2. Ι ΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ Το βασικό πλαίσιο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Εξ αποστάσεως εκπαίδευση ορίζεται η εκπαίδευση κατά την οποία ο σπουδαστής βρίσκεται σε µια φυσική απόσταση από τον καθηγητή του. Αυτό όµως είναι ένα χωροταξικό και διαχειριστικό πλαίσιο ερµηνείας που της προσδίδει µια βασική φυσιογνωµία. εν είναι όµως αρκετό. Τέτοιο πλαίσιο ερµηνείας δεν µπορεί να τοποθετήσει εκπαιδευτικές πρακτικές και διαδικασίες διδασκαλίας και µάθησης, ούτε να ορίσει παιδαγωγικές παραµέτρους. Πρέπει, λοιπόν, να δώσουµε ένα ανάλογο πλαίσιο πάνω στο οποίο θα µπορέσουν να βασισθούν όλα εκείνα τα δεδοµένα που θα µας βοηθήσουν να ορίσουµε ποιοτικά κριτήρια στο σχεδιασµό και στην παραγωγή εξ αποστάσεως εκπαιδευτικού υλικού. Κάτω από αυτό το πρίσµα ορίζουµε την εξ αποστάσεως εκπαίδευση ως «την εκπαίδευση που διδάσκει και ενεργοποιεί το µαθητή πώς να µαθαίνει µόνος του και πώς να λειτουργεί αυτόνοµα προς µια ευρετική πορεία αυτοµάθησης» (Λιοναράκης, 2001). Στο παραπάνω πλαίσιο υπάρχουν και λειτουργούν µια σειρά από δυναµικές που απορρέουν από βασικές θεωρίες µάθησης, καθώς και από πολύχρονες εκπαιδευτικές πρακτικές, ιδιαίτερα από τις θεωρίες µάθησης που γίνονται κατανοητές µέσα στα πλαίσια των διαδικασιών της εκπαίδευσης σύγχρονων µέσων επικοινωνίας (Ράπτης & Ράπτη, 2001, Μακράκης, 2000). Τρία σηµεία έχουν ωστόσο καθοριστικό ρόλο στο παραπάνω πλαίσιο: a) αναφερόµαστε σε µια εκπαιδευτική σιαδικασία που υποστηρίζει το έργο του µαθητή, τον ενεργοποιεί, τον εκπαιδεύει και τον διδάσκει, b) τον καθιστά ικανό να µαθαίνει µόνος του, αυτόνοµα και δηµιουργικά και c) µέσα από συγκεκριµένες µεθόδους τον µαθαίνει πώς να ανακαλύπτει µόνος του τη γνώση και την πληροφορία και µέσα από διαδικασίες αυτοµάθησης να οικειοποιείται το τελικό προϊόν. Μέσα από ένα ανάλογο και κατάλληλο σχεδιασµό ποιοτικών προσεγγίσεων για εφαρµογές εξ αποστάσεως εκπαίδευσης µπορούµε να δηµιουργήσουµε µια δοµηµένη βάση ποιοτικών δεδοµένων που θα αποτελέσουν τη πρώτη µαγιά για το εκπαιδευτικό υλικό. Τώρα, ως προς τη διάσταση των δεδοµένων αυτών, αναφερόµαστε σε µια πολυµορφικότητα µέσων, εργαλείων και διαύλων επικοινωνίας και µεταφοράς της πληροφορίας, έτσι ώστε να δηµιουργούνται θεµελιώδεις προϋποθέσεις για την πλατφόρµα των εκπαιδευτικών δεδοµένων, τα οποία χρειάζονται έναν κατάλληλο σχεδιαστικό χειρισµό. ηλαδή, από τη µια, η ποιοτική προσέγγιση στο εκπαιδευτικό υλικό µε τον πλουραλισµό στις επιλογές και από την άλλη, η ποικιλία στα µέσα επικοινωνίας για την ευέλικτη και ολοκληρωµένη µάθηση, δηµιουργούν µια νέα παιδαγωγική διάσταση, η οποία σχετίζεται µε τη πολυµορφικότητα. Αυτή η πολυµορφικότητα απορρίπτει την αρχή «το µέσον για το µέσον» και προκρίνει το µέσον ως εργαλείο µετάδοσης και επεξεργασίας της γνώσης. