ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων Rue des Petits Carmes 6 1000 Bruxelles Τηλ. : 00 32 2 545 55 06 Φαξ : 00 32 2 545 55 08 Email : ecocom-brussels@mfa.gr ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ Βρυξέλλες, 20/11/2014 Α.Π. Φ. 3070 / 452 ΠΡΟΣ : Ως Πίνακας Αποδεκτών KOIN : Ε.Δ.: Υπουργείο Εξωτερικών Γραφείο κ. Γ.Γ. ΔΟΣ & ΑΣ Γραφείο κ. Β Γενικού Διευθυντού Α1, Β1, Β4, Β8 Διευθύνσεις Πρεσβεία Βρυξελλών ΜΑ Βρυξελλών Γραφείο Τύπου Γραφείο Ε.Ο.Τ. Γραφείο Ναυτ. Ακολούθου ΘΕΜΑ: Ενημερωτικό Δελτίο Οικονομικών και Επιχειρηματικών Ειδήσεων Βελγίου Γραφείου Ο.Ε.Υ. Βρυξελλών Σας διαβιβάζουμε συνημμένα, σε ηλεκτρονική μορφή, το υπ αριθ. 74 ενημερωτικό δελτίο οικονομικών και επιχειρηματικών ειδήσεων από το Βέλγιο που εκπόνησε το Γραφείο μας, για την περίοδο 11 έως 20 Νοεμβρίου 2014. Ο Προϊστάμενος Παντελής Γκάσιος Σύμβουλος ΟΕΥ Α' Συνημ.: 1 αρχείο Σελίδα 1 από 1 ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ
ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Διεύθυνση: Rue des Petits Carmes 6, B-1000, Bruxelles Τηλέφωνο: +322-5455506, Fax: +322-5455508, e-mail: ecocom-brussels@mfa.gr ΔΕΛΤΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ αριθ. 74 11/11-20/11/2014 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ 1. Εκτιμήσεις Ευρ. Επιτροπής για πτώση του βελγικού ρυθμού αποταμίευσης σελ. 2 2. Βραχυπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος δανεισμός βελγικού δημοσίου σελ. 2 3. Δημοσιονομικά μέτρα εξοικονόμησης στις βελγικές περιφέρειες σελ. 3 4. Οι βελγικές περιφέρειες επιβάλλουν πολιτική λιτότητας στην ομοσπονδιακή Υπηρεσία Εξωτερικού Εμπορίου σελ. 5 5. Το Βέλγιο υποβάλλει λίστα επενδυτικών σχεδίων στην Ευρ. Επιτροπή σελ. 6 6. Χρηματιστήριο Βρυξελλών, επιχειρηματικές ειδήσεις σελ. 6 7. Υποβάθμιση προοπτικής βελγικού αξιόχρεου από τον οίκο αξιολόγησης Fitch σελ. 8 1
1. Εκτιμήσεις Ευρ. Επιτροπής για πτώση του βελγικού ρυθμού αποταμίευσης Στα μέσα Νοεμβρίου ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε σε πρόσφατες εκτιμήσεις της Ευρ. Επιτροπής (της 4 ης Νοεμβρίου) σχετικά με αναμενόμενη πτώση του ρυθμού αποταμίευσης των βελγικών νοικοκυριών σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο κατά το προσεχές έτος. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Επιτροπής, ο βελγικός ρυθμός αποταμίευσης θα πέσει το 2015 στο επίπεδο του 13,3%, κατερχόμενος κάτω του μέσου όρου των χωρών της ευρωζώνης. Σημειωτέον ότι ιστορικά το Βέλγιο διαθέτει έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς αποταμίευσης στην Ευρώπη, ο οποίος πλησίαζε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 το 17%, ενώ στην συνέχεια και μέσα σε μία δεκαπενταετία, με εξαίρεση την περίοδο κορύφωσης της διεθνούς οικονομικής κρίσης, αποκλιμακώθηκε σημαντικά, φθάνοντας το επίπεδο του 13,5% το 2013. Για φέτος, ο ρυθμός αποταμίευσης των βελγικών νοικοκυριών εκτιμάται σε 13,4%, με την περαιτέρω πτωτική τάση να εξακολουθεί και κατά το προσεχές έτος. Σύμφωνα με Βέλγους οικονομικούς αναλυτές, η κύρια αιτία για την διαχρονική πτώση του βελγικού ρυθμού αποταμίευσης έγκειται κυρίως στο γεγονός ότι το διαθέσιμο εισόδημα δεν αυξάνεται ή αυξάνεται ελάχιστα- καθώς και ότι η αύξηση του γενικού επιπέδου των μισθών κινείται σε μέτρια επίπεδα και δεν υπάρχει αξιόλογη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Ως δευτερεύουσα αιτία, οι οικονομικοί αναλυτές αναφέρουν το εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο των επιτοκίων που προσφέρουν οι τράπεζες, καθώς επίσης και στην μείωση της αβεβαιότητας και της ανησυχίας του μέσου καταναλωτή για ενδεχόμενες αρνητικές μελλοντικές μακροοικονομικές εξελίξεις. Σύμφωνα με τους αναλυτές, σε μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, η άνοδος του επιπέδου καταναλωτικής εμπιστοσύνης είναι εκείνη που προκαλεί την πτώση του ρυθμού αποταμίευσης. Μία άλλη παράμετρος