ΕΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ Κ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ

Δ ΕΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ Κ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΣΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ Θέμα: Η ΔΙΑΤΝΟΡΙΑΚΗ ΡΟΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΧΝ ΣΟ ΠΛΑΙΙΟ ΣΗ ΑΣΤΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΣΙΚΗ ΤΝΕΡΓΑΙΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΑΙΑ ΣΧΝ ΔΕΔΟΜΕΝΧΝ ΠΡΟΧΠΙΚΟΤ ΥΑΡΑΚΣΗΡΑ Επιβλέπουζα: Ευαγγελία Μήηρου πουδάζηρια: οθία Φαρογιάννη ΑΘΗΝΑ - 2010

Πεπίλητη Ζ δηεζλνπνίεζε ηεο εγθιεκαηηθφηεηαο ζε ζπλδπαζκφ κε ηε ξαγδαία αλάπηπμε ησλ ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ, έδσζαλ ψζεζε ζηηο ζπλεξγαζίεο κεηαμχ ησλ αξρψλ επηβνιήο ηνπ λφκνπ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ. θαη παξάιιεια εληαηηθνπνίεζαλ ηε κεηαμχ ηνπο αληαιιαγή δεδνκέλσλ πξνο ηνπο ζθνπνχο ηεο πξφιεςεο θαη θαηαπνιέκεζεο ηνπ εγθιήκαηνο. πλαθφινπζα, ππήξμε έληνλε λνκνζεηηθή δξαζηεξηφηεηα, ε νπνία, σζηφζν, θαίλεηαη λα πξνζαλαηνιίζζεθε πεξηζζφηεξν ζηελ απινχζηεπζε ηεο δηαβίβαζεο θαη αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ θαη δεπηεξεπφλησο ζηελ πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα. Με ηελ παξνχζα εξγαζία επηρεηξείηαη ε πξνζέγγηζε ηνπ δεηήκαηνο ηεο δηαζπλνξηαθήο ξνήο ησλ πιεξνθνξηψλ κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ. ζην πιαίζην ηεο αζηπλνκηθήο θαη δηθαζηηθήο ζπλεξγαζίαο ζε πνηληθέο ππνζέζεηο, θαζψο θαη ε αλάπηπμε ηνπ θαλνληζηηθνχ πιαηζίνπ πνπ δηέπεη ηελ πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα, αλαδεηθλχνληαο ηαπηφρξνλα ηηο αηέιεηεο απηνχ. Λέξειρ κλειδιά: πξνζηαζία δεδνκέλσλ, αληαιιαγή δεδνκέλσλ, δηαζπλνξηαθή ξνή πιεξνθνξηψλ, αζηπλνκηθή θαη δηθαζηηθή ζπλεξγαζία, ηξίηνο ππιψλαο, αξρή ηεο δηαζεζηκφηεηαο, Πξφγξακκα ηεο Υάγεο, Πξφγξακκα ηεο ηνθρφικεο, PNR, SWIFT Abstract The internationalization of crime and terrorism along with the rapid increase of information and communication technologies have promoted the cooperation between law enforcement authorities within the EU, while at the same time the numerous initiatives in this field have augmented the exchange of personal data between them. As a result, there has been a vigorous law-making process, which, nonetheless, has been primarily directed at simplifying information exchange and only to a smaller extend at protecting personal data. This paper examines the issue of the cross-border data flow among the EU member states in relation to their police and judicial cooperation in criminal matters. It also aims at describing the legal framework for the protection of personal data and highlights its main shortcomings. Keywords: data protection, exchange of data, transborder data flow, police and judicial cooperation, third pillar, principle of availability, Hague Programme, Stockholm Programme, PNR, SWIFT 2

Πεπιεσόμενα Πίλαθαο ζπληνκνγξαθηψλ... 5 Δηζαγσγή... 6 1. Ζ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ κεηαμχ ησλ αζηπλνκηθψλ θαη δηθαζηηθψλ αξρψλ ησλ θξαηψλ κειψλ... 8 1.1. Τπάξρνληα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα θαη βάζεηο δεδνκέλσλ... 8 1.1.1. Ο Υψξνο έλγθελ θαη ην χζηεκα Πιεξνθνξηψλ έλγθελ (SIS)... 9 1.1.2. SIS II... 11 1.1.3. Europol... 13 1.1.4. Eurojust... 16 1.1.5.Σν χζηεκα Πιεξνθνξηψλ ησλ Σεισλείσλ (CIS)... 18 1.2. Ζ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ πνηληθνχ κεηξψνπ... 19 1.2.1. Ζ Απφθαζε 2005/876/ΓΔΤ... 19 1.2.2. Σν Δπξσπατθφ χζηεκα Πιεξνθνξηψλ Πνηληθνχ Μεηξψνπ (ECRIS)... 22 1.3. Ζ αξρή ηεο δηαζεζηκφηεηαο... 24 1.3.1. Σν Πξφγξακκα ηεο Υάγεο... 24 1.3.2. Ζ πξφηαζε Απφθαζεο πιαίζην γηα ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ βάζεη ηεο αξρήο ηεο δηαζεζηκφηεηαο... 25 1.3.3. Ζ Απφθαζε πιαίζην 2006/960/ΓΔΤ γηα ηελ απινχζηεπζε ηεο αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ... 28 1.3.4. Ζ χκβαζε Prüm... 29 1.4. Απφθαζε-πιαίζην 2008/978/ΓΔΤ ζρεηηθά κε ην επξσπατθφ έληαικα ζπγθέληξσζεο απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ... 33 1.5. Αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ ζην πιαίζην θαηαπνιέκεζεο ηεο ηξνκνθξαηίαο... 34 2. Εεηήκαηα δηαβίβαζεο πιεξνθνξηψλ ζε ηξίηα θξάηε... 35 2.1. Πξνζσπηθά δεδνκέλα επηβαηψλ αεξνπνξηθψλ πηήζεσλ... 37 2.1.1. Ζ πξψηε πκθσλία PNR κεηαμχ Δ.Δ. θαη ΖΠΑ... 37 2.1.2. Ζ πκθσλία PNR ηεο 27 εο Ηνπιίνπ 2007... 42 2.1.3. Σειεπηαίεο εμειίμεηο... 45 2.2. Πξφηαζε Απφθαζεο πιαίζην γηα ηε ρξήζε ησλ δεδνκέλσλ PNR κε ζθνπφ ηελ επηβνιή ηνπ λφκνπ... 46 2.3. Γηαβίβαζε δεδνκέλσλ ρξεκαηνπηζησηηθψλ ζπλαιιαγψλ... 50 3. Σν θαλνληζηηθφ πιαίζην πξνζηαζίαο ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα... 54 3.1. Σν άξζξν 8 ηεο ΔΓΑ θαη ην άξζξν 8 ηνπ Υάξηε Θεκειησδψλ Γηθαησκάησλ ηεο Δ.Δ.... 55 3.2. Ζ χκβαζε 108/1981 ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο... 56 3

3.3. χζηαζε R (87) 15 ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο... 58 3.4. Ζ Απφθαζε-Πιαίζην 2008/977/ΓΔΤ... 59 3.4.1. Βαζηθέο δηαηάμεηο ηεο Απφθαζεο-πιαίζην 2008/977/ΓΔΤ... 61 πκπεξάζκαηα... 65 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ... 70 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ... 91 4

Πίνακαρ ζςνηομογπαθιών ΓΔΚ Δ.Δ. ΔΓΓΑ ΔΔΠΓ ΔΔΑ ΔΚ ΔΓΑ ΖΠΑ παξ. ΔΔ ΔΚ ΛΔΔ ΥΘΓΔΔ CBP PNR SWIFT Γηθαζηήξην Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ Δπξσπατθή Έλσζε Δπξσπατθφ Γηθαζηήξην Γηθαησκάησλ ηνπ Αλζξψπνπ Δπξσπαίνο Δπφπηεο Πξνζσπηθψλ Γεδνκέλσλ Δπξσπατθφ Έληαικα πγθέληξσζεο Απνδεηθηηθψλ ηνηρείσλ Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην Δπξσπατθή χκβαζε Γηθαησκάησλ ηνπ Αλζξψπνπ Ζλσκέλεο Πνιηηείεο Ακεξηθήο Παξάγξαθνο πλζήθε γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε πλζήθε γηα ηελ ίδξπζε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο πλζήθε γηα ηε ιεηηνπξγία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο Υάξηεο Θεκειησδψλ Γηθαησκάησλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο Bureau of Customs and Border Control Passenger Name Record Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication 5

Διζαγυγή Οη πξφζθαηεο απεηιέο θαηά ηεο θνηλσλίαο, θπξίσο δε φζεο ζρεηίδνληαη κε ηελ ηξνκνθξαηία θαη ην νξγαλσκέλν έγθιεκα, νη νπνίεο έρνπλ εληαζεί ηδηαίηεξα κεηά ηα γεγνλφηα ηεο 11 εο επηεκβξίνπ 2001, αλαδεηθλχνπλ εθ λένπ ηελ θαηνρχξσζε ηεο αζθάιεηαο ζε ζεκειηψδε επηδίσμε ησλ ζχγρξνλσλ θξαηψλ. Σα θξάηε, πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζνχλ ζηελ ππνρξέσζή ηνπο πξνο παξνρή αζθάιεηαο, επηζηξαηεχνπλ νηνδήπνηε κέζν δχλαηαη λα θέξεη ηθαλνπνηεηηθά απνηειέζκαηα. Οδεγνχληαη ζηε ιήςε κέηξσλ θαη ηε δεκηνπξγία κεραληζκψλ πξφιεςεο θαη θαηαζηνιήο ηεο εγθιεκαηηθφηεηαο, θαζψο θαη ζηελ αλάπηπμε ζπλεξγαζηψλ κεηαμχ ηνπο. Οη δξάζεηο θαη νη ζπλεξγαζίεο απηέο ζπρλά πξνυπνζέηνπλ ηελ παξέκβαζε ζηελ ηδησηηθή δσή ησλ πνιηηψλ, κε ζπλέπεηα λα πθίζηαηαη θίλδπλνο ζπξξίθλσζεο ησλ ειεπζεξηψλ ησλ πξνζψπσλ 1. Μία ζεκαληηθή πηπρή ηεο θξαηηθήο παξέκβαζεο, πνπ ζηφρν έρεη ηελ εγγχεζε ηεο αζθάιεηαο, θαζψο θαη ηεο δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο ζηνπο ηνκείο ηεο πνηληθήο θαηαζηνιήο, απνηειεί ε ζπιινγή, απνζήθεπζε, επεμεξγαζία θαη ε αληαιιαγή δεδνκέλσλ, κε θίλδπλν λα απνδπλακψλεηαη ην δηθαίσκα ζηελ πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα. Ζ δηεζλνπνίεζε ηεο εγθιεκαηηθφηεηαο θαη ε ξαγδαία αλάπηπμε ησλ ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσλίαο, αθελφο σζνχλ ζε δηαθξαηηθέο ζπλεξγαζίεο ζηνπο ηνκείο επηβνιήο ηνπ λφκνπ, αθεηέξνπ δηεπθνιχλνπλ θαη πξνσζνχλ ηε κεηαβίβαζε θαη αληαιιαγή ησλ πιεξνθνξηψλ ζε βαζκφ πνπ λα θαζίζηαηαη επηηαθηηθή ε αλάγθε εμαζθάιηζεο ηεο ηζνξξνπίαο κεηαμχ αζθάιεηαο θαη πξνζηαζίαο ηνπ ηδησηηθνχ βίνπ θαη ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ. Δίλαη γεγνλφο δε, φηη ζην πιαίζην ηεο αζηπλνκηθήο θαη δηθαζηηθήο ζπλεξγαζίαο ζε πνηληθέο ππνζέζεηο ζην πιαίζην ηεο Δ.Δ. (ηνλ πξψελ ηξίην ππιψλα ηεο Δ.Δ.), πνπ εληάζζεηαη ζην γεληθφηεξν ζηφρν γηα ηε δεκηνπξγία ελφο Υψξνπ Διεπζεξίαο, Αζθάιεηαο θαη Γηθαηνζχλεο, έρεη δνζεί ηδηαίηεξε έκθαζε ζηελ δηαθξαηηθή ξνή δεδνκέλσλ εηο βάξνο ηεο πξνζηαζίαο ησλ δεδνκέλσλ 2. Πξάγκαηη, ελψ, ζηελ πξν 1 Πεξηζζφηεξα γηα ην δηθαίσκα ζηελ αζθάιεηα βι. ελδεηθηηθά Η. Κακηζίδνπ, «Σν ζεκειηψδεο δηθαίσκα ησλ πξνζψπσλ ζηελ αζθάιεηα: Έλλνηα πεξηηηή ή επηθίλδπλε», ΓηΑ 32/2006, ζει. 1225-1239, θαη Κ. Υξπζφγνλνο, «Σν ζεκειηψδεο δηθαίσκα ζηελ αζθάιεηα», ΓηΑ 32/2006, ζει. 1209-1223, ελψ γηα ηε ζχγθξνπζε κεηαμχ αζθάιεηαο θαη ζεκειησδψλ δηθαησκάησλ θαη ειεπζεξηψλ βι. Π. Μαληδνχθαο, πληαγκαηηθή πξνζηαζία ησλ δηθαησκάησλ ζηελ Κνηλσλία ηεο Γηαθηλδχλεπζεο, Δθδφζεηο άθθνπια, 2006. 2 Βι. Α. Κακπαλάξε, Γ. Εεκηαλίηεο, Γηθαζηηθή ζπλεξγαζία ζε αζηηθέο θαη πνηληθέο ππνζέζεηο ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε, Κεθηεκέλν Πξνβιήκαηα Πξννπηηθέο, Δθδφζεηο Αλη. άθθνπια, 2006, ζει. 101. 6

