Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

1

Τεῦχος 16 ο Ὀκτωβριος - Νοέμβριος - εκέμβριος Ἔτος 4 ο Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Προίμιο...3 Ἡ ἐλπίδα τῆς Χριστουγεννιάτικης ἀπελπισίας Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου Ἀδαμαντίου Αὐγουστίδη...4 Ἐκ Φαναρίου... Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί Τοῦ Μητροπολίτου Περγάμου Ἰωάννη... 8 Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου Ἄνθιμος Τοῦ Μητροπολίτου Γορτύνης & Ἀρκαδίας Μακάριου... 9 Ὅταν ἡ κτίση γίνεται Ἐκκλησία Ἱ. Ναός πρός τιμήν πάντων τῶν ἐν Κρήτη ιαλαμψάντων Ἁγίων στήν Ἐνορία Πλατάνου Μεσαράς Του ρ. Βυζαντινής Ἀρχιτεκτονικῆς Μιχαήλ Χατζηγιάννη... 11 Οἰκονομική κρίση Τοῦ Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς... 17 Μαζί μέ τούς γονεῖς... 20 Με ἐνδιαφέρον γιά τούς νέους... 25 Ἐπικοινωνιακό καί Μορφωτικό Ἵδρυμα Ἱ. Μητροπόλεως... 29 ωρεές... 30 Σταλάγματα Ἁγιότητας... 31 Τριμηνιαία Ἔκδοση τοῦ Ἐπικοινωνιακοῦ καί Μορφωτικοῦ Ἱδρύματος Ἱ. Μ. Γορτύνης καί Ἀρκαδίας - Ἐκδίδεται μέ τή πρόνοια τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Γορτύνης καί Ἀρκαδίας κ. Μακαρίου - Ἰδιοκτήτης: Τμήμα Ἐκδόσεων Ἐπικοινωνιακοῦ καί Μορφωτικοῦ Ἱδρύματος Ἱ.Μ. Γορτύνης καί Ἀρκαδίας - Ἐκδότης - Υπεύθυνος ὕλης: π. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος (6975 853535), e-mail: xarpap75@gmail.com - Συντακτική Ἐπιτροπῆ: π. Χαράλαμπος Κοπανάκης, π. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος - Ἐκδόσεις: «ΑΝΤΙΛΑΛΟΣ» Τό Περιοδικό ἀποστέλλεται δωρεάν και οι οἰκονομικές εἰσφορές εἶναι προαιρετικές. ιεύθυνση: Ἁγ. Γεωργίου 16, 70 400 ΜΟΙΡΕΣ ΚΡΗΤΗΣ, Τηλ.: 28920 22208 - Fax: 28920 24804, e-mail: info@imga.gr 2

Π ρ ο ο ί μ ι ο ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ: ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΛΗ' Ὁ Χριστὸς γεννιέται, δοξάσατε. Ὁ Χριστὸς ἀπὸ τὸν οὐρανὸ, συναντεῖστε (τον). Ὁ Χριστὸς ἐπάνω στὴ γῆ, ὑψωθεῖτε. Τραγουδεῖστε γιὰ τὸν Κύριο ὅλη ἡ γῆ καὶ γιὰ νὰ ἑνώσω καὶ νὰ πῶ καὶ τὰ δύο μαζί: Νὰ εὐφρανθοῦν οἱ οὐρανοὶ καὶ νὰ ἀγαλλιάσει ἡ γῆ γιὰ τὸν ἐπουράνιο, ἔπειτα ἐπίγειο. Καὶ ἐγὼ θὰ φωνάξω τὴ δύναμη (σημασία) τῆς ἡμέρας: Ὁ ἄσαρκος σαρκώνεται. Ὁ Λόγος γίνεται ὑλικός. Ὁ ἀόρατος ὁρᾶται. Ὁ ἀναφής ψηλαφεῖται. Ὁ ἄχρονος ἀρχίζει, "Ἰησοῦς Χριστὸς χθὲς καὶ σήμερα ὁ ἴδιος καὶ στοὺς αἰῶνες". Ἕνα (πρόσωπο) ἀπὸ δύο ἀντίθετα (φύσεις), σάρκα (ἀνθρώπινη φύση) καὶ Πνεῦμα (Θεία φύση). Ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἡ μία (ἡ Θεία) ἐθέωσε, καὶ ἡ ἄλλη (ἡ ἀνθρώπινη) ἐθεώθηκε. Ὦ τῆς καινούριας μίξεως! Ὦ τῆς παραδόξου συνθέσεως! Ὁ Ὤν δημιουργεῖται καὶ ὁ ἄκτιστος κτίζεται καὶ ὁ ἀχώρητος χωρεῖται διὰ μέσου νοερῆς ψυχῆς ποὺ μεσιτεύει στὴ Θεότητα καὶ (διὰ μέσου) τῆς ὑλικότητας τῆς σάρκας. Καὶ ὁ πλουτίζων πτωχεύει. Ἐπειδὴ πτωχεύει (λαμβάνοντας) τὴ δική μου σάρκα, γιὰ νὰ πλουτήσω ἐγὼ ἀπὸ τὴν δική του Θεότητα. Καὶ ὁ πλήρης ἀδειάζει, ἐπειδὴ ἀδειάζει ἀπὸ τὴν δόξα Του γιὰ λίγο, γιὰ νὰ μεταλάβω ἐγὼ ἀπὸ τὴν πληρότητά Του. Ποιὸς ὁ πλοῦτος τῆς ἀγαθότητας; Τί εἶναι αὐτὸ τὸ μυστήριο (πού ἔγινε) γιὰ μένα; Μετάλαβα τὴν εἰκόνα (του) καὶ δὲν τὴν ἐφύλαξα. Μεταλαμβάνει τὴ δική μου σάρκα, καὶ γιὰ νὰ σώσει τὴν εἰκόνα καὶ γιὰ νὰ ἀθανατήσει τὴ σάρκα. εύτερη πραγματοποιεῖ κοινωνία, πολὺ παραδοξότερη τῆς πρώτης (τῆς δημιουργίας). Τότε μετέδωσε τὸ καλύτερο (τὴν εἰκόνα Του), ἐνῶ τώρα μεταλαμβάνει τὸ χειρότερο (τὴ σάρκα μου). Αὐτὸ εἶναι ἀπὸ τὸ προηγούμενο, θεοπρεπέστερο. Αὐτὸ εἶναι σὲ ὅσους ἔχουν νοῦ ὑψηλότερο. 3

Ἡ ἐλπίδα τῆς Χριστουγεννιάτικης ἀπελπισίας Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου Ἀδαμαντίου Αὐγουστίδη αραμονές Χριστουγέννων καί, ὅπως συμβαίνει ὅλο καί συχνότερα τά τελευταῖα χρόνια, βλέπουν τό φῶς τῆς δημοσιότητας κείμενα πού "καταγγέλουν" ὅτι ἔχει χαθεῖ τό νόημα τῆς γιορτῆς καί ὅτι ὁ ὑπερκαταναλωτισμός ἔχει ἐπιβάλλει τό ὕφος καί τήν κυριαρχία του. Ὅμως ἄν ἀπογυμνωθοῦν οἱ γιορτές αὐτῶν τῶν ἡμερῶν ἀπό τό φολκλορικό τους στοιχεῖο, τά ρεβεγιόν, τήν εὐκαιρία γιά ὀλιγοήμερες διακοπές καί τίς ὑποχρεωτικές οἰκογενειακές συγκεντρώσεις, "πού τίς ἐπιβάλλουν οἱ μέρες", τί θά ἀπέμενε ἄραγε γιά τούς πολλούς πού νά θυμίζει ὅτι εἶναι Χριστούγεννα; Τό ἐρώτημά μας δέν ἀντιμάχεται τήν, δικαιολογημένη ἄλλωστε, δυσθυμία πού καλύπτεται πίσω ἀπό τή "γκρίνια". Θέλουμε ὅμως νά προκαλέσουμε τή σκέψη, καί γιατί ὄχι καί τήν ψυχή μας, νά ἀναγνωρίσει ὅτι ὅλα αὐτά εἶναι πιά δεδομένα καί αὐτονόητα καί ἡ μεμψιμοιρία δέν μπορεῖ νά τά διορθώσει. Τό πολύ νά τονισθεῖ καί γραπτῶς τό ἔλλειμμα νοήματος καί νά ἐπιδεινωθεῖ τό αἴσθημα τῆς 4

πνευματικῆς μιζέριας καί τῆς συναισθηματικῆς στέρησης πού συγκαλύπτει ἡ τεχνητή λάμψη τῶν ἡμερῶν. Εἶναι φανερό ὅτι ἡ καταναλωτική ἔξαρση δέν ἀποτελεῖ τή φυσική ἐκδήλωση μιᾶς εὐτυχίας πού ζητᾶ ἐκτόνωση ἀλλά λειτουργεῖ σάν διεγερτικό μιᾶς χαρᾶς πού δέν ἔχει λόγο καί νόημα ὥστε νά ἐκδηλωθεῖ αὐθόρμητα. Ἡ ὑπερφωταγωγημένη ἐρημία τῶν ἀπρόσωπων πόλεων ἀγωνίζεται νά συσκοτίσει τή σχεδόν ὑπομανιακή ὑποχρεωτική εὐθυμία. Τίποτα ὅμως δέν μπορεῖ νά κρύψει τήν κατάθλιψη πού φουντώνει τέτοιες μέρες, τίς ἀπόπειρες αὐτοκτονίας πού αὐξάνουν καί τά "κοριτσάκια μέ τά σπίρτα" πού γίνονται ὁρατά ὅσο ποτέ ἄλλοτε. Στό πνευματικό ἐπίπεδο, ἄλλωστε, πόσο μακριά βρισκόμαστε ἀπό αὐτά σχεδόν ὅλοι μας. Τό νά καταφύγει κανείς σέ μελαγχολικές διαπιστώσεις εἶναι εὔκολο καί τό ἑπόμενο βῆμα εἶναι συνήθως ἡ καταφυγή στό πρόσχημα καί στήν ψευδαίσθηση τῶν ἀναμνήσεων τοῦ παλιοῦ καλοῦ καιροῦ, μέχρι νά κυλίσουν οἱ μέρες καί νά ἐπιστρέψουμε στήν ψυχοφθόρα ἀσφάλεια τῆς ρουτίνας μας. Ἄς μήν καθηλωθοῦμε ὅμως στίς θλιβερές διαπιστώσεις, ὅσο ἀληθινές κι ἄν εἶναι αὐτές. Ἐάν ἀπομακρυνθοῦμε ἀπό τήν καθυπόταξη τῆς σκέψης μας στήν ἀπογοήτευση πού γεννᾶ ἡ παρατήρηση αὐτῶν τῶν φαινομένων καί προσεγγίσουμε τό ψυχολογικό τους ὑπόβαθρο, μπορεῖ νά ὁδηγηθοῦμε σέ ἐνδιαφέρουσες ἀνακαλύψεις. Μέ ὅποιο τρόπο κι ἄν προσπαθεῖται νά καταπνιγεῖ ἡ κραυγή τῆς ὑπαρξιακῆς μας ἀγωνίας, εἴτε στόν θόρυβο τῶν ρεβεγιόν, εἴτε κάτω ἀπό τό πέπλο τῆς φαντασμαγορίας καί τῆς τεχνητῆς εὐφορίας, ἡ μεταμφιεσμένη κατάθλιψη παραμένει ἡ ἀληθινή, κυριαρχοῦσα συναισθηματική κατάσταση. Οἱ εἰδικοί γνωρίζουν καλά τήν ἀμυντική 5

