Μεγάλοι Εξερευνητές και Ταξιδιώτες Από την Αρχαιότητα έως την Εποχή μας Μία εργασία των: Ευγενία Γιαννοπούλου Μαρία-Γεωργία Κλάδη Νίκου Τσιρογιάννη Δημήτρη Χριστοφή
Αρχαιότητα Στην προ Χριστού εποχή, οι γνώσεις των ανθρώπων όσο αφορά την γεωγραφία ήταν αρκετά περιορισμένες σε τοπικό επίπεδο. Για αυτό το λόγο, μερικοί γενναίοι Έλληνες και Καρχηδόνιοι ανέλαβαν να ταξιδέψουν σε περιοχές ανεξερεύνητες και αχαρτογράφητες, με απώτερο σκοπό να ενισχύσουν το εμπόριο του κράτους. Πυθέας: Ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης έζησε στα μέσα του 4 ου αιώνα π.χ. και πραγματοποίησε ένα από τα πιο τολμηρά ταξίδια της εποχής του. Διασχίζοντας τα παράλια της Γαλλίας έφτασε στην Μεγάλη Βρετανία, για την περίμετρο της οποίας υπολόγισε τιμή που διαφέρει κατά 2,5% από την πραγματική. Εκεί επισκέφτηκε την Κορνουάλη, σημαντικό τόπο εξόρυξης κασσίτερου. Ύστερα, έφτασε σε ένα τόπο που ονομάζει Θούλη, ένα μέρος που θεωρείται πως είναι η Ισλανδία, τα Νησιά Φερόε ή οι ακτές της Νορβηγίας. Στη συνέχεια ο Πυθέας ταξίδεψε στη Βόρεια Θάλασσα και πιθανώς και στη Βαλτική. Νέαρχος: Ο Νέαρχος ήταν ο επικεφαλής του στόλου του Μ. Αλεξάνδρου στην εκστρατεία του κατά των Περσών. Όταν ο Αλέξανδρος αποφάσισε να επιστρέψει πίσω, έδωσε διαταγή στον Νέαρχο να τον ακολουθήσει κατά μήκος των ακτών του αραβικού κόλπου και να χαρτογραφήσει την γύρω περιοχή. Έτσι, ο Νέαρχος διέσχισε τον ποταμό Ινδό, χαρτογράφησε τα παράλια του σημερινού Πακιστάν και έκανε τον περίπλου της αραβικής χερσονήσου και του περσικού κόλπου. Μεγασθένης: Στην υπηρεσία των Σελευκιδών, ο Μεγασθένης υπήρξε, πέρα από εξερευνητής, διπλωμάτης, ιστορικός και γεωγράφος. Περιηγήθηκε στην ινδική ενδοχώρα, και για 10 χρόνια ήταν πρέσβης στο βασίλειο του Σαντραγκούπτα Μαουρύα. Εκεί κατέγραψε την ιστορία και την θρησκεία των Ινδών, παραλληλίζοντας τους Ινδούς θεούς με τους Έλληνες. Χάννων: Ο Χάννων ο Περιηγητής ήταν Καρχηδόνιος εξερευνητής του 5 ου και 6 ου αιώνα π.χ. Με 60 πλοία ξεκίνησε από την Καρχηδόνα, πέρασε από τα στενά του Γιβραλτάρ και έκανε τον περίπλου της δυτικής Αφρικής. Εκεί ίδρυσε αποικίες και εμπορικούς σταθμούς, ενώ κατέγραψε τους ιθαγενείς λαούς καθώς και ζώα όπως γορίλες.
