Παγκόσµια Ηµέρα Οστεοπόρωσης (20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ) Όπως είναι πλέον γνωστό ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας (WHO),εδώ και µερικά χρόνια έχει αφιερώσει µια ηµέρα του χρόνου στο πρόβληµα της Οστεοπόρωσης. Το ιεθνές Ίδρυµα Οστεοπόρωσης ( ΙΟ) και τα συναφή εθνικά ιδρύµατα σε όλο τον κόσµο εορτάζουν κάθε χρόνο στις 20 Οκτωβρίου την Παγκόσµια Ηµέρα κατά της Οστεοπόρωσης (ΠΗΟ). Η ΠΗΟ προσφέρει µια καλή ευκαιρία για µεγαλύτερη ευαισθητοποίηση όσον αφορά την πρόληψη και τη θεραπεία της οστεοπόρωσης, µιας ασθένειας που γίνεται ολοένα πιο ανησυχητική όσο ο πληθυσµός αυξάνεται και ζει περισσότερο. Η οστεοπόρωση, η οποία προκαλεί µείωση της πυκνότητας και της ποιότητας των οστών, οδηγεί σε αύξηση του κινδύνου καταγµάτων. Στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι σχεδόν 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 5 άνδρες θα υποστούν κάταγµα λόγω οστεοπόρωσης µετά την ηλικία των 50 ετών. Φέτος, το επίκεντρο της προσοχής είναι στραµµένο στην Ευρώπη, δεδοµένου ότι το 2008 συµπληρώνονται 10 χρόνια από την πρώτη έκθεση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για την οστεοπόρωση, καθώς και από τη διατύπωση των οχτώ συστάσεών της για ανάληψη δράσης από τις κυβερνήσεις, οι οποίες δεν έχουν ακόµη εφαρµοστεί πλήρως. Πρόσφατα δηµοσιεύθηκε νέα έκθεση του ιεθνούς Ιδρύµατος Οστεοπόρωσης µε τίτλο Η οστεοπόρωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2008: δέκα χρόνια προόδου και συνεχών προκλήσεων. Η έκθεση αυτή, που εκπονήθηκε από την Ευρωπαϊκή Οµάδα ιαβούλευσης, παρουσιάστηκε σε συνέντευξη Τύπου στις Βρυξέλλες στις 14 Οκτωβρίου, όπου µε πρωτοβουλία του ΙΟ πραγµατοποιήθηκε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης στην οποία συµµετείχαν γυναίκες µε υψηλά καθήκοντα, όπως η κα Βασιλείου, Επίτροπος Υγείας της
ΕΕ. Η έκθεση σκοπό έχει να αποτελέσει την αφετηρία για τη λήψη µέτρων από τα υπουργεία υγείας όλης της Ένωσης. Η Οστεοπόρωση ορίζεται ως η σκελετική διαταραχή πού χαρακτηρίζεται από µειωµένη οστική αντοχή που προδιαθέτει ένα άτοµο σε κατάγµατα Κυριολεκτικά, σηµαίνει πορώδεις οστά, που έχει σαν αποτέλεσµα την µείωση της οστικής µάζας και την ευθραυστότητα των οστών. Η ασθένεια συχνά εξελίσσεται χωρίς κάποιο σύµπτωµα ή πόνο. Πολλές φορές, η οστεοπόρωση δεν διαγιγνώσκετε µέχρι την εµφάνιση κάποιων επώδυνων καταγµάτων. υστυχώς, όταν προκληθεί ένα οστεοπορωτικό κάταγµα, αυξάνει ο κίνδυνος ώστε να προκληθεί άλλο ένα. Ευτυχώς, υπάρχουν µέτρα που µπορούν να παρθούν έτσι ώστε να προληφθεί η οστεοπόρωση. Αλλά ακόµη και ένα έχει διαγνωστεί η οστεοπόρωση, είναι δυνατόν να εφαρµοστούν συγκεκριµένα θεραπευτικά σχήµατα έτσι ώστε να µειωθεί ο ρυθµός απώλειας της οστικής µάζας. Οι γυναίκες της λευκής φυλής διατρέχουν αθροιστικό δια βίου κίνδυνο 16% πιθανότητες να υποστούν ένα τουλάχιστο επώδυνο σπονδυλικό κάταγµα, 15% κάταγµα του καρπού και 16% κάταγµα του ισχίου. Υπολογίζεται ότι στην Ευρώπη 30 εκατοµµύρια γυναικών και 3 εκατοµµύρια αντρών πάσχουν από οστεοπόρωση. Μάλιστα, οι ασθενείς µε οστεοπόρωση απασχολούν ετησίως περίπου 500.000 νοσοκοµειακές κλίνες συνολικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξαιτίας διαφόρων καταγµάτων. Στην Ελλάδα ο αριθµός των γυναικών που νοσούν αγγίζει τις 800.000 και των αντρών στις 80.000-100.000. Το 2000, ο αριθµός των οστεοπορωτικών καταγµάτων στην Ευρώπη υπολογίστηκε σε 3,79 εκατοµµύρια από τα οποία 0,89 εκατοµµύρια ήταν κατάγµατα ισχίου. Το συνολικό άµεσο
