1 ΕΠΙΚΗΔΕΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΖΗΝΟΖΗ Αξιοσέβαστε Πρόεδρε, Δημήτρη Ζηνόζη Ως Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών και για λογαριασμό τόσο του Διοικητικού Συμβουλίου όσο και όλων των συναδέλφων (εν ενεργεία και συνταξιούχων), που συγκεντρώθηκαν σήμερα εδώ, αλλά και Προέδρων και συναδέλφων άλλων συλλόγων, αλλά και για όσους Προέδρους άλλων συλλόγων και συναδέλφους τόσο του δικού μας Συλλόγου όσο και των λοιπών Συλλόγων, που δεν μπόρεσαν να παραβρεθούν, νοιώθω το μέγα χρέος να σας αποχαιρετίσω στο τελευταίο αυτό ταξίδι σας, λέγοντας λίγες κουβέντες για τη νομική σας ταυτότητα, προς επήκοον όλων. Κατ αρχήν να σας αναγνώσω τη Δήλωση που μου απέστειλε ο Πρόεδρος του Δ.Σ. Αθηνών και Πρόεδρος της Ολομέλειας κ. Γιάννης Αδαμόπουλος με το άκουσμα του θανάτου του εκλιπόντος. «Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών εκφράζει τη βαθύτατη θλίψη του για την απώλεια του συναδέλφου Δημήτριου Ζηνόζη, διαπρεπούς νομικού επίτιμου Προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών. Ασχολούμενος κατεξοχήν με το αστικό δίκαιο και αφοσιωμένος όσο ελάχιστοι στην προώθηση των δικαιωμάτων των Δικηγόρων τόσο στο πλαίσιο του Συλλόγου του όσο και στο πλαίσιο της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας, ο Δημήτριος Ζηνόζης διατέλεσε Πρόεδρος Ταμείου Προνοίας Δικηγόρων Πατρών Αιγίου και μετέπειτα Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών επί δώδεκα έτη. Από την επιστημονική του σταδιοδρομία αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η πολυετής προσφορά του στο νομικό περιοδικό «Αχαϊκή Νομολογία», την έκδοση του οποίου ο ίδιος εμπνεύστηκε και επιμελείτο αδιάλειπτα από το 1985 μέχρι σήμερα. Εκφράζουμε στους οικείους του εκλιπόντος τα ειλικρινή συλλυπητήρια του δικηγορικού σώματος, με την πεποίθηση ότι το ήθος του, η ακεραιότητα του χαρακτήρα του καθώς και η σπάνια και ξεχωριστή παρουσία και προσφορά του στη νομική επιστήμη θα αποτελέσουν λαμπρό παράδειγμα για τις επόμενες γενιές» Ο εκλιπών ορκίστηκε ως δικηγόρος στο Πρωτοδικείο Πατρών στις 23-10-1952 και γράφτηκε μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών στις 25-10-1952. Προήχθη σε δικηγόρο παρ Εφέταις το έτος 1958 και άσκησε δικηγορία επί 47 συναπτά έτη (από 1952 έως 1999), ότε και υπέβαλε τη παραίτησή του από το δικηγορικό λειτούργημα. Άσκησε μαχόμενη ελεύθερη δικηγορία, συνεχώς πραγματικώς και αποκλειστικώς, όπως προκύπτει και από την από 26-8-1976 εισηγητική έκθεση του Εισηγητή κ.νικολάου Λέοντος, μέλους του τότε Δ.Σ., αλλά και την από 2-12-1999 συμπληρωματική έκθεση του Εισηγητή κ.γεωργίου Αμπατζή, επίσης μέλους του τότε Δ.Σ. του Συλλόγου. Υπήρξε καθομολουμένως άριστος νομικός, ασχολούμενος κατά κύριο λόγο με το Αστικό Δίκαιο. Τα δικόγραφά του (αγωγές και προτάσεις) υπήρξαν υπόδειγμα για όλους εμάς τους νεώτερους. Προσωπικά πιστεύω ότι είχε πάθος με τη νομική επιστήμη.