Η Εποχή των Ανακαλύψεων Με την επονομαζόμενη Εποχή των Ανακαλύψεων άλλαξε ο ρους της Ιστορίας του ανθρώπινου πολιτισμού. Εκείνη την περίοδο ανάμεσα στον 15 ο και 17 ο αιώνα μ.χ., ανακαλύφθηκαν νέες ήπειροι και οι πολιτισμοί τους, οι νέες χώρες αποικίστηκαν και οι ιθαγενείς εξοντώθηκαν, ενώ ταυτόχρονα ο πολιτικός χάρτης της Ευρώπης άλλαξε. Χώρες με πρόσβαση στον Ατλαντικό ήκμασαν(ισπανία, Πορτογαλία, Γαλλία, Αγγλία, Ολλανδία), ενώ οι μεσογειακές δυνάμεις παρήκμασαν(βενετία, Βυζάντιο, Γένοβα). Ερίκος ο Κόκκινος και Λέιφ Έρικσον: Ο Ερίκος και ο γιός του, Λέιφ Έρικσον, ήταν πρόδρομοι των μεγάλων εξερευνητών. Ο Ερίκος ξεκίνησε από τις ακτές της Νορβηγίας και πλέοντας δυτικά ανακάλυψε την Ισλανδία και την Γροιλανδία, τις οποίες ονόμασε και αποίκησε. Ύστερα ο Λέιφ, ξεκινώντας από την Ισλανδία, πέρασε την Γροιλανδία και αποβιβάστηκε στις ακτές της Β. Αμερικής. Έτσι, έγινε ο πρώτος Ευρωπαίος που έφτασε στην Αμερική, σχεδόν μισό αιώνα πριν από τον Κολόμβο. Παρόλο που ανακάλυψε νέα ήπειρο το νέο δεν διαδόθηκε καθόλου, αφού οι προσπάθειες ίδρυσης οικισμών ήταν αποτυχημένες.
Βαρθολομαίος Ντίαζ: Ο Βαρθολομαίος Ντιάζ, πεπειραμένος και αξιόπιστος πλοίαρχος, επιφορτίστηκε από τον βασιλιά της Πορτογαλίας Ιωάννη Β να εξερευνήσει τις ακτές της Αφρικής, νότια του κόλπου της Γουινέας. Ξεκίνησε από τη Λισσαβόνα το 1487 έχοντας σαφείς εντολές: έπρεπε να πλεύσει όσο το δυνατόν πιο μακριά από τις γνωστές περιοχές, με σκοπό να βρει το νοτιότερο άκρο της αφρικανικής ηπείρου. Πράγματι, ο στολίσκος του Ντιάζ, μετά από ταξίδι τριών μηνών, πέρασε το νοτιότερο σημείο στο οποίο είχαν φτάσει μέχρι τότε Πορτογάλοι εξερευνητές και μπήκε σε αχαρτογράφητα νερά. Παραπλέοντας τις ακτές της νότιας Αφρικής, ο Ντιάζ εντόπισε ένα μεγάλο ακρωτήριο, με βράχους από γρανίτη. Εκεί αποβιβάστηκε για να σημαδέψει αυτό που είχε εκλάβει ως το νοτιότερο άκρο της Αφρικής. Ονόμασε την ανακάλυψή του Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Φτάνοντας στην Πορτογαλία, στο τέλος του 1488, ύστερα από 16 μήνες ταξιδιού, έγινε δεκτός ως ήρωας. Ο δρόμος προς τις Ινδίες ήταν πια ανοιχτός. Βάσκο ντα Γκάμα: Ο Βάσκο ντα Γκάμα ήταν Πορτογάλος θαλασσοπόρος, ο οποίος πρώτος συνέδεσε θαλάσσια την Ευρώπη με την Ινδία πραγματοποιώντας τον περίπλου της Αφρικής. Το 1497 με εντολή του Ιωάννη Β και με την βοήθεια του Βαρθολομαίου Ντίαζ, πραγματοποίησε τον περίπλου της Αφρικής. Επέστρεψε το 1499, έχοντας συνάψει σημαντικές εμπορικές συνθήκες με τους Ινδούς ηγεμόνες και αποικίζοντας τη Μοζαμβίκη και το Καλικούτ.