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση συνδυασµένη µε τις προϋποθέσεις της ενεργοποίησης του µαθητή και µε την αυτόνοµη λειτουργία του στην ευρετική πορεία του προς τη µάθηση και συγχρόνως µε τις επιλογές και τη πολυµορφικότητα στους διαύλους επικοινωνίας µεταξύ διδασκόντων και διδασκοµένων, αποτελεί ένα ολοκληρωµένο σχήµα ευέλικτης και αποτελεσµατικής εκπαιδευτικής µεθοδολογίας. Και όχι µόνο αυτό. Ακόµα περισσότερο: για να λειτουργήσει ευέλικτα και αποτελεσµατικά αυτό το σχήµα θα πρέπει τα εκπαιδευτικά µέσα και εργαλεία να ενταχθούν στις κατάλληλες συνθήκες και να δηµιουργήσουν τις προϋποθέσεις έτσι ώστε οι προσεχτικά
επιλεγµένες αρχές µάθησης να εφαρµοστούν µε εγκάρσιο οριζόντιο τρόπο σε όλο το εκπαιδευτικό σχήµα. Ανεξάρτητα λοιπόν από τις επιλογές µας ως προς τα εκπαιδευτικά µέσα (µορφές διαφορετικών τύπων έντυπου υλικού, πολυµέσων και προγραµµάτων υπολογιστών) θα πρέπει να υιοθετήσουµε τις αρχές και θεωρίες µάθησης που µετατρέπουν τα µέσα αυτά σε δυναµικά εκπαιδευτικά εργαλεία και επιτρέπουν στους διδασκόµενους αλλά και στους διδάσκοντες, την πλήρη λειτουργικότητά τους. Τέτοια πολυµορφική προσέγγιση αποκλείει αποµνηµόνευση γνώσεων και εµπλοκές των διδασκοµένων χωρίς εµπειρία, πράξη, δηµιουργία, εφαρµογή, επεξεργασία αποκτηθέντων εµπειριών, κριτική και δηµιουργική σκέψη και γενικότερα αξιοποίηση γνώσεων και πληροφοριών (Λιοναράκης, 2001). Ωστόσο, η εισαγωγή της διαδικασίας της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σε ένα περιβάλλον σαν αυτό του ηµοτικού Σχολείου δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς πρέπει να ληφθούν υπόψιν µια σειρά από διακριτοί παράγοντες, όπως το αναλυτικό πρόγραµµα σπουδών, η επικρατούσα διδακτική µεθοδολογία, οι γνώσεις εκπαιδευτικών και µαθητών µε τις νέες εκπαιδευτικές τεχνολογίες κ.λ.π. Βασικό αντικείµενο της προσπάθειας που κάνουµε είναι οι µαθητές να εξοικειωθούν σταδιακά µ ένα κλιµακούµενο µαθησιακό περιβάλλον, στα πλαίσια του οποίου η εφαρµοσµένη µεθοδολογία θα τους δώσει τη δυνατότητα να αποτελέσουν ενεργά του συστατικά στοιχεία, βρισκόµενα σε πλήρη αλληλεπίδραση τόσο µεταξύ τους, όσο και µε τους δασκάλους τους. Το µαθησιακό περιβάλλον αποτελεί µια µορφή εννοιολογικού και λειτουργικού µετασχηµατισµού των παραδοσιακών εκπαιδευτικών µεθόδων µε τη βοήθεια των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας προς κατευθύνσεις που συνάδουν περισσότερο µε τις σύγχρονες επιστηµολογικές και παιδαγωγικές κατευθύνσεις (Χαµπιαούρης, Ράπτης, Αναστασιάδης, Ράπτη, 2004). Η αποτελεσµατικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας στα περιβάλλοντα τηλεκπαίδευσης καθορίζεται, σύµφωνα µε τα διεθνή βιβλιογραφικά δεδοµένα, από µια σειρά παιδαγωγικών, τεχνολογικών, οργανωτικών και οικονοµικών παραγόντων (Report of Illinois Faculty Seminar, Μακράκης, 1999, Collis, 1996). Οι τοµείς στους οποίους δίνεται ιδιαίτερη έµφαση είναι η οικονοµική αποδοτικότητα των συστηµάτων αυτών (κόστος τεχνολογικού εξοπλισµού, δαπάνες για την εξασφάλιση του τεχνικού προσωπικού, την επιµόρφωση του διδακτικού προσωπικού κ.