Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ. ΒΑΛΚΑΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Χειρουργός Ορθοπαιδικός ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ. Παν. Γεν. Νοσοκ.

Transcript

1 ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Παν. Γεν. Νοσοκ. Αλεξανδρούπολης Δ/ντης: Καθ. Κ. Καζάκος Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΒΑΛΚΑΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Χειρουργός Ορθοπαιδικός Επικουρικός Επιμελητής Β Πανεπιστημιακή Ορθοπαιδική Κλινική Π.Γ.Ν.Α.

2 ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Η Οστεοπόρωση είναι συχνή νόσος Η Οστεοπόρωση είναι σοβαρή νόσος Η Οστεοπόρωση κοστίζει Η Οστεοπόρωση είναι ύπουλη νόσος

3 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ 13 18% σε γυναίκες > 50 ετών 3-6% σε άνδρες >50 ετών Σπονδυλικό κάταγμα :10,7 /1000 άτομα /χρ γυναίκες και 5,7 /1000 άτομα /χρ άνδρες Μη σπονδυλικό κάταγμα :19 /1000 άτομα /χρ γυναίκες και 7,3 /1000 άτομα /χρ άνδρες Αύξηση θνησιμότητας κατά 6-37% στα κατάγματα ισχίου Αύξηση κινδύνου θανάτου σε γυναίκα με κάταγμα ΟΜΣΣ κατά 23-60% σε σύγκριση με μάρτυρες της ίδιας ηλικίας

4 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ; Ελάττωση οστικής μάζας Αρχιτεκτονικές μεταβολές οστού Μείωση μηχανικής αντοχής Κατάγματα χαμηλής ενέργειας

5 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ; Κάταγμα χαμηλής ενέργειας

6 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Απώλεια αναστήματος Κύφωση Πόνος στη ράχη οσφύ Ψυχολογικά προβλήματα Κακή ποιότητα ζωής

7 Βραχιονίου οστού ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΧΑΜΗΛΗΣ ΒΙΑΣ ΑΙΤΑ Άρση βάρους Πτώση από χαμηλό ύψους Φτέρνισμα ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΕ ΚΑΤΑΓΜΑ Ισχίου ΟΜΣΣ ΠΧΚ

8 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΧΑΜΗΛΗΣ ΒΙΑΣ Ηλικία (άνω των 70) Φύλο (γυναίκες : μετά την εμμηνόπαυση, άνδρες: άνω των 65) Χαμηλός BMI Ιστορικό παλαιού κατάγματος Κάταγμα ισχίου γονέα Αγωγή με κορτικοστροειδή (>5 mg πρεδνιζολόνης για >3 μήνες) Κάπνισμα Κατάχρηση οινοπνεύματος (>30 gr/ημερησίως) Δευτεροπαθής οστεοπόρωση Χαμηλή οστική πυκνότητα

9 ΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΕΛΕΓΧΟ ΓΙΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ? Μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες Άνδρες >65 ετών

10 ΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΕΛΕΓΧΟ ΓΙΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ? Μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες Άνδρες >65 ετών ΕΚΤΟΣ Κάταγμα χαμηλής βίας Σπονδυλικό κάταγμα με εικόνα αραίωσης των σπονδύλων στις α/α Κάταγμα ισχίου γονέα Χαμηλό BMI Φάρμακα (πχ κορτιζόνη) Κατανάλωση οινοπνεύματος (>25-30 gr)- Κάπνισμα Πρώιμη εμμηνόπαυση <45 Υπογοναδισμός Σύνδρομα δυσαπορρόφησης Δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός Παθολογικές καταστάσεις σχετιζόμενες με απώλεια οστικής μάζας(ρα, ΣΔ κλπ) Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΠ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ 40-45

11 ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΙΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Μέτρηση οστικής πυκνότητας Αιματολογικός έλεγχος

12 ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ Μέθοδος απορροφησιομετρίας διπλοενεργειακής δέσμης ακτίνων X/DXA Μέθοδος ποσοτικής υπερηχοτομογραφίας QUS Ογκομετρική ποσοτική υπολογιστική τομογραφία vqct Κλπ..

