Τα Παλιά Καφενεία του χωριού µου Τα καφενεία ήταν τόπος συγκέντρωσης όλων των ανδρών του χωριού, οι εργαζόµενοι µετά τη δουλειά τους, και οι ηλικιωµένοι οι συνταξιούχοι και γενικά οι χασοµέρηδες όλη την ηµέρα. Έπιαναν θέση οι νεώτεροι στις καρέκλες γύρω από τα µικρά τραπεζάκια, και οι γεροντότεροι στους καναπέδες, για να µάθουν τα ευχάριστα η τα δυσάρεστα νέα της ηµέρας, να συναντήσουν τους φίλους τους, να κάνουν απολογισµό των εργασιών της ηµέρας, να ανταλλάξουν απόψεις για τα τρέχοντα θέµατα πολιτικά κοινωνικά και άλλα. Από τα καφενεία περνούσε κάθε βράδυ ο πρόεδρος του χωριού για να συναντήσει τους δηµότες, ο παπάς του χωριού για να συναντήσει αυτούς που δεν έβλεπε στην εκκλησία, οι χωροφύλακες για να είναι πάντα µέσα στα πράγµατα, ο αγροφύλακας για να ακούσει τις καταγγελίες για τις αγροτικές ζηµιές, ο γεωπόνος για να συµβουλεύσει για τις καλλιέργειες, οι γαιοκτήµονες του χωριού να κλείσουν εργάτες για την εποµένη ηµέρα η να προβούν σε πληρωµές, ο επιστάτης των µεταλλείων µε τα βιβλία του για να σηµειώσει τις βάρδιες των εργατών, ο βουλευτής του νοµού για να µοιράσει υποσχέσεις που ποτέ δεν θα πραγµατοποιήσει.
Στα καφενεία συναντούσε κανείς αυτούς που τα ήξεραν όλα και έπαιρναν θέση σε κάθε συζήτηση, τους κουτσοµπόληδες που είχαν τα αυτιά τους ανοιχτά και αναµετέδιδαν κάθε είδηση ή φήµη, τους ήσυχους που καθόντουσαν στις άκρες και παρακολουθούσαν το κάθε τι κουνώντας το κεφάλι τους, καθώς και τους χαζούς του χωριού που όλοι τους πείραζαν για να περνάνε την ώρα τους. Μέσα στα σύννεφα καπνού των τσιγάρων ανέβαζαν και κατέβαζαν κυβερνήσεις, εκεί γινόντουσαν συνήθως τα προξενιά, εκεί καταδικαζόντουσαν η αθωωνόντουσαν οι χωριανοί για παραπτώµατα που έκαναν η δεν έκαναν, εκεί γινόταν ο σχολιασµός των καυγάδων των ζευγαριών, τα παραπατήµατα των συζύγων, και γενικά εκεί λεγόταν οτιδήποτε από το πιο σοβαρό ή αστείο έως το πιο αληθινό ή ψεύτικο. Τα καφενεία τα κατέτασσαν σε αυτά που προσέφεραν τον καλύτερο καφέ ή τους καλύτερους ουζοµεζέδες, σε αυτά που προσέφεραν περισσότερη ή λιγότερη ησυχία, σε αυτά που προσέλκυαν πελατεία κάτω ή άνω των 25 ετών, στα καφενεία που σύχναζαν δεξιοί κεντρώοι ή αριστεροί. Οι πελάτες των καφενείων παράγγελναν τον καφέ ή το ούζο τους, γκρίνιαζαν πολλές φορές για τον καφέ που δεν είχε καϊµάκι ή γιατί ήταν γλυκός αντί µέτριος, για τον µεζέ του ούζου όταν δεν τους ικανοποιούσε ποιοτικά η ποσοτικά. Ο καφετζής πάντα ανεχόταν τις ιδιοτροπίες του κάθε πελάτη και ζητούσε συγνώµη για κάθε κατηγόρια που του καταλόγιζαν δίκαιη ή άδικη, τηρώντας τον κανόνα ο πελάτης έχει πάντα δίκιο. Συνήθως οι πελάτες το καφέ τους τον συνόδευαν µε µία παρτίδα τάβλι, η µε µία παρτίδα πρέφας σκαµπιλιού ή ξερής. Γύρω από το κάθε τραπέζι που παιζόταν ένα παιχνίδι συγκεντρωνόντουσαν πολλοί θεατές και ο καθένας τους είχε κάτι να παρατηρήσει για τα σφάλµατα ή τις ζαβολιές των παικτών. Την παραµονή της πρωτοχρονιάς τα καφενεία µετατρεπόντουσαν για ένα βράδυ σε µικρά καζίνα όπου άλλοι έπαιζαν τριανταµία άλλοι πλακάκια και πόκα, και οι πιο σκληροί ζάρια. Αρκετές φορές από ασήµαντες αιτίες, άναβαν τα αίµατα µικροί καυγάδες, και οι δυνατές φωνές που ακουγόντουσαν µάζευαν το κόσµο από τους γύρω δρόµους που έτρεχε εκεί για να µάθει τι