έμαξζεο ηεο ηξνκνθξαηίαο επνρή, πθίζηαλην ήδε ξπζκίζεηο ζρεηηθά κε ηελ αληαιιαγή δεδνκέλσλ, αιιά θαη επξσπατθέο βάζεηο δεδνκέλσλ (SIS, Europol), ζηε ζπλέρεηα ππήξμε κία έληνλε λνκνπαξαγσγηθή δξαζηεξηφηεηα ζηελ Δ.Δ. γηα ηελ πεξαηηέξσ δηεπθφιπλζε ηεο δηαβίβαζεο δεδνκέλσλ. Αληίζεηα, δελ παξαηεξείηαη αληίζηνηρε βνχιεζε αλαθνξηθά κε ηε παξαγσγή θαλφλσλ ζρεηηθά κε ηελ πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ. Δλψ, ην θαλνληζηηθφ πιαίζην πξνζηαζίαο ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα ζηνπο ηνκείο πνιηηηθήο πνπ εκπίπηνπλ ζηνλ - πξψελ πηα - πξψην ππιψλα 3, είλαη πεξηζζφηεξν ζπλεθηηθφ θαη απνηειεζκαηηθφ, ην αληίζηνηρν πιαίζην ηνπ ηξίηνπ ππιψλα ραξαθηεξίδεηαη απφ θαηαθεξκαηηζκφ, απνζπαζκαηηθφηεηα θαη πνιπάξηζκεο ad hoc ξπζκίζεηο. Βεβαίσο, έγηλαλ πξνζπάζεηεο θαηνρχξσζεο ελφο επηπέδνπ πξνζηαζίαο αληίζηνηρνπ απηνχ ηνπ πξψηνπ ππιψλα κε ηελ πηνζέηεζε ηεο Απφθαζεο-πιαίζην 2008/977/ΓΔΤ, ε νπνία φκσο δελ είλαη πιήξσο ηθαλνπνηεηηθή. Άιισζηε, θαη κφλν ε επηινγή ηνπ λνκνζεηηθνχ κέζνπ, ήηνη ηεο απφθαζεο-πιαίζην, απνδπλακψλεη ηελ πξνζπάζεηα απηή, δεδνκέλνπ φηη νη απνθάζεηο-πιαίζην δελ παξάγνπλ άκεζν απνηέιεζκα, ελψ ε κε κεηαθνξά ηνπο ζην εζσηεξηθφ δίθαην δελ νδεγεί ηα θξάηε κέιε ελψπηνλ ηνπ Γηθαζηεξίνπ 4. Σν γεγνλφο δε φηη ε πλζήθε ηεο Ληζαβφλαο έρεη ηεζεί πιένλ ζε ηζρχ, θαηαξγψληαο ηε δνκή ησλ ππιψλσλ, δελ ιχεη απηνκάησο ηα δεηήκαηα πξνζηαζίαο ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα ζηνπο ηνκείο ηεο αζηπλνκηθήο θαη δηθαζηηθήο ζπλεξγαζίαο ζε πνηληθέο ππνζέζεηο, πνπ κέρξη πξφηηλνο αλήθαλ ζηνλ ηξίην ππιψλα. 3 Δθηηκάηαη φηη ηα φξηα κεηαμχ ησλ ππιψλσλ θπξίσο κεηαμχ πξψηνπ θαη ηξίηνπ - δελ είλαη πάληα ζαθή κε απνηέιεζκα ζπρλά λα εγείξνληαη δεηήκαηα αλαθνξηθά κε ην πεδίν πνιηηηθήο ζην νπνίν εκπίπηεη θάζε δξάζε ή ζε ζρέζε κε ηηο εθαξκνζζείζεο ζε θάζε πεξίπησζε ξπζκίζεηο ή. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνηειεί ε Οδεγία2006/24/ΔΚ γηα ηε δηαηήξεζε δεδνκέλσλ πνπ παξάγνληαη ή ππνβάιινληαη ζε επεμεξγαζία ζε ζπλάξηεζε κε ηελ παξνρή δηαζέζηκσλ ζην θνηλφ ππεξεζηψλ ειεθηξνληθψλ επηθνηλσληψλ ή δεκνζίσλ δηθηχσλ επηθνηλσληψλ θαη γηα ηελ ηξνπνπνίεζε ηεο νδεγίαο 2002/58/ΔΚ (ΔΔ 2006/L 105/54). θνπφ ηεο νδεγίαο απνηειεί ε ελαξκφληζε ησλ εζληθψλ δηαηάμεσλ ζρεηηθά κε ηε δηαηήξεζε ησλ παξαπάλσ δεδνκέλσλ, ψζηε λα δηαζθαιηζζεί φηη ηα δεδνκέλα θαζίζηαληαη δηαζέζηκα γηα ηνπο ζθνπνχο ηε δηεξεχλεζεο, δηαπίζησζεο θαη δίσμεο ζνβαξψλ πνηληθψλ αδηθεκάησλ. Ο απψηεξνο ζηφρνο δειαδή ηεο νδεγίαο αλαθέξεηαη ζηελ πξφιεςε θαη θαηαπνιέκεζε πνηληθψλ αδηθεκάησλ, ήηνη ζην πεδίν ηνπ ηξίηνπ ππιψλα. Παξφια απηά σο λνκηθή βάζε ηεο νδεγίαο επηιέρζεθε ην άξζξν 95 ηεο ΔΚ (πξψηνο ππιψλαο), γεγνλφο πνπ πξνθάιεζε έληνλεο αληηδξάζεηο. πγθεθξηκέλα, ε Ηξιαλδία θαηέζεζε πξνζθπγή ζην ΓΔΚ (Τπφζεζε C-301/06) αηηνχκελε ηελ αθχξσζε ηεο νδεγίαο γηα ιφγνπο εζθαικέλεο λνκηθήο βάζεο, ε νπνία (πξνζθπγή) απνξξίθζεθε απφ ην Γηθαζηήξην. Πεξηζζφηεξα ζρεηηθά κε ηελ Οδεγία 2006/24/ΔΚ θαη ηα πξνβιήκαηα απηήο βι. ελδεηθηηθά Β. σηεξφπνπινο, Ε. Σαιίδνπ, «Ζ πξνιεπηηθή δηαηήξεζε ησλ ηειεπηθνηλσληαθψλ δεδνκέλσλ γηα ζθνπνχο θαηαπνιέκεζεο ηνπ εγθιήκαηνο (Οδεγία 2006/24/ΔΚ)», ΓηΜΔΔ 2/2006, ζει. 181-195. 4 Βι. Γ. Παπαγηάλλεο, Ο Δπξσπατθφο Υψξνο Διεπζεξίαο, Αζθάιεηαο θαη Γηθαηνζχλεο, Δθδφζεηο Αλη. άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή, 2001, ζει. 231. 7

Αληηθείκελν ηεο παξνχζαο εξγαζίαο απνηειεί ε αλάπηπμε ηνπ ελσζηαθνχ θαλνληζηηθνχ πιαηζίνπ πνπ αθνξά ηελ αληαιιαγή θαη επεμεξγαζία δεδνκέλσλ ζηα πιαίζηα ηεο αζηπλνκηθήο θαη δηθαζηηθήο ζπλεξγαζίαο ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ., ελψ παξνπζηάδνληαη θαη δεηήκαηα δηαβίβαζεο δεδνκέλσλ ζε ηξίηα θξάηε, εηδηθφηεξα νη ππνζέζεηο PNR θαη SWIFT. ηε ζπλέρεηα εμεηάδεηαη ην λνκηθφ πιαίζην πξνζηαζίαο ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα πνπ πθίζηαληαη επεμεξγαζίαο γηα αζηπλνκηθνχο θαη δηθαζηηθνχο ζθνπνχο. Σέινο, ε παξνχζα νινθιεξψλεηαη κε κηα ζχληνκε αλαθνξά ζηηο αιιαγέο πνπ επηθέξεη ε ζέζε ηεο πλζήθεο ηεο Ληζαβφλαο ζε ηζρχ, θαζψο θαη κε νξηζκέλεο παξαηεξήζεηο ζρεηηθά κε ην κέιινλ ηεο πξνζηαζίαο ησλ δεδνκέλσλ ζηνπο ηνκείο ηεο πνηληθήο θαηαζηνιήο. Ζ εξγαζία βαζίζζεθε ζε βηβιηνγξαθηθή έξεπλα ειιεληθήο θαη μελφγισζζεο βηβιηνγξαθίαο, θαζψο θαη ζηελ έξεπλα πξσηνγελψλ πεγψλ, ζπγθεθξηκέλα λνκνζεηηθψλ πξάμεσλ ηεο Δ.Δ. (απνθάζεηο, απνθάζεηο-πιαίζην, νδεγίεο, θαλνληζκνί θιπ) ή άιισλ επίζεκσλ θεηκέλσλ, φπσο γλσκνδνηήζεηο, εθζέζεηο θαη απνθάζεηο ηνπ Δπξσπατθνχ Γηθαζηεξίνπ. 1. Ζ ανηαλλαγή πληποθοπιών μεηαξύ ηυν αζηςνομικών και δικαζηικών απσών ηυν κπαηών μελών 1.1. Τπάπσονηα πληποθοπιακά ζςζηήμαηα και βάζειρ δεδομένυν Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε κηαο απνηειεζκαηηθήο αζηπλνκηθήο θαη δηθαζηηθήο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ. απνηειεί ε δηαζπλνξηαθή αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ. Ωζηφζν, ην λνκηθφ θαη ζεζκηθφ πεξηβάιινλ ησλ θξαηψλ κειψλ ζηνλ ηνκέα ηεο αζθάιεηαο θαη ηεο δηθαηνζχλεο ραξαθηεξίδεηαη απφ αλνκνηνγέλεηα θαη πνιπκνξθία. Δθηηκήζεθε θαη εθηηκάηαη φηη απαηηείηαη ε δεκηνπξγία θαηάιιεισλ δνκψλ γηα ηελ αληαιιαγή θαη δηαβίβαζε δεδνκέλσλ, θαζψο θαη ε ζέζπηζε θαλφλσλ ηφζν ζρεηηθά κε ηε ξνή ησλ πιεξνθνξηψλ, φζν θαη κε ηελ πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα θαη ησλ ππνθεηκέλσλ ηνπο. Γηα ηε δηάλνημε ησλ απαηηνχκελσλ δηαχισλ αληαιιαγήο δεδνκέλσλ κεηαμχ ησλ αξκφδησλ εζληθψλ αξρψλ θαη ηελ θαιχηεξε αμηνπνίεζε ησλ δεδνκέλσλ απηψλ ηα θξάηε κέιε πξνρψξεζαλ ζηε δεκηνπξγία ζπζηεκάησλ αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ, φπσο ην χζηεκα Πιεξνθνξηψλ έλγθελ (SIS), ην χζηεκα Europol, ην αξρείν ηεο Eurojust, ην χζηεκα Πιεξνθνξηψλ γηα ηηο Θεσξήζεηο (VIS), ην EURODAC, ην χζηεκα 8

