ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΙΣΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗΣ ΑΚΕ-ΕΕ Επιτροπή Πολιτικών Υποθέσεων 6.8.2007 ΣΧΕ ΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά µε τις εκλογές και τις εκλογικές διαδικασίες στις χώρες ΑΚΕ-ΕΕ Συνεισηγητές: κα. Betty Amongi (Ουγκάντα) και κ. Miguel Ángel Martínez Martínez ΜΕΡΟΣ Α: ΣΧΕ ΙΟ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ PR\675622.doc APP/100.123/A
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ... 3 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ... 4 APP/100.123/A 2/14 PR\675622.doc
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Κατά τη συνεδρίασή του στις 19 Νοεµβρίου 2006, το Προεδρείο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ίσης Εκπροσώπησης ΑΚΕ-ΕΕ εξουσιοδότησε την Επιτροπή Πολιτικών Υποθέσεων να καταρτίσει έκθεση, σύµφωνα µε το άρθρο 2, παράγραφος 8 του Κανονισµού της, σχετικά µε τις εκλογές και τις εκλογικές διαδικασίες στις χώρες ΑΚΕ-ΕΕ. Κατά τη συνεδρίασή της στις 18 Νοεµβρίου 2006, η Επιτροπή Πολιτικών Υποθέσεων όρισε συνεισηγητές την κα. Betty Amongi (Ουγκάντα) και τον κ. Miguel Ángel Martínez Martínez. Η Επιτροπή Πολιτικών Υποθέσεων εξέτασε το σχέδιο έκθεσης κατά τις συνεδριάσεις της στις... Κατά την τελευταία ως άνω συνεδρίαση, η επιτροπή ενέκρινε το συνοδευτικό σχέδιο πρότασης ψηφίσµατος... Ήταν παρόντες κατά την ψηφοφορία οι βουλευτές:... Το ψήφισµα κατατέθηκε προς έγκριση στις... PR\675622.doc 3/14 APP/100.123/A
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά µε τις εκλογές και τις εκλογικές διαδικασίες στις χώρες ΑΚΕ-ΕΕ Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ίσης Εκπροσώπησης ΑΚΕ-ΕΕ, συνερχόµενη στο Κιγκάλι (Ρουάντα) από τις 19 έως τις 22 Νοεµβρίου 2007, έχοντας υπόψη το άρθρο 17, παράγραφος 1 του Κανονισµού της, έχοντας υπόψη τη συµφωνία εταιρικής σχέσης µεταξύ των µελών της οµάδας των κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού, αφενός, και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών µελών αυτής, αφετέρου, που υπεγράφηκε στο Κοτονού στις 23 Ιουνίου 2000 («συµφωνία του Κοτονού) 1 και τροποποιήθηκε στο Λουξεµβούργο στις 25 Ιουνίου 2005 2, και ιδίως το άρθρο 8, το άρθρο 17, παράγραφος 2 και τα άρθρα 20, 31, 33, 96 και 97 αυτής, τονίζοντας ότι «ένα πολιτικό περιβάλλον που διασφαλίζει την ειρήνη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα, τον σεβασµό των δικαιωµάτων του ανθρώπου, των δηµοκρατικών αρχών και του κράτους δικαίου, και τη χρηστή διαχείριση, αποτελεί αναπόσπαστο µέρος µιας µακροπρόθεσµης ανάπτυξης» (προοίµιο της συµφωνίας του Κοτονού), τονίζοντας ότι σύµφωνα µε το άρθρο 9 της συµφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ, ο «σεβασµός όλων των δικαιωµάτων του ανθρώπου και των θεµελιωδών ελευθεριών, συµπεριλαµβανοµένων των θεµελιωδών κοινωνικών δικαιωµάτων, της δηµοκρατίας που βασίζεται στο κράτος δικαίου και της