2 ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Άσκησε τη δικηγορία όλα αυτά τα χρόνια με εντιμότητα, σεμνότητα, ήθος και αξιοπρέπεια, κοσμώντας τον χώρο μας και τιμώντας ουσιαστικά το λειτούργημά μας στον χώρο της Δικαιοσύνης. Για μένα ένα από τα κύρια προτερήματά του, πέραν των ανωτέρω, λόγω του επαγγέλματός μας, που μας δημιουργεί συνεχώς εντάσεις, υπήρξε η απλότητά του και το ήπιον του χαρακτήρα του. Ήθελε πάντα να προσφέρει στον δικηγορικό κόσμο και πράγματι παρείχε σημαντικές υπηρεσίες και συμμετείχε σε συνδικαλιστικούς αγώνες για την επίλυση των προβλημάτων και τη βελτίωση του δικηγορικού λειτουργήματος. Εκλέχθηκε για 1η φορά Πρόεδρος του Ταμείου Προνοίας το έτος 1977, θέση που διατήρησε μέχρι το έτος 1984, οπότε και εξελέγη Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών, εκλεγόμενος για 4 συνεχείς τριετίες και ασκώντας τα καθήκοντά του αυτά επί 12 έτη, δηλαδή έως το έτος 1996. Μετά την αποχώρησή του του απενεμήθη το έτος 1996 ο τίτλος του επίτιμου Προέδρου του Δ.Σ.Πατρών. Τέλος το έτος 2004 έγινε ειδική τιμητική εκδήλωση για τον εκλιπόντα στην αίθουσα του Δ.Σ.Πατρών. Ειδικότερα, η προεδρία του εκλιπόντος στο Ταμείο Προνοίας συνδέθηκε με την καθιέρωση πρωτόγνωρων, για την εποχή εκείνη, κοινωνικών παροχών στα μέλη του και με την αναμόρφωση των καταστατικών διατάξεων του Ταμείου Σαν πρόεδρος του Δ.Σ. Πατρών θήτευσε σε δύσκολες περιόδους με ποικίλα προβλήματα για τον χώρο, λόγω του εκρηκτικού πληθωρισμού του δικηγορικού επαγγέλματος, τη κατάρρευση των οικονομικών του Ταμείου Νομικών κ.α. προβλήματα που είχαν οδηγήσει στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990 σε πολύμηνες αποχές. Συνεχείς Γενικές Συνελεύσεις με εντάσεις την εποχή εκείνη, στις οποίες όμως κυριαρχούσε η ευπρέπεια και η σύνεση του εκλιπόντος στην λήψη των αποφάσεων. Η πληροφόρησή του πάντα στις γενικές συνελεύσεις ήταν πολύ λεπτομερειακή, προκειμένου να παράσχει στους συναδέλφους το σύνολο των πληροφοριών που χρειάζονταν. Αλλά και Διοικητικά Συμβούλια, στα οποία κατάφερνε με το μειλίχιο ύφος του, να συνθέτει τη διαφορετικότητα των απόψεων των δικηγόρων και σας ομολογώ, από τη θέση μου, ότι πολλές φορές είναι αρκετά δύσκολο, καθότι οι δικηγόροι από τη φύση τους έχουν άποψη για όλα τα ζητήματα, την οποία όπως γνωρίζετε την υποστηρίζουν και σθεναρά. Η γνώση του όμως για όλα τα προβλήματα του κλάδου μας προερχόταν από τη συστηματική μελέτη τους, που του επέτρεπε όχι μόνο να έχει άποψη, αλλά κυρίως να βρίσκει λύση σε κάθε ζήτημα. Η γνώση του, η μελέτη του, η επιμέλειά του και η συνδικαλιστική του συνέπεια, συνετέλεσαν στην ενίσχυση του κύρους των Δικηγορικών Συλλόγων και δυνάμωσαν τη φωνή του Δικηγορικού Σώματος. Όταν έγινα Πρόεδρος, ακόμα και οι νεώτεροι Πρόεδροι των άλλων Συλλόγων γνώριζαν για το κύρος και την ενασχόληση του εκλιπόντος με όλα τα θέματα του κλάδου μας και έγινα αποδέκτης της εκτίμησης και αναγνώρισης που έτρεφαν στο πρόσωπό του.