Τί μᾶς κάνει λοιπόν ὁμοθυμαδόν μελαγχολικούς καί κατ' ἀνάγκη συμμέτοχους τῆς προκατασκευασμένης καί ψευδεπίπλαστης ἱλαρότητας πού χαρακτηρίζει τό κλῖμα αὐτῶν τῶν ἡμερῶν; βουλιμική διάθεση τοῦ καταθλιπτικοῦ ἀτόμου, πού προσπαθεῖ νά συγκαλύψει μέ "στοματικές" ἱκανοποιήσεις, ὅπως ἡ καταναλωτική μανία, τό ἔλλειμμα πού βιώνει στό συναισθηματικό ἐπίπεδο. Τυπικό τό παράδειγμα τῆς συζύγου, πού προσπαθεῖ νά ἀνακουφίσει τό καταθλιπτικό ἄγχος τῆς συναισθηματικῆς της στέρησης, "σηκώνοντας" τά μαγαζιά. Ὁ ἴδιος μηχανισμός μᾶς ὠθεῖ νά ἐκφραζόμαστε ψευδοευφορικά στήν προσπάθεια νά ἀποφύγουμε τή συναίσθηση τοῦ ἐσωτερικοῦ μας κενοῦ καί τῆς δυσθυμικῆς μας διάθεσης. Τί μᾶς κάνει λοιπόν ὁμοθυμαδόν μελαγχολικούς καί κατ' ἀνάγκη συμμέτοχους τῆς προκατασκευασμένης καί ψευδεπίπλαστης ἱλαρότητας πού χαρακτηρίζει τό κλῖμα αὐτῶν τῶν ἡμερῶν; Ἄν τά Χριστούγεννα ἦσαν ἐξ ὁρισμοῦ ἄνευ Χριστοῦ, μιά γιορτή τοῦ χειμερινοῦ ἡλιοστασίου ὅπως ἦταν προχριστιανικά ἡ 25η Δεκεμβρίου, τότε ἴσως δέν θά εἶχαν νόημα οἱ σκέψεις καί οἱ προβληματισμοί. Θά μπορούσαμε νά ἐπαναπαυθοῦμε στή σιωπηλή συμφωνία ὅτι κάποιες εὐκαιρίες διαφυγῆς ἀπό τή ρουτίνα εἶναι χρήσιμες ἑπομένως καί νά συμβιβαστοῦμε μέ τήν ὑποταγή στή χρησιμοθηρία τοῦ γιορτασμοῦ. Ὅσο δέ πιό ἐκκωφαντική ἡ ἀνάπαυλα, τόσο πιό μεγάλη ἡ συγκάλυψη τοῦ τραγικοῦ στοιχείου τῆς καθημερινότητάς μας. Ὅμως τό βαθύτερο αἴτημα τῆς λύτρωσής μας ἀπό τή φθορά, τόν χρόνο καί τήν ἀναγκαιότητα δέν μπορεῖ νά ἀπαντηθεῖ μέ τήν ὑποταγή σέ θεσμοθετημένες ἐπιμέρους ἀναγκαιότητες, ἔστω διασκεδαστικές ἀλλά τελικά πάντοτε φθοροποιές. Πόση χαρά μπορεῖ νά περιέχει ἕνα πανηγύρι στό ὁποῖο ὑποτίθεται ὅτι γιορτάζεται ἡ γέννηση Ἐκείνου πού θά μποροῦσε νά μᾶς λυτρώσει ἀπό τήν δουλεία τῆς πνευματικῆς μας ἀνελευθερίας καί τῆς ὑπαρξιακῆς μας μιζέριας, ὅταν Τόν ἔχουμε ἤδη ἐξορίσει ἀπό τή ζωή μας καί ἀπό τό νόημά της; Ποιό γαμήλιο γλέντι δικαιολογεῖ τούς πανηγυρισμούς καί τίς γιορταστικές ὑπερβολές ὅταν ἔχει ἐκδιωχθεῖ ὁ "νυμφίος"; Τέτοιοι "γάμοι" μοιάζουν περισσότερο μέ 6

κηδεῖες τῶν ὁποίων ἡ λαμπρότητα ὀφείλεται κυρίως στίς ἐνοχές τῶν οἰκείων παρά στήν ἀγάπη καί τή χριστοκεντρική ἐλπίδα....ὅσοι ἀπό μᾶς θέλουν νά βρίσκονται κοντύτερα στή φάτνη παρά στά ἀνάκτορα τοῦ Ἡρώδη, ἄς προσπαθήσουμε νά ζήσουμε τή γιορτή καί τή ζωή μας μέ τέτοιο τρόπο, ὥστε ἄν κάποιος μᾶς ρωτήσει γιά τό ἀστέρι τῶν μάγων ἤ παρατηρήσει τή δική μας πορεία νά βρεῖ τό σωστό δρόμο... Ἡ συγκαλυμμένη μελαγχολία τῶν ἡμερῶν μπορεῖ νά κρύβει τό ἐνοχοποιημένο πένθος γιά τόν ἐξοστρακισμό τῆς ἐνσαρκωμένης μας ἐλπίδας τοῦ προαιώνιου Θεοῦ πού "παιδίον γέγονεν" καί ἀναζητᾶ ἐγκάρδιες φάτνες γιά νά τίς μετατρέψει, φιλοξενούμενος ἐκεῖ, σέ οἴκους τοῦ Πατρός Του. Παρόλο τόν ξεπεσμό της, ὑπάρχει κάτι θετικό καί ἐλπιδοφόρο σ' αὐτή τή συνεχῶς πιό ἐκκοσμικευμένη ἀτμόσφαιρα τῆς γιορτῆς. Ὅσο πιό ψευδεπίπλαστα ἐπιμένουμε νά τή γιορτάζουμε, πνίγοντάς την σέ φῶς ἀπό "νέον" καί πλαστικά πλουμίδια, τόσο πιό κούφια καί ἄπελπις θά εἶναι ἡ γεύση πού θά ἀφήνει. Καί τόσο πιό πολύ ὁ λαός "ὁ καθήμενος ἐν σκότει" θά ἀρχίσει νά ἀναζητᾶ τό Μέγα Φῶς πού τό συλλογικό του ἀσυνείδητο θυμᾶται πώς γνώρισε κάποτε. Ἴσως λοιπόν τότε νά ξαναζητήσει τόν ἀστέρα πού ὁδηγεῖ στή φάτνη. Στήν προσωπική καρδιακή φάτνη τοῦ καθενός πού θά κατανοήσει ὅτι ὅσο ταπεινή καί βρώμικη κι ἄν εἶναι, ὁ Χριστός θά τήν καταδεχθεῖ, θά τήν ἐνοικήσει καί θά τήν μετατρέψει σέ σῶμα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Μέχρι τότε, ὅσοι ἀπό μᾶς θέλουν νά βρίσκονται κοντύτερα στή φάτνη παρά στά ἀνάκτορα τοῦ Ἡρώδη, ἄς προσπαθήσουμε νά ζήσουμε τή γιορτή καί τή ζωή μας μέ τέτοιο τρόπο, ὥστε ἄν κάποιος μᾶς ρωτήσει γιά τό ἀστέρι τῶν μάγων ἤ παρατηρήσει τή δική μας πορεία νά βρεῖ τό σωστό δρόμο. Τότε ἡ χαρά τῆς γιορτῆς θά ξαναβρεῖ τό νόημα καί τήν αὐθεντικότητά της. Τότε ἡ χαρά τῆς γιορτῆς θά ξαναβρεῖ τό νόημα καί τήν αὐθεντικότητά της. Τότε, ἀντί τῆς παθητικῆς μας συμμετοχῆς σέ ψευδοπαρηγορητικά τηλεοπτικά βαριετέ, ἴσως σταθοῦμε ἱκανοί νά ἀπολαύσουμε τήν εὐφρόσυνη καί βιωματική μας συμμετοχή στόν χαρμόσυνο ὕμνο: "Χριστός γεννᾶται, δοξάσατε". 7

Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί Τοῦ Μητροπολίτου Περγάμου Ἰωάννη οιὸς εἶναι ὁ τρόπος γιὰ νὰ γνωρίσει κανεὶς τὸν Θεό; Μὰ ἀκριβῶς αὐτὸ μᾶς ἀποκαλύπτει ὁ Ἰωάννης, εἶναι ἡ ἀγάπη! «Ὁ μὴ ἀγαπῶν οὐκ ἔγνω τὸν Θεόν», λέγει ὁ Ἰωάννης, «ὅτι ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστι». Μόνο αὐτὸς ποὺ ἀγαπᾶ τὸν ἴδιο τὸν Θεό, ἀλλὰ ὅπως λέγει ὁ ἴδιος ὁ Ἰωάννης, αὐτὸς ποὺ ἀγαπᾶ πρωτίστως τὸν συνάνθρωπό του. ιότι, ὅπως λέγει, «ἂν πεῖ κανεὶς ἀγαπῶ τὸν Θεὸ, ἀλλὰ δὲν ἀγαπῶ τὸν ἀδελφό μου, τὸν ὁποῖο βλέπω, λέγει ψέμματα, διότι ἀφοῦ δὲν ἀγαπᾶ τὸν ἄνθρωπο πού τὸν βλέπει, πῶς μπορεῖ νὰ ἀγαπᾶ τὸν Θεὸ πού δὲν τὸν βλέπει;» (Α Ἰωάν. 4, 20). Ἔτσι λοιπόν, μᾶς ἀνοίγει ὁ Ἰωάννης τὸν δρόμο τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ. Καὶ ὁ δρόμος αὐτὸς εἶναι ἡ ἀγάπη. Καὶ τὴν ἐγνώρισε αὐτὴ τὴν ἀγάπη ὁ Ἰωάννης. Τὴν ἐγνώρισε κατὰ προνόμιο, τὸ ὁποῖο μόνο ὁ Θεὸς γνωρίζει, γιατί παραχωρήθηκε σὲ αὐτόν. Ὅταν ἔσκυψε ἐπάνω στὸ στῆθος τοῦ Κυρίου καὶ ἄκουσε τοὺς χτύπους τῆς καρδιᾶς Του, κατὰ προνόμιο αὐτὸς ὁ ἀγαπημένος μαθητής, ὁ ἐπιπεσῶν ἐπὶ τὸ στῆθος τοῦ Κυρίου, ἔμαθε ἀπ εὐθείας ἀπ αὐτὴ τὴν σωματική του κοινωνία μὲ τὸν Θεό, ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη. Καὶ ὅτι ἡ ἀγάπη εἶναι ὁ μόνος τρόπος γιὰ νὰ μπορέσει κανεὶς νὰ ἔλθει σὲ κοινωνία μὲ τὸν Θεό. Καὶ αὐτὴ ἡ σωματικὴ ἐπικοινωνία τοῦ Ἰωάννου μὲ τὸν Κύριό μας ἀποκαλύπτει, ὅτι τὸ νὰ λέμε ὅτι ἀγαποῦμε τὸν Θεὸ καὶ τὸν συνάνθρωπό μας, δὲν εἶναι ἀρκετὸ ἐὰν δὲν ἔχουμε μαζί του καὶ κοινωνία σωματική. Αὐτὴ τὴ σωματικὴ κοινωνία προσφέρει ἡ Ἐκκλησία κάθε φορά ποὺ τελοῦμε τὸ Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Μᾶς φέρνει ὅλους κοντά. ὲν μποροῦμε νὰ τελέσουμε τὴ Θεία Εὐχαριστία ἐξ ἀποστάσεως. Οὔτε διὰ μέσου τῶν μέσων ἐνημερώσεως. Πρέπει νὰ συγκεντρωθοῦμε μὲ σωματικὴ παρουσία, καὶ κάτι ἀκόμη πιὸ σημαντικό: νὰ ἑνωθοῦμε μὲ τὸν Θεὸ σωματικά, μὲ τὸ σῶμα τοῦ Υἱοῦ Του. Καὶ ἔτσι μᾶς ἀποκαλύπτει ὁ Ἰωάννης, ὅτι αὐτὸ ποὺ συνέβη σὲ ἐκεῖνον, ὅταν ἐπέπεσε ἐπὶ τὸ στῆθος τοῦ Κυρίου καὶ ἑνώθηκε μὲ τὸ σῶμα Του, συμβαίνει καὶ σὲ ἐμᾶς κάθε φορά ποὺ κοινωνοῦμε, ποὺ τελοῦμε τὴ Θεία Εὐχαριστία. Αὐτὸς εἶναι ὁ δρόμος, ἀδελφοί μου, γιὰ νὰ γνωρίσει κανεὶς τὸν Θεό. 8

Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου Ἄνθιμος τήν Ἱ. Μ. Γοργολαΐνι Ἡ- ρακλείου, λειτουργοῦσαν μέ ἐκκλησιαστικό πνεῦμα παιδικές κατασκηνώσεις. Ἐκεῖ γνώρισα τόν ἐπιμελῆ φοιτητή τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Ἀ- θηνῶν, Γεώργιο Συριανό, τόν μετέπειτα π. Ἄνθιμο. Διακονήσαμε στίς κατασκηνώσεις μαζί, ὑπό τήν πατρική μέριμνα καί στοργή τοῦ ἀοιδίμου Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης Εὐγενίου. Τελευταῖα χειροτονία του ἦταν ἡ εἰς Πρεσβύτερον χειροτονία τοῦ μακαριστοῦ Ἀνθίμου. Βρέθηκα στήν κουρά καί στή χειροτονία του εἰς Διάκονον, στήν ἱστορική Ἱ. Μ. Ἀγκαράθου. Πολλοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί εὐεργετηθήκαμε πνευματικά ἀπό τήν χάρη τῆς Παναγίας. Συνυπηρετήσαμε γιά μερικά χρόνια στό Ἡράκλειο, ἐκεῖνος Γραμματεύς τῆς Ἱ. Ἐ. Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης καί ἡ οὐδενία μου Πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱ. Ἀρχιεπισκοπῆς Κρήτης, ὑπό τήν πατρική εὐλογία καί εὐχή τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης κυροῦ Τιμοθέου. Ἔζησα τήν ἐκλογή του εἰς Μητροπολίτην καί πολλά ἄλλα τῆς ζωῆς καί πορείας του. Ἄνθρωπος λεπτός στούς τρόπους, εὐγενικός, χαμηλῶν τόνων, φίλος τῆς σιωπῆς, εὐαίσθητος δέκτης τῶν πραγμάτων τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά κυριολεκτικός λά- τρης τῶν γραμμάτων, τῆς σπουδῆς καί ἄριστος γνώστης τῆς ἑλληνικῆς παιδείας καί γλώσσας. Πονέσαμε ὅλοι γιά τή δοκιμασία τῆς ὑγείας του καί γιά τήν πρόωρη ἐκδημία του καί θαυμάσαμε τήν καρτερία καί ὑπομονή του κατά τήν διάρκεια τῆς ἀσθένειάς του. Προετοιμάσθηκε, κοινώνησε καί κοιμήθηκε τήν ἡμέρα τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου. Εἶναι πολύ χαρακτηριστικές οἱ δύο τελευταῖες ἡμέρες πρό τῆς τελευτῆς του. Προεῖπε τήν ἡμέρα τοῦ θανάτου 9

του, ἄφησε ὁδηγίες μέ λεπτομέρειες στούς συνεργάτες του. Ἄκουσα ἀπό γιατρούς ὅσα εἶπε ἀναγγέλλοντας τό: «σήμερα φεύγω». Ἡ Παναγία ἡ Ὀρφανή τῆς Ἱ. Μ. Ἀ- γκαράθου πού ἀφιερώθηκε, ἡ Παναγίτσα τοῦ Μασταμπᾶ Ἡρακλείου πού ὑ- πηρέτησε κάποιο διάστημα ὡς Ἐφημέριος, ἡ Παναγία ἡ Χαρακιανή ὅπου ὡς Ἱεροκήρυκας τοῦ Ρεθύμνου ἀνέδειξε, ὁ τοῦ Κυρίου Πρόδρομος, τό Μοναστήρι τοῦ ὁποίου ἀναστήλωσε (Μπαλί), ἀνακαίνισε καί ἀνέστησε κυριολεκτικῶς ἀ- πό κοπριᾶς καί λήθης, τόν εὐλόγησαν στήν ἐκκλησιαστική ἀποστολή του καί τήν ἡμέρα τῆς Κοιμήσεως τῆς Παναγίας, ὁ Πανάγαθος Υἱός της, ὁ Μέγας Ἀρχιερεύς Ἰησοῦς Χριστός, ἔλαβε τήν μακαρία ψυχή του, τήν ψυχή τοῦ φιλογενοῦς Ἀρχιερέως Ἀνθίμου. Προστέθηκε μέ λαμπρά γράμματα στήν μακρά ἱστορία τῶν Ἐπισκόπων τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ρεθυμνίων, τοῦ Ρεθύμνου τῶν γραμμάτων, ὁ πάνυ καταρτισμένος, λόγιος καί εὐγενής Ρεθύμνης Ἄνθιμος. Ἀνακαίνισε ἱστορικά μοναστήρια, ἄ- νοιξε κλειστά μοναστήρια, δημιούργησε καί συνέχισε ἱστορικές ἐκδόσεις καί σειρές, ἔκαμε συνάξεις νέων καί ἐπιστημόνων, συμπαραστάθηκε σέ ἀνθρώπους, ἵδρυσε εὐεργετικούς φορεῖς στό Ρέθυμνο, ἀνακαίνισε πλήρως τό Ἐπισκοπεῖο καί τά γραφεῖα τῆς Ἐπαρχίας του καί καλλιέργησε ἱερατικές κλήσεις. Ἀντιπαρῆλθε εὐαγγελικά ὅσους τόν πίκραναν καί φέρθηκε ἄρχοντας μέ πολύ ἀξιοπρέπεια. Ἡ Ἐκκλησία Κρήτης ἀποχαιρέτησε ἕνα λόγιο Ἱεράρχη. Τόν εὐχαριστοῦμε γιά ὅσα μᾶς ἔδωσε, μένει στήν καρδιά καί στήν ταπεινή προσευχή μας. Προσωπικῶς αἰσθάνομαι τήν ἀνάγκη νά ἐκφράσω τήν εὐγνωμωσύνη μου πρός αὐτόν τόν καλό ἄνθρωπο καί ὑπεύθυνο Ἱεράρχη.- Ὁ Γορτύνης καί Ἀρκαδίας Μακάριος Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΕΠΑΡΧΙΑΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ 12 Ὀκτωβρίου 2010 Ἀναφορικά μέ τό θέμα τῆς ἠλεκτρονικῆς κάρτας συναλλαγῶν τοῦ πολίτη προτρέπει καί παρακαλεῖ τόν Ἱερό Κλῆρο καί τόν εὐσεβῆ Λαό τῆς Κρήτης, νά μήν τρομοκρατεῖται ἀπό ἀνεύθυνους, νά προσδοκᾶ τό Πρόσωπον τοῦ Ἐρχόμενου Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὑπενθυμίζει δέ τά λόγια τοῦ διορατικοῦ Γέροντος Πορφυρίου: «... ἄν ἐμεῖς ἔχομε μέσα μας τόν Χριστό, δέν μπορεῖ μέ τίποτα νά μᾶς πειράξει ὁ ἀντίχριστος...». 10

Ὅταν ἡ κτίση γίνεται Ἐκκλησία Ι. ΝΑΟΣ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΠΑΝΤΩΝ ΤΩΝ ΕΝ ΚΡΗΤΗ ΙΑΛΑΜΨΑΝΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΟΡΙΑ ΠΛΑΤΑΝΟΥ ΜΕΣΑΡΑΣ Τοῦ Μιχαὴλ Χατζηγιάννη, ρ Βυζαντινῆς ἀρχιτεκτονικῆς Σχεδιασμὸς καὶ ἀνέγερση τοῦ Ναοῦ (2008-2010) ατὰ τὸν Ἅγ. Γερμανὸ Κωνσταντινουπόλεως «Ἐκκλησία ἐστὶ ἐπίγειος οὐρανὸς ἐν ᾖ ὁ ἐπουράνιος Θεὸς ἐνοικεῖ καὶ ἐμπεριπατεῖ» (P.G. τόμ. 98, σ. 384). Μία τέτοια οὐράνια ἐκκλησία ὁραματίστηκε καὶ θέλησε νὰ δημιουργήσει ἡ 11

Ἐνορία Πλατάνου τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Γορτύνης καὶ Ἀρκαδίας, στὸ κοιμητήριο τοῦ χωριοῦ. Ἕνα φωτεινὸ πρωϊνό, τῆς 6 ης Ἰουλίου τοῦ 2008, μὲ τὴν ἔναρξη τῶν ἐργασιῶν χάραξης στὸ ἔδαφος τοῦ σχεδίου τοῦ νέου Ναοῦ, καθορίστηκε ὁ προσανατολισμός του, ἀπὸ ἀνατολὴ πρὸς δύση, λαμβάνοντας τὸ ἀποτύπωμα τῆς σκιᾶς τοῦ ἥλιου, τὴ στιγμὴ τῆς ἀνατολῆς του στὸν ὁρίζοντα, κατὰ τὴν ἡμέρα ἑορτῆς τῶν τιμωμένων Ἁγίων στὸν ὑπὸ ἀνέγερση Ναό, δηλαδὴ τὴν πρώτη Κυριακή τοῦ Ἰουλίου ἀρχαία παράδοση τῶν βυζαντινῶν μηχανοποιῶν, τόσο κατὰ τὴν παλαιοχριστιανικὴ ὅσο καὶ κατὰ τὴν βυζαντινὴ ἐποχή, πλούσια αἰσθητοποιημένη ψυχικὴ κατάθεση εἰς τιμὴν καὶ δόξαν τῶν κάθε φορά τιμωμένων Ἁγίων. Ὁ νοητὸς Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης ποὺ ἀνέτειλε ἐν χρόνῳ, ἐν τῷ κόσμῳ, δι ἄκραν φιλανθρωπίαν, ἀνατέλλει, καὶ πάλι, κάθε πρωΐ στὸ πρόσωπο τῶν Ἁγίων του, ποὺ καθημερινὰ τιμοῦμε, λατρεύουμε καὶ ἀγαποῦμε καὶ ποὺ μᾶς φωτίζουν καὶ προσανατολίζουν, σὰν τὶς ἀρχαῖες λαμπρὲς φρυκτωρίες, εἰς ὁδὸν γνώσεως καὶ ἀληθείας: «ἐπεσκέψατο ἡμᾶς ἀνατολὴ ἐξ ὕψους» (Λουκᾶς 1,78). Μὲ τὴ μνήμη ἑνὸς προτύπου, τὸν παλαιὸ βυζαντινὸ Ναὸ τοῦ Ἁγ. ημητρίου Πηγῆς Ρεθύμνου (11ος αἰ.) ὁ νέος Ναὸς στὸν Πλάτανο σχεδιάστηκε, ὄχι σὰν ἀντίγραφο, ἀλλά σύμφωνα μὲ τὸν τρόπο τῶν βυζαντινῶν πρωτομαστόρων, ἑρμηνεύοντας δημιουργικὰ ποικίλα στοιχεῖα καὶ μεθόδους κατασκευῆς τῶν μεσοβυζαντινῶν Ναῶν τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τῆς Κρήτης, προσαρμόζοντας τὶς ἐπὶ τόπου ἀνάγκες. Τὸ 90% τῶν λίθων τοῦ Ναοῦ προῆλθαν ἀπὸ παλαιότερο πλούσιο καὶ ἄριστο οἰκοδομικὸ ὑλικὸ ἀπὸ τὰ ἐρείπια τοῦ χωριοῦ, ποὺ οἱ ἐνορίτες πρόθυμα καὶ ἀφειδῶς προσέφεραν ἀπὸ τὰ λιθόκτιστα κτίσματα τῶν προγόνων τους. Ἀνάμεσα στοὺς λίθους αὐτοὺς βρέθηκαν καὶ χρησιμοποιήθηκαν πολλὰ λαξευτὰ περίτεχνα λίθινα μέλη, μὲ πολλαπλὰ ἴχνη διαδοχικῶν χρήσεων, προερχόμενα ἀπὸ τόξα, καμάρες, περιθυρώματα, κοσμῆτες, γεῖσα, πεσσούς, γωνιόλιθους σπιτιῶν καὶ ἐργαστηρίων ἄλλων ἐποχῶν, ὅταν ἀκόμη ὑπῆρχε ἄφθονη ἡ ἀγάπη καὶ ἡ γνώση τῶν κανόνων τοῦ ὡραίου καὶ τῆς αἰσθητικῆς. Παλαιὸ περίτεχνο πώρινο ἀνώφλι, μὲ ἀνάγλυφο σταυρὸ στὴν μέση καὶ ἐπιγραφὴ κοσμεῖ, τὴν δυτικὴ θύρα τοῦ Ναοῦ. Ὅπως συμβαίνει σὲ πολλοὺς παλαιοὺς βυζαντινοὺς 12