Πιεξνθνξηψλ ησλ Σεισλείσλ (CIS), θαζψο θαη ην πην πξφζθαην Δπξσπατθφ χζηεκα Πιεξνθνξηψλ Πνηληθνχ Μεηξψνπ (ECRIS). ηελ επφκελε ελφηεηα γίλεηαη αλαθνξά ζε φζα απφ ηα παξαπάλσ ζπζηήκαηα ππάγνληαη, ζπλνιηθά ή ελ κέξεη, ζηνλ ηξίην ππιψλα θαη ζπγθεθξηκέλα ζην SIS I θαη II, ην ζχζηεκα ηεο Europol, ην απηνκαηνπνηεκέλν αξρείν ηεο Eurojust, ην CIS θαη ην ECRIS. 1.1.1. Ο Υώπορ ένγκεν και ηο ύζηημα Πληποθοπιών ένγκεν (SIS) Ο Υψξνο θαη ε ζπλεξγαζία έλγθελ βαζίδνληαη ζηε πκθσλία έλγθελ, ε νπνία ππνγξάθεθε ζηηο 14 Ηνπλίνπ 1985 κεηαμχ ησλ πέληε ηδξπηηθψλ κειψλ, ηεο Γεξκαλίαο, ηεο Γαιιίαο, ηνπ Βειγίνπ, ηνπ Λνπμεκβνχξγνπ θαη ησλ Κάησ Υσξψλ 5, ηα νπνία ζπκπιήξσζαλ ηελ αξρηθή ζπκθσλία κε ηε ζχλαςε ηεο χκβαζεο Δθαξκνγήο ηεο ην 1990. Βαζηθφο ζηφρνο ηεο πκθσλίαο έλγθελ ήηαλ ε εμαζθάιηζε ηεο ειεχζεξεο θπθινθνξίαο πξνζψπσλ θαη εκπνξεπκάησλ, κε ηελ θαηάξγεζε ησλ ειέγρσλ ζηα εζσηεξηθά ζχλνξα θαη ηε κεηαθνξά ηνπο ζηα εμσηεξηθά ζχλνξα ησλ ζπκβαιινκέλσλ θξαηψλ 6. Ο Υψξνο έλγθελ επεθηάζεθε ζηαδηαθά κε ηελ πξνζρψξεζε ζηε πκθσλία ηνπ ζπλφινπ ζρεδφλ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ. 7, κε εμαίξεζε ηελ Κχπξν, ηε Βνπιγαξία θαη ηε Ρνπκαλία, ησλ νπνίσλ ε έληαμε αλακέλεηαη ζχληνκα 8, θαζψο θαη ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ θαη ηεο Ηξιαλδίαο, νη νπνίεο δελ είλαη ζπκβαιιφκελα κέξε, αιιά ζπκκεηέρνπλ ζε νξηζκέλεο κφλνλ πηπρέο ηνπ θεθηεκέλνπ έλγθελ. ην Υψξν έλγθελ έρνπλ εληαρζεί επίζεο θξάηε-κε κέιε ηεο Δ.Δ. θαη ζπγθεθξηκέλα ε Ννξβεγία, ε Ηζιαλδία, ε Διβεηία θαη πνιχ πξφζθαηα ην Ληρηελζηάηλ. Σα θεθηεκέλν έλγθελ ελζσκαηψζεθε ζην πιαίζην ηεο Δ.Δ. κε Πξσηφθνιιν, ην νπνίν πξνζαξηήζεθε ζηε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ, θαη εληάρζεθε ελ κέξεη ζηνλ πξψην ππιψλα θαη ελ κέξεη ζηνλ ηξίην ππιψλα. 5 Λφγσ ηεο αδπλακίαο επίηεπμεο ζπκθσλίαο ζην πιαίζην ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο, φζνλ αθνξά ηελ θαηάξγεζε ησλ ζπλνξηαθψλ ειέγρσλ κφλν γηα ηνπο επξσπαίνπο πνιίηεο ή θαη γηα ηνπο ππεθφνπο ηξίησλ ρσξψλ, ε Γαιιία, ε Γεξκαλία, ην Βέιγην, ην Λνπμεκβνχξγν θαη νη Κάησ Υψξεο απνθάζηζαλ λα πξνρσξήζνπλ νη ίδηεο ζηε δεκηνπξγία ελφο ρψξνπ ρσξίο ζχλνξα. 6 Βι. Γνλ. Παπαγηάλλεο, Ο ρψξνο ηεο αζθάιεηαο ζηελ Δ.Δ., εθδ. Αλη. άθθνπια, Αζήλα Κνκνηελή 2008, ζει. 137 επ. 7 Ζ Ηηαιία πξνζρψξεζε ην 1990, ε Ηζπαλία θαη ε Πνξηνγαιία ην 1991, ε Διιάδα ην 1992, ε Απζηξία ην 1995, ελψ ε Γαλία, ε Φηιαλδία θαη ε νπεδία ην 1996. Σν Γεθέκβξην ηνπ 2007 εληάρζεθαλ ζην Υψξν έλγθελ θαη νη Σζερηθή Γεκνθξαηία, Δζζνλία, Λεηνλία, Ληζνπαλία, Οπγγαξία, Μάιηα, Πνισλία, ινβελία θαη ινβαθία. 8 Ζ Κχπξνο αλακέλεηαη λα εληαρζεί εληφο ηνπ ηξέρνληνο έηνπο, ελψ ε Βνπιγαξία θαη ε Ρνπκαλία εληφο ηνπ 2011. 9

χκθσλα δε κε ην άξζξν 2 παξ.1 ηνπ Πξσηνθφιινπ ην πκβνχιην θαζνξίδεη ηε λνκηθή βάζε γηα θάζε δηάηαμε ή απφθαζε πνπ απνηεινχλ ην θεθηεκέλν έλγθελ. πλέπεηα ηεο πξναλαθεξζείζαο θαηάξγεζεο ησλ ειέγρσλ ζηα εζσηεξηθά ζχλνξα απνηειεί ε δεκηνπξγία ειιείκκαηνο αζθαιείαο, κε απνηέιεζκα νη έιεγρνη λα κεηαθεξζνχλ ζην εζσηεξηθφ ηεο επηθξάηεηαο ησλ θξαηψλ κειψλ, πξνθεηκέλνπ λα δηαθπιαρζεί ε εζσηεξηθή ηνπο αζθάιεηα. Γηα ηνλ ίδην αθξηβψο ζθνπφ, άιισζηε, ε ειεχζεξε θπθινθνξία φθεηιε λα ζπλδπαζζεί κε ηα «αληηζηαζκηζηηθά» κέηξα, ηα νπνία αθνξνχλ ηε βειηίσζε ηεο ζπλεξγαζίαο θαη ηνπ ζπληνληζκνχ ησλ αζηπλνκηθψλ θαη δηθαζηηθψλ αξρψλ γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο εζσηεξηθήο αζθάιεηαο θαη ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ νξγαλσκέλνπ εγθιήκαηνο 9. ε απηφ ην πιαίζην πξνέθπςε θαη ε αλάγθε γηα ηε δεκηνπξγία κηαο θνηλήο ηξάπεδαο πιεξνθνξηψλ, ηνπ πζηήκαηνο Πιεξνθνξηψλ έλγθελ (SIS), πνπ επηηξέπεη ηελ αληαιιαγή δεδνκέλσλ κεηαμχ ησλ αξκφδησλ αξρψλ ησλ ζπκβαιινκέλσλ κεξψλ. Αληηθείκελν ηνπ ζπζηήκαηνο απνηειεί ζχκθσλα κε ην άξζξν 93 ηεο χκβαζεο Δθαξκνγήο ηεο πκθσλίαο έλγθελ (Δ) αθελφο ε πξνζηαζία ηεο δεκφζηαο ηάμεο θαη αζθάιεηαο, αθεηέξνπ ε εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηεο χκβαζεο γηα ηελ θπθινθνξία ησλ πξνζψπσλ ζην ρψξν έλγθελ 10. Σν SIS δηαθξίλεηαη ζηα Δζληθά Σκήκαηα (N-SIS) 11 ησλ ζπκβαιινκέλσλ κεξψλ, φπνπ θαηαρσξνχληαη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε πξφζσπα ή αγαζά θαη ζην Κεληξηθφ Σκήκα (C-SIS), κε ην νπνίν είλαη δηαζπλδεδεκέλα ηα επηκέξνπο Δζληθά Σκήκαηα. Σν θάζε ζπκβαιιφκελν κέξνο εηζάγεη ζην εζληθφ ηνπ ζχζηεκα δεδνκέλα ησλ θαηεγνξηψλ πνπ αλαθέξνληαη ζην άξζξν 94 Δ θαη ηα νπνία είλαη απαξαίηεηα γηα ηνπο ζθνπνχο πνπ πξνβιέπνληαη ζηα άξζξα 95-100 Δ. ην θεθάιαην 3 (άξζξα 102 έσο 118) Δ πξνβιέπνληαη δηαηάμεηο γηα ηελ πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα θαη ηελ αζθάιεηα ησλ δεδνκέλσλ. Βαζηθνί θαλφλεο, κεηαμχ άιισλ, είλαη ε εθαξκνγή ηεο εζληθήο λνκνζεζίαο ηνπ θάζε θξάηνπο θαηά ηελ θαηαρψξεζε (άξζξν 104), ε απαγφξεπζε αληηγξαθήο πιεξνθνξηψλ απφ έλα εζληθφ ηκήκα ζε άιια εζληθά αξρεία 9 Βι. http://europa.eu/legislation_summaries/justice_freedom_security/free_movement_of_persons_asylum_im migration/l33020_el.htm, ηειεπηαία επίζθεςε 29.5.2010. 10 Βι. Γ. Παπαγηάλλεο, Ο ρψξνο ηεο αζθάιεηαο, ν.π., ζει. 166. 11 Ζ δηαρείξηζε ηνπ θάζε εζληθνχ ηκήκαηνο αλαηίζεηαη ζε κηα Κεληξηθή Δζληθή Αξρή, ππεχζπλε γηα ηελ νξζή ιεηηνπξγία ηνπ. Οη θαηαρσξήζεηο ζην ζχζηεκα γίλνληαη κέζσ απηήο ηεο Αξρήο. Δπηπιένλ, ζε θάζε θξάηνο ιεηηνπξγεί θαη έλα εζληθφ γξαθείν SIRENE γηα ηελ παξνρή ζπκπιεξσκαηηθψλ πιεξνθνξηψλ θαηά ηελ αζηπλνκηθή ζπλεξγαζία. 10

δεδνκέλσλ θαη ε ρξήζε ησλ δεδνκέλσλ κφλν γηα ηνπο ζθνπνχο πνπ αλαγξάθνληαη ζε θάζε κία απφ ηηο θαηαρσξήζεηο (άξζξν 102), ε δηαηήξεζε ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα γηα ην ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ είλαη απαξαίηεην γηα ηελ επίηεπμε ηνπ εθάζηνηε ζθνπνχ (άξζξν 112). Ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο είλαη ε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 117, δπλάκεη ηεο νπνίαο ηα ζπκβαιιφκελα κέξε νθείινπλ, έσο ηελ έλαξμε ηζρχνο ηεο χκβαζεο, λα ζεζπίζνπλ ζην εζληθφ ηνπο δίθαην ηηο αλαγθαίεο ξπζκίζεηο γηα ηελ επίηεπμε ελφο επηπέδνπ πξνζηαζίαο αληίζηνηρνπ κε απηφ πνπ νξίδεηαη ζηε χκβαζε ηεο 28 εο Ηαλνπαξίνπ 1981 ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο (χκβαζε 108/1981) γηα ηελ πξνζηαζία ησλ αηφκσλ απφ ηελ απηνκαηνπνηεκέλε επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα θαη ζηε χζηαζε R (87) 15 ηεο Δπηηξνπήο ησλ Τπνπξγψλ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο, ε νπνία πηνζεηήζεθε ηελ 17 ε επηεκβξίνπ 1987. Σέινο, ε χκβαζε ζεζπίδεη νξηζκέλα δηθαηψκαηα γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ ππνθεηκέλνπ ησλ δεδνκέλσλ πνπ έρνπλ θαηαρσξεζεί ζην SIS, φπσο ην δηθαίσκα πξφζβαζεο ζηα δεδνκέλα πνπ ην αθνξνχλ (άξζξν 109), ην δηθαίσκα δηφξζσζεο ή δηαγξαθήο εζθαικέλσλ δεδνκέλσλ (άξζξν 110), ην δηθαίσκα πξνζηαζίαο απφ δηθαζηηθή ή άιιε αξκφδηα αξρή (άξζξν 111) θαη ην δηθαίσκα απνδεκίσζεο ζε πεξίπησζε πξφθιεζεο δεκίαο ζε βάξνο ηνπ αηφκνπ απφ ηε ιεηηνπξγία ηνπ εζληθνχ αξρείνπ (αξζ. 116). 1.1.2. SIS II Ζ έληαμε ζην ζχζηεκα κεγάινπ αξηζκνχ θξαηψλ ζε ζρέζε κε ηα αξρηθψο ζπκβαιιφκελα ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο ξαγδαίεο εμειίμεηο ζην ρψξν ηεο ηερλνινγίαο ησλ επηθνηλσληψλ, νδήγεζαλ ζε ζπδεηήζεηο γηα ηε δεκηνπξγία ελφο λένπ ζπζηήκαηνο πιεξνθνξηψλ έλγθελ «δεχηεξεο γεληάο» (SIS II). Μάιηζηα, ν ζρεδηαζκφο ηνπ SIS II έγηλε αληηθείκελν εληαηηθφηεξεο κειέηεο θπξίσο ιφγσ ηεο αχμεζεο ηνπ νξγαλσκέλνπ εγθιήκαηνο θαη ηεο ηξνκνθξαηίαο, ηδίσο κεηά ηελ 11 ε επηεκβξίνπ 12. 12 Βι. Leon Hempel, Michael Carius Carla Ilten, Exchange of Information and Data between law enforcement authorities within the EU, Μειέηε ηεο Γεληθήο Γηεχζπλζεο Δζσηεξηθψλ Πνιηηηθψλ ηεο Δ.Δ. Απξίιηνο 2009, δηαζέζηκε ζηελ ηζηνζειίδα http://www.europarl.europa.eu/activities/committees/studies/download.do?language=en&file=25435#sear ch=%20exchange%20of%20information%20and%20data%20between%20law%20enforcement%20autor ities%20, ηειεπηαία επίζθεςε 27.5.2010. 11

