή 18 λιανοτράγουδα. Μικρός Λαός και πολεμά δίχως σπαθιά και όπλα για όλου του κόσμου το ψωμί το φως και το τραγούδι. Οι στοίχοι αυτοί αποτυπώνουν με τον πιο ανάγλυφο τρόπο το ιδεολογικό, το πολιτικό και το πολιτιστικό περιεχόμενο της δικής μας στρατηγικής, της στρατηγικής του Δημοκρατικού Δρόμου για το Σοσιαλισμό. Οι επαναστάτες δεν είναι ούτε σταυροφόροι, ούτε στρατοκράτες, ούτε θρησκευόµενοι, ούτε µασόνοι. εν ανήκουν σε καµιά κατηγορία φανατικών δογµατικών. Οι επαναστάτες µε τη δράση και τα µηνύµατα τους οφείλουν να ενώνουν το λαό και να τον καθιστούν πρωταγωνιστή και εγγυητή των εξελίξεων. Οφείλουν σε αντίθεση µε όλους αυτούς να αναδεικνύουν τις αξίες της πανανθρώπινης ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της φιλίας ανάµεσα στους λαούς, έστω κι αν αυτό έχει πολλές φορές βαρύ τίµηµα. Ο ΣΥΡΙΖΑ ως εκφραστής του Κοµµουνιστικού και Αριστερού κινήµατος στην Ελλάδα, αποτέλεσε και αποτελεί την ενσάρκωση µιας διαρκούς προσπάθειας να απαντήσουµε στις σύγχρονες ιστορικές προκλήσεις και να αντιστοιχίσουµε την πολιτική και τη στρατηγική µας µε τις σύγχρονες ανάγκες του λαού µας και ταυτόχρονα να γίνουν κτήµα του λαού µας, οι διαχρονικές αξίες που θεµελιώνουν ένα πολιτισµό, που να εγγυάται την πανανθρώπινη απελευθέρωση. Είναι µια προσπάθεια διαχρονική η οποία αποτελεί τοµή στην πολιτική ιστορία της χώρας και σηµαντικός ιστορικός συµβολισµός για τους λαούς της Ευρώπης και φυσικά για την Ευρωπαϊκή Αριστερά. Είναι µια προσπάθεια εναρµονίσουµε τα θεωρητικά µας εργαλεία, το πολιτικό µας σχέδιο και την στρατηγική µας προοπτική µε τον ιστορικό χρόνο που διανύουµε και τον γεωπολιτικό χώρο στον οποίο ζούµε. Γνωρίζουµε καλά ότι αυτά δεν είναι αναλλοίωτα στο διηνεκές. Γνωρίζουµε καλά ότι το πολιτικό σχέδιο και η καθηµερινή µάχη δεν διαµορφώνονται µε τσιτάτα που αντιστοιχούν σε προγενέστερο χρόνο και σε διαφορετικό γεωπολιτικό χώρο. Ο δογµατισµός για µας είναι ανιστόρητος. Ο λαϊκισµός είναι αντίπαλος µας. ρόµος µας είναι ο ηµοκρατικός δρόµος για τον Σοσιαλισµό. 1. ηµοκρατικός ρόµος για το Σοσιαλισµό. Η στρατηγική του δηµοκρατικού δρόµου που αποτελεί θεµελιώδη επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ. Επιχειρεί να αντιστοιχηθεί µε τις µεγάλες κοινωνικές, πολιτικές και οικονοµικές αναδιατάξεις και να συµβάλει στην διαµόρφωση ενός συνολικού πολιτικού σχεδίου για Ελλάδα και την Ευρώπη. Επιχειρεί να συµβάλει σε µια παγκόσµια ισορροπία απαλλαγµένη από τον τρόµο του πολέµου και των στρατιωτικών εντάσεων, να συµβάλει στην ισότιµη συνεργασία των λαών και την εµπέδωση της Ειρήνης.