Ναούς, δημιουργήθηκε ἔτσι ἕνα ὑπαίθριο, διαχρονικὸ μουσεῖο γλυπτικῆς. Ἦταν, ἄλλωστε, παλαιὰ καὶ διαρκής συνήθεια τῶν βυζαντινῶν, ὅλων τῶν περιόδων, ἡ χρήση παλαιότερου σὲ δεύτερη χρήση οἰκοδομικοῦ ὑλικοῦ, στοὺς ναούς τους, ἀκόμη καὶ στοὺς πλέον λαμπροὺς ἀπὸ αὐτούς, προερχόμενου ἀκόμη καὶ ἀπὸ εἰδωλολατρικοὺς ναούς. Ἡ πρόσληψη καὶ μεταμόρφωση τοῦ παρελθόντος, ὑπῆρξε κύριο γνώρισμα τῆς χριστιανικῆς τέχνης ἤδη ἀπὸ τὴν αὐγή της. Οἱ λίθοι αὐτοί, μὲ τὴν ἁπαλὴ φθορὰ τοῦ χρόνου στὴν ἐπιδερμίδα τους, φορεῖς μνήμης, χαρᾶς, πόνου, πληρώματος καθημερινῆς ζωῆς καὶ μόχθου ἀγαπημένων προγόνων, ἐπανασυνδέθηκαν σὰν ψηφίδες σὲ ἕνα νέο πολύχρωμο ψηφιδωτό, σὰν χρυσὲς κλωστὲς σὲ ἕνα νέο Ἐπιτάφιο, πάνω στὸ σῶμα τοῦ νέου κοιμητηριακοῦ Ναοῦ τοῦ χωριοῦ. Αὐτοὶ οἱ λίθοι πλέον συντροφεύουν τοὺς κεκοιμημένους, ποὺ ἔζησαν μὲ αὐτούς, στοὺς οἴκους τῶν πατέρων τους, καὶ ἴσως κάποιοι ἀπὸ αὐτοὺς καὶ νὰ τοὺς λάξευσαν οἱ ἴδιοι. Στὸν χῶρο τοῦ κοιμητηρίου πλέον αὐτοὶ οἱ λίθοι ἀκοῦν ἀπὸ τώρα καὶ θὰ ἀκοῦν καὶ εἰς τὸ ἑξῆς τοὺς ὕμνους καὶ τὶς εὐχὲς τῆς εὐχαριστιακῆς σύναξης καὶ τῶν ἀκολουθιῶν γιὰ τὴν πραγμάτωση, ἐδῶ καὶ τώρα, τῆς θριαμβεύουσας βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τῆς βασιλείας τῶν ἐσχάτων ἡμερῶν. Ἀκοῦν ἀκόμη τὶς μυστικὲς προσευχές, τὸν καημὸ καὶ τὸν πόνο αὐτῶν ποὺ ψάλλουν στὰ προσφιλῆ τους πρόσωπα τὸν ἐξόδιο ὕμνο τους. 13

Ὁ Ἅγ. Συμεὼν Θεσσαλονίκης (P.G., τόμ. CLV, κεφ. ΡΚΘ,337) γράφει γιὰ τὰ ὑλικὰ κατασκευῆς τοῦ Ναοῦ: «Πᾶσαν ὕλην ὀνόματι Θεοῦ καθαγιασθεῖσαν εὐλαβητέον, καὶ τοὺς κεράμους καὶ λίθους καὶ ξύλα καὶ τὰ λοιπά. Πάντα γὰρ ἡγιασμένα τῷ Θείῳ ὀνόματι, καὶ χάριτος εἰσὶν πλήρη, καὶ μεταδοτικὰ χαρίτων τε καὶ ἁγιασμοῦ». Ἡ ἄψυχη ὕλη καθαγιάζεται καὶ μεταδίδει χάρη καὶ ἁγιασμό. Ὁ ἁπλοῦς σταυροειδὴς ἐγγεγραμμένος μὲ τροῦλλο Ναός, ὁ τύπος ναοῦ ποὺ ἐπιλέχθηκε, ἔχει ἐξωτερικὲς διαστάσεις 8,50Χ9,50 μέτρα καὶ ὕψος 9,50 μέτρων. Στὴν κάτοψη διαγράφεται ἐλαφρῶς τὸ σχῆμα τοῦ ἐλεύθερου σταυροῦ. Τέσσερεις μονολιθικοὶ μαρμάρινοι κίονες στηρίζουν μέσῳ τεσσάρων καμαρῶν τὸν ραδινὸ τροῦλλο. Τέσσερα σταυροθόλια καλύπτουν τὰ γωνιαῖα διαμερίσματα. Μικρὸ μονότοξο κωδωνοστάσιο ἀκουμπᾶ πάνω στὴν νότια κεραία τοῦ σταυροῦ. ύο θύρες, μία δυτικά, καὶ μία νότια ὁδηγοῦν στὸ ἐσωτερικό τοῦ Ναοῦ. Ἑπτὰ συνολικὰ στενὰ παράθυρα, μονόλοβα, δίλοβα καὶ ἕνα τρίλοβο στὴν κεντρικὴ κόγχη τοῦ ἱεροῦ, μαζὶ μὲ τὰ ὀκτὼ μονόλοβα τοῦ τρούλλου, φωτίζουν διακριτικὰ τὸ ἐσωτερικό τοῦ Ναοῦ. Τὸ τοξωτὸ τμῆμα ὅλων τῶν παραθύρων εἶναι πλίνθινο. Στὰ παράθυρα τοῦ τρούλλου τὰ πλίνθινα τόξα εἶναι διπλὰ καὶ περιβάλλονται ἀπὸ πλίνθινη ὀδοντωτὴ ταινία. Ὅλα τὰ μεγάλα τόξα τῶν ὄψεων εἶναι μεικτά, ἀποτελούμενα ἀπὸ θολίτες καὶ πλίνθους καὶ περιβάλλονται καὶ αὐτὰ ἀπὸ πλίνθινη ὀδοντωτὴ ταινία. Ὅλες οἱ στέγες στὴ στέψη τῶν τοίχων ὁριοθετοῦνται μὲ προέχοντα πλίνθινα ὀδοντωτὰ γεῖσα. Ἁπλὰ λίθινα ἐπίκρανα στεφανώνουν τὶς ἐξωτερικὲς παραστάδες καὶ ὁρίζουν τὶς γενέσεις ὅλων τῶν ἐξωτερικῶν τόξων. 14

Μέσα καὶ ἔξω, τὰ πολλὰ τόξα καὶ οἱ θόλοι, μᾶς θυμίζουν ὅτι ὁ τοῦ Πατρὸς Λόγος, γιὰ νὰ προσλάβει ὅλη τὴν ἀνθρώπινη σάρκα, «ἔκλινεν οὐρανοὺς καὶ κατέβη». Ἐξωτερικά, χειροποίητες κοκκινωπὲς πλίνθοι τοποθετημένες ἀνάμεσα στοὺς παλαιοὺς λευκόφαιους λίθους, μὲ γραφικὲς ἀκανονιστίες καὶ ἀτέλειες, χαροποιοῦν τοὺς ἐξωτερικοὺς τοίχους. Τὰ ποικίλα μορφολογικὰ καὶ διακοσμητικὰ στοιχεῖα, οἱ πλίνθινες ὀδοντωτὲς ταινίες, τὰ πλίνθινα ὀδοντωτὰ γεῖσα, οἱ παραστάδες, τὰ πεσσόκρανα, τὰ περιθυρώματα, οἱ ποδιὲς τῶν παραθύρων ζωογονοῦν τὰ ὅρια τῶν ἐπιφανειῶν καὶ τῶν καμπύλων τόξων μὲ ἄνεση καὶ ἐλευθερία, δημιουργώντας μαζὶ μὲ τὰ μεγάλα δομικὰ τόξα τῶν ὄψεων, ἄπειρα παιγνίδια ἀντιθέσεων τοῦ φωτὸς μὲ τὶς σκιὲς καὶ τὰ χρώματα. Τὸ εὐρέως συμμετρικό, στὴν λεπτομέρειά του γίνεται ἀσύμμετρο. Πολλαπλὰ καὶ ποικίλα ἐπίπεδα τῆς στέγης σὲ παλλόμενο ρυθμό. Τὸ μεράκι τῶν κατασκευαστῶν ἀποτυπώθηκε στοὺς τοίχους, ὅπως στοὺς παλαιοὺς βυζαντινοὺς Ναούς, μὲ ἐμφανῆ ποικιλία στὴν πλοκὴ τῶν λίθων καὶ τῶν πλίνθων, χωρὶς μηχανιστικὴ καὶ ψυχρὴ ἐπανάληψη. Ἡ χρήση τοῦ παλαιοῦ οἰκοδομικοῦ ὑλικοῦ, μὲ τὶς λαξεύσεις ἀπὸ τὰ χέρια ἱκανῶν μαστόρων καὶ μὲ τὶς φθορὲς τοῦ χρόνου πάνω στοὺς λίθους, κάνει τὴν τοιχοποιΐα νὰ φαντάζει ἐξωτερικὰ μὲ «ἐργόχειρο καὶ ὅλος ὁ ναὸς νὰ μοιάζει κειμηλιοθήκη» (Ν. Γ. Πεντζίκης) οἱ τοῖχοι μοιάζουν μὲ κέντημα, ὅπως ἡ προσευχή, ποὺ εἶναι καὶ αὐτὴ «τὸ κέντημα τοῦ χρόνου ποὺ καταφέρνει ὥστε ὁ χρόνος ποὺ γεννάει τὸν θάνατό μας, νὰ παύει νὰ εἶναι ἐχθρός, καὶ νὰ πλημμυρίζει τὴν καρδιά μας ἡ ἀγάπη γιὰ νὰ μὴν στεγνώσουμε» (Ἱερομόναχος Συμεὼν De la Jara). Τὰ χειροποίητα παλαιοῦ τύπου βυζαντινὰ κεραμίδια αἰσθητοποιοῦν ἕναν ἄλλο ρυθμό, ἕναν ἄλλο κόσμο, ἀλλεπάλληλες σειρὲς κυμάτων σβήνουν στὴ στέψη τῶν τοίχων, στὴν ἄκρη τῆς θάλασσας. Στὸ ἐσωτερικό τοῦ Ναοῦ, ὁ ρυθμὸς συνεχίζεται ἤρεμα, διαφορετικά. Τὸ λιγοστὸ φῶς ποὺ περνᾶ ἀπὸ τὰ στενὰ παράθυρα παίζει μὲ τὸ σκοτάδι γιὰ νὰ μᾶς θυμίζει τὸ χαροποιὸν πένθος τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς. Νοιώθουμε ἀμέσως σὰν τὸν τριήμερο Ἰωνᾶ 15

Ἐνισχύστε τό ἔργο τῆς ἀνέγερσης τοῦ Πολιτιστικοῦ - Πνευματικοῦ Κέντρου τῆς Ἱ. Μ. Γορτύνης καί Ἀρκαδίας Ἐσεῖς εἶστε ἡ δύναμή μας, μαζί μποροῦμε! Βοηθήστε τους πρώτους τομεῖς τοῦ Ἐπικοινωνιακοῦ και Μορφωτικοῦ Ἱδρύματός της - Βιβλιοπωλείο - Περιοδικό - Ἐκδόσεις - Ἴντερνετ, κ.λ.π. - - - - - - - - - - - - - Γιά προαιρετικές προσφορές μέ κάθε νομότυπη καί διαφανῆ διαδικασία, ἐπικοινωνῆστε κατά τίς ἐργάσιμες ὥρες στό τηλ.: 28920-22208 στὴν κοιλία τοῦ κύτους, ἢ σὰν τὸν Νῶε ποὺ ἔμεινε στὴν Κιβωτὸ ὁλόκληρη σαρακοστή ἄλλωστε οἱ λέξεις ναὸς καὶ ναῦς (πλοῖο) ἔχουν κοινὴ ρίζα. Στὴν ὑφὴ τῶν ἐσωτερικῶν ἐπιφανειῶν ἐναλλάσσονται δύο ὑλικά: ἀπὸ τὴ μία τὸ ὁπλισμένο σκυρόδεμα, τὸ τσιμέντο, ἕνα ὑλικό, ἀπαραίτητο, ποὺ ἐκφράζει ἀπόλυτα τὴν ἐποχή μας, ὅπου τὰ πάντα ἔχουν γίνει σκόνη. Καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη ἡ ζεστὴ ἐμφανὴς λιθοδομή, ὅπως στοὺς παλιοὺς ναοὺς μὲ τοὺς ξεφτισμένους τοίχους, ἐκεῖ ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ εἰκονίζονται οὐράνιες μορφές, μᾶς θυμίζει τί ἀπομένει νὰ γίνει, τὸν μακρύ μας δρόμο, τὸν διαρκῆ ἀγῶνα ποὺ δὲν τελειώνει ποτέ. Ἡ ἀνέγερση τοῦ λαμπροῦ αὐτοῦ ναΐσκου δὲν θὰ ἦταν δυνατὴ χωρὶς τὶς προτροπές, εὐχὲς καὶ εὐλογίες τοῦ σεπτοῦ Ποιμενάρχη μας, Μητροπολίτου Γορτύνης καὶ Ἀρκαδίας κ. Μακαρίου. Τὸ ἔργο πῆρε σάρκα καὶ ὀστᾶ χάρις στὸ πάθος καὶ τὴν ἀγάπη γιὰ τὴν παράδοση τοῦ σεμνοῦ ἐφημερίου τῆς Ἐνορίας Πλατάνου π. Νεκταρίου Γουρλεμάκη. Ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τοῦ σχεδιασμοῦ ἐπιθυμοῦσε διακαῶς τὴ δημιουργία ἑνὸς ἐμπνευσμένου καὶ αὐθεντικοῦ βυζαντινοῦ μνημείου, μὲ τὰ παλαιὰ ὑλικά, τὶς παλαιὲς μεθόδους καὶ τεχνικές, σύμφωνα μὲ τὰ πρότυπα τῶν βυζαντινῶν πατέρων μας. Ἀξιέπαινη καὶ ἀποφασιστικὴ ὑπῆρξε καὶ ἡ ἀπεριόριστη γενναιοδωρία τῶν ἐνοριτῶν, ποὺ ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ἀγκαλίασαν τὸ θεάρεστο αὐτὸ ἔργο. Ἡ φιλότιμη καὶ ἐπαινετὴ αὐτὴ προσπάθεια τῆς ἐνορίας τοῦ Πλατάνου, ἂς ἀποτελέσει κίνητρο καὶ ὑπόδειγμα γιὰ ἀκόμη λαμπρότερα ἔργα στὴν Ἱ. Μητρόπολη Γορτύνης καὶ Ἀρκαδίας.- 16

