ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Αθήνα 21 Ιουλίου 2003 ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜ. ΕΡΓΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Αθήνα 21 Ιουλίου 2003 ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜ. ΕΡΓΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜ. ΗΜ. ΕΡΓΩΝ Αρ. Πρωτ.: 4966 / Β8δ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΕΙΣΜΟΠΛΗΚΤΩΝ (Υ.Α.Σ.) Τµήµα : Αποκατάστασης Ζηµιών Ταχ. /νση : Ιπποκράτους 196-198 Α Π Ο Φ Α Σ Η Ταχ. Κωδ. : 114 71 ΑΘΗΝΑ Πληροφορίες : Ι. Παπαευσταθίου Τηλέφωνο : 64.19.816 FAX : 64.26.433 ΘΕΜΑ: Αποδοχή της υπ' αριθµ. 236/2003 Γνωµοδοτήσεως του Α' τµήµατος του Νοµικού Συµβουλίου του Κράτους, σχετικά µε την επιστροφή µέρους της στεγαστικής συνδροµής για επισκευή και ανακατασκευή κτισµάτων πληγέντων από φυσικές καταστροφές. Η ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕ.ΧΩ..Ε. Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις της από 28.7.78 Πράξεως Νοµοθετικού Περιεχοµένου «περί αποκαταστάσεως ζηµιών εκ σεισµών 1978 εις περιοχήν Βορ. Ελλάδος και ρυθµίσεις συναφών θεµάτων» όπως τροποποιήθηκε και συµπληρώθηκε µε τους Νόµους 867/79, 1048/80, 1133/81 και 1190/81. 2. Τις διατάξεις του Ν. 1190/81 (ΦΕΚ 203/Α/30.7.81) ο οποίος κυρώνει την από 26.3.81 Πράξη Νοµοθετικού Περιεχοµένου του Προέδρου της ηµοκρατίας, «περί αποκαταστάσεως ζηµιών εκ σεισµών 1981 και ρυθµίσεως ετέρων συναφών θεµάτων». όπως αυτή τροποποιήθηκε και συµπληρώθηκε µε το άρθρο 1, παρ. 42 και 43 του Ν. 2412/96 «Μεταφορά αρµοδιοτήτων από το Υπουργικό Συµβούλιο σε άλλα Κυβερνητικά όργανα και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 123/Α/17.6.96). 3. Το Π.. 69/1988 «Οργανισµός Γενικής Γραµµατείας ηµοσίων Έργων». 4. Την Κοινή Απόφαση 16α/04/773/29.11.90 του Υπουργού Προεδρίας και του Αναπλ. Υπουργού ΠΕΧΩ Ε «περί εξαιρέσεως διοικητικών πράξεων και εγγράφων από τον κανόνα των τριών υπογραφών». 5. Την Κοινή Απόφαση 1372/ΤΣΕΠ 32.2/3-10-89 των Υπουργών Εθν.Οικονοµίας, Οικονοµικών και ΠΕ.ΧΩ. Ε «περί επιστροφής σεισµοδανείων». 6. Τις Αποφάσεις που αφορούν στα πιστωτικά µέτρα για την αποκατάσταση σεισµόπληκτων και λοιπών θεοµηνιόπληκτων που έχουν ενταχθεί στα προγράµµατα αποκατάστασης του Υ.ΠΕ.ΧΩ. Ε. 7. Την υπ' αριθµ.236/2003 γνωµοδότηση του Α' Τµήµατος του Νοµικού Συµβουλίου του Κράτους, σχετικά µε το αντικείµενο που αναφέρεται στο θέµα. ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΜΕ Αποδεχόµαστε την υπ' αριθµ. 236/2003 γνωµοδότηση του Α' Τµήµατος του Νοµικού Συµβουλίου του Κράτους, σύµφωνα µε την οποία είναι επιτρεπτή η επιστροφή της ληφθείσας Στεγαστικής Συνδροµής που χορηγήθηκε σε δικαιούχους προς αποκατάσταση