Πρόκειται για στρατηγική που θέτει στην επικαιρότητα το σοσιαλιστικό µετασχηµατισµό, εκτιµώντας ότι ο σηµερινός καπιταλισµός έχει εξαντλήσει τα περιθώρια για προοδευτικές αναδιαρθρώσεις και µεταρρύθµισες. Πολύ περισσότερο έχει εξαντλήσει τις δυνατότητες του για την διεύρυνση πολιτικών και κοινωνικών δικαιωµάτων. Σήµερα οποιαδήποτε δηµοκρατική κατάκτηση δεν αποτελεί µια µεταρρυθµιστική διαδικασία του συστήµατος, αλλά αµφισβητεί τον πυρήνα του και το συνολικότερο χαρακτήρα της εξουσίας του. Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος για τον οποίο υπάρχει σθεναρή αντίδραση που συναντάµε σε Ελλάδα και Ευρώπη εκ µέρους των δυνάµεων του νεοφιλελευθερισµού σε κάθε διεκδίκηση δικαιωµάτων. Κάθε κατάκτηση δικαιώµατος αποτελεί ευθεία αµφισβήτηση της εξουσίας, αποτελεί ρήξη µε το σύστηµα εξουσίας. Η στρατηγική του δηµοκρατικού δρόµου εισάγει την λογική των αλλεπαλλήλων ρήξεων. Αποτελεί υπέρβαση της στρατηγικής των σταδίων. Είναι µια διαρκής πορεία ρήξεων χωρίς στάδια και ενδιάµεσους σταθµούς. Η στρατηγική αυτή απαντά και στο ιστορικό δίληµµα µεταρρύθµιση ή επανάσταση, αφ' ενός διότι δεν υπάρχουν περιθώρια για προοδευτικές µεταρρυθµίσεις του σηµερινού συστήµατος εξουσίας και αφ' ετέρου διότι δεν υπάρχουν περιθώρια για επανάληψη του φαινοµένου της κατάληψης της εξουσίας εξ εφόδου. Άλλωστε η εξουσία έπαψε να είναι συγκεντρωµένη σε χειµερινά ή θερινά ανάκτορα αλλά, είναι ένα πολύ πιο σύνθετο φαινόµενο, ιδιαίτερα στην εποχή των οικονοµικών και πολιτικών ολοκληρώσεων και της παγκοσµιοποίησης. Η στρατηγική του δηµοκρατικού δρόµου εδράζεται σε σύγχρονες κατακτήσεις της µαρξιστικής σκέψης που αξιοποιούν τις µελέτες για τον σηµερινό καπιταλισµό, αλλά και τις εµπειρίες από την ιστορία του επαναστατικού κινήµατος στον αιώνα που πέρασε. Η στρατηγική του ηµοκρατικού ρόµου επηρεάζει καταλυτικά την αντίληψη για την πολιτική των συµµαχιών, την αντίληψη για τον χαρακτήρα του κόµµατος, την σχέση του κόµµατος µε το µαζικό κίνηµα, αλλά και τον χαρακτήρα του µαζικού κινήµατος. Επαναφέρει στην πολιτική ανάλυση, στον πολιτικό σχεδιασµό και στην καθηµερινή πολιτική µάχη την διαλεκτική σχέση ανάµεσα στην παραγωγική-οικονοµική βάση και στο πολιτικό εποικοδόµηµα. 2. Συνασπισµός κοινωνικών και πολιτικών δυνάµεων. Η σηµαντική αυτή θεωρητική κατάκτηση αναγνωρίζει ότι η υπόθεση του σοσιαλιστικού µετασχηµατισµού δεν είναι υπόθεση ούτε ενός κόµµατος, ούτε µιας κοινωνικής τάξης. Αντίθετα η πορεία αυτή προχωράει µε την πάλη ευρύτερων κοινωνικών και πολιτικών δυνάµεων. Αυτές οι δυνάµεις εµφανίζονται στις συνθήκες του αναπτυγµένου καπιταλισµού. ίπλα λοιπόν στα παραδοσιακά κινήµατα των εργαζοµένων και των αγροτών, έχουν κάνει δυναµικά την εµφάνιση τους τα κινήµατα της νεολαίας, των αγροτών, της οικολογίας, της ειρήνης, των κοινωνικών και πολιτικών δικαιωµάτων. Τα κινήµατα αυτά µέσα από τις διεκδικήσεις τους για την αναδιανοµή του πλούτου, για τον δηµοκρατικό έλεγχο, συµµετέχουν αυτόνοµα στην διαδικασία του κοινωνικού µετασχηµατισµού µέσα από την στρατηγική των αλλεπάλληλων ρήξεων. Αλλά και πολιτικά κόµµατα και πολιτικές κινήσεις είτε αυτόνοµα, είτε µε πολιτικές
