3. ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΠΕ.Σ.Δ.Α. 3.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Περιφέρεια Κρήτης, αποτελείται από τους Νομούς Ηρακλείου, Λασιθίου, Ρεθύμνου και Χανίων και έχει έδρα το Ηράκλειο, πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού. Βρέχεται Βόρεια από το Κρητικό Πέλαγος και Νότια από το Λιβυκό Πέλαγος. Στην Περιφέρεια Κρήτης, εκτός της νήσου Κρήτης, ανήκουν επίσης και αρκετά μικρά νησιά, όπως η Γαύδος, η Ντία, το Κουφονήσι, το Γαϊδουρονήσι ή Χρυσή, οι Διονυσάδες, η Σπιναλόγκα και το Παξιμάδι, εκ των οποίων τα περισσότερα είναι ακατοίκητα. Η Κρήτη βρίσκεται περίπου 160 km νότια της ελληνικής ηπειρωτικής χώρας, νότια του Αιγαίου πελάγους και βόρεια του Λιβυκού. Είναι το μεγαλύτερο νησί στην Ελλάδα και το δεύτερο μεγαλύτερο της ανατολικής Μεσογείου μετά την Κύπρο. Έχει συνολική έκταση 8.335 km 2 και καλύπτει το 6,3% της συνολικής έκτασης της χώρας. Έχει μήκος 260 km και ποικίλλει στο πλάτος, ενώ η ακτογραμμή της παρουσιάζει βαθύ γεωγραφικό διαμελισμό με πάνω από 1.000 km ακτών. Ο πληθυσμός της Περιφέρειας Κρήτης ανέρχεται σε 601.131 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή πληθυσμού της 18ης Μαρτίου 2001 της Ε.Σ.Υ.Ε., που αντιστοιχεί στο 5,5% του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Ειδικότερα, ο πληθυσμός του Νομού Ηρακλείου ήταν 292.489 κάτοικοι, του Νομού Λασιθίου 76.319 κάτοικοι, του Νομού Ρεθύμνου 81.936 κάτοικοι και του Νομού Χανίων 150.387 κάτοικοι. Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού της Περιφέρειας ήταν σχεδόν διπλάσιος από το ρυθμό αύξησης του πληθυσμού της χώρας στην εξαετία 93-98 (2,58% έναντι 1,56%), ενώ σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις της Ε.Σ.Υ.Ε., τη δεκαετία 2001 2011 αναμένεται να είναι περίπου 3%. Η πληθυσμιακή πυκνότητα της περιφέρειας Κρήτης είναι μικρότερη της αντίστοιχης εθνικής (67,5 έναντι 79,7 κατοίκων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο). Ο αστικός πληθυσμός ανέρχεται στο 42% του συνολικού πληθυσμού (1991) και παρουσιάζει τάση αύξησης σε σχέση με το 1981. Ο αγροτικός πληθυσμός ανέρχεται στο 46% του συνολικού και παρουσιάζει μείωση, ενώ ο ημιαστικός πληθυσμός παραμένει σταθερός και ανέρχεται στο 12% του συνόλου. Η μελέτη αυτή επιχειρεί το σχεδιασμό για την ορθή διαχείριση των στερεών αποβλήτων συνολικά σε όλη την Περιφέρεια της Κρήτης δίνοντας αφορμή για τη χάραξη μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής που θα βασίζεται στον εγκεκριμένο ΠΕΣΔΑ που εφαρμόζεται σήμερα, αλλά ταυτόχρονα θα τον επικαιροποιεί. Η παρούσα μελέτη αποτελεί την επικαιροποίηση του προηγούμενου Περιφερειακού Σχεδιασμού (που εκπονήθηκε το 2006) και κάνει συγκεκριμένες προτάσεις εν όψει και της απαίτησης για ολοκληρωμένη διαχείριση σε όλη την Περιφέρεια. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι σύμφωνα με το Νόμο 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης» (ΦΕΚ Α' ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 3-1
87/07-06-2010), η έδρα της περιφέρειας Κρήτης είναι το Ηράκλειο, ενώ κάθε Νομός αποτελεί και περιφερειακή ενότητα και κάθε πρωτεύουσα Νομού είναι έδρα της αντίστοιχης περιφερειακής ενότητας. ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 3-2