Ακόμα και σήμερα, πολλές φορές σε πολλές Ολομέλειες των Προέδρων ή των Ταμείων, αναφέρεται το όνομα του εκλιπόντος σε σχέση με τις απόψεις που είχε εκφράσει. Για τον Δικηγορικό Κόσμο όλης της επαρχιακής Ελλάδας ένα από τα κύρια σημαντικά έργα του ήταν η ίδρυση του Λ.Ε.Δ.Ε., δηλαδή του Λογαριασμού Ενίσχυσης Δικηγόρων Επαρχιών. Το έτος 1989 συνέλαβε την ιδέα της ίδρυσης ενός νέου Ταμείου των Δικηγόρων της Επαρχίας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η βιοτική ανασφάλεια που υπάρχει στο χώρο, προερχόμενη από την ίδια τη φύση του δικηγορικού λειτουργήματος. Και το έτος 1991 η ιδέα αυτή έγινε πράξη, αφού οι προτάσεις του έγιναν αποδεκτές και τον Ιούλιο του ίδιου έτους εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση το Καταστατικό του Σωματείου. Πρόκειται για έναν αυτοδύναμο ασφαλιστικό οργανισμό, με κύρια παροχή το εφάπαξ, αλλά και ημερήσια αποζημίωση για τη περίπτωση ασθένειας ή ατυχήματος, πράγματα πολύ σημαντικά για το μαχόμενο δικηγόρο. Και βεβαίως έκτοτε και μέχρι σήμερα έκανε προτάσεις για τη βελτίωση του καθεστώτος, με τελευταίες τις προτάσεις του στην Ολομέλεια των Προέδρων της Πάτρας τον Σεπτέμβριο του 2011. Επίσης σημαντική ήταν η συνεισφορά του και στη διαμόρφωση των καταστατικών διατάξεων του ΛΕΑΔΠΑ, δηλαδή μετά τη κατάργηση του Ταμείου Προνοίας. Δεν άφησε όμως ποτέ την ενασχόλησή του με τη νομική επιστήμη. Για αυτό, όπως κάθε καλός νομικός και επιστήμονας, ασχολείτο πάντα με τη γνώση. Ένα επίσης από τα σημαντικά έργα του, ήταν η έκδοση της ΑΧΑΪΚΗΣ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ, δηλαδή η επιλογή και επεξεργασία των σημαντικότερων αποφάσεων του Εφετείου Πατρών σε έναν τόμο κάθε έτος, που ξεκίνησε το έτος 1985 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Όλα αυτά τα χρόνια ακούραστα (με μοναδικό διάλειμμα για λόγους υγείας μόλις 2 χρόνια) συνέχιζε το έργο του. Εγώ ως Πρόεδρος σήμερα είμαι περήφανος που στην ηλεκτρονική πληροφορία πλέον διαβάζω αποφάσεις του Εφετείου Πατρών που έχουν ανέβει στο ίντερνετ από το δικό μας περιοδικό. Και βεβαίως είμαι υπερήφανος που διαβάζω στις δικαστικές αποφάσεις των δικαστηρίων όλης της χώρας, αποφάσεις του Εφετείου Πατρών, με αναφορά στην Αχαϊκή Νομολογία, που όπως αντιλαμβάνεστε υπήρξε όλα αυτά τα χρόνια για όλους εμάς (δικηγόρους και δικαστές) σημαντικό εργαλείο για την εργασία μας, αφού η μεταφορά και η λήψη της γνώσης είναι ένα από τα κύρια βοηθήματα του κάθε νομικού. Ως Διοικητικό Συμβούλιο του είχαμε ζητήσει να διοργανώσουμε μία τιμητική εκδήλωση, για τη συνεισφορά του στην Αχαϊκή Νομολογία, πλην όμως ο εκλιπών αρνείτο πεισματικά, καθότι θεωρούσε ότι δεν του άρεσαν και πολύ οι τυμπανοκρουσίες. Ένα από τα στοιχεία του χαρακτήρα του. Και να θυμηθούμε επίσης και τα Νομικά Ανάλεκτα, μία έκδοση του Δ.Σ.Πατρών, στην οποία υπάρχουν υπέροχες εισηγήσεις πανεπιστημιακών, δικαστών και δικηγόρων. Χαρακτηριστικό της ατέρμονης προσφοράς του, αλλά και του ήθους του, ήταν η επιστολή που έστειλε στα Δ.Σ. Του Δικηγορικού Συλλόγου και του ΛΕΑΔΠΑ, αμέσως τον ίδιο μήνα που συνταξιοδοτήθηκε, την οποία θα μου επιτρέψετε να σας αναγνώσω αυτούσια: 3