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Ἀπὸ ποῦ προέρχεται ἡ σημερινὴ κρίση; Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς 1956 ὲ ρωτᾶς ἄνθρωπε τοῦ Θεοῦ, ἀπὸ ποῦ προέρχεται ἡ σημερινὴ κρίση, καὶ τί σημαίνει αὐτή. Ποιὸς εἶμαι ἐγὼ γιὰ νὰ μὲ ρωτᾶς γιὰ ἕνα τόσο μεγάλο μυστικό; "Μίλα, ὅταν ἔχεις κάτι καλύτερο ἀπὸ τὴ σιωπή", λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος. Ὅμως, παρόλο ποὺ θεωρῶ ὅτι ἡ σιωπὴ εἶναι τώρα καλύτερη ἀπὸ κάθε ὁμιλία, καὶ ὅμως λόγῳ ἀγάπης πρὸς ἐσένα, θὰ σοῦ ἐκθέσω ἐκεῖνα ποὺ σκέπτομαι, περὶ αὐτοῦ ποὺ ρώτησες. Ἡ κρίση εἶναι ἑλληνικὴ λέξη καὶ σημαίνει δίκη. Στὴν Ἁγία Γραφὴ αὐτὴ ἡ λέξη χρησιμοποιεῖται πολλὲς φορές. Ἔτσι ὁ ψαλμωδὸς λέει: "διὰ τοῦτο οὐκ ἀναστήσονται ἀσεβεῖς ἐν κρίσει" (Ψαλμ. 1, 5). Σὲ ἄλλο μέρος πάλι λέει: "ἔλεος καὶ κρίσιν ἄσομαί σοι, Κύριε" (Ψαλμ. 100,1). Ὁ σοφὸς Σολομώντας γράφει, ὅτι "παρὰ δὲ Κυρίου πάντα τὰ δίκαια" (Παρ.Σολ.16,33). Ὁ ἴδιος ὁ Σωτήρας εἶπε, "ἀλλὰ τὴν κρίσιν πᾶσαν δέδωκε τῷ υἱῷ" (Ἰωάν. 5, 22), ἐνῶ λίγο πιὸ κάτω λέγει πάλι "νῦν κρίσις ἐστὶ τοῦ κόσμου τούτου" (Ἰωαν. 12,31). Ὁ ἀπόστολος Πέτρος γράφει "ὅτι ὁ καιρὸς τοῦ ἄρξασθαι τὸ κρίμα ἀπὸ τοῦ οἴκου τοῦ Θεοῦ" (Α' Πέτρ. 4,17). Ἀντικατάστησε τὴ λέξη "κρίση" μὲ τὴ λέξη "δίκη" καὶ διάβασε: " ιὰ τοῦτο οὐκ ἀναστήσονται ἀσεβεῖς ἐν δίκῃ" ἢ "ἀλλὰ τὴν δίκην πᾶσαν δέδωκε τῷ υἱῷ" ἢ "νῦν δίκη ἐστὶ τοῦ κόσμου τούτου" ἢ ὅτι "ἀποδώσουσι λόγον τῷ ἐτοίμως ἔχοντι δικάσαι ζῶντας καὶ νεκρούς". Ἕως τώρα οἱ εὐρωπαϊκοὶ λαοὶ χρησιμοποιοῦσαν τὴ λέξη "δίκη" 17

ἀντὶ γιὰ τὴ λέξη "κρίση", ὅποτε καὶ νὰ τοὺς ἔβρισκε κάποια συμφορά. Τώρα ἡ καινούργια λέξη ἀντικατέστησε τὴν παλιά καὶ τὸ κατανοητὸ ἔγινε ἀκατανόητο. Ὅταν γινόταν ξηρασία, πλημμύρα, πόλεμος ἢ ἔπεφτε ἐπιδημία, ὅταν ἔριχνε χαλάζι, γίνονταν σεισμοί, πνιγμοὶ καὶ ἄλλες συμφορές, ἔλεγαν: "Θεία δίκη!". Καὶ αὐτὸ σημαίνει: κρίση μέσα ἀπὸ ξηρασίες, κρίση μέσα ἀπὸ πλημμύρες, μέσα ἀπὸ πολέμους, μέσα ἀπὸ ἐπιδημίες κ.λ.π. Καὶ τὴ σημερινὴ χρηματοοικονομικὴ δυσκολία ὁ λαὸς τὴ θεωρεῖ ὡς Θεία δίκη, ὅμως δὲν λέει ἡ δίκη ἀλλὰ ἡ κρίση. Ἔτσι ὥστε ἡ δυσκολία νὰ πολλαπλασιάζεται μὲ τὸ νὰ γίνεται ἀκατανόητη: Ἐφόσον ὅσο ὀνομαζόταν μὲ τὴν κατανοητὴ λέξη "δίκη", ἦταν γνωστὴ καὶ ἡ αἰτία, λόγῳ τῆς ὁποίας ἦρθε ἡ δυσκολία, ἦταν γνωστὸς καὶ ὁ ικαστής, ὁ Ὁποῖος ἐπέτρεψε τὴ δυσκολία, ἦταν γνωστὸς καὶ ὁ σκοπὸς τῆς ἐπιτρεπομένης δυσκολίας. Μόλις ὅμως χρησιμοποιήθηκε ἡ λέξη "κρίση", λέξη ἀκαταλαβίστικη σὲ ὅλους, κανεὶς δὲν ξέρει πιὰ νὰ ἐξηγήσει οὔτε γιὰ ποιὸ λόγο, οὔτε ἀπὸ Ποιόν, οὔτε ὡς πρὸς τί. Μόνο σ αὐτὸ διαφέρει ἡ τωρινὴ κρίση ἀπὸ τὶς κρίσεις ποὺ προέρχονται ἀπὸ τὴν ξηρασία ἢ τὴν πλημμύρα ἢ τὸν πόλεμο ἢ τὴν ἐπιδημία ἢ τοὺς πνιγμοὺς ἢ κάποιους ἄλλους πειρασμούς. Μὲ ρωτᾶς γιὰ τὴν αἰτία τῆς τωρινῆς κρίσης, ἢ τῆς τωρινῆς Θείας δίκης! Ἡ αἰτία εἶναι πάντα ἡ ἴδια. Ἡ αἰτία γιὰ τὶς ξηρασίες, τὶς πλημμύρες, τὶς ἐπιδημίες καὶ ἄλλα μαστιγώματα τῆς γενιᾶς τῶν ἀνθρώπων, εἶναι ἡ αἰτία καὶ γιὰ τὴν τωρινὴ κρίση. Ἡ ἀποστασία τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ τὸν Θεό. Μὲ τὴν ἁμαρτία τῆς Θεοαποστασίας, οἱ ἄνθρωποι προκάλεσαν αὐτὴ τὴν κρίση, καὶ ὁ Θεὸς τὴν ἐπέτρεψε, ὥστε νὰ ξυπνήσει τοὺς ἀνθρώπους, νὰ τοὺς κάνει ἐνσυνείδητους, πνευματικοὺς καὶ νὰ τοὺς γυρίσει πρὸς Ἐκεῖνον. Στὶς μοντέρνες ἁμαρτίες- μοντέρνα καὶ ἡ κρίση. Καὶ ὄντως ὁ Θεὸς χρησιμοποίησε μοντέρνα μέσα ὥστε νὰ τὸ συνειδητοποιήσουν οἱ μοντέρνοι ἄνθρωποι: χτύπησε τὶς τράπεζες, τὰ χρηματιστήρια, τὶς οἰκονομίες, τὸ συνάλλαγμα τῶν χρημάτων. Ἀνακάτωσε τὰ τραπέζια στὶς συναλλαγὲς σ ὅλο τὸν κόσμο, ὅπως κάποτε στὸ ναὸ τῶν Ἱεροσολύμων. Προξένησε πρωτόγνωρο πανικὸ μεταξὺ ἐμπόρων καὶ αὐτῶν ποὺ ἀνταλλάσσουν τὸ χρῆμα. Προκάλεσε σύγχυση καὶ φόβο. Ὅλα αὐτὰ τὰ ἔκανε γιὰ νὰ ξυπνήσουν τὰ ὑπερήφανα κεφαλάκια τῶν σοφῶν της Εὐρώπης καὶ τῆς Ἀμερικῆς, γιὰ νὰ ἔλθουν εἰς ἑαυτοὺς καὶ νὰ πνευματικοποιηθοῦν. Καὶ ἀπὸ τὴν ἄνεση καὶ τὸ ἀγκυροβόλημα στὰ λιμάνια τῆς ὑλικῆς σιγουριᾶς, νὰ 18

θυμηθοῦμε τὶς ψυχές μας, νὰ ἀναγνωρίσουμε τὶς ἀνομίες μας καὶ νὰ προσκυνήσουμε τὸν ὕψιστο Θεό, τὸν ζωντανὸ Θεό. Μέχρι πότε θὰ διαρκέσει ἢ κρίση; Ὅσο τὸ πνεῦμα τῶν ἀνθρώπων παραμείνει δίχως ἀλλαγή. Ὥσπου οἱ ὑπερήφανοι ὑπαίτιοι αὐτῆς τῆς κρίσης νὰ παραιτηθοῦν μπροστὰ στὸν Παντοδύναμο. Ὥσπου οἱ ἄνθρωποι καὶ οἱ λαοὶ νὰ θυμηθοῦν, τὴν ἀκαταλαβίστικη λέξη «κρίση», νὰ τὴν μεταφράσουν στὴ γλώσσα τους, ὥστε μὲ ἀναστεναγμὸ καὶ μετάνοια νὰ φωνάξουν: «ἡ Θεία δίκη»! Πὲς καὶ ἐσύ, τίμιε πατέρα, ἡ Θεία δίκη, ἀντὶ ἡ κρίση, καὶ ὅλα θὰ σοῦ γίνουν ξεκάθαρα. Χαιρετισμοὺς καὶ εἰρήνη! Τὸ κείμενο γράφτηκε πρὶν ὀγδόντα σχεδὸν χρόνια! Τότε ποὺ ἡ Ἀμερικὴ καὶ ὁ κόσμος ὅλος συγκλονιζόταν ἀπὸ τὸ οἰκονομικὸ κρὰχ τοῦ 1929. Τὸ κείμενο τοῦ Σέρβου τότε Ἱεράρχου, Μητροπολίτου Ἀχρίδος, τοῦ Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτσ, εἶναι σὰν νὰ γράφηκε σήμερα. (Τὸ κείμενο προέρχεται ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, " ρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται...", Ἱεραποστολικὲς ἐπιστολὲς Α', ἔκδ. "Ἐν πλῷ", Ἀθῆνα 2008, σσ. 33-36. Ὁ τίτλος τοῦ πρωτότυπου εἶναι: "Στὸν παπά- Κάραν γιὰ τὴν κρίση τοῦ κόσμου"). (Πηγή: "ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ", τ. 62) Ἡ Τοπική Ἐκκλησία μᾶς δίπλα στόν Ἄνθρωπο Συσσίτια Ἀγάπης καί Χριστιανικῆς Ἀλληλεγγύης Š Ἐνορία Πύργου Μονοφατσίου Š Ἱερός Μητροπολιτικός Ναός Ἁγίου Γεωργίου Μοιρῶν 19