Ννκηθή βάζε ηνπ λένπ ζπζηήκαηνο απνηεινχλ αλαθνξηθά κε ηνλ πξψην ππιψλα δχν Καλνληζκνί ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ 13, ελψ γηα ηε ξχζκηζε ηεο εγθαηάζηαζεο, ιεηηνπξγίαο θαη ρξήζεο ηνπ ζπζηήκαηνο ζηα πιαίζηα ηνπ ηξίηνπ ππιψλα εθδφζεθε ε Απφθαζε 2007/533/ΓΔΤ ηνπ πκβνπιίνπ 14. Σν λέν αλαβαζκηζκέλν ζχζηεκα αθνινπζεί ηε δνκή ηνπ παιαηνχ κε έλα θεληξηθφ ζχζηεκα θαη απφ έλα εζληθφ ζε θάζε Κξάηνο κέινο, ελψ σο ζθνπφο ηνπ ζπζηήκαηνο νξίδεηαη ζην άξζξν 1 παξ. 2 ηεο απφθαζεο 2007/533/ΓΔΤ «ε εμαζθάιηζε πςεινχ επηπέδνπ αζθάιεηαο εληφο ηνπ ρψξνπ ειεπζεξίαο, αζθάιεηαο θαη δηθαηνζχλεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο ηήξεζεο ηεο δεκφζηαο αζθάιεηαο θαη ηάμεο θαη ηεο πξνζηαζίαο ηεο αζθάιεηαο ζην έδαθνο ησλ θξαηψλ κειψλ». Ο ζθνπφο απηφο 15 θαίλεηαη λα είλαη επξχηεξνο ζε ζχγθξηζε κε ην ζθνπφ ηνπ SIS πξψηεο γεληάο 16, γεγνλφο πνπ επηζεκαίλεη θαη ν Δπξσπαίνο Δπφπηεο Πξνζσπηθψλ Γεδνκέλσλ 17 ζηε Γλψκε 18 ηνπ γηα ηελ πξφηαζε απφθαζεο ηνπ πκβνπιίνπ ζρεηηθά κε ηε δεκηνπξγία, ιεηηνπξγία θαη ρξήζε ηνπ SIS II 19 θαη ηηο πξνηάζεηο ησλ δχν ζρεηηθψλ Καλνληζκψλ 20 πξνηείλνληαο ζηε ζπλέρεηα ηελ εμαζθάιηζε πξφζζεησλ εγγπήζεσλ αζθαιείαο. 13 Ο Καλνληζκφο 1987/2006/ΔΚ ζρεηηθά κε ηε δεκηνπξγία, ηε ιεηηνπξγία θαη ηε ρξήζε ηνπ SIS II θαη ν Καλνληζκφο 1986/2006/ΔΚ ζρεηηθά κε ηελ πξφζβαζε ζην SIS II ησλ ππεξεζηψλ ησλ θξαηψλ κειψλ πνπ είλαη ππεχζπλεο γηα ηελ έθδνζε αδεηψλ θπθινθνξίαο νρεκάησλ. 14 Απφθαζε 2007/533/ΓΔΤ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 12 εο Ηνπλίνπ 2007 ζρεηηθά κε ηελ εγθαηάζηαζε, ηε ιεηηνπξγία θαη ηε ρξήζε ηνπ ζπζηήκαηνο πιεξνθνξηψλ έλγθελ δεχηεξεο γεληάο, ΔΔ 2007/L 205/63. 15 Ζ δηαηχπσζε ηνπ ζθνπνχ ηνπ SIS II ηνπ ηειηθνχ θεηκέλνπ ηεο απφθαζεο 2007/533/ΓΔΤ, είλαη επξχηεξνο θαη απφ ηε δηαηχπσζε ζηελ πξφηαζε απφθαζεο [COM(2005) 230 ηειηθφ]. 16 ην αξζ. 92 Δ αλαθέξεηαη φηη ηα ζπκβαιιφκελα κέξε «έρνπλ ζηε δηάζεζή ηνπο ηνπο πίλαθεο θαηαρσξήζεσο πξνζψπσλ θαη αληηθεηκέλσλ θαηά ηε δηελέξγεηα ζπλνξηαθψλ ειέγρσλ θαη δηαπηζηψζεσλ, θαζψο θαη άιισλ αζηπλνκηθψλ θαη ηεισλεηαθψλ ειέγρσλ ( ) πξνο ην ζθνπφ ηεο δηαδηθαζίαο ρνξεγήζεσο ζεσξήζεσλ θαη ηίηισλ δηακνλήο θαη ηεο δηνηθεηηθήο παξαθνινχζεζεο αιινδαπψλ». 17 Ο ΔΔΠΓ απνηειεί αλεμάξηεηε επνπηηθή αξρή πνπ ζπζηάζεθε δπλάκεη ηνπ άξζξνπ 41 ηνπ Καλνληζκνχ (ΔΚ) 45/2001. Σα θχξηα θαζήθνληα ηνπ ΔΔΠΓ είλαη: α) ε παξαθνινχζεζε θαη ν έιεγρνο ηεο εθαξκνγήο ησλ θαλφλσλ ζρεηηθά κε ηελ πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα έλαληη ηεο επεμεξγαζίαο πνπ πξαγκαηνπνηείηαη απφ φξγαλα ή νξγαληζκνχο ηεο Κνηλφηεηαο, β) ε παξνρή ζπκβνπιψλ πξνο ηα φξγαλα θαη νξγαληζκνχο ηεο Κνηλφηεηαο θαη πξνο ηα ππνθείκελα ησλ δεδνκέλσλ γηα θάζε ζέκα πνπ αθνξά ηελ επεμεξγαζία δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα θαη γ) ε ζπλεξγαζία κε ηηο εζληθέο επνπηηθέο αξρέο, θαζψο θαη ηνπο επνπηηθνχο θνξείο πξνζηαζίαο δεδνκέλσλ πνπ ζπληζηψληαη δπλάκεη ηνπ ηίηινπ VI ηεο ΔΔ. Δλψ ε ειεγθηηθή αξκνδηφηεηα ηνπ ΔΔΠΓ πεξηνξίδεηαη ζην πιαίζην δξαζηεξηνηήησλ πνπ εκπίπηνπλ ζην πεδίν εθαξκνγήο ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ, ε ζπκβνπιεπηηθή ηνπ αξκνδηφηεηα έρεη αλαγλσξηζζεί σο επξχηεξε πεξηιακβάλνληαο ηνπο ηνκείο επηβνιήο ηνπ λφκνπ. Ζ δηεχξπλζε ηεο ζπκβνπιεπηηθήο αξκνδηφηεηαο ηνπ ΔΔΠΓ επηβεβαηψζεθε απφ ην ΓΔΚ ζηηο ππνζέζεηο C-317/04 θαη C- 318/04 (Τπνζέζεηο PNR), ην νπνίν έθαλε δεθηφ φηη ε ζπκβνπιεπηηθή απνζηνιή ηνπ ΔΔΠΓ δελ αθνξά απνθιεηζηηθά ηελ επεμεξγαζία δεδνκέλσλ απφ θνηλνηηθά φξγαλα ή νξγαληζκνχο θαη επέηξεςε ζηνλ ΔΔΠΓ λα παξέκβεη ζηηο ελ ιφγσ ππνζέζεηο. 18 2006/C 91/11 19 COM (2005) 230 ηειηθφ 20 COM (2005) 236 ηειηθφ θαη COM(2005) 237 ηειηθφ. 12

Βαζηθέο δηαθνξνπνηήζεηο ηνπ λένπ ζπζηήκαηνο ζε ζρέζε κε ην παιαηφ απνηεινχλ α) ε δηεχξπλζε ησλ θαηεγνξηψλ δεδνκέλσλ πνπ ζα θαηαρσξνχληαη ζε απηφ, β) ην γεγνλφο φηη ζα πξέπεη λα επηηξέπεη ηελ επεμεξγαζία βηνκεηξηθψλ δεδνκέλσλ 21 θαη γ) ε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ηεο Europol θαη ηεο Eurojust ζηα δεδνκέλα ηνπ SIS II. Αμίδεη εδψ λα ζεκεησζεί φηη ν ΔΔΠΓ ζηελ ίδηα γλψκε θάιεζε ηελ Δπηηξνπή λα θαζνξίζεη πεξηνξηζηηθά ηα θαζήθνληα ησλ νπνίσλ ε εθηέιεζε δηθαηνινγεί ηελ πξφζβαζε ηεο Europol θαη ηεο Eurojust θαη ζπκπιεξσκαηηθά εμέθξαζε ηελ άπνςε φηη ε πξφζβαζή ηνπο ζα πξέπεη λα πεξηνξίδεηαη ζηα δεδνκέλα πξνζψπσλ ησλ νπνίσλ ην φλνκα δηαηεξείηαη ζηνπο θαθέινπο ηνπο. Απφ ηελ αλάγλσζε ησλ ζρεηηθψλ άξζξσλ 41 θαη 42 22 ηεο απφθαζεο πξνθχπηεη φηη νη παξαηεξήζεηο ηνπ ΔΔΠΓ δελ ειήθζεζαλ ππφςε θαηά ηελ ηειηθή δηακφξθσζε ηνπ θεηκέλνπ ηεο Αλαθνξηθά κε ηελ πξνζηαζία ησλ ππνθεηκέλσλ ησλ δεδνκέλσλ ε απφθαζε 2007/533/ΓΔΤ δελ εηζάγεη θάπνηα λέα ξχζκηζε, αιιά επαλαιακβάλεη ηα δηθαηψκαηα πνπ πξνβιέπνληαλ ζην πιαίζην ηνπ SIS πξψηεο γεληάο 23. Όζνλ αθνξά ηελ πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ, νξίδεηαη φηη θάζε θξάηνο κέινο κεξηκλά ψζηε αλεμάξηεηε αξρή λα αζθεί αλεμάξηεην έιεγρν σο πξνο ηε λνκηκφηεηα επεμεξγαζίαο ησλ δεδνκέλσλ ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο, ελψ ν ΔΔΠΓ αζθεί ηελ επνπηεία ηεο δηαρεηξηζηηθήο αξρήο ηνπ θεληξηθνχ ζπζηήκαηνο. 1.1.3. Europol Ζ Δπξσπατθή Αζηπλνκηθή Τπεξεζία (Europol) απνηειεί έλα φξγαλν, ζηα πιαίζηα αξκνδηνηήησλ ηνπ νπνίνπ ζπγθεληξψλνληαη θαη κεηαβηβάδνληαη πιεξνθνξίεο. Ηδξχζεθε ηεο 26.7.1995 κε ηελ ππνγξαθή ηεο ζρεηηθήο χκβαζεο 24 απφ ηα θξάηε κέιε ηεο Δ.Δ. θαη αλέιαβε ηηο πξνβιεπφκελεο ζε απηή δξαζηεξηφηεηεο ηελ 1.7.1999. Ζ Europol, ε νπνία έρεη ίδηα λνκηθή πξνζσπηθφηεηα, δηαζπλδέεηαη κε θάζε θξάηνο κέινο κέζσ ηεο Τπεξεζίαο ζχλδεζκν, ηεο εζληθήο δειαδή ππεξεζίαο πνπ θάζε θξάηνο κέινο έρεη 21 Βι. πξννίκην Απφθαζεο 2007/533/ΓΔΤ ζηνηρείν 14. 22 Σν άξζξν 41 αθνξά ηελ πξφζβαζε ηεο Europol ζηα δεδνκέλα ηνπ SIS II, ελψ ην άξζξν 42 αθνξά ηελ πξφζβαζε ηεο Eurojust ζε απηά. 23 Σν άξζξν 58 ηεο απφθαζεο πξνβιέπεη ην δηθαίσκα πξφζβαζεο ηνπ αηφκνπ ζηα δεδνκέλα πνπ ην αθνξνχλ, ην δηθαίσκα δηφξζσζεο εζθαικέλσλ δεδνκέλσλ ή δηαγξαθήο δεδνκέλσλ πνπ δελ εηζήρζεζαλ λνκφηππα ζην ζχζηεκα, ελψ ην άξζξν 59 ην δηθαίσκα πξνζθπγήο ελψπηνλ δηθαζηηθήο ή άιιεο αξρήο. 24 χκβαζε γηα ηελ ίδξπζε ηεο Europol, EE 1995, C 316. 13