συµφωνίες, µερικές ή συνολικότερες, είναι δυνατόν να συµµετάσχουν στην πορεία για το Σοσιαλισµό µε Ελευθερία, ηµοκρατία και Αυτοδιαχείριση. Οι αντιλήψεις αυτές επιβεβαιώνουν ότι όχι µόνο η πορεία προς Σοσιαλισµό είναι µια διαρκής πλουραλιστική διαδικασία, αλλά και Σοσιαλιστικός µετασχηµατισµός θα είναι πολυπολιτισµικός, πλουραλιστικός και πολυκοµµατικός. 3. Σοσιαλισµός µε Ελευθερία, ηµοκρατία και Αυτοδιαχείριση. Όσο κι αν οι τρεις αυτές έννοιες αποτελούν ενιαίο και αδιαίρετο σύνολο, κρίθηκε απαραίτητο η έννοια του Σοσιαλισµού να αναφέρεται ταυτόχρονα µε αυτές τις τρεις ιδιότητες του, διότι και οι τρεις αποτελούν θεµελιώδη χαρακτηριστικά του. Όµως και τα τρία παραβιάστηκαν στα εγχειρήµατα που η ανθρωπότητα γνώρισε κατά την διάρκεια του προηγούµενου αιώνα. Πολλοί µάλιστα αποδίδουν την κατάρρευση αυτών των καθεστώτων κυρίως στο γεγονός ότι διαµόρφωσαν µια µορφή µονοκοµµατικού κρατισµού και σε αυτή καθ' εαυτή την παραβίαση της ηµοκρατίας, της Ελευθερίας και της Αυτοδιαχείρισης ως διαδικασία αυτοδιεύθυνσης των ίδιων των παραγωγών. Η θεωρητική εκτίµηση σε σχέση µε το αν ήταν ή δεν ήταν σοσιαλιστικά αυτά τα καθεστώτα, καθόλου δεν εµποδίζει να αποτιµηθεί θετικά ο ρόλος που διαδραµάτισαν στην πολυτάραχη διαδροµή του 20ου αιώνα, σε κρίσιµες καµπές µε αρχή την αναντικατάστατη αξία της Οκτωβριανής Επανάστασης, το ρόλο τους στην παγκόσµια ειρήνη και την συµβολή τους τόσο στον αντιφασιστικό αγώνα, όσο και στην υπεράσπιση προοδευτικών και επαναστατικών κινηµάτων. Αντίθετα για λόγους αρχής οφείλουµε να πάρουµε σαφείς αποστάσεις αλλά και καταδίκες σε εισβολές σε τρίτες χώρες, (Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία, Αφγανιστάν) και στην παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωµάτων ( ίκες Αντιπάλων του Στάλιν, καθεστώς Πολ Ποτ, Συµµορία της Σαγκάης κλπ). 4. Επιστηµονικοτεχνική επανάσταση και εργατική Τάξη. Ένα ακόµα πρώτιστης σηµασίας ερώτηµα είναι ο χαρακτήρας της εργατικής τάξης σε κοινωνίες που έχουν ξεπεράσει το στάδιο της πρώτης βιοµηχανικής περιόδου, όπου κυριαρχούσαν οι µονάδες εντάσεως εργασίας και βρίσκονται στην φάση της επιστηµονικής και τεχνολογικής επανάστασης του αυτοµατισµού και της τηλεµατικής. Με ποιους όρους επαναπροσδιορίζεται η παραγωγική διαδικασία, δηλαδή η διαδικασία δηµιουργίας προστιθέµενης αξίας; Στην φάση της µεγάλης επιστηµονικής και τεχνολογικής επανάστασης εµφανίζεται δίπλα στο παραδοσιακό προλεταριάτο ένα εκτεταµένο επιστηµονικό προλεταριάτο. Ως συνέπεια αυτού και η έννοια της προστιθέµενης αξίας και της υπεραξίας έχουν διευρυνθεί. Η πρακτική αξία αυτής της διαπίστωσης συνδέεται και µε το γεγονός ότι αυτές οι νέες δυνάµεις µπαίνουν δυναµικά στο παραγωγικό και κοινωνικό γίγνεσθαι και διεκδικούν δικαιώµατα. ιεκδικούν ρόλο στην διαµόρφωση του µέλλοντος τους, στην δυνατότητα συµµετοχής στην διεύθυνση της παραγωγής, αλλά και στο σύνολο των λειτουργιών της πολιτείας. Η επιστηµονική και τεχνολογική επανάσταση δεν επιδρά απλά στην βελτίωση της παραγωγικής διαδικασίας, αλλά και στον σύνολο των χαρακτηριστικών της κοινωνικής συγκρότησης, στο σύνολο του πολιτικού εποικοδοµήµατος.