που εξηγεί την πτωτική πορεία του αποταμιευτικού ρυθμού στο Βέλγιο είναι η γήρανση του πληθυσμού. Ο βελγικός οικονομικός Τύπος σημείωσε ότι ο ορισμός της αποταμίευσης στα στοιχεία της Ευρ. Επιτροπής είναι αρκετά ευρύς, όπως και στα αντίστοιχα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας του Βελγίου (BNB), και περιλαμβάνει, πέραν των καθαρών αποταμιεύσεων σε τραπεζικούς λογαριασμούς, και τις επενδυτικές τοποθετήσεις ιδιωτικών κεφαλαίων σε χρεόγραφα, όπως σε μετοχές και ομόλογα, καθώς επίσης και τις δαπάνες κατασκευής και ανακαίνισης κατοικιών. Κατά τις εκτιμήσεις της Ευρ. Επιτροπής, ενώ ο βελγικός ρυθμός αποταμίευσης ακολουθεί πτωτική πορεία, ο αντίστοιχος μέσος ρυθμός αποταμίευσης στην ευρωζώνη εμφανίζει αυξητικές τάσεις, περνώντας από ένα κατώτατο όριο της τάξεως του 13% το 2012 στο 13,1% το 2013, στο 13,2% φέτος και στο 13,3% -κατ εκτίμηση- το 2015 και το 2016. Σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές, η ανοδική πορεία του δείκτη αποταμίευσης στην ευρωζώνη αντικατοπτρίζει την αναμενόμενη από τους πολίτες ορισμένων κρατών μελών επιβολή πρόσθετων μέτρων δημοσιονομικών εξοικονομήσεων από τις κυβερνήσεις τους. 2. Βραχυπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος δανεισμός βελγικού δημοσίου Σύμφωνα με την βελγική Υπηρεσία Διαχείρισης Χρέους (Agence Belge de la Dette), στις 11 Νοεμβρίου το βελγικό κράτος άντλησε 1,795 δις. από την έκδοση και διάθεση εντόκων γραμματίων τρίμηνης και δωδεκάμηνης διάρκειας. Σημειωτέον ότι τα επιτόκια των γραμματίων τρίμηνης διάρκειας έφθασαν εκ νέου σε ιστορικά χαμηλά αρνητικά επίπεδα. Συγκεκριμένα, διατέθηκαν έντοκα γραμμάτια τρίμηνης διάρκειας από τα οποία αντλήθηκαν 520 εκατ. με μέσο επιτόκιο -0,099% (ακριβώς το ίδιο όπως και κατά την έκδοση της 4 ης Νοεμβρίου) 1 και δωδεκάμηνης διάρκειας από τα οποία αντλήθηκαν 1,275 δις. με μέσο επιτόκιο -0,023% (έναντι επιτοκίου -0,042% κατά την έκδοση του Οκτωβρίου και -0,045% σε εκείνην του Σεπτεμβρίου, που είχε αποτελέσει ιστορικά αρνητικό χαμηλό 1 Βλ. σχετικό άρθρο 7 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 73. 2
επίπεδο 2 ). H ζήτηση τίτλων τρίμηνης διάρκειας υπερέβη την προσφορά κατά 2,93 φορές, ενώ εκείνη τίτλων δωδεκάμηνης διάρκειας υπερέβη την προσφορά κατά 1,44 φορές. Σύμφωνα επίσης με στοιχεία της Υπηρεσίας Διαχείρισης Χρέους, στις 17 Νοεμβρίου το βελγικό δημόσιο πραγματοποίησε την τελευταία του για φέτος έκδοση και διάθεση κρατικών ομολόγων, αντλώντας συνολικά 2 δις.. Συγκεκριμένα, αντλήθηκαν 870 εκατ. από την διάθεση ομολόγων πενταετούς διάρκειας με μέσο επιτόκιο 0,196% και 1,13 δις. από την διάθεση ομολόγων δεκαετούς διάρκειας με μέσο επιτόκιο 1,055%. Σύμφωνα με την Υπηρεσία, τα συνολικά αντληθέντα κονδύλια από την διάθεση κρατικών ομολόγων φέτος ανήλθαν σε 31,659 δις., έναντι στόχου 30 δις. που είχε τεθεί στις αρχές του έτους (ήτοι κατά 5,53% υψηλότερα). Η Υπηρεσία σημειώνει ότι η συνολική φετινή προσπάθεια δημόσιου δανεισμού του βελγικού κράτους (δια της διάθεσης κάθε μορφής τίτλων) έχει αποφέρει μέχρι στιγμής πλεόνασμα 400 εκατ., το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για να προχρηματοδοτηθεί το πρόγραμμα δημόσιου δανεισμού του 2015. 3. Δημοσιονομικά μέτρα εξοικονόμησης στις βελγικές περιφέρειες Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε αρκετά εκτεταμένα στα μέσα Νοεμβρίου στα συγκεκριμενοποιούμενα σταδιακά δημοσιονομικά μέτρα που πρόκειται να λάβουν οι τρεις περιφερειακές κυβερνήσεις της χώρας. Η ιδιαίτερη εν λόγω αναφορά του οικονομικού Τύπου στα μέτρα δημοσιονομικής εξοικονόμησης των βελγικών περιφερειών ήρθε ως απόρροια των εξαιρετικά «σφικτών» σχεδίων προϋπολογισμών των τριών περιφερειακών κυβερνήσεων, οι οποίες μάλιστα στο πλαίσιο της υλοποιούμενης 6 ης Μεταρρύθμισης του Κράτους αντλούν πολλές πρόσθετες αρμοδιότητες είσπραξης φόρων. Σύμφωνα με τον οικονομικό Τύπο, οι περιφερειακές κυβερνήσεις, τώρα