Ἀγαπητοί μας γονεῖς, Ἡ ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν μας, πρέπει νὰ στοχεύει στὴν ὅσο τὸ δυνατὸν καλύτερη προπαρασκευή τους, γιὰ τὴν μελλοντικὴ ἔξοδο στὸ στίβο τῆς ζωῆς. Τοῦτο σημαίνει πὼς πρέπει νὰ τοὺς ἀποκαλύπτουμε, ἀπὸ πολὺ μικρὴ ἡλικία, ὅτι ἡ ζωὴ ἀποτελεῖ σύνθεση καλοῦ καὶ κακοῦ, εὐχάριστων καὶ δυσάρεστων γεγονότων, ἐπιτυχιῶν καὶ ἀποτυχιῶν. Ὡστόσο, μία ἁπλὴ ματιά, ἀρκεῖ γιὰ νὰ διαπιστώσει κάποιος, πὼς στὴν πλειοψηφία τους οἱ γονεῖς, ἀλλὰ καὶ στὸ ἐκπαιδευτικὸ σύστημα τῆς Χώρας μας, ἐπικρατοῦσα ἄποψη εἶναι πὼς τὰ παιδιὰ καλὸ εἶναι νὰ μένουν μακριὰ ἀπὸ καταστάσεις καὶ γεγονότα ποὺ προκαλοῦν θλίψη. Κορωνίδα αὐτῆς τῆς εὐρέως διαδιδομένης ἀντιλήψεως, εἶναι ἡ ἀπόκρυψη τοῦ γεγονότος τοῦ θανάτου ἀπὸ τὰ παιδιὰ καὶ ἡ μὴ συμμετοχή τους σὲ κηδεῖες. Μὲ τὸν τρόπο αὐτό, χωρὶς νὰ τὸ καταλαβαίνουμε, ὑπονομεύουμε τὴ δυνατότητα τῶν παιδιῶν μας, νὰ ἐκτιμήσουν καὶ νὰ ζήσουν τὴ ζωή τους μὲ πληρότητα. Ὁ μεγάλος Ἐλβετὸς φιλόσοφος τοῦ 18ου αἰῶνα, Ρουσσώ, σὲ μία γνωστή του φράση λέει, «Ὁ ἄνθρωπος φυσιολογικὰ μαθαίνει νὰ ὑποφέρει συνεχῶς, καὶ πεθαίνει εἰρηνικά.» Πρόκειται γιὰ φράση μὲ μεγάλο βάθος. Ὄντως ἐκεῖνος ποὺ μαθαίνει ἀπὸ μικρὸς νὰ δέχεται καὶ νὰ διαχειρίζεται μὲ θάρρος καὶ ἐλπίδα τὶς δυσκολίες τῆς ζωῆς, ἀντικρίζει τὸ γεγονὸς τοῦ θανάτου μὲ παρρησία. Ὅποιος ἐκπαιδεύεται νὰ ζεῖ μὲ πληρότητα τὴν κάθε του στιγμή, ἐκεῖνος δὲν ζεῖ ὑπὸ τὸ καθεστὼς τοῦ φόβου τοῦ θανάτου. Κατὰ τὴν ἐπιστήμη ἐξάλλου τῆς ψυχολογίας, ὁ φόβος τοῦ θανάτου, εἶναι καμουφλαρισμένος φόβος τῆς ζωῆς. Φοβᾶται συνεπῶς νὰ πεθάνει, ὅποιος δειλιάζει μπροστὰ στὶς προκλήσεις τῆς ζωῆς. Τὸ κείμενο τῆς στήλης ποὺ σᾶς προσφέρουμε γιὰ ἀνάγνωση καὶ προβληματισμό, προσεγγίζει τὸ θέμα τῆς σχέσης τῶν παιδιῶν μὲ τὸ γεγονὸς τοῦ θανάτου καὶ ἀνήκει σὲ μία μεγάλη Ἐκκλησιαστικὴ προσωπικότητα τῶν ἡμερῶν μας, τὸν ἐπίσκοπο Ἀντώνιο τοῦ Σουρόζ, ὁ ὁποῖος ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ πρὸ ὁλίγων ἐτῶν. Ἐπιμέλεια στήλης: π. Χαράλαμπος Κοπανάκης 20

Ἡ ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν γιὰ τὸ θάνατο τρόπος ἀντιμετώπισης τοῦ δικοῦ μας θανάτου διαφοροποιεῖται στὸν καθένα μας ἀνάλογα μὲ τὴν ἡλικία καὶ τὶς περιστάσεις. Σκεφτεῖτε τὰ παιδιὰ ποὺ ἀκοῦν τὴ λέξη «θάνατος» καὶ εἴτε ἔχουν μιὰ ἀσαφῆ ἰδέα γι αὐτόν, εἴτε ἴσως ἔχουν χάσει ἕναν ἤ καὶ τοὺς δύο γονεῖς τους, καὶ πενθοῦν μέσα στὴν μοναξιά: ἡ ἀπώλεια εἶναι ποὺ χαρακτηρίζει τὴν ἀντίληψή τους γιὰ τὸ θάνατο, ὄχι ὁ ἴδιος ὁ θάνατος. Τὰ περισσότερα παιδιὰ -τὰ περισσότερα ἀγόρια σίγουρα- ἔχουν παίξει, σὲ κάποιες φάσεις τῆς ζωῆς τους, παιχνίδια πολέμου: «Σὲ πυροβόλησα. Εἶσαι πεθαμένος. Πέσε κάτω.» Anthony Bloom (Metropolitan of Sourozh) Καὶ τὸ παιδὶ ξαπλώνει κάτω κι ἐκείνη τὴ στιγμὴ γνωρίζει συναισθηματικά, ἀλλὰ μέσα στὴν ἀσφάλεια τοῦ παιχνιδιοῦ, ὅτι εἶναι νεκρό, πρᾶγμα ποὺ σημαίνει πὼς δὲν ἔχει δικαίωμα νὰ παίξει, νὰ τρέξει ἤ νὰ κινηθεῖ. Πρέπει νὰ μείνει ξαπλωμένο μ' ἕνα συγκεκριμένο τρόπο. Ἡ ζωὴ συνεχίζεται τριγύρω του, ἀλλὰ ἐκεῖνο δὲν ἀποτελεῖ πιὰ μέρος της, μέχρι τὴ στιγμὴ ποὺ αὐτὸ τοῦ φαίνεται πιὰ πολύ, καὶ πετάγεται πάνω λέγοντας: «Βαρέθηκα νὰ εἶμαι πεθαμένος. Σειρά σου τώρα». Αὐτὴ εἶναι πολὺ σημαντικὴ ἐμπειρία, διότι τὸ παιδὶ μέσα ἀπ 21

αὐτὴ ἀνακαλύπτει ὅτι μπορεῖ νὰ εἶναι ξένο πρὸς τὴ ζωή κι ὡστόσο, ὅλο αὐτὸ εἶναι ἕνα παιχνίδι καὶ διαθέτει τὴν ἀσφάλεια ποὺ τὰ παιχνίδια διαθέτουν. Μπορεῖ νὰ τελειώσει ἀνὰ πᾶσα ὥρα καὶ στιγμὴ μὲ ἀμοιβαία συμφωνία, ἀλλὰ τὸ παιδὶ ὅλο καὶ κάτι θὰ ἔχει διδαχθεῖ. Θυμᾶμαι πρὶν πολλὰ χρόνια, ἕνα ὑπερβολικὰ εὐαίσθητο παιδὶ σὲ κάποια ἀπὸ τὶς κατασκηνώσεις μας, τὸ ὁποῖο βίωνε τὸ παιχνίδι αὐτὸ μὲ τέτοια ἔνταση ποὺ δὲν τὸ ἄντεχε. Ἔτσι ἔπαιξα ἕνα ὁλόκληρο παιχνίδι μαζί του, ὥστε μέσα ἀπὸ τὸ κρυφτὸ καὶ τὸ κυνηγητὸ τοῦ πολεμικοῦ παιχνιδιοῦ, νὰ μπορέσει νὰ εἰσέλθει μέσα σ αὐτὴ τὴν ἐμπειρία. Γι αὐτόν, δὲν ἦταν παιχνίδι ἦταν πολὺ ἀληθινό. Ἡ εἰσαγωγὴ ἑνὸς παιδιοῦ στὸ ζήτημα τοῦ θανάτου μπορεῖ νὰ γίνει μὲ τρόπο τερατώδη καὶ νὰ τὸ ὁδηγήσει στὴ νοσηρότητα, ἤ ἀντιθέτως μπορεῖ νὰ γίνει μὲ τρόπο σωστὸ καὶ ὑγιῆ. Τὸ παράδειγμα ποὺ ἀκολουθεῖ εἶναι ἀληθινό, ὄχι φανταστικό. Μία ἡλικιωμένη κυρία, πολυαγαπημένη γιαγιά, πέθανε μετὰ ἀπὸ μακροχρόνια καὶ ὀδυνηρὴ ἀσθένεια. Μὲ κάλεσαν νὰ ἔρθω στὸ σπίτι καὶ ὅταν κατέφθασα, διαπίστωσα πὼς τὰ παιδιὰ εἶχαν ἀπομακρυνθεῖ. Οἱ γονεῖς μοῦ ἐξήγησαν: «ὲν θὰ μπορούσαμε νὰ ἐπιτρέψουμε στὰ παιδιὰ νὰ μείνουν σ ἕνα σπίτι ὅπου ὑπάρχει νεκρός». «Γιατί ὄχι;» τοὺς ρώτησα. «ιότι γνωρίζουν τί σημαίνει θάνατος», ἀποκρίθηκαν. «Καὶ 22

τί σημαίνει θάνατος;», ξαναρώτησα. «Εἶδαν στὸν κῆπο τὶς προάλλες ἕνα κουνέλι κομματιασμένο ἀπὸ τὶς γάτες ἑπομένως γνωρίζουν τί εἶναι ὁ θάνατος». Ἀντεῖπα λοιπὸν πὼς ἂν αὐτὴ ἦταν ἡ εἰκόνα τοῦ θανάτου ποὺ εἶχαν τὰ παιδιά, τότε ἦταν καταδικασμένα γιὰ πάντα νὰ κατακλύζονται ἀπὸ μιὰ αἴσθηση τρόμου, κάθε φορὰ ποὺ θὰ ἀκοῦν τὴν λέξη «θάνατος», κάθε φορὰ ποὺ θὰ παρακολουθοῦν ἕνα μνημόσυνο, κάθε φορὰ ποὺ θὰ βλέπουν ἕνα φέρετρο - ἀνείπωτος τρόμος κρυμμένος σ' ἕνα ξύλινο κουτί. Μετὰ ἀπὸ μακρὰ συζήτηση, κατὰ τὴν ὁποία οἱ γονεῖς μοῦ εἶπαν πὼς τὰ παιδιὰ θὰ ἦταν καταδικασμένα σὲ νευρικὴ καταρράκωση ἂν τοὺς ἐπιτρεπόταν νὰ δοῦν τὴ γιαγιά τους, καὶ πὼς ἡ πνευματική τους κατάσταση θὰ ἦταν δική μου εὐθύνη, ἔφερα τὰ παιδιὰ πίσω. Ἡ πρώτη τους ἐρώτηση ἦταν: «Τί συνέβη, πραγματικά, στὴ γιαγιά;» Τοὺς ἀπάντησα τὸ ἑξῆς: «Θυμᾶστε ποὺ ἡ γιαγιά σας, ἐπανειλημμένα στὸ παρελθόν, εἶχε πεῖ πὼς λαχταράει νὰ ξανασμίξει μὲ τὸν ἄντρα της στὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ὅπου ἐκεῖνος εἶχε ἤδη πάει; Αὐτὸ τῆς συνέβη τώρα». «Ὁπότε εἶναι εὐτυχισμένη;», μὲ ξαναρώτησε τὸ ἕνα ἀπ' τὰ παιδιά. «Ναί», ἀποκρίθηκα. Στὴ συνέχεια, πήγαμε στὸ δωμάτιο ὅπου κείτονταν ἡ γιαγιά. Ἡ γαλήνη ἐκεῖ ἦταν ὑπέροχη. Ἡ ἡλικιωμένη γυναῖκα, ποὺ τὸ πρόσωπό της ἦταν ρημαγμένο ἀπὸ τὰ τελευταῖα χρόνια τῆς ὀδύνης, κείτονταν ἀπόλυτα γαλήνια καὶ ἤρεμη. Ἕνα ἀπ τὰ παιδιὰ εἶπε: «Ὥστε 23