5. Η αυτονοµία του πολιτικού εποικοδοµήµατος. Στο πεδίο αυτό είναι δόκιµο να ισχυριστούµε ότι ο ηµοκρατικός ρόµος αποκατάστησε την διαλεκτική σχέση που υπάρχει ανάµεσα σε αυτό που αποκαλούµε βάση και σε ότι αποκαλούµε εποικοδόµηµα. Αυτή η σχέση έχει ιδιαίτερα ταλαιπωρηθεί από τον δογµατισµό σε βαθµό που να θεωρείται ότι όποιος δεν είναι χειρώνακτας εργάτης, κουβαλάει ένα προπατορικό αµάρτηµα που δεν του επιτρέπει να συγκαταλέγεται στο επαναστατικό δυναµικό του κοµµατικού ιερατείου. Το σηµαντικότερο όµως είναι ότι θεωρείται πως η συνείδηση του καθενός και του λαού συνολικά είναι ευθεία απεικόνιση της θέσης του στην παραγωγική διαδικασία. Αυτή η δογµατική προσέγγιση δεν κατανόησε τίποτα από τις εξαιρετικές αναλύσεις που υπάρχουν διαχρονικά από µαρξιστές και όχι µόνο, για τα διάφορα ιδεολογικά και φιλοσοφικά ρεύµατα και την ιστορική τους εξέλιξη, για τα πολύµορφα θρησκευτικά δόγµατα και το ρόλο τους στην διαµόρφωση της συνείδησης του λαού, για τα πολύµορφα πολιτικά συστήµατα εξουσίας, για την ιστορικότητα των εθνοτήτων, αλλά και για σύγχρονα πλειοψηφικά και µειοψηφικά ρεύµατα. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που δεν κατανοεί ακόµα και σήµερα το ρόλο και τον χαρακτήρα των πολύµορφων κινηµάτων για δηµοκρατικά και κοινωνικά δικαιώµατα. Αυτός είναι και ο λόγος που θεωρεί πως όσο ο λαός εξαθλιώνεται, τόσο θα επαναστατεί. Όµως η ιστορία έχει επιβεβαιώσει ότι η εξαθλίωση παράγει συντηρητισµό. Η παραγωγική βάση λοιπόν και το εποικοδόµηµα δεν βρίσκονται σε µια ευθεία συνάρτηση µεταξύ τους, βρίσκονται σε µια διαλεκτική σχέση αυτονοµίας και αλληλοεπίδρασης. Η βάση προσδιορίζει τους όρους και τις συνθήκες αναπαραγωγής και το εποικοδόµηµα το πεδίο των δικαιωµάτων, των ελευθεριών, των αναζητήσεων του πολιτισµού µας στο σύνολο του. 6. Η αυτονοµία του µαζικού κινήµατος. Μεγάλη κατάκτηση είναι η αντίληψη για την αυτονοµία του Συνδικαλιστικού και συνολικότερα του µαζικού κινήµατος από εργοδοσία, οικονοµικά συµφέροντα, κυβερνήσεις και κόµµατα. Η αναγνώριση της αυτονοµίας είναι η απάντηση στα φαινόµενα του κυβερνητικού και του εργοδοτικού συνδικαλισµού, αλλά και στην αντίληψη που χρησιµοποιεί το µαζικό κίνηµα ως ιµάντα για την µεταφορά της γραµµής του κόµµατος στη κοινωνία. Είναι επίσης εξαιρετικά σηµαντική η αναγνώριση ισότιµου ρόλου στα κινήµατα που αναπτύσσονται πέρα από τα παραδοσιακά ταξικά κινήµατα αγροτών και εργατών όπως είναι το γυναικείο κίνηµα, της νεολαίας, το οικολογικό και το φιλειρηνικό κίνηµα. Η κατάκτηση αυτή σήµερα επηρεάζει το σύνολο σχεδόν των δυνάµεων του µαζικού κινήµατος. Ωστόσο θα πρέπει να παραδεχτούµε ότι οικονοµικά συµφέροντα αλλά και πολιτικές δυνάµεις επιχειρούν να την καταστρατηγήσουν βρίσκοντας συνενόχους µέσα στους κόλπους του µαζικού κινήµατος. 7. Εσωκοµµατική ηµοκρατία. Η ανάγκη για επανεκτίµηση της εσωκοµµατικής δηµοκρατίας προέκυψε διότι στο όνοµα του δηµοκρατικού συγκεντρωτισµού υπήρξε ιστορικά ευθεία και αυθαίρετη
καταστρατήγηση της εσωκοµµατικής δηµοκρατίας εκ µέρους των ηγεσιών. Έναντι του δηµοκρατικού συγκεντρωτισµού είναι αναγκαίο να καθιερωθεί η εσωκοµµατική δηµοκρατία βασισµένη στην αρχή που αναγνωρίζει την κάθε οργάνωση ως το κόµµα στο χώρο της. Επί πλέον η καθιέρωση ανοιχτού εσωκοµµατικού και δηµόσιου διάλογου σε θεωρητικά και πολιτικά ζητήµατα, θεωρείται ότι, δεν αδυνατίζει αλλά ισχυροποιεί το θεωρητικό οπλοστάσιο του κόµµατος. Το κόµµα δεν αποτελεί µια ταξική συσπείρωση εργατών ή αγροτών. Είναι ο χώρος, το πολιτικό υποκείµενο, ο θεσµός µέσα στον οποίο οι εργάτες, οι αγρότες, οι γυναίκες, οι νέοι, οι επαγγελµατίες, οι διανοούµενοι, συµµετέχουν ως πολίτες, δηλαδή ως υποκείµενα δικαιωµάτων και υποχρεώσεων, ως φορείς µιας προσωπικής και συλλογικής αντίληψης για την κοινωνία. Η συµµετοχή πολιτών στο κόµµα αποτελεί µια ιδιαίτερη στάση ζωής που αναβαθµίζει την δηµοκρατική του συµµετοχή στη συνολικότερη πολιτική ζωή µιας χώρας. Η εσωκοµµατική δηµοκρατία µεταβάλει το χαρακτήρα του κόµµατος από κόµµα εργαλείο σε κόµµα θεσµό δηµοκρατίας µέσα από το οποίο ο πολίτης αναβαθµίζει την συµµετοχή του στα κοινά, µετατρέπεται σε υποκείµενο και εγγυητή δηµοκρατίας. Όσο ποιο µαζική είναι η δηµοκρατική συµµετοχή των πολιτών στις λειτουργίες του κόµµατος, τόσο αναβαθµίζεται και διευρύνεται η εσωκοµµατική δηµοκρατία. Η έννοια της εσωκοµµατικής δηµοκρατίας δεν αφορά µόνο το κόµµα, αλλά όλη την κοινωνία. Όσο διευρύνεται η συµµετοχή των πολιτών τόσο διευρύνεται και εµπεδώνεται η δηµοκρατία για το σύνολο της κοινωνίας. Τέλος ο ανοιχτός εσωκοµµατικός διάλογος συµβάλει στην δυνατότητα συγκλήσεων σε ένα ή και σε περισσότερα πολιτικά ή θεωρητικά ζητήµατα, γεγονός που διαµορφώνει και το φαινόµενο των τάσεων ως φυσιολογικό καταστάλαγµα. Προϋπόθεση για την ύπαρξη τάσεων, είναι ο διάλογος να παραµένει ανοιχτός για κάθε µέλος του κόµµατος. Κάθε προσπάθεια οι τάσεις να αποτελέσουν κλειστούς κύκλους πολιτικού ή θεωρητικού προβληµατισµού, δεν µετατρέπει απλά την τάση σε οµάδα διεκδίκησης κοµµατικών µικροεξουσιών (φράξιες), αλλά οδηγεί σε κάτι πολύ ποιο σοβαρό, υπονοµεύει την εσωκοµµατική δηµοκρατία και την ενιαία δράση του κόµµατος. Περιθωριοποιεί αξιόλογες δυνάµεις και περιορίζει ασφυκτικά την µαζικοποίηση του κόµµατος. Αυτή η διαπίστωση είναι ένας χρυσός κανόνας τον οποίο µε ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να σέβονται ιδιαίτερα τα ηγετικά στελέχη προκειµένου να υπάρχει οµαλή και δηµοκρατική εσωκοµµατική λειτουργία. Η εσωκοµµατική δηµοκρατία εµπεδώνεται όσο τα ηγετικά στελέχη σέβονται τα δικαιώµατα των µελών. 8. Ευρώπη ως προνοµιακό πεδίο. Ανεξάρτητα από την άποψη που κάθε πολιτική δύναµη έχει σε σχέση µε την Ευρώπη και την Ευρωπαϊκή Ένωση, υπάρχει ένα φαινόµενο που εξελίσσεται στα µάτια µας πάνω από µισό αιώνα. Πρόκειται για το φαινόµενο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που ξεκινάει από την ΕΚΑΧ, την ΕΥΡΑΤΟΜ, την ΕΟΚ, στην δεκαετία του '50 και σήµερα µε την Ε.Ε. Ξεκίνησε µε εξ(6) χώρες και σήµερα είναι ενταγµένες είκοσι οκτώ 28 και σε καθεστώς προενταξιακό βρίσκονται άλλες έξι(6). Η εξέλιξη του φαινοµένου του προσδίδει χαρακτηριστικά αντικειµενικής πραγµατικότητας την οποία αν θέλουµε να την αλλάξουµε ως Αριστερά, πρέπει πρώτα και