3.2. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ Η Περιφέρεια Κρήτης απαρτίζεται από τέσσερις Νομούς, οι οποίοι είναι ο Νομός Ηρακλείου, ο Νομός Λασιθίου, ο Νομός Ρεθύμνου και ο Νομός Χανίων και έχει έδρα την πόλη του Ηρακλείου. Σύμφωνα με τη νέα διοικητική μεταρρύθμιση του Προγράμματος Καλλικράτης (Ν. 3852/2010, ΦΕΚ Α' 87/07-06-2010), στην Περιφέρεια Κρήτης δημιουργούνται συνολικά 24 Δήμοι και συγκεκριμένα οι εξής: Οι Δήμοι του Νομού Ηρακλείου (συνολικά 8) είναι: 1. Δήμος Ηρακλείου με έδρα το Ηράκλειο και ιστορική έδρα τη Νέα Αλικαρνασσό αποτελούμενος από τους δήμους α. Ηρακλείου β. Γοργολαΐνης γ. Τεμένους δ. Παλιανής και ε. Νέας Αλικαρνασσού, οι οποίοι καταργούνται. 2. Δήμος Μαλεβιζίου με έδρα το Γάζι αποτελούμενος από τους δήμους α. Γαζίου β. Κρουσώνα και γ. Τυλίσου, οι οποίοι καταργούνται. 3. Δήμος Αρχανών - Αστερουσίων με έδρα τα Πεζά και ιστορικές έδρες τις Αρχάνες και τον Πύργο αποτελούμενος από τους δήμους α. Αρχανών β. Νίκου Καζαντζάκη και γ. Αστερουσίων, οι οποίοι καταργούνται. 4. Δήμος Φαιστού με έδρα τις Μοίρες και ιστορική έδρα το Τυμπάκι αποτελούμενος από τους δήμους α. Μοιρών β. Τυμπακίου γ. Ζαρού, οι οποίοι καταργούνται. 5. Δήμος Γόρτυνας με έδρα τους Άγιους Δέκα αποτελούμενος από τους δήμους α. Κόφινα β. Αγίας Βαρβάρας γ. Γόρτυνας και δ. Ρούβα, οι οποίοι καταργούνται. 6. Δήμος Χερσονήσου με έδρα τις Γούρνες αποτελούμενος από τους δήμους α. Χερσονήσου β. Γουβών γ. Μαλλίων και δ. Επισκοπής, οι οποίοι καταργούνται. 7. Δήμος Μινώα Πεδιάδας με έδρα τον Ευαγγελισμό Καστελλίου και ιστορικές έδρες το Καστέλλι και το Αρκαλοχώρι αποτελούμενος από τους δήμους α. Αρκαλοχωρίου β. Καστελλίου και γ. Θραψανού, οι οποίοι καταργούνται. 8. Στο Δήμο Βιάννου δεν επέρχεται καμία μεταβολή. Η νέα διοικητική διαίρεση του Ν. Ηρακλείου παρουσιάζεται γεωγραφικά στην επόμενη εικόνα (πηγή: Πρόγραμμα Καλλικράτης, Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης). ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 3-3
Εικόνα 3-1: Γεωγραφική απεικόνιση των νέων Δήμων του Νομού Ηρακλείου Οι Δήμοι του Νομού Λασιθίου (συνολικά 4) είναι: 1. Δήμος Αγίου Νικολάου με έδρα τον Άγιο Νικόλαο και ιστορική έδρα τη Νεάπολη αποτελούμενος από τους δήμους α. Αγίου Νικολάου β. Νεάπολης και την κοινότητα Βραχασίου, οι οποίοι καταργούνται. 2. Δήμος Σητείας με έδρα τη Σητεία αποτελούμενος από τους δήμους α. Ιτάνου β. Λεύκης και Σητείας, οι οποίοι καταργούνται. 3. Δήμος Ιεράπετρας με έδρα την Ιεράπετρα αποτελούμενος από τους δήμους α. Ιεράπετρας και β. Μακρύ Γιαλού, οι οποίοι καταργούνται. 4. Στο Δήμο Οροπέδιου Λασιθίου δεν επέρχεται καμία μεταβολή. Η νέα διοικητική διαίρεση του Ν. Λασιθίου παρουσιάζεται γεωγραφικά στην επόμενη εικόνα (πηγή: Πρόγραμμα Καλλικράτης, Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης). ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 3-4
Εικόνα 3-2: Γεωγραφική απεικόνιση των νέων Δήμων του Νομού Λασιθίου Οι Δήμοι του Νομού Ρεθύμνου (συνολικά 5) είναι: 1. Δήμος Ρεθύμνης με έδρα το Ρέθυμνο αποτελούμενος από τους δήμους α. Αρκαδίου β. Λαππαίων γ. Νικηφόρου Φωκά και δ. Ρεθύμνης, οι οποίοι καταργούνται. 2. Δήμος Μυλοποτάμου με έδρα το Πέραμα αποτελούμενος από τους δήμους α. Γεροποτάμου β. Κουλούκωνα και την κοινότητα Ζωνιανών, οι οποίοι καταργούνται. 3. Δήμος Αμαρίου με έδρα την Αγία Φωτεινή και ιστορική έδρα το Φουρφουρά αποτελούμενος από τους δήμους α. Σιβρίτου και β. Κουρητών, οι οποίοι καταργούνται. 4. Δήμος Αγίου Βασιλείου με έδρα το Σπήλι αποτελούμενος από τους δήμους α. Λάμπης και β. Φοίνικα, οι οποίοι καταργούνται. 5. Στο Δήμο Ανωγείων δεν επέρχεται καμία μεταβολή. Η νέα διοικητική διαίρεση του Ν. Ρεθύμνης παρουσιάζεται γεωγραφικά στην επόμενη εικόνα (πηγή: Πρόγραμμα Καλλικράτης, Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης). ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 3-5