αὐτὸς εἶναι ὁ θάνατος». Καὶ τὸ ἄλλο εἶπε: «Τί ὄμορφα!» Αὐτὲς εἶναι δύο ὄψεις τῆς ἴδιας ἐμπειρίας. Θὰ ἐπιτρέψουμε στὰ παιδιὰ νὰ δοῦν τὸ θάνατο μέσα ἀπὸ τὴν εἰκόνα τοῦ κατακρεουργημένου στὸν κῆπο ἀπὸ τὶς γάτες μικροῦ κουνελιοῦ, ἤ θὰ τοὺς ἀφήσουμε νὰ δοῦν τὴ γαλήνη καὶ τὴν ὀμορφιὰ τοῦ θανάτου; Στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, φέρνουμε τὸν πεθαμένο στὸ Ναὸ ὅσο γρηγορότερα μποροῦμε. Προσευχόμαστε ὑπὸ τὴν παρουσία ἑνὸς ξεσκέπαστου φερέτρου. Ἐνήλικες καὶ παιδιὰ τὸ πλησιάζουν. Ὁ θάνατος δὲν εἶναι κάτι ποὺ πρέπει νὰ ἀποκρυφτεῖ εἶναι κάτι ἁπλό, εἶναι μέρος τῆς ζωῆς. Καὶ τὰ παιδιὰ μποροῦν νὰ δοῦν τὸ πρόσωπο τοῦ συχωρεμένου καὶ τὴν εἰρήνη ποὺ τὸ ἔχει ἐπισκιάσει. Ἀσπαζόμαστε τὴ σορό. ὲν πρέπει νὰ ξεχνᾶμε, σ' αὐτὸ τὸ σημεῖο, νὰ προειδοποιοῦμε τὰ παιδιὰ πὼς ὅταν θὰ ἀσπαστοῦν τὸ μέτωπο τοῦ συχωρεμένου ἀνθρώπου -τὸ μέτωπο ποὺ ἦταν πάντοτε ζεστὸ- αὐτὸ θὰ εἶναι τώρα κρύο. «Αὐτὸ εἶναι τὸ σημάδι τοῦ θανάτου», μποροῦμε νὰ τοὺς ποῦμε. Ἡ ζωὴ συνεπάγεται θερμότητα. Ὁ θάνατος εἶναι ψυχρός. Κι ἔτσι, τὸ παιδὶ δὲν τρομοκρατεῖται γιατί ἔχει ἐμπειρία θερμῶν καὶ ψυχρῶν πραγμάτων, καὶ καθετὶ ἀπ αὐτὰ ἔχει τὴ δική του φύση, τὸ δικό του νόημα. Αὐτὲς οἱ πρῶτες ἐντυπώσεις, καθορίζουν τὸν τρόπο ποὺ ἀντιμετωπίζουμε ἀργότερα τὸ θάνατο. Πηγή: http://www.agiazoni.gr/index.php? PHPSESSID=3857dc 1938b1da8fc58bedbec575dc01 24

Μέ ἐνδιαφέρον... γιά τούς νέους Ἡ εὐτυχία Ἀγαπητοί μας νέοι καὶ νέες, Ἡ ζωὴ εἶναι τέχνη καὶ μάλιστα ὑψηλοῦ ἐπιπέδου. Συνίσταται στὴ δυνατότητα τοῦ ἀνθρώπου νὰ συντονίζεται μὲ τὶς ἑκάστοτε συνθῆκες τῆς ζωῆς, ἐντοπίζοντας καὶ ἀξιοποιώντας τὰ θετικά, ἀλλὰ καὶ τὰ πολλὰ ἀρνητικά. υστυχῶς ὁ διάχυτος ἀρνητισμὸς τῆς σύγχρονης κοινωνίας, καλλιεργεῖ τὴ φοβικότητα καὶ τὴν ἀπελπισία. Μέσα σὲ τέτοιες συνθῆκες, εἶναι ἐξαιρετικὰ δύσκολο νὰ ἀνιχνεύσει κανεὶς καὶ ἀκόμα δυσκολότερο νὰ ἐντοπίσει καὶ νὰ ζήσει ὄμορφα πράγματα. Ἡ εὐτυχία, παρὰ ταῦτα, ἦταν καὶ θὰ ἐξακολουθήσει νὰ εἶναι, ὑπόθεση αὐτῶν ποὺ ὀνομάζουμε «ἁπλὰ καὶ αὐτονόητα». Ἡ δυσκολία ἔγκειται στὴν ἀνάδειξη καὶ σωστὴ ἀξιοποίηση τῶν «στιγμῶν μας». Ἐπιμέλεια στήλης: π. Χαράλαμπος Κοπανάκης 25

Γράφει: Σταῦρος Ἰ. Γαληνὸς ὰν τοὺς δεῖκτες τοῦ ρολογιοῦ, σὰν τὰ φτερὰ τοῦ μύλου ποὺ γυρίζουν ἀσταμάτητα, ἔτσι κι ἡ ζωὴ μας ἀσταμάτητα τρέχει. Γυρίζει ὁ μύλος τῆς ζωῆς μας ἀσταμάτητα, πότε πιὸ ἀργὰ καὶ πότε ἀργὰ-ἀργά, ἀλλὰ δὲ σταματάει. Οἱ μέρες τῆς ζωῆς μας τρέχουν, τρέχει ἡ μία πίσω ἀπὸ τὴν ἄλλη, ὥσπου νὰ τελειώσουν ὅλες. Ἐμεῖς, τὰ χρόνια τὰ πρῶτα τῆς ἐμφάνισής μας στὸ φῶς τῆς ζωῆς, ἤμασταν ἐννιὰ μῆνες φασκιωμένοι μὲ τὶς τετράγωνες μεγάλες πάνες κι οὔτε ποὺ εἴχαμε καμμιὰ αἴσθηση ὅτι ὑπάρχουμε κἄν, τὰ μάτια μᾶς ἄνοιγαν ὅταν εἴχαμε ξετσουμίσει γιὰ καλά. Τώρα, ποὺ τὰ χρόνια ἔχουν ἀλλάξει ὁλωσδιόλου, τὰ μωρὰ εἶναι τελείως διαφορετικά. Μεγαλώνουν τόσο γρήγορα, αἰσθάνονται ὅτι ὑπάρχουν ἀπὸ τὶς πρῶτες μέρες τῆς γέννησής τους. Στὸν πρῶτο χρόνο τοὺς λένε λόγια, φράσεις, κάνουν μορφασμούς, ἀντιλαμβάνονται τὴν ὕπαρξή τους καὶ τὴν ὕπαρξη τῶν ἄλλων γύρω τους. Στὰ δύο τους χρόνια δὲν κάνουν μικρὰ βήματα, ὅπως ἐμεῖς. Τοῦτα τρέχουν στὸ χῶρο ποὺ εἶναι μπρός τους. Κι ὕστερα, στὰ τρία τους χρόνια, τὸ στόμα τους δὲ σταματάει νὰ λέει, κυρίως τοῦ θηλυκοῦ 26

γένους. Βλέπουν τηλεόραση, χαίρονται καὶ σκορπᾶνε χαρὰ καὶ ζωὴ στοὺς γονεῖς τους. Ἐμεῖς νιώθαμε τὸν κόσμο, νιώθαμε ὅτι ὑπήρχαμε σὰ ζωντανοὶ ὀργανισμοί, ὅταν εἴχαμε βγάλει τὶς δύο - τρεῖς τάξεις τοῦ δημοτικοῦ, καὶ οἱ περισσότεροι πολὺ ἀργότερα. Σὰ νὰ ἤμασταν στὰ πρῶτα χρόνια της ζωῆς μας σὲ ἀφασία, ὑπήρχαμε καὶ δὲν ὑπήρχαμε, σὰ νὰ ζούσαμε σ ἕναν κόσμο ποὺ πολὺ-πολὺ δὲν ξέραμε τί εἶναι. Τώρα, στὰ δέκα τους χρόνια τὰ παιδιά, ὄχι μόνο ἐκφράζουν τοὺς συλλογισμούς τους, ἀλλὰ βάζουν μπρός τους τὰ κομπιοῦτερ καὶ κάνουν αὐτὸ ποὺ κάνουν οἱ μεγάλοι. Πατοῦνε τὰ πλῆκτρα τοῦ κομπιοῦτερ καὶ βλέπουν, ἀντιλαμβάνονται, συνειδητοποιοῦν τὶς ἐμφανιζόμενες εἰκόνες καὶ διασκεδάζουν πολὺ καὶ κυρίως τὶς ἐντυπώνουν. Γιὰ μᾶς ὅσο ἤμασταν μικροί, παιδιὰ κι ὕστερα ἔφηβοι, οἱ δεῖκτες τῆς ζωῆς μας γύριζαν ἀργὰ-ἀργά, σὰ νὰ μὴν κινοῦνταν κἄν. Τώρα, ὅμως, οἱ δεῖκτες τῆς ζωῆς τῶν παιδιῶν τοῦ 21ου αἰῶνα τρέχουν γρήγορα καὶ παρασέρνουν, ἀλλοίμονο, καὶ τοὺς δικούς μας δεῖκτες, κι ἐκεῖ ποὺ ἤμασταν νέοι στὸ σχολεῖο, στὸ στρατό, στὶς σπουδές μας, βρισκόμαστε παντρεμένοι μὲ παιδὶ ἢ παιδιὰ κι οὔτε ποὺ ἀντιλαμβανόμαστε καλὰκαλὰ πότε πέρασαν τὰ χρόνια, πότε φθάσαμε στὰ 50 μας, στὰ 60 μας, στὰ 70 μας. Βλέπουμε πρὸς τὰ πίσω καὶ μόνο μικρὲς ἀναμνήσεις ἀπὸ τὰ περασμένα διατηροῦμε στὴ μνήμη μας. Νιώθουμε τὸν ἑαυτό μας σὰ δρομέα, νὰ τρέχει σ ἕνα μεγάλο στάδιο κι ὅτι φτάνουμε πρὸς τὸ τέρμα. ὲ νιώθουμε τὸ χρόνο ποὺ διά- 27

βηκε, τὰ χρόνια ποὺ ζήσαμε. ὲ σταθήκαμε νὰ φιλοσοφήσουμε, νὰ ποῦμε πότε ἤμασταν εὐτυχισμένοι. Ἡ μία μέρα ἦταν ἴδια μὲ τὴν ἄλλη, δὲ νιώθαμε καμμιά, μὰ καμμιὰ εὐτυχία. Εἴμαστε ἀχάριστοι; Εἴμαστε χονδρόπετσοι; Εἴμαστε σκληροτράχηλοι; ὲ νιώσαμε, δὲν εἴχαμε ἀντιληφθεῖ τὸ μόνο πράγμα ποὺ εἶναι καθαρό, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ἄλλη δυσδιάκριτο, δηλαδὴ πότε ἤμασταν κοντὰ στὴν εὐτυχία. Θέλουμε τὴν εὐτυχία χειροπιαστή, τὴ θέλουμε σὰ γίγαντα νὰ ἔλθει νὰ κτυπήσει τὴν πόρτα τοῦ «εἶναι» μας. Ἀλήθεια, κάτι τέτοιο θέλουμε νὰ ἔλθει, δηλαδὴ εἶναι γίγαντας μπροστά μας καὶ νὰ μᾶς φωνάξει, δυνατὰ μάλιστα, «εἶσαι εὐτυχισμένος, δόξασε τὸ Θεό σου, τὸ ημιουργό σου, γιὰ τὴν εὐτυχία πού σοῦ δίνει ἁπλόχερα» καὶ καθημερινά. Κι ἐσὺ θὰ πεῖς, «μὰ ἀφοῦ δὲ νιώθω κάτι τὸ συγκλονιστικό, κάτι δυνατὸ νὰ μὲ ταρακουνήσει καὶ νὰ νιώσω ΣΤΟΝ Ι.Ν. ΑΓ. ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΤΥΜΠΑΚΙΟΥ ΚΑΘΕ ΚΥΡΙΑΚΗ ΚΑΙ ΕΟΡΤΕΣ ΩΡΑ 8-11 π.μ. ΤΕΛΟΥΝΤΑΙ Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΡΟΥΜΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΗΜΡΩΣΤΕ ΤΟΥΣ ΟΡΘΟ ΟΞΟΥΣ ΡΟΥΜΑΝΟΥΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: ΤΗΛ. 6938 917803 βαθιὰ ὅτι εἶμαι εὐτυχισμένος». Μὰ ἀφοῦ ἔχεις τὴν ὑγεία σου, ἀφοῦ περπατᾶς, ἀφοῦ βλέπεις, ἀφοῦ νιώθεις κοντά σου τὴν οἰκογένειά σου, τὴ γυναίκα σου, τὰ παιδιά σου. Ἔχεις τοὺς φίλους σου, τοὺς συγγενεῖς σου νὰ εἶναι καλὰ κι αὐτοί, νὰ περνοῦν τὶς ἡμέρες ὅπως κι ἐσύ, ἥσυχα καὶ ἤρεμα σὰν ἄνθρωποι, σὰ λογικὰ ὄντα, δὲν εἶναι τοῦτο εὐτυχία; Μὴν περιμένεις κανένα γίγαντα. Τὰ ἔχεις ὅλα, ἐργασία, οἰκογένεια, φαγητό, κοιμᾶσαι καὶ ξυπνᾶς κάθε πρωὶ καὶ συναλλάσσεσαι μὲ τοὺς συνανθρώπους σου, τοὺς ἐργοδότες σου, μὲ τὴ γυναίκα σου, τὰ παιδιά σου, μὲ ὅλο τὸν κόσμο, σὰν ἁπλὸς ἄνθρωπος, ἕνα λογικὸ ὄν. Αὐτὴ εἶναι ἡ εὐτυχία. ὲς την κατάματα. Μὴν περιμένεις τὸ γίγαντα, κανένα γίγαντα, νὰ ἔλθει μπρός σου καὶ νὰ σοῦ πεῖ «ἄνθρωπε, ζεῖς τὴν περίοδο τῆς εὐτυχίας σου». ὲ θὰ ἔλθει τέτοιος γίγαντας, μικρὸς ἢ μεγάλος. Νὰ χαίρεσαι τὴν κάθε ὥρα τῆς ζωῆς σου ποὺ ζεῖς καὶ αἰσθάνεσαι, ὅσο εἶσαι ὄρθιος, ὅσο εἶσαι ζωντανὴ ὕπαρξη, γιατί ὁ τροχός, οἱ δεῖκτες τῆς ζωῆς ἀσταμάτητα τρέχουν, γυρίζουν μὲ γρήγορο ρυθμὸ κι ὅταν στραφεῖς πρὸς τὰ πίσω σου, στὰ χρόνια ποὺ πέρασαν καὶ διάβηκαν, μόνο ἕνα δάκρυ θὰ κυλήσει στὰ μάγουλά σου καὶ μία κατασταλαγμένη γνώση θὰ σταθεῖ στὸ λογισμό σου καὶ θὰ πεῖς νοερὰ κι ἴσως φωναχτά, «πέρασαν τὰ χρόνια, γέρασαν». Καὶ τοῦτο μόνο εἶναι ἡ ἀλήθεια. ΠΗΓΗ: http://www.emprosnet.gr/ 28