κύρια να την γνωρίσουµε. Οφείλουµε να αναγνωρίσουµε ότι η Ευρώπη είναι ο γεωπολιτικός χώρος τον οποίο πρέπει να θεωρήσουµε ως ελάχιστο πεδίο για την διαµόρφωση µιας συγκροτηµένης εναλλακτικής στρατηγικής και ο ιστορικός χρόνος έχει αρχίσει από τότε που ξεκίνησαν οι διαδικασίες της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Ακόµη και σήµερα, σε περίοδο µεγάλης κρίσης, όσοι πιστεύουν ότι η Ε.Ε. και το ευρώ θα διαλυθούν, θα πρέπει να συνυπολογίσουν ότι, είναι πολύ περισσότερες οι δυνάµεις που επιδιώκουν την διατήρηση και την διεύρυνση τους, µε πρώτες την Ρωσία και τις ΗΠΑ, παρά εκείνες που επενδύουν στην διάλυση τους. Ακόµη και αν επικρατήσει η πιο ακραία εθνικιστική αντίληψη, δεν είναι εύκολο να διαλύσει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, διότι η αλληλοδιεισδύσεις επιχειρηµατικών δράσεων και επιχειρήσεων και η διασύνδεση του χρηµατοπιστωτικού τοµέα είναι τόσο µεγάλες, που χάνεται η έννοια του εθνικού κεφαλαίου µέσα σε ένα κοσµοπολίτικο καπιταλισµό. Η σηµερινή κρίση του νεοφιλελευθερισµού δεν οδηγεί σε διάλυση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, αλλά σε ένταση του πανευρωπαϊκού αυταρχισµού και στη διάλυση του κοινωνικού κεκτηµένου. Όσο η Αριστερά παραµένει δέσµια εθνοκεντρικών αγκυλώσεων και δεν αντιλαµβάνεται το αντικειµενικό πεδίο στο οποίο πρέπει να συγκροτήσει το στρατηγικό της σχέδιο, όσο δηλαδή παραµένει εκτός τόπου και χρόνου, τόσο οι λαοί της Ευρώπης θα πληρώνουν το τίµηµα από την αναλγησία των κυρίαρχων πολιτικών και κοινωνικών δυνάµεων και από τις καθυστερήσεις της Αριστεράς. Βεβαίως η Αριστερά δεν ευθύνεται για τις πολιτικές που σήµερα κατεδαφίζουν τις κατακτήσεις των λαών της Ευρώπης, έχει όµως την ιστορική ευθύνη και την υποχρέωση να τις υπερασπίσει συγκροτώντας το στρατηγικό της σχέδιο για την επανίδρυση της Ευρώπης. 9. ΣΥΡΙΖΑ δύναµη ανατροπών Αν σήµερα θα έπρεπε να ορίσουµε την πολιτική δύναµη στην χώρα µας που αντιπροσωπεύει σε γενικές γραµµές το ιστορικό ρεύµα του ηµοκρατικού ρόµου για το σοσιαλισµό, χωρίς αµφιβολία είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Το σύνολο των συνεδριακών του ντοκουµέντων θεµελιώνονται στο Σοσιαλισµό µε δηµοκρατία, ελευθερία και αυτοδιαχείριση, στην δηµιουργική αξιοποίηση του Μαρξισµού, στην Εσωκοµµατική ηµοκρατία, στην Αυτονοµία του µαζικού κινήµατος, στην επιλογή της Ευρώπης ως προνοµιακό πεδίο για την ανάπτυξη των κοινωνικών αγώνων και το στρατηγικό σχέδιο για την κοινωνική αλλαγή. Ασφαλώς δεν µπορούµε να ισχυριστούµε ότι η θεωρητική συµβολή του στην εµβάθυνση και στην επεξεργασία της στρατηγικής µας είναι αντίστοιχη µε τις διαρκώς διευρυνόµενες ανάγκες. Ωστόσο στην σηµερινή συγκυρία, η πολιτική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την συγκρότηση ενός αντιµνηµονιακού µετώπου, δηλαδή η συγκρότηση µετώπου, ενός πολιτικού και κοινωνικού πλειοψηφικού ρεύµατος, που θα αµφισβητεί και θα ακυρώνει την στρατηγική της εσωτερικής υποτίµησης, της λιτότητας και του περιορισµού των δικαιωµάτων, τα οποία αποτελούν την αιχµή του νεοφιλελευθερισµού Ευρώπη, ορίζει το σηµείο ρήξης µε τις κυρίαρχες πολιτικές και κοινωνικές δυνάµεις στην Ε.Ε. και τις αντίστοιχες στην Ελλάδα. Ταυτοχρόνως δίνει την δυνατότητα να συµπαραταχθούν ευρύτατες δυνάµεις σε αυτό το