2 των κτισµάτων τους, που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές και δεν αναλώθηκε για το σκοπό αυτό εφόσον οι δικαιούχοι υποβάλλουν σχετικό αίτηµα εντός της προθεσµίας που προβλέπεται από την οικοδοµική άδεια. Στην περίπτωση αυτή οι δικαιούχοι θα βαρύνονται αποκλειστικά για ολόκληρο το χρονικό διάστηµα από της λήψεως του δανείου µέχρι της επιστροφής του µε τους τόκους του επιστρεπτέου δανείου και µε επιτόκιο που καθορίσθηκε µε την δανειακή σύµβαση που υπέγραψαν. ΣΥΝΗΜΜΕΝΑ Η Γνωµοδότηση 236/2003 του Ν.Σ.Κ. ΠΕ.ΧΩ..Ε. Η ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ (ιιε το συνηµµένο) 1.Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε./Γ.Γ..Ε α) Γρ. κ. Υπουργού Β. ΠΑΠΑΝ ΡΕΟΥ β) Γρ. κ. Υφυπουργού γ) Γρ. Γεν. Γραµµατέα δ) Γραφείο κ. Νοµικού Συµβούλου 2. Νοµικό Συµβούλιο του κράτους Κεντρική Υπηρεσία 3. 17 4. ΤΑΣ Αθηνών ΑΚΡΙΒΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ 5.ΤΑΣ ΑΙΓΙΟΥ Η ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΪΪΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ 6. ΤΑΣ Άµφισσας /ΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ 7. ΤΑΣ Άνω Λιοσίων 8. ΤΑΣ Αχαρνών 9. ΤΑΣ Βαρθολοµιού 10. ΤΑΣ Γρεβενών 11. ΤΑΣ Ελευσίνας ΑΣΠ. ΤΣΑΜΑΣΙΡΟΥ 12. ΤΑΣ Ζακύνθου 13. ΤΑΣ Καλαµάτας 14. ΤΑΣ Κοζάνης 15. ΤΑΣ Λευκάδας 16. ΤΑΣ Μεσολογγίου 17. ΤΑΣ Πατρών 18. ΤΑΣ Πειραιά 19. ΤΑΣ Περιστερίου 20. ΤΑΣ Πρέβεζας 21. ΤΑΣ Πύργου 22. ΤΑΣ Φλώρινας 23. ΤΑΣ Χαλκίδας 24. ΓΑΠ Καρδίτσας 25. Γ ΑΣ εσκάτης 26. ΓΑΣ Λειβαδιάς ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΙΑΝΟΜΗ (µε το συνηµµένο) 1. Τµ.Αποκατάστασης Ζηµιών Β8δ (25) 2. Τµ. Προγραµµατισµού (7) 3. Τµ. Οικονοµικό 4. Χρον. Αρχ. 5. Ι. Παπαευσταθίου 6. Μ.Αργυρού

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΓΓ Ε/ΥΠΕΧΩ Ε Αριθµός Γνωµοδοτήσεως 236/2003 ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΤΜΗΜΑ Α' Συνεδρίαση της 28-5-2003 Σύνθεση Προεδρεύων: Κωνσταντίνος Βολτής, Αντιπρόεδρος Ν.Σ.Κ. Νοµικοί Σύµβουλοι: ηµήτριος Λάκκας, Ηλίας Παπαδόπουλος, Θεόδωρος Ρεντζεπέρης, Νικόλαος Κατσίµπας, Χαρίκλεια Παλαιολόγου, ηµήτριος Αναστασόπουλος, ηµήτριος Παπαδόπουλος, Βασίλειος Σουλιώτης, Χρήστος Παπαδόπουλος. Εισηγητής: Χρήστος Παπαδόπουλος, Νοµικός Σύµβουλος. Αριθµ. Ερωτηµ.: οικ/10714/β11/24-12-2002 της Υπηρεσίας Αποκατάστασης σεισµοπλήκτων (ΥΑΣ) της Γεν. Γραµ. ηµ. Έργων. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΣ: Ερωτάται µε ποίο τρόπο (επιτόκιο ή κυρώσεις) α) θα επιστρέψει το δάνειο σεισµόπληκτος, ο οποίος έχει λάβει την πρώτη δόση και τη δωρεάν κρατική αρωγή δανείου ανακατασκευής χωρίς να έχει κάνει χρήση του σε εργασίες ανέγερσης της vέας οικοδοµής και εντός της ισχύος της άδειας ζητά την επιστροφή του εκταµιευθέντος ποσού, β) θα επιστρέψει το δάνειο επισκευής σεισµόπληκτου κτιρίου, ο κύριος του οποίου επιθυµεί την επιστροφή του δανείου εντός της προθεσµίας ισχύος της άδειας