που συγκεκριμενοποιούνται και οριστικοποιούνται 2 Βλ. σχετικό άρθρο 7 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 68. τα μέτρα δημοσιονομικών εξοικονομήσεων, λαμβάνουν και πρόσθετα, νέα μέτρα, ορισμένα από τα οποία δεν περιλαμβάνονταν στις εξαγγελίες τους που ακολούθησαν την επίτευξη συμφωνιών σχηματισμού κυβερνήσεων σε περιφερειακό επίπεδο. Όσον αφορά την Βαλλονία, ο οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε σε πληθώρα δημοσιονομικών μέτρων, μεταξύ των οποίων η ουσιαστική μείωση των ισχυουσών φοροαπαλλαγών για τις δαπάνες που σχετίζονται με την χρήση κοινωνικών υπηρεσιών διευκόλυνσης των νοικοκυριών ( titres-services ) 3 από το 2016 με εκτιμώμενο ύψος εξοικονομήσεων στα 50 εκατ., η κατάργηση των φοροαπαλλαγών για την χρήση ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων από το 2015, καθώς και η καθιέρωση περιβαλλοντικής φορολογικής επιβάρυνσης για τα εταιρικά οχήματα με βάση το επίπεδο εκπομπών τους διοξειδίου του άνθρακα, επίσης από το 2015, με εκτιμώμενο ύψος κρατικών εσόδων μεταξύ 2 και 3 εκατ. το 2015. Επίσης, στα μέτρα περιλαμβάνεται η μείωση από το 2015 του μεγέθους των χορηγούμενων φοροαπαλλαγών κύριας 4 κατοικίας ( bonus logement ) σε συντελεστή 40% (από συντελεστή 45% που ισχύει μέχρι σήμερα). Η μείωση των φοροαπαλλαγών για την κύρια κατοικία αναμένεται να αποφέρει στην κυβέρνηση της περιφέρειας πρόσθετα κονδύλια ύψους 5 εκατ. το 2015. Αναφορά γίνεται επίσης σε σειρά άλλων φορολογικών μέτρων, όπως επί των επενδύσεων σε αγορές νέου εξοπλισμού από τις επιχειρήσεις (από 1.1.2015) 5, επί της δέσμευσης και χρήσης υδάτινων πόρων (με εκτιμώμενο ύψος εσόδων στα 19,5 εκατ. ), επί των κεραιών και πυλώνων των εταιρειών τηλεπικοινωνιών (με εκτιμώμενο ύψος 3 Πρόκειται για υπηρεσίες επιβοηθητικές των βελγικών νοικοκυριών, αλλά και μεταφοράς ατόμων μειωμένης κινητικής ικανότητας, για την χρήση και αμοιβή των οποίων το βελγικό κράτος χορηγεί φορολογικές εκπτώσεις. 4 Βλ. και παλαιότερες σχετικές αναφορές μας σε άρθρο 5 και υποσημείωση 6 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 63. 5 Μέτρο του οποίου η ανακοίνωση έχει προκαλέσει οξύτατες αρνητικές αντιδράσεις από τους εκπροσώπους των εργοδοτικών ενώσεων της Βαλλονίας. 3
εσόδων στα 21 εκατ. το 2015), καθώς και στην καθιέρωση πρόσθετου φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων (προς αντικατάσταση αντίστοιχου καταργούμενου σε ομοσπονδιακό επίπεδο). Όπως συνοψίζει ο βελγικός οικονομικός Τύπος, η περιφέρεια της Βαλλονίας καλείται να εξοικονομήσει κονδύλια συνολικού ύψους 650 εκατ. το 2015, εν μέρει δια της χρονικής μετάθεσης της υλοποίησης δημοσίων επενδύσεων ύψους 340 εκατ., με τα υπόλοιπα κονδύλια ύψους 310 εκατ. να πρόκειται να αντληθούν από διάφορα δημοσιονομικά μέτρα 6. Στις 13.11 η περιφερειακή κυβέρνηση κατέθεσε στο τοπικό κοινοβούλιο το σχετικό εκτελεστικό του προϋπολογισμού νομοσχέδιο, το οποίο ενσωματώνει τα ανωτέρω περιγραφέντα δημοσιονομικά μέτρα. Ο βελγικός οικονομικός Τύπος ανέφερε εξάλλου ότι στις 13 Νοεμβρίου, η περιφερειακή κυβέρνηση της Βαλλονίας επικύρωσε το καταστατικό της Υπηρεσίας για την Επιχειρηματικότητα και την Καινοτομία της Βαλλονίας (Agence de l Entreprise et de l Innovation), η οποία θα παίζει ρόλο onestop-shop για την σύσταση, την εκκίνηση λειτουργίας και την στήριξη επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων στην περιφέρεια. Η νέα υπηρεσία, η οποία προήλθε από την ενοποίηση δύο παλαιότερων υπηρεσιών της περιφέρειας, διαθέτει προϋπολογισμό ύψους 12 εκατ. και στοχεύει στην πλέον αποτελεσματική στήριξη της επιχειρηματικής ανάπτυξης, καθώς και της τεχνολογικής ανάπτυξης ιδιαίτερα σε καινοτόμους κλάδους, όπως της τεχνολογίας πληροφορικής, στην περιφέρεια της Βαλλονίας, ενώ πρόκειται επίσης να ασχοληθεί με την τεχνική επεξεργασία των προτεραιοτήτων του 3 ου αναπτυξιακού Σχεδίου Marshall της περιφέρειας (με τίτλο Plan Marshall 3.0 ), το οποίο θα ακολουθήσει το τρέχον, που φέρει τίτλο PM2.Vert ) 7. Οι βασικές προτεραιότητες του νέου αναπτυξιακού προγράμματος της Βαλλονίας έχουν ήδη προσδιοριστεί από τον 6 Βλ. και σχετική αναφορά μας σε άρθρο 8 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 70. 