ππνρξέσζε λα δεκηνπξγήζεη 25. Απνζηνιή ηεο απνηειεί ε βειηίσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη ηεο ζπλεξγαζίαο ησλ αξκφδησλ ππεξεζηψλ ησλ θξαηψλ κειψλ γηα ηελ απνηειεζκαηηθή πξφιεςε θαη θαηαπνιέκεζε ηνπ δηεζλνχο νξγαλσκέλνπ εγθιήκαηνο. Γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ ζθνπνχ απηνχ δηεπθνιχλεη ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ, ζπιιέγεη θαη αλαιχεη πιεξνθνξίεο θαη θνηλνπνηεί ζηηο αξκφδηεο ππεξεζίεο ησλ θξαηψλ κειψλ ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ηηο αθνξνχλ. ηελ εθπιήξσζε ησλ παξαπάλσ θαζεθφλησλ ζπκβάιιεη ε ηήξεζε θαη δηαρείξηζε ελφο ειεθηξνληθνχ ζπζηήκαηνο πιεξνθνξηψλ, ην νπνίν απνηειείηαη απφ ηξία ζηνηρεία: ην ειεθηξνληθφ ζχζηεκα πιεξνθνξηψλ, ηα αξρεία αλάιπζεο θαη ην επξεηεξηαθφ ζχζηεκα δεδνκέλσλ. Σν χζηεκα ηξνθνδνηείηαη ηφζν απφ ηα θξάηε κέιε, φζν θαη απφ ηελ ίδηα ηελ Europol, φζνλ αθνξά δεδνκέλα απφ ηξίηα θξάηε θαη δεδνκέλα αλάιπζεο 26, ελψ ηα δεδνκέλα πνπ δχλαηαη λα απνζεθεπζνχλ ζην ζχζηεκα είλαη κφλνλ φζα απαηηνχληαη γηα ηελ εθπιήξσζε ησλ θαζεθφλησλ ηεο θαη αθνξνχλ πξφζσπα πνπ, ζχκθσλα κε ην εζληθφ δίθαην, είλαη χπνπηα φηη δηέπξαμαλ ή ζπλήξγεζαλ ζε αμηφπνηλε πξάμε, γηα ηελ νπνία είλαη αξκφδηα ε Europol, ή θαηαδηθάζζεθαλ ιφγσ δηάπξαμεο κηαο ηέηνηαο αμηφπνηλεο πξάμεο, θαζψο θαη πξφζσπα ζρεηηθά κε ηα νπνία ζνβαξά γεγνλφηα δηθαηνινγνχλ ηελ πηζαλνιφγεζε φηη ζα δηαπξάμνπλ αμηφπνηλε πξάμε, γηα ηελ νπνία επίζεο είλαη αξκφδηα ε Europol 27. Όζνλ αθνξά ηα πξνζσπηθά δεδνκέλα, ε χκβαζε ζην άξζξν 8 παξ. 2 αλαθέξεη πεξηνξηζηηθά ηα πξνζσπηθά δεδνκέλα πνπ επηηξέπεηαη λα θαηαρσξεζνχλ ζην χζηεκα 28. Όπσο αθξηβψο θαη νη πκθσλίεο έλγθελ, ε χκβαζε Europol πξνβιέπεη ηελ ππνρξέσζε ησλ θξαηψλ κειψλ λα ιάβνπλ ηα απαξαίηεηα εζληθά κέηξα, ηα νπνία ζα εμαζθαιίζνπλ έλα επίπεδν πξνζηαζίαο ησλ δεδνκέλσλ αληίζηνηρν ηεο χκβαζεο 108/1981 ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο θαη ηεο χζηαζεο R(87) 15 ηεο επηηξνπήο ησλ Τπνπξγψλ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο. Παξάιιεια, ππάξρνπλ ξπζκίζεηο γηα ηελ πξνζηαζία ησλ ππνθεηκέλσλ ησλ δεδνκέλσλ. πγθεθξηκέλα, πξνβιέπεηαη ην δηθαίσκα πξφζβαζεο ηνπ αηφκνπ ζηα δεδνκέλα 25 Αλαιπηηθφηεξα γηα ηε Europol ζην Γ. Παπαγηάλλεο, Ο Δπξσπατθφο Υψξνο Διεπζεξίαο, Αζθάιεηαο θαη Γηθαηνζχλεο, Δθδφζεηο Αλη. άθθνπια, ν.π. 26 Άξζξν 7 ηεο χκβαζεο Europol. 27 Άξζξν 8 ηεο χκβαζεο Europol. 28 Πξφθεηηαη γηα ην επψλπκν, θχξην φλνκα θαη ελδερνκέλσο ςεπδψλπκν, ηελ εκεξνκελία θαη ηφπν γέλλεζεο, ηελ ηζαγέλεηα, ην θχιν θαη, φπνπ απαηηείηαη, άιια ραξαθηεξηζηηθά γηα ηελ εμαθξίβσζε ηεο ηαπηφηεηαο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ηδηαίηεξσλ ακεηάβιεησλ θπζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ. 14

πνπ ην αθνξνχλ θαη ην δηθαίσκα επαιήζεπζεο (άξζξν 19), ην δηθαίσκα δηφξζσζεο ή δηαγξαθήο ιαλζαζκέλσλ πιεξνθνξηψλ (άξζξν 20), αιιά θαη ην δηθαίσκα απνδεκίσζεο ζε πεξίπησζε πνπ πξφζσπν ππέζηε δεκία ιφγσ παξάλνκσλ ή ιαλζαζκέλσλ θαηαρσξήζεσλ (άξζξν 38). Παξά ηηο αλσηέξσ πξνβιέςεηο, εληνπίδνληαη πξνβιήκαηα ζε ζρέζε κε ηελ πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ ζην πιαίζην ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο Europol 29, ηα νπνία αθνξνχλ αθελφο ζην νινέλα δηεπξπλφκελν πεδίν δξάζεο ηεο 30, αθεηέξνπ δε ζηηο ζπκθσλίεο ζπλεξγαζίαο ηεο κε ηξίηα θξάηε, ρσξίο λα εμαζθαιίδεηαη πάληα φηη απηά παξέρνπλ επαξθέο επίπεδν πξνζηαζίαο ησλ δεδνκέλσλ. Απηφ αλακέλεηαη λα αιιάμεη κε ηελ κεηαηξνπή ηεο Europol ζε θνξέα ηεο Δ.Δ. θαη ηε ζπλαθφινπζε εθαξκνγή ηεο Απφθαζεο-πιαίζην γηα ηελ πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα πνπ ηπγράλνπλ επεμεξγαζίαο ζην πιαίζην ηεο αζηπλνκηθήο θαη δηθαζηηθήο ζπλεξγαζίαο ζε πνηληθέο ππνζέζεηο, φπσο αλαθέξεηαη ζηε ζπλέρεηα. Ζ επνπηεία ηνπ πζηήκαηνο αλαηίζεηαη ζε εζληθφ επίπεδν ζηηο Δζληθέο Δπνπηηθέο Αξρέο 31, πνπ νξίδνληαη απφ ηα θξάηε κέιε, ελψ ζε επίπεδν Europol δεκηνπξγείηαη αλεμάξηεηε Κνηλή Δπνπηηθή Αξρή 32, έξγν ηεο νπνίαο είλαη ν έιεγρνο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο Europol, ψζηε λα δηαζθαιίδεηαη ε πξνζηαζία ησλ δηθαησκάησλ ησλ πξνζψπσλ θαηά ηελ απνζήθεπζε, επεμεξγαζία θαη ρξήζε ησλ δεδνκέλσλ πνπ ηεξνχληαη ζην χζηεκα Europol. Απφ ηελ 1 ε Ηαλνπαξίνπ 2010 ε χκβαζε Europol αληηθαηαζηάζεθε απφ ηελ απφθαζε 2009/371/ΓΔΤ ηνπ πκβνπιίνπ 33, κε ηελ νπνία ε Europol κεηαηξέπεηαη ζε θνξέα ηεο Δ.Δ., γεγνλφο πνπ - ζε ζπλδπαζκφ κε ηε ρξεκαηνδφηεζή ηεο απφ ηνλ πξνυπνινγηζκφ ηεο Δ.Δ. - νδεγεί ζηελ απινχζηεπζε θαη βειηίσζε ηνπ λνκηθνχ πιαηζίνπ πνπ ηε δηέπεη 34. Δπηπιένλ, κε ηελ εηζαγσγή ηεο Europol ζην ζεζκηθφ πιαίζην ηεο Δ.Δ. δχλαηαη λα θαηαζηεί απνηειεζκαηηθφηεξε ε πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ, θαζψο ε κεηαθνξά δεδνκέλσλ απφ ηα θξάηε κέιε ζηε Europol 29 Βι. Paul De Hert, Vagelis Papakonstantinou θαη Cornelia Riehle, Data protection in the third pillar: cautious pessimism, ζε Crime, Rights and the EU, (επηκ. Martin M.), Justice 2008, δηαζέζηκν ζηελ ηζηνζειίδα http://www.vub.ac.be/lsts/pub/dehert/224.pdf, ζει. 142, ηειεπηαία επίζθεςε 27.5.2010. 30 Δλψ αξρηθά νη δξαζηεξηφηεηεο ηεο Europol πεξηνξίδνληαλ ζηηο πην ζνβαξέο κνξθέο εγθιεκάησλ, ζηε ζπλέρεηα κε πξάμεηο ηξνπνπνίεζεο πξνζηίζελην πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο εγθιεκάησλ, κε απνηέιεζκα λα αθνξνχλ πιένλ ζρεδφλ θάζε είδνπο εγθιήκαηα. 31 Άξζξν 23 ηεο χκβαζεο Europol. 32 Άξζξν 24 ηεο χκβαζεο Europol. 33 Απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ 2009/371/ΓΔΤ ηεο 6 εο Απξηιίνπ 2009 γηα ηελ ίδξπζε ηεο Δπξσπατθήο Αζηπλνκηθήο Τπεξεζίαο (Europol), ΔΔ 2009/L 121/37. 34 Βι. Πξννίκην απφθαζεο πκβνπιίνπ 2009/371/ΓΔΤ ζηνηρ. 3. 15