ά.) καθώς και η αποτελεσµατικότητα της διδακτικής και µαθησιακής διαδικασίας (σχεδιασµός και οργάνωση των διδακτικών διαδικασιών, επιλογή µεθόδων διδασκαλίας, προετοιµασία εκπαιδευτικού υλικού κ.α.). Στις περισσότερες µελέτες αξιολόγησης των συστηµάτων τηλεκπαίδευσης γίνεται προσπάθεια αποτίµησης της αποτελεσµατικότητάς τους σε σύγκριση µε τα παραδοσιακά / συµβατικά εκπαιδευτικά συστήµατα. Ο Russel (1999) στην έκθεσή του µε τίτλο No Significant Difference Phenomenon διερευνώντας την εκπαιδευτική αποτελεσµατικότητα µεγάλου αριθµούς συστηµάτων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης κατέληξε στο συµπέρασµα ότι η απόδοση των σπουδαστών που παρακολουθούν on line προγράµµατα δεν διαφοροποιείται από αυτών που παρακολουθούν προγράµµατα στη συµβατική τους µορφή. Οι Phipps and Merisotis (1999) στην έκθεσή τους What s the Difference? A Review of Contemporary Research on the Effectiveness of Distance Learning in Higher Education, µελετώντας µεγάλο αριθµό αξιολογήσεων προγραµµάτων τηλεκπαίδευσης αναφέρουν ότι η µέχρι τώρα έρευνα της ποιότητας των προγραµµάτων τηλεκπαίδευσης δεν έχει δώσει ασφαλή συµπεράσµατα και επεσήµαναν τα σηµεία στα οποία οι σχετικές αξιολογικές διαδικασίες παρουσιάζουν
ελλείψεις και κενά, τόσο ως προς τη µεθοδολογία αξιολόγησης όσο και στον ίδιο τον προσανατολισµό αξιολόγησης. Οι εν λόγω ερευνητές κατέληξαν επαγωγικά στα εξής συµπεράσµατα: (α) Το θέµα της διασφάλισης της ανοιχτής / ελεύθερης πρόσβασης µε τη χρήση των νέων τεχνολογιών παραµένει ανοιχτό. (β) Η τεχνολογία δεν µπορεί να αναπληρώσει την ανθρώπινη / διαπροσωπική επικοινωνία. (γ) Σε ό,τι αφορά την αποτελεσµατικότητα των προγραµµάτων τηλεκπαίδευσης ο ρόλος της τεχνολογίας είναι δευτερεύων, καθώς οι παράγοντες που συγκροτούν το παιδαγωγικό πλαίσιο (στόχοι της µάθησης, κινητοποίηση των σπουδαστών κ.α.) έχουν µεγαλύτερη βαρύτητα. Αν και πολλοί ερευνητές (Brown and Mack, 1999, White, 1999) διαφωνούν µε τη δυνατότητα συγκριτικής αποτίµησης της αποτελεσµατικότητας των συστηµάτων τηλεκπαίδευσης σε σχέση µε τα παραδοσιακά διδακτικά συστήµατα, φαίνεται να συµφωνούν στο ότι κανένα τεχνολογικό ή επικοινωνιακό µέσο αφ εαυτού δεν µπορεί να βελτιώσει τη µαθησιακή αποτελεσµατικότητα εάν δεν συνοδεύεται και δεν εντάσσεται σε µια παιδαγωγική λογική και δεν υπηρετεί µια δοµηµένη παιδαγωγική διαδικασία. Με βάση τις διαπιστώσεις αυτές, οι θεωρητικές αρχές της αξιολόγησης φαίνεται να µετατοπίζονται από τις τεχνολογικές παραµέτρους προς τη διερεύνηση των παραγόντων που καθορίζουν το παιδαγωγικό πλαίσιο στο οποίο διαδραµατίζεται η διδακτική διαδικασία (Report of Illinois Faculty Seminar, Μακράκης, 1999, Collis, 1996). (Ματθαίου, Μουζάκης, Ρουσσάκης, 2001) Η µεθοδολογία Τα τελευταία τριάντα χρόνια έχουν γίνει πολλές συζητήσεις και έχουν αναπτυχθεί αρκετές θεωρίες σε σχέση µε το παιδαγωγικό