13 Μέθοδος απορροφησιομετρίας διπλοενεργειακής δέσμης ακτίνων X/DXA Μέθοδος εκλογής Γρήγορη εξέταση Λίγη ακτινοβολία Μέτρηση Μη επικρατές ισχίο ΟΜΣΣ Αξιόπιστη μέθοδος Τ-score : Μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και ανδρες >50 ετών Z-score: Προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και άνδρες<50 ετών T-score >-1 : φυσιολογική οστική πυκνότητα -1 εώς -2,5 οστεοπενία <-2,5 οστεοπόρωση Z-score >-2 μέσα στο αναμενόμενο για την ηλικία <-2 κατώτερο του αναμενόμενου για την ηλικία

14 Μέθοδος απορροφησιομετρίας διπλοενεργειακής δέσμης ακτίνων X/DXA Μέθοδος εκλογής Γρήγορη εξέταση Λίγη ακτινοβολία Κάθε χρόνο Αξιόπιστη μέθοδος Μέτρηση Μη επικρατές ισχίο ΟΜΣΣ Τ-score : Μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και T-score >-1 : φυσιολογική οστική πυκνότητα -1 εώς -2,5 οστεοπενία <-2,5 οστεοπόρωση Z-score >-2 μέσα στο αναμενόμενο για την ηλικία <-2 κατώτερο του αναμενόμενου για την ηλικία

15 Μέθοδος ποσοτικής υπερηχοτομογραφίας QUS Υπέρηχοι στο οπίσθιο τμήμα της πτέρνας Πλεονεκτήματα Χωρίς ακτινοβολία Σύντομη εξέταση Φορητές μονάδες Μειονεκτήματα Απουσία μεγάλης βάσης δεδομένων νεαρών ατόμων διαφοράς Οι μετρήσεις διαφορετικών μονάδων δεν είναι άμεσα συγκρίσιμες Ακατάλληλο για γυναίκες <65 Μεγάλος αριθμός ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων Αντένδειξη για την παρακολούθηση της θεραπείας Χαμηλή ακρίβεια Ένδειξη για περαιτέρω έλεγχο

16 ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΣ ΒΙΟΧΗΜΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Ασβέστιο ορού Φώσφορος ορού Γενική αίματος ΤΚΕ Κρεατινίνη ορού Αλκαλική φωσφατάση Θυρεοειδιτρόπο ορμόνη 25 (ΟΗ) βιταμίνη D ορού Παραθορμόνη

17 ΠΟΙΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΑΒΟΥΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ? Μέτρηση οστικής πυκνότητας ισχίου ή / και ΟΜΣΣ με T score < -2.5 Οστεοπενία με αυξημένο κίνδυνο κατάγματος παράγοντες κινδύνου (FRAX score) Σπονδυλικό κάταγμα χαμηλής βίας Κάταγμα ισχίου χαμηλής βίας Περισσότερα από ένα έτερα κατάγματα χαμηλής βίας

18 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Διφωσφονικά Εκλεκτικοί τροποποιητές των οιστρογονικών υποδοχέων SERMs Ορμονική θεραπεία υποκατάστασης Αναβολική θεραπεία ή αναβολικοί παράγοντες Δενοσουμάμπη Ασβέστιο και βιταμίνη D

19 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Διφωσφονικά Εκλεκτικοί τροποποιητές των οιστρογονικών υποδοχέων SERMs Ορμονική θεραπεία υποκατάστασης Αναβολική θεραπεία ή αναβολικοί παράγοντες Δενοσουμάμπη Ασβέστιο και βιταμίνη D

20 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Διφωσφονικά Εκλεκτικοί τροποποιητές των οιστρογονικών υποδοχέων SERMs Ορμονική θεραπεία υποκατάστασης Αναβολική θεραπεία ή αναβολικοί παράγοντες Δενοσουμάμπη Ασβέστιο και βιταμίνη D

21 ΜΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Άσκηση στην οστεοπόρωση Πρόληψη των πτώσεων Προστατευτικά του ισχίου Διατροφή

22 ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΚΑΙ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ΑΣΒΕΣΤΙΟ 4-8 ετών 1000 mg/ημέρα 9-18 ετών 1300 mg/ημέρα Γυναίκες <50 ετών 1000 mg/ημέρα Γυναίκες >50 ετών 1200 mg/ημέρα Κύνδυνοι ΓΕ διαταραχές (ναυτία, δυσκοιλιότητα, επιγαστραλγία) Νεφρολιθίαση Καρδιαγγειακό Άνδρες <70 ετών 1000 mg/ημέρα Άνδρες > 70 ετών 1200 mg/ημέρα ΒΙΤΑΜΙΝΗ D <70 ετών 600 IU/ημέρα <70 ετών 800 IU/ημέρα Δεν αναφέρονται κίνδυνοι

23 ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Νάρθηκες Φυσικοθεραπεία

24 Τι πρέπει να κάνουμε για να προλάβουμε την Οστεοπόρωση? Έκθεση στον ήλιο

25 Ευχαριστώ