4 ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ «Πάτρα, 2/11/1999 Προς Τα Διοικητικά Συμβούλια α) Του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών και β) του Λογαρισμού Ενίσχυσης και Αλληλοβοήθειας Δικηγόρων Πατρών και Αιγίου, Ενταύθα.- Αγαπητοί συνάδελφοι, Επιτρέψτε μου να σας υποβάλω μια πρόταση που από χρόνια πολλά με απασχολεί. Έχω τη γνώμη ότι στην ελληνική βιβλιογραφία δεν υπάρχει κάποιο κείμενο που να αναφέρεται στην ασφάλιση των δικηγόρων. Εννοώ ότι δεν ασχολήθηκε κάποιος συνάδελφος μας με το Τ. Ν., το Κ.Ε.Α.Δ., τους (σημερινούς) Λογαριασμούς Αλληλοβοήθειας, τα 7 (μη καταργηθεντα) Ταμεία Προνοίας κ.λ.π. Τα προβλήματα που δημιουργούνται είναι πολλά και καθημερινά και προσπαθούμε να τα επιλύσουμε με τηλεφωνική επικοινωνία με τους αρμόδιους που όμως δεν είναι πάντοτε και ο πρόσφορος τρόπος. Στον περίπου μισό αιώνα δικηγορική μου ζωή, συνάντησα πολλά και ποικίλα προβλήματα, αλλά δεν νομίζω ότι οι λύσεις ήταν οι πιο επιτυχημένες. Τώρα με την συνταξιοδότηση μου κατάλαβα πόσο χρήσιμη θα ήταν μία έκδοση όλης της σχετικής νομοθεσίας, νομολογίας, εγκυκλίων και απόψεων για τα ζητήματα που αναφέρονται στην ασφάλιση μας. Έλαβα λοιπόν το θάρρος να θέσω υπό την κρίση σας μια πρόταση μου να καλύψω το κενό αυτό. Οι ώρες του συνταξιούχου είναι μεγάλες και νομίζω ότι έχω τον απαιτούμενο χρόνο σήμερα για την εργασία αυτή. Φυσικά, η όποια προσφορά μου θα είναι χωρίς αμοιβή και η μόνη συνεισφορά σας θα είναι η δαπάνη της εκτύπωσης, την οποία δεν δύναμαι σήμερα να υπολογίσω αφού δεν γνωρίζω τον όγκο της ύλης ακριβώς. Επιτρέψτε μου ακόμα να διατυπώσω την άποψη ότι η εργασία αυτή μπορεί (ίσως θα πρέπει) να ενδιαφέρει και την Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων αφού πρόθεση μου είναι η εξυπηρέτηση όλων των δικηγόρων της χώρας και προ παντός η γνώση των προβλημάτων της ασφαλιστικής κάλυψης τους. Ισως μια συζήτηση με τους αρμόδιους της Ολομέλειας θα ήταν χρήσιμη. Η πρόθεση μου είναι να θέσω στην κρίση σας μια πρόταση. Και βέβαια θα υπάρξει απόλυτος σεβασμός προς την απόφαση Σας, οποιαδήποτε και αν είναι, θετική ή αρνητική. Δεχθείτε σας παρακαλώ τους χαιρετισμούς μου και την έκφραση μιας βαθειάς εκτίμησης μου προς όλους σας ατομικά αλλά και προς όλους εκείνους που εκπροσωπείτε.- Ευχαριστώ Δημήτριος Ζηνόζης Επίτιμος Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών»
Μέχρι τη τελευταία ημέρα της ζωής του είχε απόλυτη διαύγεια, πράγμα σπάνιο για το προχωρημένο της ηλικίας του. Ήταν όμως η ανταπόδοση για την οξύνεια του πνεύματος και την ανάγκη του για τη συνεχή γνώση και την ενασχόλιση με όλα τα θέματα που ταλάνιζαν τον δικηγορικό κόσμο. Συμμετείχε σε όλες τις επιστημονικές εκδηλώσεις του Συλλόγου μας και τις περισσότερες φορές μάλιστα ζητούσε τον λόγο και μας ξάφνιαζε με την αμεσότητα του λόγου και το επίκαιρο της γνώσης. Τέλος ένα από τα πολλά σημαντικά έργα του, που είναι για μένα και ιδιαίτερα συγκινητικό, αλλά και σημαδιακό, ήταν η ενασχόλησή του με την αναμόρφωση του Κώδικα Δικηγόρων. Με δική