στόχο, είτε µε µερική ή γενική πολιτική συµφωνία, είτε και αυτόνοµα. Γεγονός επίσης είναι ότι αυτές οι δυνάµεις είναι υπαρκτές και ανεξάρτητα από τις πολιτικές δυσκαµψίες των ηγεσιών, µπορούν να συµβάλουν στην ανατροπή του σηµερινού κατήφορου και στην δηµιουργία µιας νέας πλουραλιστικής πλειοψηφίας που θα οδηγήσει την χώρα σε µια δηµοκρατική αναγέννηση, σε µια πορεία αλλεπαλλήλων ρήξεων. Αυτές οι δυνάµεις έκαναν την πρώτη µεγάλη ρήξη στις Εκλογές της 25 ης Ιανουαρίου του 2015. Ήταν λαϊκές δυνάµεις που υπερέβαιναν τα όρια του ΣΥΡΙΖΑ.. Η συγκρότηση της κυβέρνησης κοινωνικής σωτηρίας άνοιξε το δρόµο για αλλεπάλληλες ρήξεις. Η µάχη για µια συµφωνία µε τους εταίρους που θα σταµατά τον κατήφορο της ύφεσης και την στρατηγική της εσωτερικής υποτίµησης, που θα επιλύει οριστικά το πρόβληµα του χρέους, που θα διασφαλίζει χρηµατοδοτικό πακέτο για την ανάπτυξη, που θα προστατεύει το εισόδηµα και τις συντάξεις και µέσα από τις ελεύθερες συλλογικές συµβάσεις, από την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, από δηµοσιονοµικές πολιτικές, διασφαλίζει την αναδιανοµή του πλούτου, αποτελεί συνολικότερη ρήξη διαρκείας. Η µάχη κατά της ανθρωπιστικής κρίσης αποτελεί ρήξη. Η µάχη για την σωτηρία του συστήµατος κοινωνικής ασφάλισης και του συνταξιοδοτικού συστήµατος αποτελεί ρήξη. Ο καθολικός χαρακτήρας της Ασφάλισης για κάθε πολίτη που διαµένει στην χώρα αποτελεί ρήξη. Η ανάπτυξη πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής επίσης. Η µάχη κατά της διαφθοράς και της διαπλοκής, η µάχη για την επαναφορά των συλλογικών διαπραγµατεύσεων αποτελούν κορυφαία δηµοκρατική ρήξη. Η επαναλειτουργία της ΕΡΤ και ο εκδηµοκρατισµός στο χώρο των ΜΜΕ επίσης. Η µάχη για την µείωση του χρέους, για την επανεκκίνηση της οικονοµίας και η εκπόνηση ενός ολοκληρωµένου αναπτυξιακού σχεδίου, η µάχη για την εξυγίανση του τραπεζικού συστήµατος, αλλά και για αναδιανεµητική φορολογική πολιτική, η µάχη για την εξυγίανση του ποδοσφαίρου αποτελούν πεδία διαρκών και αλλεπαλλήλων ρήξεων που δίνουµε σήµερα και θα συνεχίσουµε µε επιµονή και µε διάρκεια, µέσα και έξω από την χώρα. Όλα αυτά τα µέτωπα που έχουµε ανοίξει, έχουν την συναίνεση ευρύτατων δυνάµεων του λαού. Αυτά τα µέτωπα δεν ακυρώνουν µόνο στοιχεία από την βασική πολιτική και την στρατηγική του νεοφιλελευθερισµού, αλλά συγκρούονται µε τον βασικό πυρήνα της εξουσίας του. Προϋπόθεση για να τα καταφέρουµε µέχρι τέλους είναι να µετατρέψουµε την συναίνεση του λαού σε ενεργητική συµµετοχή. Ο ΣΥΡΙΖΑ µε την συµµετοχή του στην κυβέρνηση, µε την δράση του µέσα στην Ελληνική κοινωνία, µε την δράση του στην Ευρώπη, µε την συνολική δράση του µέσα και έξω από τους θεσµούς αποτελεί την δύναµη πολιτικής και κοινωνικής αφύπνισης. Με το σύνολο των δυνάµεων του φιλοδοξεί να καταστεί ο φορέας πολιτικής και ιδεολογικής ηγεµονίας στην ελληνική κοινωνία και να την καταστήσει ικανή να κερδίσει τις άµεσες και τις µελλοντικές αναµετρήσεις µε την συντήρηση. Η δηµοκρατία, τα κοινωνικά και δηµοκρατικά δικαιώµατα, είναι σήµερα ή οδός όχι για επιστροφή σε κάποιο κοντινό παρελθόν, αλλά για να ανοίξει ο δρόµος για το µέλλον. Αν θα µπορούσαµε να θέσουµε στο λαό το σηµερινό πολιτικό δίληµµα µε όρους πολιτισµού και αξιών, µπορούµε να του πούµε αβίαστα ότι έχει να επιλέξει ανάµεσα στον σκοταδισµό