ζα δηέπεηαη απφ ηελ Απφθαζε-πιαίζην 2008/977/ΓΔΤ ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηελ πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα πνπ ηπγράλνπλ επεμεξγαζίαο ζην πιαίζην ηεο αζηπλνκηθήο θαη δηθαζηηθήο ζπλεξγαζίαο ζε πνηληθέο ππνζέζεηο 35. Σέινο, ην «Πξφγξακκα ηεο ηνθρφικεο» 36 ππνγξακκίδεη ηε δπλαηφηεηα (θαη ρξεζηκφηεηα) ηνπ λα απνηειέζεη ε Europol ην επίθεληξν ζρεηηθά κε ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ κεηαμχ ησλ εζληθψλ αξρψλ επηβνιήο ηνπ λφκνπ θαη λα γίλεη κηα πιαηθφξκα ππεξεζηψλ επηβνιήο ηνπ λφκνπ. 1.1.4. Eurojust Με ζηφρν ηελ ελίζρπζε ηεο θαηαπνιέκεζεο ηεο εγθιεκαηηθφηεηαο θαη ηε δηεπθφιπλζε ηεο δηθαζηηθήο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ. απνθαζίζζεθε ε δεκηνπξγία ηεο Eurojust, ελφο νξγάλνπ ηεο Έλσζεο αξκφδηνπ γηα ην ζπληνληζκφ ησλ εξεπλψλ θαη δηψμεσλ, φζνλ αθνξά ζνβαξέο κνξθέο εγθιεκάησλ, ηδίσο ηνπ νξγαλσκέλνπ, νη νπνίεο αθνξνχλ δχν ή πεξηζζφηεξα θξάηε κέιε. Ζ Eurojust ζπζηάζεθε κε ηελ Απφθαζε 37 2002/187/ΓΔΤ ηνπ πκβνπιίνπ 38, ηεο 28 εο Φεβξνπαξίνπ 2002, ζχκθσλα κε ηελ νπνία θάζε θξάηνο κέινο δηνξίδεη ζηε Eurojust έλα εζληθφ κέινο κε ηελ ηδηφηεηα ηνπ εηζαγγειέα, ηνπ δηθαζηή ή ηνπ αμησκαηηθνχ ηεο αζηπλνκίαο. Σν πεδίν γεληθήο αξκνδηφηεηάο ηεο 39 θαιχπηεη ηηο κνξθέο εγθιήκαηνο θαη ηηο αμηφπνηλεο πξάμεηο γηα ηηο νπνίεο έρεη αξκνδηφηεηα δξάζεο ε Europol 40, ηα εγθιήκαηα ζηνλ ηνκέα ηεο πιεξνθνξηθήο, ηελ απάηε θαη ηε δσξνδνθία, θαζψο θαη νπνηνδήπνηε αδίθεκα εηο βάξνο ησλ νηθνλνκηθψλ ζπκθεξφλησλ ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο, ην μέπιπκα ησλ πξντφλησλ εγθιήκαηνο, ηα εγθιήκαηα θαηά ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηε ζπκκεηνρή ζε εγθιεκαηηθή νξγάλσζε. Δπηπιένλ, θαιχπηεη θαη άιιεο αμηφπνηλεο πξάμεηο, νη νπνίεο ηειέζζεθαλ ζε ζπλάξηεζε κε ηηο πξναλαθεξφκελεο. Γηα ηελ πινπνίεζε ησλ ζηφρσλ ηεο, ε Eurojust δχλαηαη λα αληαιιάζζεη νπνηαδήπνηε αλαγθαία πιεξνθνξία κε ηηο εζληθέο αξρέο θαη πξνθεηκέλνπ λα ην 35 Βι. Πξννίκην απφθαζεο πκβνπιίνπ 2009/371/ΓΔΤ ζηνηρ. 12. 36 «Πξφγξακκα ηεο ηνθρφικεο» Έγγξαθν ηνπ πκβνπιίνπ 17024/09, ηεο 10-11.12.2009. 37 Αληίζεηα κε ην ζχζηεκα έλγθελ θαη ηε Europol, ηα νπνία ζπζηάζεθαλ κε ζπκβάζεηο, ζηελ πεξίπησζε ηεο Eurojust επηιέρζεθε ε ζχζηαζή ηεο λα γίλεη κέζσ κηαο Απφθαζεο ηνπ πκβνπιίνπ. Γηα ηελ επηινγή απηή βι. ην ζθεπηηθφ πνπ αλαπηχζζεηαη ζην Paul De Hert, Vagelis Papakonstantinou θαη Cornelia Riehle, Data protection in the third pillar: cautious pessimism, ν.π. ζει. 143. 38 Απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ 2002/187/ΓΔΤ ηεο 28 εο Φεβξνπαξίνπ 2002 ζρεηηθά κε ηε ζχζηαζε ηεο Eurojust πξνθεηκέλνπ λα εληζρπζεί ε θαηαπνιέκεζε ησλ ζνβαξψλ κνξθψλ εγθιήκαηνο, ΔΔ 2002/L63/1. 39 Άξζξν 4 Απφθαζεο 2002/187/ΓΔΤ ηνπ πκβνπιίνπ. 40 Καη εθαξκνγή ηνπ άξζξνπ 2 ηεο χκβαζεο Europol. 16

επηηχρεη δηαηεξεί απηνκαηνπνηεκέλν αξρείν, ην νπνίν ζπληζηά πίλαθα ησλ δεδνκέλσλ ζρεηηθά κε ηηο έξεπλεο. Σα δεδνκέλα πνπ απνζεθεχνληαη είλαη είηε κε πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα, είηε δεδνκέλα πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα πνπ αλαθέξνληαη σζηφζν πεξηνξηζηηθά ζην αξζ. 15 ηεο Απφθαζεο. Σελ 16 ε Γεθεκβξίνπ 2009 ςεθίζζεθε ε Απφθαζε 2009/426/ΓΔΤ ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηελ ελίζρπζε ηεο Eurojust θαη ηελ ηξνπνπνίεζε ηεο Απφθαζεο 2002/187/ΓΔΤ πξνθεηκέλνπ λα εληζρπζεί ε θαηαπνιέκεζε ησλ ζνβαξψλ κνξθψλ εγθιεκάησλ 41. Βαζηθέο ηξνπνπνηήζεηο πνπ επέθεξε ε απφθαζε απηή απνηεινχλ ε ελίζρπζε ηεο ζπλεξγαζίαο ηεο Eurojust κε ηξίηα θξάηε, αιιά θαη φξγαλα, νξγαληζκνχο θαη ππεξεζίεο ηεο Κνηλφηεηαο ή ηεο Έλσζεο, ε ζέζπηζε εζληθνχ ζπζηήκαηνο ζπληνληζκνχ απφ θάζε θξάηνο κέινο θαη ε δηεχξπλζε ησλ θαηεγνξηψλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα πνπ δχλαληαη λα απνηειέζνπλ αληηθείκελν επεμεξγαζίαο απφ ηε Eurojust. Οη θαηεγνξίεο πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ πνπ πξνζηέζεθαλ κε ηελ αλσηέξσ ηξνπνπνηεηηθή απφθαζε είλαη κεηαμχ άιισλ ην πξνθίι DNA 42 θαη ηα δαθηπιηθά απνηππψκαηα. Σα πξνζσπηθά δεδνκέλα αθνξνχλ πξφζσπα γηα ηα νπνία δηελεξγείηαη έξεπλα ή έρεη αζθεζεί πνηληθή δίσμε γηα θάπνηα απφ ηηο κνξθέο εγθιεκαηηθφηεηαο ή αμηφπνηλεο πξάμεηο, πνπ αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ, ή πξφζσπα πνπ ζεσξνχληαη κάξηπξεο ή ζχκαηα 43. Σα δεδνκέλα πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα είλαη πξνζβάζηκα κφλν απφ ηα εζληθά κέιε θαη ηνπο βνεζνχο ηνπο, θαζψο θαη ην εμνπζηνδνηεκέλν πξνο ηνχην πξνζσπηθφ ηεο Eurojust. ηελ Απφθαζε πξνβιέπεηαη εηδηθή δηάηαμε 44 γηα ηα επαίζζεηα πξνζσπηθά δεδνκέλα, ζχκθσλα κε ηελ νπνία απηά δχλαληαη λα απνηειέζνπλ αληηθείκελν επεμεξγαζίαο κφλν εθφζνλ είλαη αλαγθαία γηα ηηο νηθείεο εζληθέο έξεπλεο θαη γηα ην ζπληνληζκφ ζην πιαίζην ηεο Eurojust. ρεηηθά κε ηελ πξνζηαζία ησλ πξνζψπσλ πξνβιέπεηαη 41 ΔΔ 2009/l 138/14. 42 ηελ πξφηαζε απφθαζεο γηλφηαλ αλαθνξά ζε «αξρεία DNA». Ο ΔΔΠΓ ζηε ζρεηηθή γλσκνδφηεζή ηνπ (2008/C 310/01) παξαηήξεζε φηη «ε έλλνηα ησλ αξρείσλ DNA δελ είλαη ζαθήο. Δίλαη δσηηθήο ζεκαζίαο ε απνζαθήληζε ηεο έλλνηαο ησλ αξρείσλ DNA θαη ηεο δηαθνξνπνίεζεο κεηαμχ ησλ πξνθίι DNA θαη ησλ δεδνκέλσλ DNA, ηα νπνία κπνξνχλ λα παξάζρνπλ πιεξνθνξίεο γηα γελεηηθά ραξαθηεξηζηηθά ή/θαη ηελ θαηάζηαζε ηεο πγείαο ελφο πξνζψπνπ. Καηά ηελ άπνςε ηνπ ΔΔΠΓ, ε επεμεξγαζία απφ ηε Eurojust ζα κπνξνχζε λα πεξηνξίδεηαη ζην πξνθίι DNA». Ζ πξφηαζε απηή ηνπ ΔΔΠΓ ιήθζεθε ππφςε θαη ζην θείκελν ηεο Απφθαζεο 2009/426/ΓΔΤ πξνζηέζεθε ην «πξνθίι DNA πνπ έρεη θαηαξηηζζεί απφ ην κε θσδηθνπνηεηηθφ ηκήκα ηνπ DNA» αληί ησλ «αξρείσλ DNA». 43 Με ηελ Απφθαζε 2009/426/ΓΔΤ ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηελ ελίζρπζε ηεο Eurojust θαη ηελ ηξνπνπνίεζε ηεο Απφθαζεο 2002/187/ΓΔΤ ε θξάζε «δηελεξγείηαη έξεπλα ή έρεη αζθεζεί πνηληθή δίσμε γηα θάπνηα απφ ηηο κνξθέο εγθιεκαηηθφηεηαο ή αμηφπνηλεο πξάμεηο» αληηθαηαζηάζεθε σο εμήο: «εηθάδεηαη φηη έρνπλ δηαπξάμεη ή έρνπλ ζπκκεηάζρεη ζε αμηφπνηλε πξάμε γηα ηελ νπνία είλαη αξκφδηα ε Eurojust ή ηα νπνία έρνπλ θαηαδηθαζζεί γηα ζρεηηθή αμηφπνηλε πξάμε». 44 Άξζξν 15 παξ. 4 Απφθαζεο 2002/187/ΓΔΤ ηνπ πκβνπιίνπ. 17

ην δηθαίσκα πξφζβαζεο θαη ην δηθαίσκα δηφξζσζεο ή δηαγξαθήο, ελψ ε δηαηήξεζε ησλ δεδνκέλσλ πνπ ππέζηεζαλ επεμεξγαζία απφ ηε Eurojust δηαξθεί κφλν γηα φζν ρξφλν είλαη απαξαίηεην γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο. Σν Φεβξνπάξην ηνπ 2005 ην ζψκα ηεο Eurojust πηνζέηεζε ηελ πξάμε «Καλφλεο δηαδηθαζίαο ηνπ εζσηεξηθνχ θαλνληζκνχ ηεο Eurojust γηα ηελ επεμεξγαζία θαη ηελ πξνζηαζία δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα» 45, κε ηελ νπνία ηέζεθαλ νη βαζηθέο αξρέο πνπ εθαξκφδνληαη θαηά ηελ επεμεξγαζία πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ απφ ηε Eurojust. Οη θαλφλεο απηνί, σζηφζν, δελ ηπγράλνπλ εθαξκνγήο γηα πιεξνθνξίεο πνπ έρνπλ δηαβηβαζζεί ζε εζληθφ κέινο ηεο Eurojust απνθιεηζηηθά ζην πιαίζην ησλ δηθαζηηθψλ ηνπ αξκνδηνηήησλ. Σέινο, γηα ηνλ έιεγρν ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο Eurojust, ζηελ απφθαζε ζχζηαζεο ηεο Eurojust πξνβιέπεηαη ε δεκηνπξγία ελφο Κνηλνχ Δπνπηηθνχ Οξγάλνπ, θαζήθνλ ηνπ νπνίνπ ε εμαζθάιηζε ηεο επεμεξγαζίαο ησλ δεδνκέλσλ ζχκθσλα κε ηα φζα πξνβιέπνληαη ζηελ Απφθαζε. 1.1.5.Σο ύζηημα Πληποθοπιών ηυν Σελυνείυν (CIS) Σν χζηεκα Πιεξνθνξηψλ ησλ Σεισλείσλ απνηειεί έλα θνηλφ απηνκαηνπνηεκέλν ζχζηεκα, ην νπνίν δεκηνπξγήζεθε πξνο ην ζθνπφ ηεο εκβάζπλζεο ηεο ηεισλεηαθήο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ. Θεζπίζζεθε κε ηε χκβαζε ηνπ 1995 γηα ηε ρξήζε ηεο πιεξνθνξηθήο ζηνλ ηεισλεηαθφ ηνκέα 46 θαη παξάιιεια δηέπεηαη απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ Καλνληζκνχ 515/97 ηνπ πκβνπιίνπ 47. Σν CIS ιεηηνπξγεί ζηα πιαίζηα ηφζν ηνπ πξψηνπ φζν θαη ηνπ ηξίηνπ ππιψλα θαη ζηνρεχεη ζηελ ελίζρπζε ηεο πξφιεςεο, δηεξεχλεζεο θαη δίσμεο ζνβαξψλ παξαβηάζεσλ ηνπ εζληθνχ δηθαίνπ, δηεπθνιχλνληαο ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ θαη ζπκβάιινληαο ζηελ αχμεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηεο ζπλεξγαζίαο θαη ησλ δηαδηθαζηψλ ειέγρνπ ησλ ηεισλεηαθψλ ππεξεζηψλ ησλ θξαηψλ κειψλ. Ζ ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο βαζίδεηαη ζε κία θεληξηθή βάζε δεδνκέλσλ, ζηελ νπνία έρνπλ πξφζβαζε ηα θξάηε κέιε κέζσ ησλ αξκφδησλ εζληθψλ αξρψλ. 45 2005/C 68/01 46 Πξάμε ηνπ πκβνπιίνπ 95/C 316/02 ηεο 26 εο Ηνπιίνπ 1995 γηα ηε ρξήζε ηεο πιεξνθνξηθήο ζηνλ ηεισλεηαθφ ηνκέα. 47 Καλνληζκφο 515/97 ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 13 εο Μαξηίνπ 1997 πεξί ηεο ακνηβαίαο ζπλδξνκήο κεηαμχ ησλ δηνηθεηηθψλ αξρψλ ησλ θξαηψλ κειψλ θαη ηεο ζπλεξγαζίαο ησλ αξρψλ απηψλ κε ηελ Δπηηξνπή κε ζθνπφ ηε δηαζθάιηζε ηεο νξζήο εθαξκνγήο ησλ ηεισλεηαθψλ θαη γεσξγηθψλ ξπζκίζεσλ, ΔΔ 1997/L 082, ζ. 0001-0016. 18

