ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΟΠΕΡΑΣ Ι ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΣΙΩΨΗ Ακαδημαϊκό έτος 2014-2015 1
2
ΟΔΗΓΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΥΛΗ: Ιστορία της όπερας, 17 Ος -18 Ος αιώνας ΤΡΟΠΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: Ένας από τους τρεις (επιλογή δική σας): 1. Γραπτές εξετάσεις στο τέλος του μαθήματος με βάση α. Τις διδακτικές σημειώσεις β. Επιλεγμένη ύλη του διδακτικού σας βιβλίου (Νικόλαος Μάμαλης, Η ιστορία της όπερας στην Ευρώπη κατά τον 17 ο αιώνα, Αθήνα: εκδόσεις Gutenberg, 2011), γ. Των κεφαλαίων για την όπερα του 18 ου αιώνα του Machlis (Joseph Machlis, Η απόλαυση της μουσικής, Αθήνα: εκδόσεις Fagotto, 1991) και δ. Του Urlich Michels, Άτλας της Μουσικής, τομ. ΙΙ (Ιστορικό μέρος. Από το Μπαρόκ ως σήμερα), Αθήνα: Φίλιππος Νάκας, 1995. 2. Γραπτή εργασία για μια όπερα στο τέλος του εξαμήνου (έκταση εργασίας 10-12 σελίδες). Η εργασία θα πρέπει να ακολουθεί τους κανόνες της μεθοδολογίας της έρευνας (διάλογος με τις πηγές, υποσημειώσεις, βιβλιογραφία κ.λ.π.) 3. Α. Προφορική παρουσίαση μιάς όπερας από το ρεπερτόριο του 17 ου αιώνα και του 18 ου αιώνα. Για την επιλογή της όπερας δεν παίζει ρόλο το αν έχει ήδη παρουσιαστεί και συζητηθεί στα πλαίσια των σεμιναρίων του μαθήματος. Η διάρκεια της κάθε παρουσίασης είναι 20 λεπτά. Οι προφορικές παρουσιάσεις θα πραγματοποιηθούν στην εξεταστική περίοδο (70% της βαθμολογίας). Β. Δεκάλεπτη προφορική παρουσίαση/παρέμβαση στα πλαίσια των μαθημάτων που μπορεί να αφορά ένα ευρύ φάσμα ερευνητικών ερωτημάτων ή θεμάτων από την ύλη του μαθήματος (π.χ. ερμηνεία (φωνή, ορχήστρα), μουσικό στιλ, θέματα κοινωνιολογικά 3
(παραστάσεις, κοινό), συμβολικά/ερμηνείες κ.ο.κ.). Οι παρεμβάσεις θα έχουν σχέση με την ύλη του σεμιναρίου όπου θα παρουσιάζονται. Εναλλακτικά, μπορείτε να δημιουργήσετε μια ομάδα 2-3 ατόμων και να κάνετε πληρέστερη παρουσίαση ενός θέματος (π.χ. μιας όπερας) με 10λεπτη συνεισφορά του κάθε μέλους της ομάδας. Οι ομαδικές παρουσιάσεις θα πραγματοποιηθούν στο τελευταίο σεμινάριο του μαθήματος. Οι 10λεπτες παρουσιάσεις, είτε ατομικές είτε ομαδικές, θα γίνονται σε συνενόηση με τη διδάσκουσα (30% της βαθμολογίας). Οι παρουσιάσεις αυτές δεν είναι υποχρεωτικές αλλά υπολογίζονται ως 3 μονάδες στη βαθμολογία (με άριστα το 10). Αν επιλέξετε να μην τις κάνετε, τότε το μέγιστο της βαθμολογίας σας, με βάση την προφορική παρουσίαση μιας όπερας, θα είναι το επτά (7). Χρονοδιαγράμματα: Οι δηλώσεις για τον τρόπο που επιθυμείτε να εξεταστείτε θα γίνουν έως τα τέλη Νοεμβρίου. Οι 20λεπτες προφορικές παρουσιάσεις θα πραγματοποιηθούν στην εξεταστική περίοδο του χειμερινού εξαμήνου. Οι γραπτές εξετάσεις θα δοθούν στην εξεταστική περίοδο του χειμερινού εξαμήνου. Η γραπτή