του Εισήγηση στο 12ο Συνέδριο των Δικηγορικών Συλλόγων το έτος 1992, υπέβαλε σχέδιο νέου Κώδικα Δικηγόρων, που του είχαν αναθέσει οι άλλοι Σύλλογοι, θεωρώντας όπως αναφέρει στο προοίμιο ότι νέοι θεσμοί εμφανίστηκαν στη ζωή από το 1954 μέχρι τότε και η ανάγκη ενός νέου Κώδικα ήταν απαραίτητη. Για μένα προσωπικά ο εκλιπών αποτέλεσε πρότυπό μου για τη θέση του Προέδρου. Γι αυτό και τον αποκαλούσα και εγώ και όλοι οι άλλοι ανέκαθεν Πρόεδρο. Είναι άραγε τυχαίο ότι πριν από λίγες ημέρες από σήμερα κατατέθηκε προς ψήφιση το νέο Σχέδιο του Κώδικα, στο οποίο συμμετείχε ο Δικηγορικός Σύλλογος Πατρών, με εισήγηση το πιο φλέγον θέμα, αυτό των δικηγορικών αμοιβών; Μάλλον όχι. Και βεβαίως, ως εισηγητής, αναζήτησα πολλές φορές τον εκλιπόντα για τη λήψη χρήσιμων συμβουλών. Και ήταν πάντα πρόθυμος να μου τις παράσχει. Και κατόπιν της σύμφωνης γνώμης του Προέδρου της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής του κ. Αντώνη Βγόντζα, του είχαμε αναθέσει να μας βοηθήσει και στην επιλογή του όρκου του δικηγόρου, θεωρώντας ότι ο μέχρι σήμερα όρκος δεν ήταν ειδικός για εμάς τους δικηγόρους, όπως ο ίδιος μου ανέφερε, αλλά αφορούσε όλους τους δημοσίους υπαλλήλους. Και εδώ ακούραστος παρέδωσε στη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή συγκεκριμένο κείμενο όρκου. «Το Διοικητικό Συμβούλιο του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών, μόλις πληροφορήθηκε το θάνατο του επίτιμου Προέδρου του Συλλόγου του Δημητρίου Φ. Ζηνόζη συνήλθε σε έκτακτη Συνεδρίαση και αφού άκουσε τον Πρόεδρο, ο οποίος εξήρε τη προσωπικότητα, το επιστημονικό κύρος και τη μέγιστη προσφορά του εκλιπόντος στον Δ.Σ.Πατρών και στον δικηγορικό κόσμο γενικότερα αποφάσισε τα εξής: Να παραστεί σύσσωμο το Δ.Σ. Του Συλλόγου στην κηδεία. Να καταθέσει στεφάνι στη σορό του. Να εκφράσει τα θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια του μεταστάντος. Να δημοσιευθεί το παρόν ψήφισμα στον ημερήσιο τύπο και στην ιστοσελίδα του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών. Να δωρίσει το ποσό των 500 στη μνήμη του εκλιπόντος υπέρ του Ασυλου Ανιάτων Πατρών...» Φεύγει λοιπόν σήμερα πλήρης ημερών ο Δημήτριος Ζηνόζης. Για τη νομική οικογένεια το κενό θα είναι δυσαναπλήρωτο. Είναι βέβαιο επίσης ότι θα λείψει από την οικογένειά του, της οποίας ο πό- 5
6 ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ νος είναι ιδιαίτερα βαρύς. Στις δύο θυγατέρες του, που αξίωσε να δει επιστήμονες, όπως και ο ίδιος, την ιατρό Μαρία και τη συμβολαιογράφο και φίλη μου τη Χαρά, και σε όλη την οικογένειά του, ο Δικηγορικός Σύλλογος Πατρών εκφράζει τη βαθιά του λύπη και παρακαλεί το Θεό να αναπαύσει την ψυχή του. Επίσης σας μεταφέρω τα συλλυπητήρια των Προέδρων όλων των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας, πολλοί εκ των οποίων μου ανέφεραν επί λέξει, όπως ο κ. Ατσαλάκης του Μεσολογγίου, ότι χρωστάμε πολλά σ αυτόν τον άνθρωπο. Αιωνία σου η μνήμη Πρόεδρε. Πάτρα 26 η Αυγούστου 2013 ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΚΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ.ΠΑΤΡΩΝ