Ζ βάζε απηή πεξηέρεη δεδνκέλα, πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα 48 ή κε, πνπ αθνξνχλ αγαζά, κέζα κεηαθνξάο, επηρεηξήζεηο, πξφζσπα, fraud trends θαη availability of expertise. Ζ ρξήζε ησλ δεδνκέλσλ ηεο βάζεο επηηξέπεηαη απνθιεηζηηθά γηα ηελ εθπιήξσζε ηνπ ζθνπνχ ηεο χκβαζεο, γηα ην ιφγν απηφ δηαηεξνχληαη κφλν γηα ην ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ είλαη αλαγθαίν γηα ην ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν θαηαρσξήζεθαλ. Κάζε θξάηνο κέινο νξίδεη κηα εζληθή επνπηηθή αξρή, ππεχζπλε γηα ηελ πξνζηαζία ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ θαη ηελ επνπηεία ησλ δεδνκέλσλ πνπ εηζάγνληαη ζην ζχζηεκα, ελψ ζην ελσζηαθφ επίπεδν ιεηηνπξγεί κηα Κνηλή Δπνπηηθή Αξρή, ζπγθξνηνχκελε απφ κέιε ησλ εζληθψλ αξρψλ. Σέινο, ε χκβαζε αλαγλσξίδεη νξηζκέλα δηθαηψκαηα, φπσο ην δηθαίσκα πξφζβαζεο, ζηα πξφζσπα ησλ νπνίσλ ηα δεδνκέλα πεξηιακβάλνληαη ζην ζχζηεκα θαη επηβάιιεη ζηα θξάηε κέιε λα δηαζθαιίζνπλ ζην εζσηεξηθφ ηνπο επίπεδν πξνζηαζίαο ησλ δεδνκέλσλ αληίζηνηρν ηεο χκβαζεο 108/1981 ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο. 1.2. Ζ ανηαλλαγή πληποθοπιών ποινικού μηηπώος 1.2.1. Ζ Απόθαζη 2005/876/ΓΔΤ Ζ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ πνπ ιακβάλνληαη απφ ην πνηληθφ κεηξψν πξνβιεπφηαλ ήδε απφ ην έηνο 1959 ζηε «χκβαζε πεξί ακνηβαίαο δηθαζηηθήο ζπλδξνκήο επί πνηληθψλ ππνζέζεσλ» ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο 49 (ζην εμήο «χκβαζε ηνπ 1959»). Ζ «χκβαζε ηνπ 1959» ζε 2 άξζξα ηεο αλαθέξεηαη ζηε δηαβίβαζε απηνχ ηνπ είδνπο πιεξνθνξηψλ. πγθεθξηκέλα, ην άξζξν 13 αλαθέξεηαη ζηε δηαβίβαζε, κεηαμχ θξαηψλ κειψλ, απνζπαζκάησλ πνηληθνχ κεηξψνπ θαη ζρεηηθψλ πιεξνθνξηψλ θαηφπηλ αηηήζεσο ησλ δηθαζηηθψλ αξρψλ ζπκβαιιφκελνπ θξάηνπο, ελψ ην άξζξν 22 θαζηεξψλεη ηελ ππνρξέσζε ησλ ζπκβαιινκέλσλ θξαηψλ λα δηαβηβάδνπλ πιεξνθνξίεο ζηνπο εηαίξνπο ηνπο γηα ηηο θαηαδίθεο πνπ επηβάιινληαη ζε ππεθφνπο ησλ ηειεπηαίσλ. Ζ ελεκέξσζε απηή ιακβάλεη ρψξα κία θνξά εηεζίσο. Ο κεραληζκφο απηφο, σζηφζν, έρεη θξηζεί απφ ην πκβνχιην σο αλεπαξθήο, αλαμηφπηζηνο θαη βξαδχο, κε απνηέιεζκα λα κε δχλαηαη λα 48 Γηα ηηο δχν ηειεπηαίεο θαηεγνξίεο δελ θαηαρσξνχληαη δεδνκέλα πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα. 49 πκβνχιην ηεο Δπξψπεο, ζεηξά επξσπατθψλ ζπλζεθψλ αξηζ. 30. 19

αληαπνθξηζεί ζηηο απαηηήζεηο ηεο δηθαζηηθήο ζπλεξγαζίαο ζην πιαίζην ηεο Δ.Δ. 50. Ζ επηηαθηηθή αλάγθε βειηίσζεο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ 51, εσζφηνπ δεκηνπξγεζεί έλα ειεθηξνληθφ ζχζηεκα αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ γηα ηηο πνηληθέο θαηαδίθεο, νδήγεζε ζηελ ππνβνιή πξφηαζεο απφ ηελ Δπηηξνπή γηα ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ην πνηληθφ κεηξψν 52, ε νπνία πηνζεηήζεθε ηελ 21 Ννεκβξίνπ 2005 (Απφθαζε 2005/876/ΓΔΤ ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ πνπ ιακβάλνληαη απφ ην πνηληθφ κεηξψν 53 ). Ζ ελ ιφγσ απφθαζε πεξηιακβάλεη νπζηαζηηθά δχν βαζηθέο δηαηάμεηο, ζηα άξζξα 2 θαη 3, ηα νπνία ζπκπιεξψλνπλ ηα πξναλαθεξζέληα άξζξα 22 θαη 13 ηεο «χκβαζεο ηνπ 1959», πξνβιέπνληαο παξάιιεια ην δηνξηζκφ κηαο θεληξηθήο αξρήο ζε θάζε θξάηνο κέινο γηα ηνπο ζθνπνχο ηεο απφθαζεο. Σν άξζξν 2 ηεο απφθαζεο επαλαιακβάλεη ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 22 ηεο «χκβαζεο ηνπ 1959» ζρεηηθά κε ηελ ελεκέξσζε θάζε θξάηνπο κέινπο γηα ηηο θαηαδίθεο ησλ ππεθφσλ ηνπ, πνπ επεβιήζεζαλ απφ έηεξν θξάηνο κέινο. Σν λέν ζηνηρείν πνπ θαζηεξψλεηαη κε ην άξζξν απηφ είλαη ην γεγνλφο φηη ε ελεκέξσζε γίλεηαη «ακειιεηί» θαη φρη ζπλνιηθά κία θνξά εηεζίσο, φπσο νξηδφηαλ ζηε «χκβαζε ηνπ 1959». Αληίζηνηρα, ην άξζξν 3 αθνξά ηηο αηηήζεηο γηα ηε δηαβίβαζε πιεξνθνξηψλ πνηληθνχ κεηξψνπ θαη ζπκπιεξψλεη ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 13 ηεο «χκβαζεο ηνπ 1959», νξίδνληαο πξνζεζκία γηα ηε δηαβίβαζε απηή, δεδνκέλνπ φηη ε χκβαζε δελ πξνέβιεπε πξνζεζκία γηα ηε δηαβίβαζε ησλ αηηνχκελσλ πιεξνθνξηψλ. Ζ λέα απφθαζε νξίδεη φηη ε απάληεζε ζε ζρεηηθή αίηεζε παξέρεηαη «ακέζσο θαη, ζε θάζε πεξίπησζε, εληφο πξνζεζκίαο, ε νπνία δελ ππεξβαίλεη ηηο δέθα εξγάζηκεο κέξεο». Δπηπιένλ, γηα ηε δηεπθφιπλζε ηεο αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ πξνβιέπνληαη ηππνπνηεκέλα έληππα, ηα νπνία πεξηέρνληαη ζην παξάξηεκα ηεο απφθαζεο. Μία δηάζηαζε ηεο σο άλσ απφθαζεο θαηά ηεο νπνίαο αζθήζεθε αξλεηηθή θξηηηθή απφ ηνλ ΔΔΠΓ ζηε ζρεηηθή γλσκνδφηεζή ηνπ 54, απνηειεί ε επξεία 50 Βι. Αηηηνινγηθή έθζεζε πκβνπιίνπ ζηελ πξφηαζε απφθαζεο ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ ζρεηηθψλ κε ην πνηληθφ κεηξψν, COM (2004) 664 ηειηθφ. 51 Ζ αλάγθε βειηίσζεο ηεο πνηφηεηαο ησλ αληαιιαγψλ πιεξνθνξηψλ γηα ηηο πνηληθέο θαηαδίθεο ηέζεθε σο πξνηεξαηφηεηα ζηε δήισζε ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ ηεο 25 εο θαη 26 εο Μαξηίνπ 2004 γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο ηξνκνθξαηίαο, ελψ επηβεβαηψζεθε θαη ζην Πξφγξακκα ηεο Υάγεο, πνπ εγθξίζεθε απφ ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο 4 εο θαη 5 εο Ννεκβξίνπ 2004. 52 COM (2004) 664 ηειηθφ. 53 ΔΔ 2005 L 322/23. 54 Γλψκε ηνπ ΔΔΠΓ ζρεηηθά κε ηελ πξφηαζε απφθαζεο ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ην πνηληθφ κεηξψν, 2005/C 58/03. 20

εκβέιεηά ηεο πξφηαζεο απφθαζεο, ε νπνία δηαηεξήζεθε θαη ζην ηειηθφ θείκελν ηεο απφθαζεο. Δηδηθφηεξα, ν ΔΔΠΓ εηζεγήζεθε ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο πξφηαζεο απφθαζεο ζηα πνηληθά κεηξψα πνπ αθνξνχλ θαηαδηθαζηηθέο απνθάζεηο γηα νξηζκέλα ζνβαξά πνηληθά αδηθήκαηα. Δπηπξφζζεηα, ν ΔΔΠΓ αλαθέξεηαη ζηελ πξνζηαζία ησλ ππνθεηκέλσλ ησλ δεδνκέλσλ θαη δεηά λα δηεπθξηληζζνχλ νη δηαζθαιίζεηο ησλ πξνζψπσλ πνπ αθνξνχλ νη δηαβηβαδφκελεο πιεξνθνξίεο, ψζηε ε απφθαζε λα είλαη ζχκθσλε πξνο ην ππάξρνλ λνκηθφ πιαίζην γηα ηελ πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ. Ωζηφζν, νη παξαηεξήζεηο ηνπ ΔΔΠΓ δε θαίλεηαη λα επεξέαζαλ ην πκβνχιην, κε απνηέιεζκα ηα πξνβιήκαηα πνπ επεζήκαλε ν ΔΔΠΓ ζηε γλψκε ηνπ ζρεηηθά κε ηελ πξφηαζε απφθαζεο λα πθίζηαληαη θαη ζηελ ίδηα ηελ Απφθαζε 2005/876/ΓΔΤ ηνπ πκβνπιίνπ. Γεδνκέλνπ φηη ε παξαπάλσ απφθαζε δελ ηξνπνπνηνχζε νπζηαζηηθά ηνπο κεραληζκνχο ηεο «χκβαζεο ηνπ 1959» θαη σο αληηθείκελν είρε ηε βξαρππξφζεζκε βειηίσζε ηνπο 55, ηελ 22.12.2005, κφιηο έλα κήλα κεηά ηελ ςήθηζή ηεο, ε Δπηηξνπή θαηέζεζε κηα λέα πξφηαζε απφθαζεο-πιαίζην ζρεηηθά κε ηε δηνξγάλσζε θαη ην πεξηερφκελν ησλ αληαιιαγψλ, κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ, πιεξνθνξηψλ πνπ πξνέξρνληαη απφ ην πνηληθφ κεηξψν 56. Απηφ πνπ επηδηψθεηαη κε ηε λέα πξφηαζε είλαη ε ελζσκάησζε ησλ δηαηάμεσλ ηεο πξνγελέζηεξεο απφθαζεο, θαζψο θαη ε πεξαηηέξσ βειηίσζε ηνπ κεραληζκνχ αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ θαη ε δηαζθάιηζε ηεο πξνζηαζίαο ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα 57. Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ απηνχ ε πξφηαζε ηεο Δπηηξνπήο πεξηέρεη ιεπηνκεξέζηεξεο ξπζκίζεηο ζρεηηθά κε ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ θξάηνπο κέινπο πνπ επέβαιε ηελ θαηαδηθαζηηθή απφθαζε (άξζξν 4 ηεο Πξφηαζεο) θαη ηνπ θξάηνπο κέινπο ηζαγέλεηαο ηνπ θαηαδηθαζζέληνο (άξζξν 5), θαζψο θαη ζρεηηθά κε ηε δηαβίβαζε δεδνκέλσλ ζε ζπκβαιιφκελν κέξνο ή ζε ηξίην θξάηνο (άξζξα 6-8). Δπίζεο, πξνβιέπνληαη νη φξνη ρξεζηκνπνίεζεο ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα (άξζξν 9), ελψ ε αηηηνινγηθή ζθέςε ππ αξηζκφ 10 ηεο πξφηαζεο παξαπέκπεη ζηελ ππφ επεμεξγαζία ηφηε πξφηαζε απφθαζεο-πιαίζην γηα ηελ πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα 55 Βι. Αηηηνινγηθή έθζεζε ηεο Πξφηαζεο Απφθαζεο ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ην πνηληθφ κεηξψν, COM (2005) 664 ηειηθφ, ζει.2. 56 COM (2005) 690 ηειηθφ. 57 Αηηηνινγηθή έθζεζε ηεο Πξφηαζεο γηα ηελ Απφθαζε Πιαίζην ζρεηηθά κε ηε δηνξγάλσζε θαη ην πεξηερφκελν ησλ αληαιιαγψλ, κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ, πιεξνθνξηψλ πνπ πξνέξρνληαη απφ ην πνηληθφ κεηξψν, COM (2005) 690 ηειηθφ, ζει.2. 21