κόστος ανήλθε στα 31.7 δισεκατοµµύρια και αναµένεται να ξεπεράσει τα 51 δισεκατοµµύρια το 2050. Η επίπτωση των οστεοπορωτικών καταγµάτων ποικίλλει µεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών. Στην Ελλάδα, η επίπτωση των καταγµάτων του ισχίου το έτος 1997 υπολογίστηκε σε 119 κατάγµατα/100.000 πληθυσµού στο σύνολό του, ενώ η επίπτωση αυτών στις γυναίκες ηλικίας µεγαλύτερης των 50 ετών ήταν 449/100.000 πληθυσµού και στους άνδρες ίδιας ηλικίας 216/100.000 πληθυσµού, αντίστοιχα. Οι δαπάνες θεραπείας και αποκατάστασης, λόγω των καταγµάτων του ισχίου στην Ελλάδα για το έτος 2002 ανήλθαν σε 46.250.000 Ευρώ. Είναι γνωστό και απολύτως τεκµηριωµένο µε σειρά κλινικών και εργαστηριακών µελετών ότι η άσκηση και η φυσική δραστηριότητα,η κίνηση έχουν έντονα θετική επίδραση εκτός των άλλων συστηµάτων και στον µεταβολισµό των οστών,παράγοντας ποικιλοτρόπως την οστεογένεση και αυξάνοντας την οστική πυκνότητα και την σκελετική µάζα. Α. Πρωτογενής Πρόληψη : Αύξηση της κορυφαίας οστικής πυκνότητας. Παιδί: άφθονο, ελεύθερο παιχνίδι κατά προτίµηση στο ύπαιθρο Έφηβος : Αθλητικές δραστηριότητες µε αθλιατρική και προπονητική παρακολούθηση,παρόλο το «φορτωµένο» πρόγραµµα των εφήβων µας, µε περισσότερο «χρήσιµες - µορφωτικές» υποχρεώσεις. Νεαρή ηλικία: Πολύ περπάτηµα και άσκηση σε γυµναστήριο τουλάχιστον για τους κατοίκους των µεγάλων αστικών κέντρων. Β. ευτερογενής Πρόληψη.: Μείωση του µεταεµµηνοπαυσιακού ρυθµού οστικής απώλειας: ασκήσεις εξατοµικευµένες και βάδιση 30-60 λεπτά ηµερησίως τρεις φορές εβδοµαδιαίως µαζί µε τα αντιοστεοκλαστικά φάρµακα (οιστρογόνα, καλσιτονίνη κ.λ.π.) µειώνουν τον ρυθµό της οστικής απώλειας. Αθλητές και αθλήτριες έχουν 10% περίπου µεγαλύτερη
οστική µάζα από τους µη αθλούµενους. Προσοχή βεβαίως απαιτείται για τις ακραίες περιπτώσεις πρωταθλητριών όπου υπεισέρχονται άλλοι παράγοντες (ορµονικοί) και έχουµε το αντίθετο αποτέλεσµα. Γ.Τριτογενής Πρόληψη : Εγκατεστηµένης οστεοπόρωσης: Συνεχής κίνηση, περιορισµός της ακινητοποίησης κατά το δυνατόν, ήπιες χαλαρές ασκήσεις µε ιατρική παρακολούθηση και µε συνδυασµό πάντα µε την σωστή φαρµακευτική αγωγή κρατούν σε καλή κατάσταση το µυϊκό σύστηµα και δρουν έµµεσα ευεργετικά και στον οστίτη ιστό. Η κίνηση και η άσκηση όµως για να αποδώσουν τα µέγιστα ευεργετικά τους αποτελέσµατα θα πρέπει να γίνονται συστηµατικά και συνεχώς. Ένας άνθρωπος που δεν ασκήθηκε ποτέ µέχρι το 50 χρόνια του είναι δύσκολο και µερικές φορές και επικίνδυνο να αναστρέψει το profile της οστικής του µάζας και να κερδίσει ότι έχασε. Ας θυµηθούµε και ας κρατήσουµε για το 1998 µαζί µε το πρόβληµα της οστεοπόρωσης και τον κανόνα ότι η κίνηση δεν είναι µόνο ζωή αλλά και «γερά κόκκαλα». Κατά την τελευταία δεκαετία, έχουν αυξηθεί σηµαντικά οι γνώσεις της επιστηµονικής κοινότητας πάνω στο πεδίο της οστεοπόρωσης. Ο εορτασµός της παγκόσµιας ηµέρας εκστρατείας κατά της Οστεοπόρωσης αποτελεί το έναυσµα για την διάδοση της πρόληψης και της έγκαιρης θεραπείας.
ΣΧΟΛΗ : ΣΕΥΠ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Τ.Ε.Ι. ΛΑΡΙΣΑΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ : ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΥΠΑΡΙΣΣΗ ΣΠΟΥ ΑΣΤΡΙΕΣ : ΝΕΟΧΩΡΙΤΟΥ ΕΛΕΝΗ ΡΟΚΚΑΚΗ ΕΙΡΗΝΗ ΛΑΡΙΣΑ, 2009