µοντέλο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, το οποίο διαχωρίζεται από το παραδοσιακό µοντέλο διδασκαλίας. Ενδεικτικά αναφέρεται η µεθοδολογία των ανεξάρτητων σπουδών (Wedmeyer, 1977), της αυτόνοµης µάθησης (Moore, 1972, 1994) και της αλληλεπιδραστικής µάθησης (Holmberg, 1989). Μια συγκριτική ανάλυση όλων των θεωριών, ενώ αναγνωρίζει τη σηµαντικότητά τους, διαπιστώνει την αδυναµία τους να θεωρηθούν ως ένα ολοκληρωµένο παιδαγωγικό µοντέλο (Keegan, 1993). Στις µέρες µας, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση γίνεται ολοένα πιο ανθρωποκεντρική και πολλές φορές συνδυάζεται µε παραδοσιακά προγράµµατα σπουδών. Από την άλλη πλευρά η παραδοσιακή εκπαίδευση χρησιµοποιεί ολοένα και περισσότερο τις Νέες Τεχνολογίες της εκπαίδευσης µε αποτέλεσµα τη σύγκλιση της παραδοσιακής διδασκαλίας και της εξ αποστάσεως µάθησης (Picciano A, 2001, Keegan, 1996). Το τελικό συµπέρασµα αυτής της θεώρησης είναι ότι σήµερα προέχει η ανάπτυξη ενός παιδαγωγικού µοντέλου που θα υποστηρίζει τη σύγκλιση της παραδοσιακής και της εξ αποστάσεως διδασκαλίας (Clark, 1983). Η υιοθέτηση της θεώρησης του Clark δίνει µια άλλη διάσταση στην έννοια του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος. Η µετάβαση από το κυρίαρχο µοντέλο της συµβατικής τάξης στο νέο υβριδικό µαθησιακό περιβάλλον δεν αποτελεί µια απλή υπόθεση, καθώς υπάρχουν αρκετοί παράγοντες οι οποίοι δυσχεραίνουν τις προσπάθειες ανανέωσης και της αλλαγής των εκάστοτε συνθηκών. (Χαµπιαούρης, Ράπτης, Αναστασιάδης, Ράπτη, 2004) Με όλα τα πιο πάνω δεδοµένα καταλήγουµε στις απαραίτητες αρχές και προϋποθέσεις που συνθέτουν ένα πολυµορφικό εξ αποστάσεως εκπαιδευτικό υλικό. Τα βασικά χαρακτηριστικά αυτών των αρχών και προϋποθέσεων ολοκληρώνονται µέσα από τις εξής διαδικασίες:
ειδικά σχεδιασµένο συνθετικό, λειτουργικό, ολοκληρωµένο, πολυµορφικό εκπαιδευτικό υλικό συστηµατική υποστήριξη του διδασκόµενου από τον εκπαιδευτικό φορέα αξιολόγηση, αλλά και ενθάρρυνση του διδασκόµενου αξιοποίηση όλου του επιλεγµένου διδακτικού υλικού και των µέσων µεταφοράς του προσαρµογή της εκπαιδευτικής διαδικασίας σύµφωνα µε τις ανάγκες και συνθήκες ικανότητα του εκπαιδευτικού φορέα να αναπροσαρµόζει το εκπαιδευτικό υλικό, µηχανισµούς και πρακτικές τακτική, άµεση και αµφίδροµη επικοινωνία του τρίπτυχου: διδασκόµενος, διδάσκων και εκπαιδευτικός φορέας Το πολυµορφικό εκπαιδευτικό υλικό, αφού λάβει τα παραπάνω χαρακτηριστικά και έχει οριοθετήσει από κάθε άποψη τη δράση του, διαµορφώνεται και αποτελείται από τα εξής: το κύριο διδακτικό κείµενο / υλικό τα παράλληλα κείµενα που συµπληρώνουν το προηγούµενο (ανθολόγιο) τον αναλυτικό οδηγό σπουδών και µελέτης τα βιβλιογραφικά βοηθήµατα το φάκελο εργασίας των ασκήσεων / δραστηριοτήτων και εργασιών τα οπτικοακουστικά µέσα και τις νέες τεχνολογίες (όχι µε τυχαίες επιλογές, αλλά σχεδιασµένα και προσαρµοσµένα στους γενικούς και επιµέρους στόχους