συνέβη. Ποιοι και γιατί µαλώνουνε, και για να πάρει το µέρος του ενός ή του άλλου. Τα καφενεία µέχρι την εποχή του 1970 ήταν χώρος αποκλεισµένος από τις γυναίκες, το καθένα ένα µικρό Άγιο όρος. Πολλές φορές λειτουργούσαν και σαν ταβέρνες, όταν γινόντουσαν σε αυτά τα πανηγύρια του χωριού, οι γάµοι, οι αρραβώνες, και γενικά όλες οι κοινωνικές εκδηλώσεις των χωριανών. Κάθε καφενείο είχε το δικό του τύπο, ανάλογα µε την προσωπικότητα και την αύρα του ιδιοκτήτη του. Όλα τους διέθεταν πάνω κάτω την ίδια επίπλωση. Μικρά ξύλινα ή µεταλλικά τραπεζάκια, ξύλινες καρέκλες µε ψαθί, δερµάτινοι καναπέδες κολλητά στους τοίχους. Στη µέση του κάθε καφενείου υπήρχε πάντα η ξυλόσοµπα µε τα µεταλλικά πουριά, πηγή θέρµανσης τον χειµώνα και όχι µόνο. Πολλές φορές στην σόµπα ψηνόντουσαν κάστανα ρεβίθια, αλλά και σουπιές χταπόδια και όστρακα. Στο κέντρο της οροφής κρεµόταν ένα µεγάλο λουξ που φώτιζε το καφενείο τα βράδια. Στο βάθος υπήρχε µια υποτυπώδης κουζίνα που περιλάµβανε ένα νεροχύτη µε παροχή νερού, ράφια στον τοίχο γεµάτα µε ποτήρια µικρά και µεγάλα, πιάτα και κουπάκια, καραφάκια ούζου και κονιάκ, µπύρες και λικέρ. Ένα µικρό υπερυψωµένο τζάκι χρησίµευε για το ψήσιµο των καφέδων και των τσαγιών. Ένα πολύ ωραίο ορειχάλκινο δοχείο (γκιούµι) υπήρχε στο τζάκι για το ζέσταµα του νερού, ένα τσαγιερό για το τσάι ή το φασκόµηλο, καφετιέρα και ζαχαριέρα, µπρίκια ορειχάλκινα µε µακρύ χέρι (τσεσβέδες), και ένα µικρό ξύλινο εργαλείο για το ανακάτεµα του καφέ. Στο τζάκι έκαιγε πυρήνα (χόβολη) που έκανε τον καφέ νόστιµο. Στο βάθος συνήθως υπήρχε ένα ξύλινο ψυγείο πάγου µε τις πορτοκαλάδες τις λεµονάδες και τις γκαζόζες. Χώρισµα του κυρίως καφενείου µε την κουζίνα ήταν ένας πάγκος ξύλινος ο λεγόµενος µπουφές (τεσγιάκι), µε δίσκους επάνω για το σερβίρισµα των ποτών, µία σιδερένια κανάτα νερού, δύο µεγάλα µπουκάλια µε ούζο και κονιάκ, γυάλες µε γλυκά κουταλιού, βύσσινο κεράσι και µαστίχα, και µία γυάλα µε λουκούµια. Στον τοίχο πάνω από τον πάγκο υπήρχε µια ξύλινη κατασκευή µε µικρά χωρίσµατα που φυλαγόντουσαν οι τράπουλες µε τα παιγνιόχαρτα, πλάκες και κονδύλια από γραφίτη. Ο µπουφές του καφενείου είχε και δύο συρτάρια που ο καφετζής έβαζε τις εισπράξεις του, και τα τεφτέρια µε τα επί πιστώσει (βερεσέδια). Στους τοίχους του κάθε καφενείου συνήθως υπήρχαν καθρέπτες, πολλές φορές µε φωτογραφίες στηριγµένες στις κορνίζες
τους, πινακίδες µε απαγορεύσεις, όπως απαγορεύεται το πτύει απαγορεύεται το σπάσιµο. Τον διάκοσµο των τοίχων συµπλήρωναν πόστερ µε απεικόνιση ιστορικών γεγονότων, από την επανάσταση του 1821, µέχρι σήµερα, φωτογραφίες παλαιών και νέων πολιτικών, και πάντα ένα µεγάλο κάδρο µε την φωτογραφεία των προγόνων του καφεπώλη. Έτσι θυµάµαι τα καφενεία του χωριού µου, που σιγά σιγά χάνουν το χρώµα τους στο βάθος του χρόνου, όπως και τόσα άλλα πράγµατα. Θεόφιλος Πατσάς
Όνοµα αρχείου: ΚΑΦΕΝΕΙΑ Κατάλογος: C:\1 DATA\AA-SYLLOGOS\Κ Ε Ι Μ Ε Ν Α\ΚΕΙΜΕΝΑ WORD\ΠΑΤΣΑΣ Πρότυπο: C:\Users\Θεοφιλος Πατσας\AppData\Roaming\Microsoft\Templates\Normal.dotm Τίτλος: Τα παλιά τα χρόνια, πριν εµφανιστεί η τηλεόραση, το καφενείο ήταν ο τόπος όπου συγκεντρωνόταν οι κάτοικοι του χωριού ή της πόλ Θέµα: Συντάκτης: ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΠΑΤΣΑΣ Λέξεις - κλειδιά: Σχόλια: Ηµεροµηνία δηµιουργίας: 25/12/2009 1:43:00 µµ Αριθµός αλλαγής: 7 Τελευταία αποθήκευση: 5/2/2014 2:22:00 µµ Τελευταία αποθήκευση από: Θεοφιλος Πατσας Συνολικός χρόνος επεξεργασίας: 3 Λεπτά Τελευταία εκτύπωση: 5/2/2014 2:23:00 µµ Στοιχεία εγγράφου όπως καταγράφηκαν την τελευταία φορά που εκτυπώθηκε πλήρως Αριθµός σελίδων: 4 Αριθµός λέξεων: 948 (περίπου) Αριθµός χαρακτήρων: 5.125 (περίπου)