διαφανούς και υπεύθυνης διαχείρισης, αποτελούν αναπόσπαστο µέρος της αειφόρου ανάπτυξης», τονίζοντας ότι, σύµφωνα µε το άρθρο 11 της συµφωνίας εταιρικής σχέσης ΑΚΕ-ΕΕ, τα κράτη πρέπει να «ακολουθούν δραστήρια, συνεκτική και ολοκληρωµένη πολιτική για την ειρήνη και για την πρόληψη και επίλυση των συγκρούσεων», βάσει της αρχής της αυτοδιάθεσης και µε έµφαση στην ανάπτυξη της περιφερειακής ικανότητας, έχοντας υπόψη το ψήφισµά της σχετικά µε τον πολιτικό διάλογο ΑΚΕ-ΕΕ (άρθρο 8 της συµφωνίας του Κοτονού), που εγκρίθηκε κατά την 8η σύνοδό της στη Χάγη στις 25 Νοεµβρίου 2004, έχοντας υπόψη το ψήφισµά της σχετικά µε την αποκατάσταση µετά από συγκρούσεις στις χώρες ΑΚΕ, που εγκρίθηκε κατά την 9η σύνοδό της στο Μπαµάκο στις 21 Απριλίου 2005, έχοντας υπόψη το ψήφισµά της σχετικά µε τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων σε σχέση µε την εφαρµογή της συµφωνίας εταιρικής σχέσης του Κοτονού, που εγκρίθηκε κατά τη 10η σύνοδό της στο Εδιµβούργο στις 24 Νοεµβρίου 2005, 1 2 ΕΕ L 317 της 15.12.2000, σελ. 3. ΕΕ L 287 της 28.10.2005, σελ. 4. APP/100.123/A 4/14 PR\675622.doc
έχοντας υπόψη το ψήφισµά της σχετικά µε τον ρόλο της περιφερειακής ολοκλήρωσης στην προώθηση της ειρήνης και της ασφάλειας, που εγκρίθηκε κατά την 11η σύνοδο της στη Βιέννη στις 22 Ιουνίου 2006, έχοντας υπόψη το ψήφισµά της για τη συνεργασία και τη συµµετοχή ΑΚΕ-ΕΕ στις εκλογικές διαδικασίες στις χώρες ΑΚΕ καθώς επίσης και για τον ρόλο της Συνέλευσης Ίσης Εκπροσώπησης (ΑΚΕ-ΕΕ 2748/99/τελ.), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συµβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο µε τίτλο «Εκλογική βοήθεια και παρατήρηση από την ΕΕ» (COM(2000)0191), έχοντας υπόψη το ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 25ης Απριλίου 2002 σχετικά µε την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συµβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην προώθηση των δικαιωµάτων του ανθρώπου και του εκδηµοκρατισµού στις τρίτες χώρες 1, έχοντας υπόψη το ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 15ης Μαρτίου 2001 επί της ανακοίνωσης της Επιτροπής για την εκλογική βοήθεια και παρατήρηση από την ΕΕ 2, έχοντας υπόψη τα ψηφίσµατα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 31ης Μαρτίου 2004 σχετικά µε τη διακυβέρνηση στην αναπτυξιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης 3 και της 6ης Απριλίου 2006 σχετικά µε την αποτελεσµατικότητα της βοήθειας και τη διαφθορά στις αναπτυσσόµενες χώρες 4, έχοντας υπόψη τη διακήρυξη αρχών για τη διεθνή εκλογική παρατήρηση και τον κώδικα συµπεριφοράς των διεθνών εκλογικών παρατηρητών της 24ης Οκτωβρίου 2005, που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 16 Μαΐου 2007, έχοντας υπόψη τον Χάρτη του ΟΗΕ, την ιδρυτική πράξη της Αφρικανικής Ένωσης, την Οικουµενική ιακήρυξη των ικαιωµάτων του Ανθρώπου και των λαών και όλες τις συναφείς διεθνείς και περιφερειακές νοµικές πράξεις, έχοντας