Εικόνα 3-3: Γεωγραφική απεικόνιση των νέων Δήμων του Νομού Ρεθύμνης Οι Δήμοι του Νομού Χανίων (συνολικά 7) είναι: 1. Δήμος Χανίων με έδρα τα Χανιά αποτελούμενος από τους δήμους α. Χανίων β. Ελευθερίου Βενιζέλου γ. Θερίσσου δ. Νέας Κυδωνίας ε. Σούδας στ. Ακρωτηρίου και ζ. Κεραμίων, οι οποίοι καταργούνται. 2. Δήμος Αποκορώνου με έδρα τις Βρύσες Αποκορώνου και ιστορική έδρα το Βάμο αποτελούμενος από τους δήμους α. Φρε β. Βάμου γ. Γεωργιουπόλεως δ. Κρυονέριδας ε. Αρμένων και την κοινότητα Ασή Γωνιάς, οι οποίοι καταργούνται. 3. Δήμος Πλατανιά με έδρα το Γεράνι αποτελούμενος από τους δήμους α. Κολυμβαρίου β. Μουσούρων γ. Βουκολιών και δ. Πλατανιά, οι οποίοι καταργούνται. 4. Δήμος Κισσάμου με έδρα τον Κίσσαμο αποτελούμενος από τους δήμους α. Κισσάμου β. Μυθήμνης και γ. Ινναχωρίου, οι οποίοι καταργούνται. 5. Δήμος Καντάνου Σελίνου με έδρα την Παλαιόχωρα και ιστορική έδρα την Κάντανο αποτελούμενος από τους δήμους α. Καντάνου β. Ανατολικού Σελίνου και γ. Πελεκάνου, οι οποίοι καταργούνται. 6. Η κοινότητα Γαύδου αναγνωρίζεται σε Δήμο, με όνομα, έδρα και εδαφική περιφέρεια αυτά της τέως κοινότητας. 7. Στο Δήμο Σφακίων δεν επέρχεται καμία μεταβολή. Η νέα διοικητική διαίρεση του Ν. Χανίων παρουσιάζεται γεωγραφικά στην επόμενη εικόνα (πηγή: Πρόγραμμα Καλλικράτης, Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης). ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 3-6
Εικόνα 3-4: Γεωγραφική απεικόνιση των νέων Δήμων του Νομού Χανίων Ακολούθως, φαίνεται συνοπτικά η νέα διοικητική διαίρεση σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης ανά Νομό της Περιφέρειας Κρήτης. Πίνακας 3-1: Νέα διοικητική διαίρεση σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης ανά Νομό της Περιφέρειας Κρήτης Νομός Ηρακλείου Νομός Λασιθίου Νομός Ρεθύμνου Νομός Χανίων Αρχανών Αστερουσίων Αγίου Νικολάου Αγίου Βασιλείου Αποκορώνου Βιάννου Ιεράπετρας Αμαρίου Γαύδου Γόρτυνας Οροπεδίου Λασιθίου Ανωγείων Καντάνου Σελίνου Ηρακλείου Σητείας Μυλοποτάμου Κισσάμου Μαλεβιζίου Ρεθύμνου Πλατανιά Μίνωα Πεδιάδας Φαιστού Σφακίων Χανίων Χερσονήσου ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 3-7
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 3. ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΠΕ.Σ.Δ.Α.... 3-1 3.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3-1 3.2. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ... 3-3 ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας 3-1: Νέα διοικητική διαίρεση σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης ανά Νομό της Περιφέρειας Κρήτης... 3-7 ΕΙΚΟΝΕΣ Εικόνα 3-1: Γεωγραφική απεικόνιση των νέων Δήμων του Νομού Ηρακλείου... 3-4 Εικόνα 3-2: Γεωγραφική απεικόνιση των νέων Δήμων του Νομού Λασιθίου... 3-5 Εικόνα 3-3: Γεωγραφική απεικόνιση των νέων Δήμων του Νομού Ρεθύμνης... 3-6 Εικόνα 3-4: Γεωγραφική απεικόνιση των νέων Δήμων του Νομού Χανίων... 3-7 ΕΜΠ Δεκέμβριος 2010 3-8