της εκπαιδευτικής διαδικασίας) Το εξ αποστάσεως εκπαιδευτικό υλικό δηµιουργεί ένα ζωντανό, αµφίδροµο, προσιτό και φιλικό σύνολο µε ασκήσεις που δραστηριοποιούν τον διδασκόµενο και τον βοηθούν να ενταχθεί στη διαδικασία της µάθησης. Έτσι λοιπόν το διδακτικό υλικό αναφέρεται σε: δραστηριότητες αναζήτησης και επεξεργασίας πληροφοριών δραστηριότητες εφαρµογής δραστηριότητες κριτικής σκέψης δραστηριότητες δηµιουργικότητας δραστηριότητες ανάδειξης και αξιοποίησης γνώσεων και εµπειριών δραστηριότητες επαλήθευσης και αυτοαξιολόγησης γνώσεων και δεξιοτήτων. Ταυτόχρονα το εξ αποστάσεως πολυµορφικό εκπαιδευτικό υλικό θα πρέπει να είναι διαιρεµένο σε µικρές ευέλικτες ενότητες και ο προτεινόµενος χρόνος προς µελέτη να ανταποκρίνεται σε πραγµατικές συνθήκες µελέτης της ύλης. Στο διδακτικό υλικό θα πρέπει να υπάρχουν ασκήσεις και δραστηριότητες που να ενεργοποιούν τον µαθητή και να τον βοηθούν να µάθει µέσα από την πράξη και συχνά µέσα από προσοµοιώσεις. Ασκήσεις και δραστηριότητες που προωθούν και αναπτύσσουν τον κριτικό τρόπο σκέψης, που αξιοποιούν προηγούµενες γνώσεις και εµπειρίες του µαθητή, ασκήσεις και δραστηριότητες που συνοδεύονται από τις κατάλληλες απαντήσεις και επί πλέον σχόλια για πιθανές δυσκολίες και λάθη, αποτελούν προϋποθέσεις δηµιουργικής και αλληλεπιδραστικής µάθησης. Στο διδακτικό υλικό θα πρέπει επίσης να υπάρχουν αναλυτικές οδηγίες και πληροφορίες που κάνουν ευκολότερη τη πρόσβαση στο συνθετικό πολυµορφικό υλικό (σκοπός, προσδοκώµενα αποτελέσµατα, εισαγωγικές παρατηρήσεις, σύνοψη, επεξηγηµατικοί τίτλοι και υπότιτλοι, παραποµπές σε προηγούµενα και επόµενα µέρη του κειµένου, διαφορετικές µορφές διδακτικού υλικού κ.ά.) Στην πορεία της µάθησης των διδασκοµένων θα πρέπει να διατυπώνονται µε σαφήνεια όλες οι δυσκολίες που πρόκειται να συναντήσει ο µαθητής στην πορεία της
µελέτης του, καθώς και οι µέθοδοι που θα του δώσουν τη δυνατότητα να επιτευχθούν τα προσδοκώµενα αποτελέσµατα σε ικανοποιητικό βαθµό. Η διατύπωση και η συγγραφή του εκπαιδευτικού υλικού θα πρέπει εξ αρχής να είναι απλή, σαφής, κατανοητή, τεκµηριωµένη, δοµηµένη, µε συνοχή, µε συνδετικούς κρίκους σε σχέση µε άλλα µέρη κειµένων, µε τη δυνατότητα να γεφυρώνουν οι σύνδεσµοι αυτοί τα κενά και τα διαφορετικά µέρη του υλικού. Ένα από τα σηµαντικότερα στοιχεία στο εξ αποστάσεως πολυµορφικό υλικό είναι η συνθετική προσέγγιση των γνωστικών πεδίων. Οι αντιτιθέµενες απόψεις (διαφορετικές απόψεις για το ίδιο θέµα) πρέπει να παρουσιάζονται µε τέτοιο τρόπο ώστε να υποκινείται ο µαθητής να επανεξετάζει, να σκεφθεί κριτικά και συνθετικά δίνοντας τη δική του απάντηση, να αναλύσει και ενδεχοµένως να επιδιώξει την επικοινωνία για ανταλλαγή απόψεων. Με δεδοµένη τη σύνθεση και την πολυµορφία στις ιδέες και απόψεις, το διδακτικό υλικό θα πρέπει να περιέχει πληροφορίες για πηγές γνώσεων και δεδοµένων, οι οποίες λειτουργούν συµπληρωµατικά προς το διδακτικό υλικό (βιβλιογραφία, οδηγούς για περαιτέρω µελέτη, παράλληλα κείµενα, ανθολόγια κ.