Πέντρο Αλβαρέζ Κα αρχηγός ναυτικής επιχείρησης σε αναζήτηση νέας θαλάσσιας οδού προς τις Ινδίες για την ανάπτυξη του εμπορίου, αμέσως μετά το εγχείρημα του Βάσκο ντα Γκάμα. Με την βοήθεια του Ντίαζ, ο Καμπράλ κινήθηκε προς την Αφρική, αλλά θέλοντας να αποφύγει ρεύματα και ανέμους ανοίχτηκε προς τα δυτικά. Έτσι, έφτασε στην Βραζιλία άθελά του, αν και κατάλαβε πως βρίσκεται σε νέα ήπειρο. Γύρισε έπειτα στην Πορτογαλία, όπου ανέφερε στον βασιλιά του την ύπαρξη της νέας αυτής γης. Πάντως κατάφερε να φτάσει στην Ινδία μερικά χρόνια αργότερα. Μάρκο Πόλο: Ήταν αμπράλ: Άλλος ένας Πορτογάλος, που το 1500 ανέλαβε Γενοβέζος έμπορος, ο οποίος μαζί με τον πατέρα του Νικολό και τον θείο του Μαφέο, έζησε για 24 χρόνια στην Κίνα. Για να φτάσει στην Κίνα και να γυρίσει πίσω διένυσε 24000 χιλιόμετρα στην Ασία. Όταν έφτασε στην Κίνα, εντυπωσιάστηκε από τον πρωτόγνωρο για αυτόν πολιτισμό, ο πατέρας του και ο θείος του είχαν ξαναπάει, και άρχισε να συγγράφει το βιβλίο του, <<Τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο>>. Εκεί κατέγραψε τις περιπέτειες του και τον πολιτισμό των Κινέζων. Το ταξίδι του ενέπνευσε τον Κολόμβο. Χριστόφορος Κολό όμβος: Δουλεύοντας για το Ισπανικό Βασίλειο, ο Γενοβέζος αυτός εξερευνητής ανακάλυψε άθελά του την ήπειρο της Αμερικής. Θέλοντας να βρει καινούργιο δρόμο για την Ινδία και πεπεισμένος πως η γη είναι σφαιρική, έπλευσε προς τα δυτικά στις 3 Αυγούστου 1492. Πραγματοποίησε τέσσερα ταξίδια, ανακαλύπτοντας για την βασίλισσα Ισαβέλλα την Κούβα, τις Μπαχάμες, το Πουέρτο Ρίκο, την Ισπανιόλα, τις ακτές του Μεξικού και της Βενεζουέλας καθώς και πολλά άλλα νησιά. Νόμιζε για όλη του τη ζωή πως βρήκε μια άλλη περιοχή της Ινδίας, αλλά ο Αμέρικο Βεσπούτσι απέδειξε πως η νέα αυτή γη ήταν μια νέα ήπειρος, η οποία πήρε το όνομά του. Πάντως, πέρα από τα θετικά των ανακαλύψεων στην ενίσχυση της οικονομίας, ακολούθησαν αρνητικές επιπτώσεις, όπως η εξαφάνιση και υποδούλωση των Ινδιάνων από τους Ισπανούς και τους Πορτογάλους, με μπροστάρηδες τους Πιζάρο και Κορτές.
Φερδινάνδος Μαγγ γελάνος: Θεωρείται από πολλούς ως ο πιο τολμηρός ταξιδιώτης όλων των εποχών. Γεννημένος το 1480 στην Πορτογαλία, φανέρωσε τον περιπετειώδη χαρακτήραα του από μικρός. Το 1505 ταξίδεψε στην Ινδία, το 1506 στη Μοζαμβίκη και το 1511 στη Μαλαισία. Στις 20 Σεπτεμβρίου 1529 ξεκίνησε για λογαριασμό των Ισπανώνν μαζί με 5 πλοία και 280 άντρες για τον περίπλου της γης. Πέρασε το νότιο άκρο της Αμερικής και διέσχισε βορειοδυτικά τον Ειρηνικό(αν είχε κινηθεί εντελώς δυτικά θα έφτανε στην Αυστραλία) και μετά από τρία χρόνια, στις 8 Σεπτεμβρίου 1522 ο περίπλους της γης ολοκληρώθηκε. Ο Μαγγελάνος δολοφονήθηκε κατά την διάρκεια του ταξιδιού το 1521 στις Φιλιππίνες, ενώ από τα 5 πλοία και τους 280 άντρες, επέστρεψαν μόνο ένα καράβι με 18 άντρες, μεταξύ των οποίων ο δεύτερος καπετάνιος του Μαγγελάνου, Χουάν Σεμπαστιάν Ελκάνο.