και χωρίς την πρόθεση να προβεί στις απαιτούµενες εγκεκριµένες εργασίες επισκευής του. Επί του ερωτήµατος αυτού το Α Τµήµα του Ν.Σ.Κράτους, γνωµοδότησε, οµοφώνως, ως ακολούθως: 1. Μεταξύ των µέτρων για την ενίσχυση των ιδιοκτητών ακινήτων που έπαθαν ζηµιές ή κρίθηκαν κατεδαφιστέα, από τους σεισµούς που έπληξαν την πόλη της Θεσσαλονίκης και άλλες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας το καλοκαίρι του έτους 1978 και εντεύθεν, περιλαµβάνεται και η χορήγηση δανείου από τις Τράπεζες µε την εγγύηση του Ελληνικού ηµοσίου και επιδοτούµενο από το κράτος επιτόκιο και δωρεάν Κρατική αρωγή, για επισκευή των ζηµιών των βλαβέντων ακινήτων, και ανακατασκευή των κριθέντων ως κατεδαφιστέων ή αγορά ακινήτου για στέγαση σε άλλη θέση. Τα µέτρα αυτά αναφέρονται κατά κύριο λόγο στις από 28/28-7-78 (Α 116) και από 26-3- 81 Πράξεις Υπουργικού Συµβουλίου, που κυρώθηκαν αντίστοιχα µε τα άρθρα 1 των Ν.867/79 και 1190/80 και παράλληλα συµπληρώθηκαν και τροποποιήθηκαν µε τα επόµενα άρθρα των ανωτέρω νόµων, ενώ χορηγήθηκε αρµοδιότητα, αρχικά στη Νοµισµατική Επιτροπή και µετά την κατάργηση της µε το Ν. 1266/82 (ΦΕΚ Α' 81) στο ιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και στη συνέχεια µε το άρθρο 25 παρ.6 του ν. 1418/84, στους Υπουργούς Οικονοµίας, Οικονοµικών και ΠΕΧΩ Ε, να καθορίζουν τους όρους και το ύψος χορηγήσεων των δανείων και της δωρεάν κρατικής αρωγής, αλλά και να επιβάλλουν κυρώσεις, σε βάρος αυτών που δεν έκαναν χρήση της ενισχύσεως που έλαβαν για το σκοπό που τους χορηγήθηκε. 3. Στην πιο πάνω Πράξη Νοµοθετικού Περιεχοµένου της 28/28-7-1978, εφαρµοζόµενης και για τους σεισµοπαθείς του έτους 1981 σύµφωνα µε το άρθρο 1 παρ.1 και 2 της από 26/27-3-1989 Πράξης Νοµοθετικού Περιεχοµένου, ορίζεται στο αρθρ.7, ότι «οι δυνάµει της παρούσης δικαιούχοι υποχρεούνται όπως χρησιµοποιήσουν το χορηγούµενο εις αυτούς δάνειον δια την, εντός τασσοµένης δια της οικοδοµικής άδειας προθεσµίας εκτέλεσιν υπ' ευθύνη των, της, κατά την εγκεκριµένην µελέτην, ανακατασκευής ή επισκευής του βλαβέντος κτιρίου. Οι παραβάται της υποχρεώσεως ταύτης κηρύσσονται έκπτωτοι του δικαιώµατος αποκαταστάσεως των, το δε ληφθέν παρ' αυτών ποσόν βεβαιούται εις το οικείον ηµόσιον Ταµείον και εισπράτεται ως δηµόσιον έσοδον κατά τας διατάξεις του Κωδικός Εισπράξεως ηµοσίων Εσόδων (ΚΕ Ε), τη αιτήσει του δανειοδοτήσαντος πιστωτικού ιδρύµατος». 2

Εξάλλου στην υπ' αριθµ. πρωτ. οικ. 1855/ΤΣΕΠ 32/21 : 7.98 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονοµίας, Οικονοµικών και του Υφυπουργού ΠΕΧΩ Ε, ορίζεται στο κεφάλαιο Ε' µε τον τίτλο «ΚΥΡΩΣΕΙΣ» ότι «µε ειδικό όρο των οικείων δανειστικών συµβάσεων θα καθορίζεται ρητά ότι σε περίπτωση υποβολής από τους δικαιούχους δανείων ή τυχόν ενισχύσεων ττου προβλέπονται στο κεφ. Α' και Γ ανακριβών στοιχείων και δηλώσεων ή σε περίπτωση µη εκπλήρωσης των υποχρεώσεων, που θα αναλάβουν σύµφωνα µε όσα ορίζονται στην παρούσα απόφαση θα υπόκεινται πέρα από τις προβλεπόµενες νόµιµες κυρώσεις και στις ακόλουθες: α. Κήρυξη ολόκληρου του ποσού του δανείου ληξιπρόθεσµου και αµέσως απαιτητού από τη χορήγηση του. β) Κατάπτωση ποινικής ρήτρας_υπέρ του Ελληνικού ηµοσίου που θα συνοµολογείται µε τη δανειστική σύµβαση που θα αντιστοιχεί σε ποσοστό 10%, επί ολοκλήρου του ποσού του δανείου. γ. Εντοκισµό του δανείου από τη χορήγησή του µε επιτόκιο µεγαλύτερο κατά 3 ποσοστιαίες µονάδες από το επιτόκιο που καθορίσθηκε µε τη δανειακή σύµβαση για την κάθε περίπτωση». Περαιτέρω µε την υπ' αριθµ. πρωτ. 1372/ΤΣΕΠ 32.2/3.10.89 (ΦΕΚ 773Β/9.10.89) κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονοµίας, Οικονοµικών και ΠΕ.ΧΩ..Ε. εγκρίνεται η επιστροφή σεισµοδανείου χωρίς καµία επιβάρυνση, µέρους ή όλου του ποσού του δανείου που ελήφθη από τον δικαιούχο ή το νόµιµο κληρονόµο του µε την απαραίτητη προϋπόθεση να έχει αναλωθεί το ποσό του δανείου που λήφθηκε για τις εργασίες επισκευής η ανακατασκευής του κτίσµατος και να έχουν ολοκληρωθεί οι ανωτέρω εργασίες, έστω και ίδιων πόρων. Από τις προαναφερθείσες διατάξεις, συνάγονται τα εξής: Η λήψη σεισµοδανείου από τον δικαιούµενο σε αυτό, δεν είναι υποχρεωτική, που σηµαίνει ότι δεν µπορεί να εξαναγκασθεί προς τούτο αν δεν το ζητήσει, αλλά απόκειται σ' αυτόν να εκτιµήσει αν είναι συµφέρουσα γι' αυτόν η λήψη, ενόψει των όρων αυτής και της δυνατότητας να ανταποκριθεί ακίνδυνα στους όρους αυτής και να αποφασίσει αναλόγως. Εξάλλου διάταξη που να επιβάλει αναγκαστικά στον πληγέντα την επισκευή ή ανακατασκευή της οικοδοµής του, δεν υπάρχει, εκτός εκείνης του άρθρου 4 της Π.Ν.Π του 1978 όπως αντικαταστάθηκε µε το άρθρο τρίτο του Ν. 867/79 που επιβάλει την, και παρά την θέληση των ιδιοκτητών διαµερισµάτων πληγείσας από τους σεισµούς πολυκατοικίας, επισκευή αυτής στον φέροντα σκελετό της οικοδοµής. 3

Περαιτέρω, ο δικαιούχος που θα πάρει το δάνειο, υποχρεούται να το χρησιµοποιήσει για τον σκοπό που το πήρε, δηλαδή να αναλώσει ολόκληρο το ποσό για την επισκευή ή ανακατασκευή του πληγέντος από τους σεισµούς κτίσµατος του και όχι για άλλο σκοπό ξένο προς τον ανωτέρω προορισµό του. Μόνο αν χρησιµοποιήθηκε το ποσό που λήφθηκε για άλλο σκοπό ή παρήλθε άπρακτη η ταχθείσα προθεσµία στην οικοδοµική άδεια, για την εκτέλεση των οικοδοµικών εργασιών, τότε µόνο επέρχονται οι από το άρθρο 7 της Π.Ν.Π. 1978 προβλεπόµενες σε βάρος του δανειολήπτη κυρώσεις (έκπτωση από του δικαιώµατος αποκαταστάσεως και αναζήτηση του ληφθέντος ποσού ως δηµοσίου εσόδου) επιβαλλόµενες από την Υπηρεσία µετά την διακρίβωση υπ' αυτής της παραβάσεως του δανειολήπτη. Εξάλλου, συνεπεία της µη υποχρεωτικότητας λήψεως του δανείου είναι και η δυνατότητα του λαβόντος να µεταγνώσει για το δάνειο που του εγκρίθηκε, ώστε να αποποιηθεί τη λήψη του εγκριθέντος δανείου και να ζητήσει την επιστροφή ολόκληρου ή µέρους αυτού, εντός της προθεσµίας που προβλέπεται από την οικοδοµική άδεια για την εκτέλεση των εργασιών επί του κτίσµατος του ή, να περιορισθεί η δανειοδότησή του στο ληφθέν µέρος του δανείου. Σε καµία από τις περιπτώσεις αυτές δεν επέρχονται οι πιο πάνω δυσµενείς συνέπειες για τον σεισµόπληκτο, διότι η µετάγνωση του δικαιούχου για τη λήψη ή χρησιµοποίηση του δανείου, δεν αποτελεί υπαίτια συµπεριφορά ούτε παράβαση των όρων της δανειακής σύµβασης, ώστε να προκύπτει περίπτωση επιβολής κυρώσεων. Συνεπώς και η επιβολή των, δια της ανωτέρω υπ' αριθµ. οικ. 1855/ΤΣΕΠ 32/21.3.98 κ.