Τμῆμα Ἁγιογραφίας καί Σχεδίου Š Μοῖρες: Στήν αἴθουσα τοῦ Ἁγ. Ραφαήλ, κάθε Παρασκευή, λειτουργοῦν δύο τμήματα 5-7 μ.μ. καί 7-9 μ.μ. Š Τυμπάκι: Στήν αἴθουσα τοῦ Ἁγ. Τίτου, κάθε Τρίτη, λειτουργοῦν δύο τμήματα 5-7 μ.μ. καί 7-9 μ.μ. Š Ἁγ. Βαρβάρα: Στήν αἴθουσα τοῦ Πνευματικοῦ Κέντρου τῆς Ἁγ. Βαρβάρας, κάθε Πέμπτη, λειτουργοῦν δύο τμήματα 5-6.30 μ.μ. καί 6.30-9.30 μ.μ. Τμῆμα μάθησης μουσικῶν ὀργάνων Κάθε ευτέρα 5-9 μ. μ. λειτουργοῦν τρία τμήματα λύρα-μαντολίνο στήν αἴθουσα τοῦ Ἁγ. Ραφαήλ Μοιρῶν Τμῆμα Νεανικῶν Συνάξεων Νεανικές Συντροφιές Μοιρῶν Νέων Γυμνασίου: Κάθε Σάββατο, στίς 5 μ.μ. στήν αἴθουσα Ἁγ. Γεωργίου Μοιρῶν Νέων Λυκείου: Κάθε Κυριακή, στίς 5 μ.μ. στήν αἴθουσα Ἁγ. Ραφαήλ Μοιρῶν ραστηριότητες: e Προβολή ταινιῶν: Κάθε Κυριακή, στις 8 μ.μ. στήν αἴθουσα Ἁγ. Ραφαήλ Μοιρῶν e Θεατρική ὁμάδα: Κάθε Σάββατο, στίς 2 μ.μ. στήν αἴθουσα Ἁγ. Νεκταρίου Μοιρῶν e Μουσική νεανική χορωδία: Κάθε Κυριακή, στις 4 μ.μ. στήν αἴθουσα Ἁγ. Ραφαήλ Μοιρῶν e Εἰκαστικές δημιουργίες: Κάθε Σάββατο, στίς στίς 5 μ.μ. στήν αἴθουσα Ἁγ. Γεωργίου Μοιρῶν e Ἐπιτραπέζια παιχνίδια e Ἐκδρομές καί ἐξορμήσεις e Καί ὅτι ἄλλο προταθεῖ... Νεανικές Συντροφιές Τυμπακίου Νέων Γυμνασίου - Λυκείου: Κάθε Τετάρτη, στήν αἴθουσα Ἁγ. Τίτου Τυμπακίου στίς 5 μ.μ. ραστηριότητες: e Ἐπιτραπέζια παιχνίδια e Ἐκδρομές καί ἐξορμήσεις e Καί ὅτι ἄλλο προταθεῖ... Μή διστάσεις νά μᾶς τηλεφωνήσεις: τηλ. 6972449950 ΣΕ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ! 29

ωρεές Γιά τήν ἀνέγερση τού Πολιτιστικοῦ Κέντρου τῆς Ἱ. Μητροπόλεως 1. Ἱ. Μονή Κουδουμᾶ 500, 2. π. Νικόλαος Παπαδάκης 200, 3. Ἑταιρεία Λ. Κλάδου καί Υἱοί Ο. Ε. Μοιρῶν 1.000, γιά τήν ἀνάπαυση τοῦ μακαριστοῦ δασκάλου τῆς κρητικῆς μουσικῆς Λ. Κλάδου, 4. κ. Ἐμμανουήλ Κυριακάκης, ἑταιρεία αὐτοκινήτων ΤOYOTA Μοιρῶν 500, 5. κ. Γεώργιος Γιαννακάκης, Τυμπάκι, 1.000, γιά τήν ἀνάπαυση τοῦ μακαριστοῦ Ἐμμανουήλ Γιαννακάκη, Γιά τό Ἐπικοινωνιακό καί Μορφωτικό Ἵδρυμα τῆς Ἱ. Μητροπόλεως 1) Ἱ. Μονή Κουδουμᾶ 500, 2) Ἐνορία Ἁγ. Θωμᾱ 100, 3) Ἐνορία ιονυσίου 200, 4) Ἐνορία Πλακιωτίσσης 50, 5) κ. Ἐμμανουήλ Κυριακάκης, ἑταιρεία αὐτοκινήτων ΤOYOTA Μοιρῶν 500, γιά τήν ἀγορά ὑλικῶν τῶν παιδιῶν τοῦ τμήματος ἁγιογραφίας καί σχεδίου, 6) κ. Κων/να Μανουσιδάκη, γιά τήν προσφορά, βοήθεια καί ἐνίσχυση τῶν δραστηριοτήτων τῶν νεανικῶν συνάξεων τῆς Ἱ. Μητροπόλεως, στίς Μοῖρες, 7) Ὁμάδες τμημάτων ἁγιογραφίας καί σχεδίου, Μοιρῶν - Τυμπακίου, γιά τήν προετοιμασία τῆς χριστουγεννιάτικης ἐκδήλωσης τῶν νεανικῶν συνάξεων τῆς Ἱ. Μητροπόλεως, 8) κ. ημήτριος Κλάδος 50 καί 9) κ. Μιχ. Ζαχαριουδάκης, ἠλεκτρονικός, γιά τήν ἐπιδιόρθωση τῆς συχνότητας τοῦ Ραδιοφωνικοῦ προγράμματος τῆς Ἱ. Μητροπόλεως. Γιά την Ἱ. Μητρόπλη 1) Σεβ. Μητροπολίτης Γορτύνης καί Ἀρκαδίας κ. Μακάριος 400, 2) Ἱ. Σύνδεσμος Ἐφημερίων Ἱ. Μητροπόλεως 100, γιά τήν ἀνάπαυση τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου κυροῦ Ἀνθίμου, ὑπέρ τοῦ Γ.Φ.Τ. καί 3) Ἱ. Σύνδεσμος Ἐφημερίων Ἱ. Μητροπόλεως 100, ὑπέρ τοῦ Γ.Φ.Τ. Ἡ τοπική Ἐκκλησία δέεται γιά τήν ἀνάπαυση τῶν Λ. Κλάδου καί Ἐμμ. Γιαννακάκη, ἐκφράζει συλλυπητήριες εὐχές καί εὐχαριστεῖ πολύ τούς οἰκείους τῶν μακαριστῶν ἀδελφῶν μας γιά τίς δωρεές τους, ὅπως καί ὅλους τούς ἄλλους δωρητές. Σέ ἐποχές πού ἀρκετά πράγματα καί χρήματα σπαταλιοῦνται τόσο ἀπερίσκεπτα, ἡ δική σας προσφορά βοηθᾶ τήν ἀνέγερση τοῦ Πολιτιστικοῦ Κέντρου μας, τήν ἀνάπτυξη τοῦ μορφωτικοῦ καί κοινωνικοῦ ἔργου μας καί τήν συμπαράστασή μας πρός τίς νεανικές συνάξεις καί τά τμήματα ἁγιογραφίας καί σχεδίου. 30

Ἀγάπη Πνευματικοῦ πρὸς τόν ἐξομολογούμενο Τοῦ Γέροντος Παϊσίου Ὁ χαριτωμένος πνευματικὸς ἀγαπάει καὶ πονάει τὴν ψυχή, γιατί γνωρίζει τὴν μεγάλη ἀξία της. Τὴ βοηθάει στὴ μετάνοια, τὴν ξαλαφρώνει μὲ τὴν ἐξομολόγηση, τὴν ἐλευθερώνει ἀπὸ τὸ ἄγχος καὶ τὴν ὁδηγεῖ στὸν Παράδεισο. Ὁ πνευματικὸς ὀνομάζεται πατήρ, γι αὐτὸ πρέπει νὰ προσπαθήσει νὰ εἶναι ἀληθινὸς πατέρας νὰ νουθετεῖ μὲ θεϊκὴ ἀγάπη καὶ στοργή. Νὰ ἔρχεται στὴ θέση τοῦ κάθε ἐξομολογούμενου καὶ νὰ ζεῖ τὸν πόνο του, ὥστε ὁ ἐξομολογούμενος νὰ βλέπει στὸ πρόσωπό του ζωγραφισμένο τὸν δικό του πόνο...αὐτὸ χρειάζεται ἰδιαίτερα στὴν ἐποχή μας, πού οἱ ἄνθρωποι ἔχουν ἀνάγκη ἀπὸ λίγο δροσερὸ νερό καὶ ὄχι ἀπὸ δυνατὸ ξίδι. Οἱ περισσότεροι, ἐπειδὴ δέχονται ἐπιδράσεις δαιμονικές, δύσκολα δέχονται μιὰ πνευματικὴ συμβουλὴ ἢ μιὰ παρατήρηση. Γι αὐτὸ καὶ τὸ μάλωμα πρέπει νὰ γίνεται μὲ ἀγάπη, ἡ ὑπόδειξη τοῦ σφάλματος μὲ λεπτὸ τρόπο, μὲ γέλιο ἢ μὲ ἕνα ἀστεῖο. Ἡ ἀγάπη πληροφορεῖ, ἐνῶ τὰ ψυχικὰ πάθη προδίδουν τὸν ἄνθρωπο. Ὅταν δὲν ὑπάρχει ἀγάπη, ἡ παρατήρηση μπορεῖ νὰ γίνεται μὲ ὄμορφο τρόπο, ἄλλα ὁ ἄλλος κλωτσάει, γιατί αἰσθάνεται τὸ ἀνθρώπινο στοιχεῖο στὴν συμπεριφορά μας. Ἐνῶ, ὅταν τὸ μάλωμα γίνεται μὲ πόνο καὶ ἀγάπη, ὁ ἄλλος μπορεῖ νὰ στενοχωριέται, ἀλλά στὸ βάθος δὲν πληγώνεται, γιατί νιώθει τὴν ἀγάπη. Γνωρίζω ἕναν πνευματικὸ πού εἶναι ἀρκετὰ παχὺς -φυσικὰ εἶναι καὶ ἡ κράση του, ἀλλά μπορεῖ καὶ στὸ φαγητὸ λίγο νὰ μὴν προσέχει -, ξέρετε ὅμως πόσο πονάει γιὰ τὸν ἄλλον, πόσο ἐνδιαφέρεται γιὰ τοὺς πονεμένους; Αὐτὸς ἔχει ταπείνωση, γιατί λέει ὅτι δὲν κάνει ἄσκηση, ἀλλά παράλληλα ἔχει πολλὴ καλωσύνη, καὶ ἔτσι πολλοὶ ἀναπαύονται περισσότερο σ αὐτὸν παρὰ σὲ ἕναν ἀσκητικὸ πνευματικό. Ἕνας πνευματικός, πού δὲν εἶναι ἀποφασισμένος νὰ πάει ἀκόμη καὶ στὴν κόλαση γιὰ τήν ἀγάπη τῶν πνευματικῶν παιδιῶν του, δὲν εἶναι πνευματικός. 31

32