των νεοφιλελεύθερων µνηµονίων από την µια µεριά και στην αναγέννηση της δηµοκρατίας από την άλλη. 10. ΚΕΑ και ηµοκρατικός ρόµος. Η δηµιουργία του Κόµµατος Ευρωπαϊκή Αριστερά (ΚΕΑ) αποτέλεσε µια πολυσήµαντη επιλογή που εµπεριέχει τα χαρακτηριστικά της ιστορικής διαδροµής και των αναζητήσεων του ηµοκρατικού ρόµου Πρώτα απ' όλα αναγνωρίζει ότι η διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης αποτελεί µια από τις πιο σηµαντικές διεργασίες που συντελούνται στον πλανήτη µετά την λήξη του 2ου παγκοσµίου πολέµου. Αυτή η διαδικασία όχι µόνο µας αφορά, αλλά καθώς αναδιατάσσει το σύστηµα εξουσίας του ευρωπαϊκού καπιταλισµού, υπερβαίνοντας εθνικά πλαίσια, µας επιβάλει να διαµορφώσουµε την κοινή εναλλακτική στρατηγική µας για την οικοδόµηση της Ευρώπης των λαών. Επί πλέον αυτή καθ' εαυτή η δηµιουργία του ΚΕΑ, αποτελεί τοµή και στην αντίληψη περί αλληλεγγύης των λαών, η οποία πριν από κάποια χρόνια, για πολλά κόµµατα και κινήµατα, στο όνοµα του προλεταριακού διεθνισµού, είχε ερµηνευτεί ως άκριτη υποστήριξη των επιλογών της εξωτερικής πολιτικής της ΕΣΣ και για κάποια άλλα της Κίνας. Η αναγνώριση ενός κόµµατος ως παγκόσµιου καθοδηγητικού κέντρου και ως κόµµατος οδηγού, οδηγούσε σε πολιτικό και θεωρητικό αφοπλισµό τις δυνάµεις της Αριστεράς. Η ισότιµη και εθελοντική συµµετοχή των εθνικών κοµµάτων στην προσπάθεια για την δηµιουργία ενός ευρωπαϊκού πολιτικού υποκειµένου, του ΚΕΑ, όχι µόνο δεν καταργεί την αυτοτέλεια των κοµµάτων, αλλά διαµορφώνει συµµαχίες µε βάση την επιλογή του δηµοκρατικού δρόµου. Θα έλεγε κανείς ότι η επιλογή του δηµοκρατικού δρόµου για τον Σοσιαλισµό αποτελεί την ουσία των επιλογών του ΚΕΑ και ο διακηρυγµένος στρατηγικός του στόχος ο Σοσιαλισµός µε δηµοκρατία και ελευθερία. Αντί επιλόγου Αυτό το ρεύµα ιδεών από τους υποστηρικτές του θεωρείται αναγεννητική πνοή όχι µόνο για το κίνηµα, αλλά για τον λαό, για την κοινωνία ολόκληρη. εν πρόκειται για ένα φαινόµενο που εµφανίστηκε µόνο στην χώρα µας, ούτε αφορά µόνο τα πολιτικά κόµµατα. Τα πολιτικά κόµµατα διαδραµατίζουν ένα κεντρικό ρόλο, τροφοδοτούν το λαό και τροφοδοτούνται από αυτόν ειδικότερα από νέα κινήµατα που αναπτύχθηκαν όπως το φεµινιστικό, το οικολογικό και των δικαιωµάτων. Αποτέλεσε µια τοµή καθώς εµπεριέχει το στοιχείο της αλλαγής µέσα από διαρκείς και αλλεπάλληλες ρίξεις, καθώς εµπεριέχει στοιχεία µιας πολιτισµικής αναγέννησης, καθώς ενσωµατώνει τα στοιχεία της δηµοκρατίας και της ελευθερίας ως θεµελιακά χαρακτηριστικά και της στρατηγικής και του στρατηγικού στόχου. Αυτά τα χαρακτηριστικά αποκτούν περιεχόµενο µέσα από την ανάγκη για διαρκή διεύρυνση των δικαιωµάτων, µέσα από τον σεβασµό και το δικαίωµα στην ιδιαιτερότητα. Αυτό το σύστηµα ιδεών προσεγγίζει την πολιτική διακυβέρνηση µέσα από µια συνολικότερη αναγεννητική πλουραλιστική-πολυκοµµατική προσπάθεια που επιδιώκει να µεταβάλει τον συνολικότερο χαρακτήρα της εξουσίας και παίρνει σαφείς αποστάσεις από αντιλήψεις που αντιλαµβάνονται την διακυβέρνηση, είτε ως διαδικασία κατάληψης της εξουσίας από φωτισµένες µειοψηφίες, είτε ως κοσµοπολίτικο κυβερνητισµό.
Αυτό το σύστηµα ιδεών είναι µια ανεκτίµητη περιούσια για την Αριστερά και πηγή διαρκούς αναστοχασµού για µια απελευθερωτική και αναγεννητική προοπτική για τους λαούς. Στέλιος Παππάς