ά). Παραδείγµατα, µελέτες περίπτωσης, εικονικές δραστηριότητες, δραµατοποιηµένες ιστορίες (όπου είναι δυνατόν)θα πρέπει να περιλαµβάνονται στην πορεία της επεξεργασίας του διδακτικού υλικού, έτσι ώστε οι διδασκόµενοι να αξιοποιούν προγενέστερες γνώσεις και εµπειρίες, να µπορούν να βοηθηθούν έτσι ώστε να µάθουν µέσα από την πράξη και να διευκολυνθούν στην αποτελεσµατικότερη κατανόηση του διδακτικού υλικού. Το διδακτικό εξ αποστάσεως πολυµορφικό υλικό ολοκληρώνει ένα βασικό κύκλο λειτουργίας, όταν ανταποκρίνεται στους αρχικούς µαθησιακούς στόχους και στα επίπεδα γνώσεων και δεξιοτήτων που έχει αρχικά ορίσει. (Λιοναράκης, 2001) Σχεδιασµός και υλοποίηση των µαθηµάτων Τα επίπεδα υλοποίησης του σχεδιασµού του πιλοτικού προγράµµατος διακρίνονται χρονολογικά ως εξής: Συγκρότηση Οµάδας: Η οµάδα έργου αποτελείται από δύο υποοµάδες: Οµάδα 46 ου ηµοτικού Σχολείου Πειραιά Οµάδα 2 ο ηµοτικό Σχολείο Χώρας Σκύρου Επιλογή διδακτικής µεθοδολογίας: Επιλογή µοντέλου εισαγωγής της εξ αποστάσεως διδασκαλίας Οι µαθητές θα έρθουν σε επαφή µε το νέο σύστηµα διδασκαλίας σταδιακά, προκειµένου να ενταχθούν µε τον πλέον οµαλό τρόπο στο νέο µαθησιακό περιβάλλον. Αυτό θα επιτευχθεί µε την υλοποίηση τεσσάρων φάσεων δηλαδή της γνωριµίας, της εικονικής τάξης και της τηλεσυνεργασίας 1 και 2. ενεργητικό και παθητικό ακροατήριο εναλλάσσονται κατά την διάρκεια των διδακτικών κύκλων, προκειµένου να βιώσουν την εµπειρία του πιλοτικού προγράµµατος όλα τα παιδιά κάθε τάξης Επιλογή µεθοδολογίας κατάτµησης ακροατηρίων Προκειµένου όλα τα παιδιά των τάξεων που συµµετέχουν, να πάρουν µέρος στην προτεινόµενη διαδικασία, ακολουθούµε τη µεθοδολογία διαχωρισµού του ακροατηρίου σε ενεργητικό και παθητικό. Το ενεργητικό ακροατήριο αποτελείται από 6 µαθητές που κάθονται σε παράλληλο σχηµατισµό στην κορυφή του οποίου
βρίσκεται ο δάσκαλος και ο πίνακας. Οι µαθητές του ενεργητικού ακροατηρίου εναλλάσσονται κατά τη διάρκεια των διδακτικών κύκλων, προκειµένου να βιώσουν την εµπειρία του πιλοτικού προγράµµατος όλα τα παιδιά κάθε τάξης. ΟΘΟΝΗ Ενεργητικό Ακροατήριο άσκαλος/α Παθητικό Ακροατήριο Πίνακα ς Επιλογή διδακτικών ενοτήτων Επιλέγεται για πιλοτική διδασκαλία το µάθηµα των Ελληνικών «Ο καηµός του Ανδρέα» του Σ. Μυριβήλη του βιβλίου «Η γλώσσα µου», Ε τάξη, µέρος 1 ο, σ.10 από το αναλυτικό πρόγραµµα του ηµοτικού Σχολείου (Ε τάξης). Επιλογή τάξεων Επιλέγονται τα παιδιά της Ε τάξης του 46 ου ηµοτικού Σχολείου Πειραιά και της Ε τάξης του 2 ου ηµοτικού Σχολείου Χώρας Σκύρου. Επιλογή εξοπλισµού Ο εξοπλισµός αποτελείται από 2 τουλάχιστο ISDN γραµµές, η γραµµή Ίντερνετ, 1 τηλεόραση, 1 κάµερα τηλεδιάσκεψης, 1 βίντεο, 1 ηλεκτρονικό υπολογιστή και 1 τηλεφωνική συσκευή.
Χρονοδιάγραµµα υλοποίησης Α: Προετοιµασία Σχεδιασµός Β: Υλοποίηση ράσεων Γ: Ενέργειες Αξιολόγησης : Ενέργειες ιάδοσης Ε: Ενέργειες Ευαισθητοποίησης