πνπ εμεηάδνληαη ζην πιαίζην ηεο αζηπλνκηθήο θαη δηθαζηηθήο ζπλεξγαζίαο ζε πνηληθέο ππνζέζεηο 58. Ο ΔΔΠΓ ζηε ζρεηηθή γλσκνδφηεζή ηνπ 59, κνινλφηη ραξαθηεξίδεη ηελ πξφηαζε σο «θαιχηεξα επεμεξγαζκέλε» θαη «εθθξάδεη ηελ ηθαλνπνίεζή ηνπ γηα ηηο επηινγέο πνιηηηθήο ζηηο νπνίεο βαζίδεηαη», αλαθνξηθά κε ηελ πξνζηαζία ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ ηνλίδεη φηη ε ελ ιφγσ πξφηαζή δελ πξέπεη λα ηεζεί ζε ηζρχ πξηλ απφ ηελ εκεξνκελία έλαξμεο ηζρχνο ηεο Απφθαζεο-πιαίζην ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηελ πξνζηαζία ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ. Ζ ηειεπηαία ςεθίζζεθε ελ ηέιεη ηελ 27.11.2008 60, ελψ ε Απφθαζε-Πιαίζην ζρεηηθά κε ηε δηνξγάλσζε θαη ην πεξηερφκελν ηεο αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ πνπ πξνέξρνληαη απφ ην πνηληθφ κεηξψν ςεθίζζεθε ηελ 26.2.2009 61, αθνχ δειαδή ηέζεθε ζε ηζρχ ε Απφθαζε -πιαίζην γηα ηελ πξνζηαζία ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ 62. 1.2.2. Σο Δςπυπαφκό ύζηημα Πληποθοπιών Ποινικού Μηηπώος (ECRIS) Ήδε θαηά ηελ επεμεξγαζία ηεο πξναλαθεξζείζαο πξφηαζεο απφθαζεο γηα ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ην πνηληθφ κεηξψν 63, γηλφηαλ ιφγνο γηα ηελ αλάγθε δεκηνπξγίαο ελφο ειεθηξνληθνχ ζπζηήκαηνο αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ γηα ηηο πνηληθέο θαηαδίθεο κεηαμχ θξαηψλ κειψλ, ψζηε ε αληαιιαγή ησλ πιεξνθνξηψλ λα γίλεηαη θαηά ηξφπν ειεθηξνληθφ θαη νκνηφκνξθν. ηε ζπλέρεηα, ε Απφθαζε-πιαίζην 2009/315/ΓΔΤ ηνπ πκβνπιίνπ πξνέβιεπε ζην άξζξν 11 ηελ ππνρξέσζε ησλ θεληξηθψλ αξρψλ ησλ θξαηψλ κειψλ λα «δηαβηβάδνπλ ειεθηξνληθά κεηαμχ ηνπο ηηο πιεξνθνξίεο γηα ηηο πνηληθέο θαηαδίθεο βάζεη ελφο ηππνπνηεκέλνπ κνξθφηππνπ», γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ νπνίνπ αξκφδην είλαη ην πκβνχιην. Σελ 27 ε Μαΐνπ 2008, ε Δπηηξνπή ελέθξηλε πξφηαζε απφθαζεο ηνπ πκβνπιίνπ ζρεηηθά κε ηε δεκηνπξγία ηνπ Δπξσπατθνχ 58 COM (2005) 475 ηειηθφ. 59 Γλσκνδφηεζε ηνπ ΔΔΠΓ ζρεηηθά κε ηελ πξφηαζε απφθαζεο πιαίζην ζρεηηθά κε ηε δηνξγάλσζε θαη ην πεξηερφκελν ησλ αληαιιαγψλ πιεξνθνξηψλ πνπ πξνέξρνληαη απφ ην πνηληθφ κεηξψν, 2006/C 313/12. 60 Πξφθεηηαη γηα ηελ Απφθαζε Πιαίζην 2008/977/ΓΔΤ ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηελ πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα πνπ ηπγράλνπλ επεμεξγαζίαο ζην πιαίζην ηεο αζηπλνκηθήο θαη δηθαζηηθήο ζπλεξγαζίαο ζε πνηληθέο ππνζέζεηο (ΔΔ 2008 L 350/60). 61 Πξφθεηηαη γηα ηελ Απφθαζε Πιαίζην 2009/315/ΓΔΤ ηνπ πκβνπιίνπ ζρεηηθά κε ηε δηνξγάλσζε θαη ην πεξηερφκελν ηεο αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ πνπ πξνέξρνληαη απφ ην πνηληθφ κεηξψν κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ (ΔΔ 2009 L 93/23). 62 Ζ Απφθαζε Πιαίζην 2008/977/ΓΔΤ ηνπ πκβνπιίνπ ζην άξζξν 30 νξίδεη ηελ έλαξμε ηζρχνο ηεο ηελ εηθνζηή εκέξα απφ ηε δεκνζίεπζή ηεο ζηελ Δπίζεκε εθεκεξίδα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ε νπία ήηαλ ε 30 ε Γεθεκβξίνπ 2008 (ΔΔ 2008 L 350/60). 63 COM (2004) 664 ηειηθφ. 22

πζηήκαηνο Πιεξνθνξηψλ Πνηληθνχ Μεηξψνπ (ECRIS) θαη εθαξκνγή ηνπ άξζξνπ 11 ηεο Απφθαζεο-πιαίζην 2009/315/ΓΔΤ, ε νπνία ηφηε δελ είρε αθφκε πηνζεηεζεί. Σελ 6 ε Απξηιίνπ 2009 ην πκβνχιην εμέδσζε ηελ Απφθαζε 2009/316/ΓΔΤ 64, κε ηελ νπνία δεκηνπξγείηαη ην ECRIS θαη θαζνξίδνληαη νξηζκέλεο παξάκεηξνη ηνπ ηππνπνηεκέλνπ κνξθφηππνπ πνπ ζα δηέπεη ηηο ειεθηξνληθέο αληαιιαγέο πιεξνθνξηψλ απφ πνηληθά κεηξψα (άξζξν 1 ηεο Απφθαζεο). Σα δεδνκέλα πνπ ζα δηαβηβάδνληαη κέζσ ηνπ ECRIS είλαη απνζεθεπκέλα ζηηο εζληθέο βάζεηο δεδνκέλσλ πνηληθνχ κεηξψνπ ησλ θξαηψλ κειψλ. Γελ ζπγθξνηείηαη, δειαδή, θεληξηθή επξσπατθή βάζε, αιιά πξφθεηηαη γηα έλα «απνθεληξσκέλν ζχζηεκα πιεξνθνξηθήο γηα ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ, ην νπνίν ζηεξίδεηαη ζηηο πθηζηάκελεο ζε θάζε θξάηνο κέινο βάζεηο δεδνκέλσλ πνηληθνχ κεηξψνπ» θαη απνηειείηαη απφ ην ινγηζκηθφ δηαζχλδεζεο 65 θαη κηα θνηλή επηθνηλσληαθή δνκή 66 (άξζξν 3). Μέζσ απηήο ηεο δνκήο ηνπ ζπζηήκαηνο πινπνηείηαη θαη ε αξρή ηεο δηαζεζηκφηεηαο 67, φπσο ζεκεηψλεη ν ΔΔΠΓ ζηε ζρεηηθή γλσκνδφηεζή ηνπ 68. Γεδνκέλνπ φηη ε ελ ιφγσ απφθαζε βαζίδεηαη ζηελ Απφθαζε-πιαίζην 2009/315/ΓΔΤ, νη θαηεγνξίεο δεδνκέλσλ πνπ νθείινπλ ή δχλαληαη λα δηαβηβαζζνχλ, νη ζθνπνί θαη ηα θξηηήξηα εηζαγσγήο ησλ δεδνκέλσλ ζην ζχζηεκα, νη αξρέο πνπ έρνπλ δηθαίσκα πξφζβαζεο ζε απηά θαη εηδηθνί θαλφλεο γηα ηελ πξνζηαζία ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ θαζνξίδνληαη απφ ηελ ηειεπηαία (Απφθαζε-πιαίζην 2009/315/ΓΔΤ) 69. Δπηπξφζζεηα, ζρεηηθά κε ηελ πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα ζην πξννίκην ηεο Απφθαζεο πιαίζην 2009/316/ΓΔΤ πξνβιέπεηαη ε ππνρξέσζε εθαξκνγήο ηεο Απφθαζεο πιαίζην 2008/977/ΓΔΤ θαηά ηελ ειεθηξνληθή αληαιιαγή δεδνκέλσλ πνηληθψλ κεηξψσλ, πξνθεηκέλνπ λα δηαζθαιίδεηαη επαξθέο επίπεδν πξνζηαζίαο. 64 Απφθαζε 2009/316/ΓΔΤ ηνπ πκβνπιίνπ ζρεηηθά κε ηε δεκηνπξγία ηνπ Δπξσπατθνχ πζηήκαηνο Πιεξνθνξηψλ Πνηληθνχ Μεηξψνπ (ECRIS) θαη εθαξκνγή ηνπ άξζξνπ 11 ηεο απφθαζεο πιαηζίνπ 2009/315/ΓΔΤ, ΔΔ 2009 L 93/33. 65 χκθσλα κε ην άξζξν 3 παξ. 1α ηεο Απφθαζεο «ην ινγηζκηθφ δηαζχλδεζεο είλαη θαηαζθεπαζκέλν ζχκθσλα κε έλα θνηλφ ζχλνιν πξσηνθφιισλ θαη επηηξέπεη ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ κεηαμχ ησλ βάζεσλ δεδνκέλσλ πνηληθνχ κεηξψνπ ησλ θξαηψλ κειψλ». 66 Ζ θνηλή επηθνηλσληαθή δνκή, ηνπιάρηζηνλ βξαρππξφζεζκα, βαζίδεηαη ζην δίθηπν S-TESTA, ην νπνίν απνηειεί έλα εηδηθφ επηθνηλσληαθφ δίθηπν γηα ηε δηαζχλδεζε ησλ Κνηλνηηθψλ θνξέσλ κε ηηο εζληθέο αξρέο, κε ζηφρν ηε κεηαμχ ηνπο αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ κε αζθάιεηα. 67 Γηα ηελ αξρή ηεο δηαζεζηκφηεηαο βι. επφκελε ελφηεηα. 68 Βι. Γλσκνδφηεζε ηνπ ΔΔΠΓ ζρεηηθά κε ηελ απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ ζρεηηθά κε ηε δεκηνπξγία ηνπ ECRIS, 2009/C 42/01, ζει. 2. 69 Βι. Πξννίκην ηεο Απφθαζεο πιαίζην 2009/316/ΓΔΤ, ν.π. 23