7 Βλ. και παλαιότερες σχετικές αναφορές μας σε άρθρα 8 και 2, ενημερωτικών δελτίων 22 και 32, αντιστοίχως. κυβερνητικό συνασπισμό της περιφέρειας (PS-cdH). Όσον αφορά την Φλάνδρα, ο οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε στον ουσιαστικό περιορισμό των φοροαπαλλαγών κύριας κατοικίας ( bonus logement ), στην απαλοιφή διαφόρων φορολογικών ελαφρύνσεων, καθώς επίσης και σε μειώσεις οικογενειακών επιδομάτων. Ιδιαίτερα όσον αφορά την φοροαπαλλαγή της κύριας κατοικίας, η περιφέρεια της Φλάνδρας πρόκειται να εφαρμόσει από το 2015 χαμηλότερο συντελεστή με βάση τον οποίο υπολογίζεται η εν λόγω φορολογική έκπτωση επί του στεγαστικού δανείου (ύψους 40%), αλλά και να ελαττώσει σημαντικά το ύψος της βάσης υπολογισμού της φορολογικής έκπτωσης. Πάντως, όπως υπογράμμισε ο οικονομικός Τύπος, παρά τον δραστικό περιορισμό των φοροαπαλλαγών στα ακίνητα, που έχει προκαλέσει ένα κύμα νέων συμβολαίων αγοράς κατοικιών προκειμένου οι νέοι ιδιοκτήτες να επωφεληθούν του τωρινού ισχύοντος μέχρι το τέλος του 2014- ευνοϊκότερου καθεστώτος φοροαπαλλαγών (βλ. και κατωτέρω σχετικές επισημάνσεις μας), η περιφέρεια της Φλάνδρας παραμένει ανταγωνιστική σε σύγκριση με τις υπόλοιπες δύο βελγικές περιφέρειες όσον αφορά το καθεστώς της για τα ακίνητα, καθώς εφαρμόζει χαμηλότερο συντελεστή τελών εγγραφής ακινήτων, ύψους 10%, έναντι 12,5% που εφαρμόζουν οι περιφέρειες Βαλλονίας και Βρυξελλών. Όπως σημείωσε ο οικονομικός Τύπος, το καθεστώς των φοροαπαλλαγών κύριας κατοικίας πρόκειται από του χρόνου να καταστεί περισσότερο ελκυστικό στις Βρυξέλλες, όπου θα εξακολουθήσει να εφαρμόζεται ο ισχύων υψηλότερος συντελεστής υπολογισμού της φοροαπαλλαγής, ύψους 45%. Ο οικονομικός Τύπος σημείωσε επίσης ότι η κυβέρνηση της περιφέρειας των Βρυξελλών ετοιμάζεται να προβεί σε ευρείας κλίμακας φορολογική μεταρρύθμιση μέχρι το έτος 2017, με κεντρικό στόχο την μετατόπιση φορολογικού βάρους από την μισθωτή εργασία προς την ιδιοκτησία ακινήτων. Ο βελγικός οικονομικός Τύπος παρέθεσε επιπρόσθετα σειρά μέτρων περικοπών στις 4
τρεις βελγικές περιφέρειες, τα οποία αναμένεται να πλήξουν τα εισοδήματα των πολιτών. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε σε προσωρινό πάγωμα και αναθεώρηση του συστήματος πριμοδότησης των ανακαινίσεων κατοικιών στην Βαλλονία και κατάργησή του στην Φλάνδρα, καθώς και σε απαλοιφή της φορολογικής έκπτωσης για επενδύσεις σε συστήματα ασφάλειας των κατοικιών τόσο στην Φλάνδρα όσο και στην Βαλλονία. Σύμφωνα με στοιχεία της επαγγελματικής ένωσης Πιστώσεων ( Union Professionnelle du Crédit UPC) που δημοσίευσε ο βελγικός οικονομικός Τύπος, εν όψει των διαφόρων μεταβολών που θα σημειωθούν στα καθεστώτα φοροαπαλλαγών και φορολογικών εκπτώσεων στις βελγικές περιφέρειες, έχει πρόσφατα σημειωθεί εκρηκτική αύξηση στην ζήτηση ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων, η οποία έφθασε το 88% τον μήνα Οκτώβριο (έναντι του αντίστοιχου περσινού μήνα) όσον αφορά τον αριθμό σχετικών αιτήσεων και το 81% όσον αφορά τα αιτούμενα ποσά. Αύξηση σημείωσαν εξάλλου τόσο ο αριθμός όσο και τα ποσά των χορηγηθέντων στεγαστικών δανείων τον Οκτώβριο, κατά 19% και 17% αντίστοιχα, τάση που σύμφωνα με την UPC αναμένεται να συνεχιστεί και κορυφωθεί μέχρι τα τέλη του τρέχοντος έτους. 