εργασία θα δοθεί έως το τέλος της εξεταστικής περιόδου του χειμερινού εξαμήνου. Για τις 10λεπτες προφορικές παρουσιάσεις θα γίνεται συνενόηση με τη διδάσκουσα μία εβδομάδα τουλάχιστον πριν την παρουσίαση. Τέλος, οι ομαδικές παρουσιάσεις θα πραγματοποιηθούν στο τελευταίο σεμινάριο του μαθήματος. Συνοπτική περιγραφή των σεμιναρίων 1. Εισαγωγή (1 σεμινάριο) 2. Η μουσική μπαρόκ-γενικές τάσεις. Η όπερα μπαρόκ-γενικές τάσεις. 4
Η όπερα μπαρόκ στην Ιταλία (απαρχές, η πρώτη όπερα του Πέρι). Μοντεβέρντι (Ορφέας, Στέψη της Ποπαίας). (2 σεμινάρια) 3. Η όπερα μπαρόκ στη Γαλλία-γενικές τάσεις. Είδη σκηνικής μουσικής. Ζαν- Μπατιστ Λυλί κ.ο.κ. Τραγωδία με μουσική, όπερα-μπαλέτο. (2 σεμινάρια) 4. Η όπερα μπαρόκ στην Αγγλία-γενικές τάσεις. Πέρσελ. (1 σεμινάριο) 5. Όψιμο μπαρόκ-γενικές τάσεις στην όπερα. Χαίντελ. (1 σεμινάριο) 6. Από το όψιμο μπαρόκ στον κλασικισμό. Ο πόλεμος των Μπουφώνων. Γκλουκ (Βιένη). (1 σεμινάριο). 7. Η κλασική μουσική-γενικές τάσεις. Η κλασική όπερα-γενικές τάσεις. (1 σεμινάριο) 8. Σοβαρή όπερα (Μεταστάζιο). Κωμική όπερα. Μότσαρτ. (3 σεμινάρια) 9. Ομαδικές παρουσιάσεις φοιτητών. (1 σεμινάριο) Σύνολο: 13 σεμινάρια ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΥΛΗ: Ιστορία της όπερας, 17 Ος -18 Ος αιώνας 1. Σημειώσεις διδάσκουσας: Ιστορία της όπερας, 17 ος -18 ος αι. (71 σσ) Α. Η μπαρόκ περίοδος στη μουσική Β. Η κλασική περίοδος στη μουσική Γ. Συμβουλευτικές σημειώσεις για την ανάγνωση μερών του διδακτικού βιβλίου του Μάμαλη για τον 17 ο αι. και σχετικών μερών των άλλων δύο βιβλίων. 2. Από το διδακτικό σας βιβλίο του Νικόλαου Μάμαλη, Η ιστορία της όπερας στην Ευρώπη κατά τον 17 ο αιώνα, Αθήνα: εκδόσεις Gutenberg, 2011: -Ο Κλαούντιο Μοντεβέρντι και η κληρονομιά της όψιμης Αναγέννησης, 76-83. -Τα κέντρα της όπερας στην Ιταλία, 100-101. 5
-Από το αυλικό μπαλέτο στην τραγωδία με μουσική: Ζαν-Μπατίστ Λυλί, 256-297. Η ανάγνωση αυτού του μέρους θα γίνει με βάση τις σημειώσεις της διδάσκουσας για τη γαλλική όπερα. -Η όπερα την περίοδο της Παλινόρθωσης στην Αγγλία, 359-399, κυρίως το μέρος για τον Χένρι Πέρσελ, 385-399. Η ανάγνωση αυτού του μέρους θα γίνει με βάση τις σημειώσεις της διδάσκουσας για την αγγλική όπερα. 3. Από τον Joseph Machlis, Η απόλαυση της μουσικής, Αθήνα: εκδόσεις Fagotto, 1991): Α. Η μπαρόκ όπερα, σσ. 145-155 (χωρίς τους οδηγούς ακρόασης) Β. Αλλαγές στην όπερα, σ.191. Γ. Η κλασική όπερα, σσ. 250-251. 4. Από τον Urlich Michels, Άτλας της Μουσικής, τομ. ΙΙ (Ιστορικό μέρος. Από το Μπαρόκ ως σήμερα), Αθήνα: Φίλιππος Νάκας, 1995: Α. Κλασικισμός/Όπερα Ι/opera seria, σ.373. Β. Κλασικισμός/Όπερα ΙΙ και ΙΙΙ/opera buffa, σσ.375, 377. Γ. Κλασικισμός/Όπερα ΙV και V/Γαλλία, σσ.379, 381 (χωρίς την «επαναστατική όπερα»). Δ. Κλασικισμός/Όπερα VΙ και VII/Γερμανία, σσ.383, 385. 6