υ.α., προβλεποµένων κυρώσεων, προϋποθέτει υπαίτια ενέργεια του δικαιούχου, τέτοια δε είναι και η, για άλλο σκοπό ξένο προς την αποκατάσταση του σεισµοπλήκτου κτίσµατος, χρησιµοποίηση του δανείου. Εξ άλλου από τη διατύπωση των διατάξεων της προαναφερθείσας υπ' αριθµ. πρωτ. 1372/ΤΕΕΠ 32.2/3-10-89 κοινής υπουργικής απόφασης, προκύπτει ότι ο λήπτης σεισµοδανείου µπορεί µε εγκριτικές αποφάσεις της Υπηρεσίας να επιστρέψει και προ της λήξεως του το ληφθέν δάνειο και χωρίς καµία επιβάρυνση, αν αυτό αναλώθηκε για εργασίες επισκευής ή ανακατασκευής τou πληγέντος κτίσµατος. Ζήτηµα όµως γεννάται µετά την έκδοση της ανωτέρω απόφασης, αν είναι επιτρεπτή η επιστροφή του σεισµοδανείου από το δικαιούχο που δεν το χρησιµοποίησε για τις εργασίες επισκευής ή ανακατασκευής, εντός της τασσοµένης στη οικοδοµική άδεια προθεσµίας λόγω µεταγνώσεως. Τούτο δεν αποκλείεται αν αυτός θεωρεί ότι η 4

χρησιµοποίηση του δανείου είναι ασύµφορη γι' αυτόν και δεν επαρκεί για την πλήρη αποπεράτωση των εργασιών, ως τις προβλέπει η σχετική οικοδοµική άδεια ενόψει και των όρων της δανειακής σύµβασης και της δυνατότητας του να ανταποκριθεί ακίνδυνα στους όρους αυτής. Στη περίπτωση όµως αυτή που επιστρέφεται ολόκληρο ή µέρος του ληφθέντος δανείου, γεννάται θέµα αποδόσεως από τον λήπτη, της ωφέλειας που απέκτησε αυτός κατά το χρονικό διάστηµα από τη λήψη του δανείου µέχρι της επιστροφής του από τη χρήση των χρηµάτων και της αντίστοιχης ζηµιάς που υπέστη η Τράπεζα από τη στέρηση της εκµετάλλευσης των χρηµάτων αυτών και το ηµόσιο από την κάλυψη του επιτοκίου του. Στην περίπτωση αυτή ο δανειολήπτης, θα βαρύνεται αποκλειστικά, εξ ολοκλήρου και απ' αρχής µε τους τόκους του "επιστρεπτέου δανείου" µε το επιτόκιο που καθορίστηκε στη δανειακή σύµβαση. Κατόπιν των προαναφερθέντων, κατά την οµόφωνη γνώµη του Τµήµατος είναι επιτρεπτή η ηθεληµένη επιστροφή του µη χρησιµοποιηθέντος σεισµοδανείου από το δικαιούχο, εντός της τασσοµένης στην οικοδοµική άδεια προθεσµίας, χωρίς όµως να επέρχονται σε βάρος του οι υπό της υπ' αριθµ. οικ/1855/τσεπ 32/21-7-98 προβλεπόµενες στο κεφάλαιο Ε' αυτής κυρώσεις. Στη περίπτωση όµως αυτή ο δικαιούχος θα βαρύνεται αποκλειστικά για ολόκληρο το χρονικό διάστηµα από της λήψεως του δανείου µέχρι της επιστροφής του µε τους τόκους του επιστρεπτέου δανείου και µε το επιτόκιο που καθορίσθηκε µε την δανειακή σύµβαση που υπέγραψε. Αθήνα 25/6/2003 ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ Ο Προεδρεύων Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΟΛΤΗΣ Αντιπρόεδρος Ν..Κ. ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ 5