4. Οι βελγικές περιφέρειες επιβάλλουν πολιτική λιτότητας στην ομοσπονδιακή Υπηρεσία Εξωτερικού Εμπορίου Σύμφωνα με τον βελγικό οικονομικό Τύπο, την πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης της περιφέρειας της Φλάνδρας να περικόψει κατά το ήμισυ την επιχορήγησή της προς την ομοσπονδιακή Υπηρεσία Εξωτερικού Εμπορίου ακολούθησαν και οι υπόλοιπες δύο βελγικές περιφέρειες, της Βαλλονίας και των Βρυξελλών. Όπως έχουμε ήδη επισημάνει σε προηγούμενο δελτίο 8, κατόπιν πολιτικών πιέσεων της κυβέρνησης της Φλάνδρας, η οποία αποτελεί τον κυριότερο μετά το ομοσπονδιακό κράτος- χρηματοδότη της Υπηρεσίας Εξωτερικού Εμπορίου- ο αριθμός των ομοσπονδιακών επιχειρηματικών 8 Βλ. σχετική επισήμανσή μας σε άρθρο 6 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 71. αποστολών πρόκειται να περιοριστεί σε μόλις δύο ετησίως, έναντι τεσσάρων που πραγματοποιούνται μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες που προέρχονται από κυβερνητικές πηγές των περιφερειών της Βαλλονίας και των Βρυξελλών, η μείωση του αριθμού των ομοσπονδιακών αποστολών και η συνακόλουθη περικοπή της περιφερειακής επιχορήγησης της Φλάνδρας προς την Υπηρεσία δεν βρίσκουν σύμφωνες τις δύο έτερες περιφερειακές κυβερνήσεις, ωστόσο αυτές είναι υποχρεωμένες να προχωρήσουν επίσης σε περικοπές με βάση το σχετικό ισχύον σύστημα κατανομής, αλλά και εξαιτίας των εφαρμοζόμενων πολιτικών δημοσιονομικών εξοικονομήσεων. Οι κυβερνητικές πηγές της Βαλλονίας και των Βρυξελλών κατηγορούν μάλιστα την Φλάνδρα ότι προχώρησε σε περικοπές της επιχορήγησής της προς την Υπηρεσία, πέραν εκείνων που σχετίζονται με το κόστος των καταργούμενων ομοσπονδιακών επιχειρηματικών αποστολών (ύψους περίπου 300 χιλ. ), χαρακτηρίζοντας τις εν λόγω περικοπές δυνητικά επιζήμιες για τις βελγικές επιχειρήσεις. Κατά τον οικονομικό Τύπο, ήδη οι υπεύθυνοι της ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Εξωτερικού Εμπορίου αναζητούν λύσεις προκειμένου να μπορέσουν να χρηματοδοτηθούν οι λειτουργικές της ανάγκες, εξετάζοντας μεταξύ άλλων την μείωση του απασχολούμενου προσωπικού δια της μεταφοράς ορισμένων υπαλλήλων στις περιφέρειες. Όπως σημείωσε ο οικονομικός Τύπος, τα έσοδα της ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Εξωτερικού Εμπορίου απαρτίζονται κατά μεγάλο μέρος από δημόσιες επιχορηγήσεις. Το έτος 2013, το σύνολο των επιχορηγήσεων προς την Υπηρεσία ανήλθε σε 5,29 εκατ., εκ των οποίων 2,72 εκατ. προήλθαν από ομοσπονδιακή επιχορήγηση, 1,6 εκατ. από επιχορήγηση της περιφέρειας της Φλάνδρας, 734 χιλ. από την κυβέρνηση της Βαλλονίας και 233,8 χιλ. από την κυβέρνηση των Βρυξελλών. Όπως επισήμανε ο οικονομικός Τύπος, με βάση τις προαναφερθείσες πληροφορίες, η ετήσια επιχορήγηση της Φλάνδρας προς την Υπηρεσία θα ανέρχεται στο εξής σε περίπου 5
800 χιλ., η δε συνολική επιχορήγηση της Βαλλονίας και των Βρυξελλών σε πλησίον των 500 χιλ.. 5. Το Βέλγιο υποβάλλει λίστα επενδυτικών σχεδίων στην Ευρ. Επιτροπή Σύμφωνα με τον βελγικό οικονομικό Τύπο, στις 14 Νοεμβρίου η βελγική κυβέρνηση ενέβασε στην Ευρ. Επιτροπή κατάλογο αναπτυξιακών επενδυτικών έργων για την περίοδο 2015-2017, στο πλαίσιο της εκπόνησης πλάνου, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για την χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων μείζονος σημασίας στην προσεχή τριετία, με συνολικά κονδύλια ύψους 300 δις. 9. Σύμφωνα με πηγές της FEB (η βελγική Ομοσπονδία Βιομηχανιών και Επιχειρήσεων), αρκετά επενδυτικά σχέδια της βελγικής ιδιωτικής πρωτοβουλίας περιλαμβάνονται στον εν λόγω κατάλογο, κυρίως στους τομείς ενέργειας, μεταφορών και τεχνολογίας πληροφορικής, ενώ το ομοσπονδιακό κράτος επικέντρωσε την προσοχή του σε επενδυτικά σχέδια στην πυρηνική έρευνα για ιατρικές χρήσεις και τις μεταφορές (μεταξύ των οποίων και το πολυετές πλάνο επενδύσεων των βελγικών σιδηροδρόμων). Ο κύριος όγκος των προτεινόμενων προς ευρωπαϊκή ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων από βελγικής πλευράς προέρχεται, με βάση τα οικονομικά δημοσιεύματα, από τις 3 βελγικές περιφέρειες, με το κύριο βάρος των προτεραιοτήτων τους να πέφτει σε μεγάλα έργα υποδομών (ανακατασκευών και επεκτάσεων οδικών και ποτάμιων δικτύων, συνδέσεων με μεγάλους μεταφορικούς άξονες, ανάπτυξης υποδομών υγείας και πόλων ανάπτυξης καινοτομίας). Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν στον βελγικό οικονομικό Τύπο, η περιφέρεια της Βαλλονίας υπέβαλε στην Ευρ. Επιτροπή 29 επενδυτικά σχέδια συνολικού προϋπολογισμού 8,5 δις. -εκ των οποίων τα 3,6 δις. αφορούν έργα υλοποιήσιμα εντός της τριετίας 2015-2017- η δε περιφέρεια της Φλάνδρας υπέβαλε 28 επενδυτικά σχέδια συνολικού ύψους προϋπολογισμού 23,9 δις. -εκ των οποίων 9 Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του νέου προέδρου της Ευρ. Επιτροπής, Jean-Claude Juncker. τα 12,3 δις. αφορούν έργα υλοποιήσιμα εντός της τριετίας 2015-2017. Σύμφωνα με τα οικονομικά δημοσιεύματα, από πλευράς Φλάνδρας, τα μεγαλύτερα επενδυτικά σχέδια που προτάθηκαν για συγχρηματοδότηση από την Ε.Ε. αφορούν την κατασκευή υπεράκτιων (offshore) αιολικών πάρκων και του περιφερειακού δακτυλίου της Αμβέρσας, καθώς επίσης και τα έργα κατασκευής και εκσυγχρονισμού νοσοκομείων, τα οποία και απαιτούν το μεγαλύτερο ύψος κοινοτικής χρηματοδότησης σε βραχυπρόθεσμο χρονικό ορίζοντας (μέχρι τα τέλη του 2017). Το μεγαλύτερο μέρος των επενδυτικών σχεδίων που υποβλήθηκαν από φλαμανδικής πλευράς είναι είτε ιδιωτικά ή συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (PPP), συνολικού ύψους 11 δις. για την τριετία 2015-2017, ενώ μικρό μόνον μέρος αφορά σχέδια δημοσίων επενδύσεων (ύψους 1,3 δις. για την τριετία). Σύμφωνα με τον βελγικό οικονομικό Τύπο, η κυβέρνηση της περιφέρειας της Φλάνδρας ασκεί πιέσεις (lobbying) προς την Ευρ. Επιτροπή προκειμένου οι προγραμματιζόμενες δημόσιες επενδύσεις της σε υποδομές να παρακάμψουν το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς για τον υπολογισμό των εθνικών λογαριασμών (SEC 2010) και να μην εγγράφονται στην περίμετρο του φλαμανδικού δημοσίου χρέους. Κατά δημοσιογραφικές πηγές, προς την ίδια ακριβώς κατεύθυνση ετοιμάζεται να κινηθεί και η κυβέρνηση της περιφέρειας της Βαλλονίας. Τέλος, ο βελγικός οικονομικός Τύπος ανέφερε ότι η περιφέρεια των Βρυξελλών κατέθεσε 27 συνολικά επενδυτικά σχέδια, που αφορούν κυρίως επεκτάσεις μεταφορικών υποδομών, χωρίς ωστόσο περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τους προϋπολογισμούς αυτών των επενδύσεων. 6. Χρηματιστήριο Βρυξελλών, επιχειρηματικές ειδήσεις Η εβδομάδα 10-14 Νοεμβρίου έκλεισε με τον δείκτη BEL 20 του Χρηματιστηρίου Βρυξελλών να βρίσκεται στις 3.162,45 μονάδες, έχοντας σημειώσει μικρή εβδομαδιαία άνοδο της τάξεως του 0,57%. Κατά τον βελγικό οικονομικό Τύπο, ο βελγικός δείκτης φάνηκε όπως και άλλοι ευρωπαϊκοί δείκτες- ενισχυμένος κατά την εν 6
λόγω εβδομάδα, κυρίως εξαιτίας της ανακοίνωσης θετικών τριμηνιαίων οικονομικών αποτελεσμάτων από πολλές επιχειρήσεις. Στην περίπτωση του δείκτη BEL 20, σύμφωνα με τον βελγικό οικονομικό Τύπο, κύρια αιτία της ανόδου του υπήρξαν τα εξαιρετικά αποτελέσματα του τραπεζικού ομίλου KBC (βλ. και κατωτέρω στο παρόν άρθρο), που οδήγησαν τον τίτλο της σε εβδομαδιαία άνοδο της τάξεως του 4,42%. Αξιόλογη άνοδο σε εβδομαδιαία βάση σημείωσε επίσης η αξία των μετοχών των εταιρειών Colruyt (+4,1%), Bekaert (+3,9%), Delhaize (+3,7%) και Belgacom (+3,15%), ενώ σημαντικότερη πτώση σημείωσε η αξία των μετοχών των εταιρειών UCB (-5,06%), Telenet (-2,9%) και GDF Suez (-0,86%). Ο οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε επίσης στην σημαντική άνοδο της μετοχής της εταιρείας Nyrstar (εκτός δείκτη BEL 20, μεγάλης μεταλλευτικής εταιρείας ειδικευμένης στα μεταλλεύματα ψευδαργύρου, +6,19%, εξαιτίας αύξησης της συμμετοχής της ολλανδικής Trafigura στο μετοχικό της κεφάλαιο, με μερίδιο 15,3%). Στις 18 Νοεμβρίου, ο δείκτης BEL 20 πέρασε ελαφρά και πάλι το κατώφλι των 3.200 μονάδων, σημειώνοντας ημερήσια άνοδο 0,95% και κλείνοντας στις 3.200,01 μονάδες και την επομένη έφθασε τις 3.211,01 μονάδες. Σύμφωνα με οικονομικά δημοσιεύματα, στο διάστημα μέσων Οκτωβρίου με μέσα Νοεμβρίου οι αξίες των μετοχών που απαρτίζουν τον δείκτη BEL 20 παρουσίασαν μέση άνοδο της τάξεως του 6% στο σύνολό τους, με μεγαλύτερες ανόδους των μετοχών των Belgacom (+14,5%), Colruyt (+12,5%) και Delhaize (+11,6%). Το δυναμικό ανόδου του δείκτη κατά το προσεχές δωδεκάμηνο ανέρχεται σε 5,6% με 10 μετοχές να εμφανίζουν προοπτικές μεγέθυνσης άνω του 10% και την μετοχή της Belgacom να εμφανίζεται ως ο πλέον «ακριβός» τίτλος του δείκτη BEL20, διαθέτοντας μία πριμοδότηση της τάξεως του 18% σε σχέση με την διάμεση τιμή στόχο της. Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε στις 14 Νοεμβρίου στην εξαγορά της βελγικής θυγατρικής της ελβετικής τράπεζας UBS, UBS Belgium, από την βελγική ιδιωτική τράπεζα Puilaetco Dewaay (private bankers), η οποία επιτρέπει στην τελευταία να εισέλθει μεταξύ των τριών κορυφαίων ιδιωτικών τραπεζών του Βελγίου (μετά τις Degroof και Delen), με το σύνολο του ενεργητικού της να ξεπερνά τα 10 δις., το προσωπικό της να ανέρχεται σε 260 εργαζόμενους και το πελατολόγιό της να αριθμεί 10.000 άτομα. Η εν λόγω εξαγορά, που αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του πρώτου εξαμήνου του 2015, εντάσσεται σύμφωνα με την διοίκηση της Puilaetco στην στρατηγική επέκτασης της τράπεζας, η οποία εμπίπτει στον σχεδιασμό του μεγάλου καταρινού μετόχου της (Precision Capital), καθώς και στην στρατηγική αποεπένδυσης από ορισμένες μη κύριες- αγορές που ακολουθείται από την ελβετική τράπεζα UBS. Η σκοπούμενη συγχώνευση των δικτύων των δύο τραπεζών στο Βέλγιο εκτιμάται ότι θα ενισχύσει την παρουσία της Puilaetco στις τοπικές χρηματοπιστωτικές αγορές της Αμβέρσας και της Γάνδης. Όπως επίσης ανέφερε ο βελγικός οικονομικός Τύπος, τα τριμηνιαία οικονομικά αποτελέσματα του φλαμανδικού τραπεζικού ομίλου KBC, τα οποία δημοσιοποιήθηκαν στις 13.11, υπήρξαν εξαιρετικά ικανοποιητικά, και η διοίκηση της τράπεζας έκανε μνεία σε εύρωστα οικονομικά αποτελέσματα για πρώτη φορά έπειτα από οκτώ χρόνια. Συγκεκριμένα, οι εγχώριες τραπεζικές δραστηριότητες της KBC απέφεραν συνολικά κέρδη 384 εκατ., ενώ οι δραστηριότητές της στην τσεχική αγορά απέφεραν επίσης κέρδη 130 εκατ., και το τμήμα της τράπεζας που ενοποιεί τις υπόλοιπες αγορές του εξωτερικού (Ουγγαρία, Σλοβακία, Βουλγαρία και Ιρλανδία) επανήλθε σε κερδοφόρα αποτελέσματα της τάξεως των 27 εκατ., έπειτα από πολλές ζημιογόνες τριμηνιαίες χρήσεις, κυρίως λόγω αρνητικών εξελίξεων στις αγορές Ιρλανδίας και Ουγγαρίας. Επίσης κερδοφόρος υπήρξε και η ασφαλιστική δραστηριότητα της KBC, με κέρδη της τάξεως των 86 εκατ. στο τρίτο τρίμηνο του 2014. Η αναλογία λειτουργικού κόστους προς έσοδα ανέρχεται σε 59% από τις αρχές του τρέχοντος έτους, ενώ το επίπεδο ρευστότητας του τραπεζικού ομίλου σε 13,7%. Η διοίκηση της KBC έκρινε το τρίτο τρίμηνο ως εξαιρετικό από πλευράς αποτελεσμάτων, ιδιαίτερα υπό τις παρούσες 7
συνθήκες χαμηλών επιτοκίων. Ο οικονομικός Τύπος υπογραμμίζει ότι κατά το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους η τράπεζα πραγματοποίησε τις τελευταίες της αποεπενδύσεις στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού πλάνου αναδιάρθρωσής της, ήτοι την οριστικοποίηση της πώλησης της KBC Bank Deutschland, την απαλλαγή από τα δύο τελευταία πακέτα δομημένων ομολόγων (CDΟ) που διατηρούσε στο χαρτοφυλάκιό της και την οριστική εγκατάλειψη της θυγατρικής της Banque Diamantaire Anversoise. Σύμφωνα με ενδείξεις της διοίκησης της KBC που δημοσίευσε ο οικονομικός Τύπος, η τράπεζα προτίθεται να αποπληρώσει το εναπομείναν χρέος της προς την περιφέρεια της Φλάνδρας, ύψους 2 δις., το αργότερο μέχρι τα τέλη του 2017, τρία χρόνια νωρίτερα από ότι προβλεπόταν στο ευρωπαϊκό πλάνο αναδιάρθρωσης της KBC 10. Σημειωτέον ότι στις 18 Νοεμβρίου έληξε η πενταετής περίοδος κατά την οποία η τράπεζα υπόκειτο σε περιορισμούς που της είχαν επιβληθεί από την Ευρ. Επιτροπή (λ.χ. πραγματοποίησης εξαγορών) στο πλαίσιο του προγράμματος αναδιάρθρωσής της. Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε στα μέσα Νοεμβρίου στην αναθεώρηση προς τα κάτω σε μεταξύ 3,1 και 3,5 δις. - των προοπτικών κερδοφορίας του γαλλικού ενεργειακού κολοσσού GDF Suez, μητρικού ομίλου του μεγαλύτερου ενεργειακού παρόχου του Βελγίου, Electrabel, εξαιτίας κυρίως της προσωρινής αλλά συνεχιζόμενης- αναστολής λειτουργίας τριών πυρηνικών αντιδραστήρων στο Βέλγιο, συγκεκριμένα των Tihange 2 και Doel 3 και 4 11. Ήδη, κατά το πρώτο εννεάμηνο του τρέχοντος έτους, το ακαθάριστο λειτουργικό κέρδος της GDF Suez έχει σημειώσει πτώση κατά 15% και τα καθαρά της κέρδη κατά 17%. Με την ευκαιρία αυτή, ο βελγικός οικονομικός Τύπος σημείωσε ότι κατά την Electrabel, η επανεκκίνηση των πυρηνικών αντιδραστήρων Doel 3 και Tihange 2 10 Βλ. και σχετικές επισημάνσεις μας σε άρθρο 6 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 70. 11 Οι δύο πρώτοι αντιδραστήρες έχουν αναστείλει την λειτουργία τους από τον Μάρτιο, ο δε τελευταίος από τον Αύγουστο τρέχοντος έτους. Βλ. και σχετικές αναφορές μας σε άρθρα 3 και 5, ενημερωτικών δελτίων 58 και 65, αντιστοίχως. εκτιμάται ότι θα λάβει χώρα στις αρχές Απριλίου του 2015, υπό την αίρεση φυσικά της έγκρισης της ομοσπονδιακής υπηρεσίας πυρηνικού ελέγχου (Agence Fédérale de Contrôle Nucléaire), η οποία θα διενεργήσει εν τω μεταξύ τα απαραίτητα τεστ ασφαλείας. Τέλος, η επανεκκίνηση του αντιδραστήρα Doel 4 εκτιμάται ότι θα λάβει χώρα προς τα τέλη του τρέχοντος έτους. Η Electrabel ανακοίνωσε επίσης την εκκίνηση διαβουλεύσεων με τη νέα ομοσπονδιακή κυβέρνηση αναφορικά με την σκοπούμενη χρονική παράταση της λειτουργίας των πυρηνικών αντιδραστήρων Doel 1 και 2 12, καθώς και με την αναθεώρηση του καθεστώτος φορολόγησης των κερδών από την χρήση πυρηνικής ενέργειας 13. 7. Υποβάθμιση προοπτικής βελγικού αξιόχρεου από τον οίκο αξιολόγησης Fitch Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε στην από 14 Νοεμβρίου υποβάθμιση της προοπτικής του αξιόχρεου του Βελγίου από τον διεθνή οίκο αξιολόγησης Fitch, από σταθερή σε αρνητική. Ο διεθνής οίκος διατήρησε πάντως την αξιολόγησή του για την πιστοληπτική ικανότητα του Βελγίου στο επίπεδο του AA. Σύμφωνα με τα οικονομικά δημοσιεύματα, οι βασικές αιτίες της εν λόγω υποβάθμισης της προοπτικής από την Fitch υπήρξαν το υψηλότερο του αναμενομένου δημοσιονομικό έλλειμμα και το επίσης υψηλότατο και δυσμενώς εξελισσόμενο επίπεδο του βελγικού δημοσίου χρέους, καθώς και η αργότερη της αναμενόμενης πορεία απομείωσης του ελλείμματος και του χρέους, αλλά και η χρονική μετάθεση της επίτευξης δημοσιονομικής ισορροπίας από το 2016 στο 2018. Η είδηση της αρνητικής προοπτικής του βελγικού αξιόχρεου από την Fitch χαρακτηρίζεται από τον Τύπο αρνητική για τη νέα ομοσπονδιακή κυβέρνηση Michel. Πάντως, η Fitch επισήμανε στην σχετική αναφορά της τον θετικό χαρακτήρα των αποφάσεων που έχουν ληφθεί από την 12 Βλ. και σχετικές επισημάνσεις μας σε άρθρο 10 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 70. 13 Βλ. και σχετικές αναφορές μας σε άρθρα 3 και 5 ενημερωτικών δελτίων 58 και 62, αντιστοίχως. 8
κυβέρνηση Michel για υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στην οικονομία και στο συνταξιοδοτικό σύστημα, καθώς και για δραστική μείωση των δημοσίων δαπανών. 9
ΠΗΓΕΣ: 1. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, European Economic Forecast, Autumn 2014, 4.11.2014, δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 2. Βελγική Υπηρεσία Διαχείρισης Χρέους (Agence Belge de la Dette), δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 3. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 4. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 5. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 6. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, Χρηματιστήριο Βρυξελλών 7. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 10