Νεότερη Εποχή Από τον 18 ο αιώνα και έπειτα, ο άνθρωπος έσπρωξε τον εαυτό του στο όριο των δυνατοτήτων του. Εξερεύνησε μέρη που κανείς ποτέ δεν φανταζότανν ότι υπήρχαν ή έστω ότι θα περιηγηθούν σε αυτά άνθρωποι. Από τα δάση του Κονγκό και τα νησιά του Ειρηνικού, στους δύο Πόλους και το διάστημα. Ντέιβιντ Λιβινγκστόουν και Χένρι Στάνλεϋ: Ο Ντέιβιντ Λιβινγκστόουν ήταν Σκωτσέζος γεωγράφος και ιεραπόστολος, ο οποίος εξερεύνησε ένα μεγάλο μέρος της άγνωστης τότε Κ. Αφρικής. Η συνεισφορά του στην γεωγραφία είναι ανεκτίμητη, αφού βρήκε τις πηγές του Νείλου στην λίμνη Βικτώρια, ανακάλυψε την λίμνη Μαλάουι και χαρτογράφησε τον ποταμό Ζαμβέζη και την λίμνη Τανγκανίκα. Ο Στάνλεϋ ήταν Ουαλός εξερευνητής, στον οποίο ανάθεσαν να βρει τον Λιβινγκστόουν. Ο Στάνλεϋ βρήκε επιτυχώς τον άνθρωπο που έψαχνε, και μαζί διέσχισαν τον ποταμό Κονγκό και κατέκτησαν την ομώνυμη περιοχή για το Βασιλιά Λεοπόλδο του Βελγίου. Τζέιμς Κουκ: Ήταν Άγγλος εξερευνητής, θαλασσοπόρος, χαρτογράφος και καπετάνιος του βρετανικού βασιλικού ναυτικού. Ο Κουκ έκανε τρία εξερευνητικά ταξίδια για λογαριασμό της Μεγάλης Βρετανίας και έπλευσε δύο φορές τον γύρο του κόσμου. Ήταν επίσης ο πρώτος που σταμάτησε το σκορβούτο ρυθμίζοντας τη δίαιτα του πληρώματός του με την προληπτική λήψη κίτρου και ξινολάχανου. Ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που έφτασε στην ανατολική ακτή της Αυστραλίας, ανακάλυψε και έκανε τον περίπλου της Νέας Ζηλανδίας και ανακάλυψε την Χαβάη και έπλευσε τις ακτές του δυτικού Καναδά. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους θαλασσοπόρους παγκοσμίως.
Ρόαλντ Αμούδσεν: Ήταν Νορβηγός εξερευνητής των πολικών περιοχών και από τους πιο παράτολμους εξερευνητές όλων τω εποχών. Οδήγησε την πρώτη αποστολή που διέσχισε τον Αρκτικό ωκεανό, ένα ταξίδι που διήρκησε τρία χρόνια (1903-1906). Το 1911, σε μία αποστολή που διήρκησε 99 μήνες ο Αμούδσεν και άλλα πέντε άτομα έγιναν οι πρώτοι άνθρωποι που έφτασαν στο Νότιο Πόλο. Η μεγάλη εμπειρία του Αμούδσεν, η προσεκτική προετοιμασία και η χρήση των καλύτερων σκύλων έλξης ελκήθρου απέδωσαν. Επέστρεψε στη Νορβηγία το 1912. Το 1926 πήρε μέρος στην πρώτη επιβεβαιωμένη αποστολή στον Βόρειο Πόλο και εξαφανίστηκε το 1928 στον Αρκτικό Κύκλο. Γιούρι Γκαγκάριν και Απόλλων 11: Ο Γιούρι Γκαγκάριν ήταν Σοβιετικός κοσμοναύτης που, στις 12 Απριλίου του 1961, έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα και μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη. Το Σοβιετικό Επιτελείο τον προήγαγε, όσο ήταν στο διάστημα, σε Ταγματάρχη - για την περίπτωση που δεν γυρνούσε και έγινε ήρωας στην Σοβιετική Ένωση. Το 1969 το πλήρωμα του Απόλλων 11 έκανε πραγματικότητα ένα από τα πιο τρελά όνειρα του ανθρώπου. Στις 16 Ιουλίου εκτοξευτήκαν από τη Φλόριντα και στις 21 Ιουλίου προσσεληνώθηκαν ο Νηλ Άρμστρονγκ με τον Μπαζ Όλντριν και έτσι έγιναν οι πρώτοι άνθρωποι πάτησαν το πόδι τους στη Σελήνη. Ο Μάικλ Κόλινς αν και πήρε μέρος στην αποστολή, έμεινε στον πύραυλο και δεν πάτησε στη Σελήνη.