υπόψη τη νέα εταιρική σχέση για την ανάπτυξη της Αφρικής (New Partnership for African Development NEPAD), η οποία έχει θεσπίσει έναν µηχανισµό για την αξιολόγηση των επιδόσεων των αφρικανικών κυβερνήσεων σε όλους τους τοµείς µέσω του αφρικανικού µηχανισµού αξιολόγησης από οµοτίµους (Africa Peer Review Mechanism APRM), έχοντας υπόψη τις νοµικές πράξεις του ΟΗΕ και άλλες διεθνείς νοµικές πράξεις που ζητούν τη λειτουργία καλά µελετηµένων, άµεσων και βιώσιµων µηχανισµών θετικών διακρίσεων για την αποκατάσταση ανισορροπιών οφειλόµενων στην ιστορία, στην παράδοση ή σε έθιµα που αποκλείουν τις γυναίκες από τη συµµετοχή στον δηµόσιο βίο, 1 ΕΕ C 131E της 5.6.2003, σελ. 147. 2 ΕΕ C 343 της 5.12.2001, σελ. 270. 3 ΕΕ C 103E της 29.4.2004, σελ. 550. 4 εν έχει δηµοσιευθεί ακόµη στην ΕΕ. PR\675622.doc 5/14 APP/100.123/A
έχοντας υπόψη το άρθρο 21, παράγραφος 3 της Οικουµενικής ιακήρυξης των ικαιωµάτων του Ανθρώπου και τις δεσµεύσεις του ΟΑΣΕ, που συνοµολογήθηκαν στην Κοπεγχάγη το 1990, έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεµελιωδών ικαιωµάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος διακηρύχθηκε στη Νίκαια στις 7 εκεµβρίου 2000, έχοντας υπόψη την πρόταση κανονισµού του Συµβουλίου για την ίδρυση Οργανισµού Θεµελιωδών ικαιωµάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας υπόψη το σύνολο των συµφωνιών µεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των τρίτων χωρών, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτικών Υποθέσεων (ΑΚΕ-ΕΕ 100.123/07/τελ.), Α. λαµβάνοντας υπόψη ότι η ανάπτυξη και η εµπέδωση της δηµοκρατίας και του κράτους δικαίου και ο σεβασµός των ανθρώπινων δικαιωµάτων και των θεµελιωδών ελευθεριών συνιστούν συνολικό στόχο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ) και πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο µέρος της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Β. λαµβάνοντας υπόψη ότι οι προσπάθειες για την προώθηση του σεβασµού των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και της δηµοκρατίας ως θεµελιωδών στόχων της πολιτικής εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ θα αποτύχουν, εάν δεν προταχθούν επαρκώς οι εγγενείς αρχές σε σχέση µε τα συνδεόµενα µε την ασφάλεια, τα πολιτικά και οικονοµικά συµφέροντα, Γ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η µείωση της φτώχειας, που συνιστά πρωταρχικό στόχο της αναπτυξιακής πολιτικής της Ένωσης, απαιτεί την ύπαρξη µιας πραγµατικής συµµετοχικής δηµοκρατίας και υπεύθυνων και αδιάφθορων κυβερνήσεων,. λαµβάνοντας υπόψη ότι η Συνέλευση Ίσης Εκπροσώπησης, ως εκπρόσωπος των λαών των κρατών ΑΚΕ-ΕΕ, αποτελεί βασική συνιστώσα των σχέσεων ΑΚΕ-ΕΕ και µπορεί να συνεισφέρει ουσιαστικά στην εµβάθυνση της πολιτικής διάστασης της µελλοντικής συνεργασίας ΑΚΕ-ΕΕ, Ε. λαµβάνοντας υπόψη ότι η συµφωνία του Κοτονού δίνει εντολή στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ίσης Εκπροσώπησης ΑΚΕ-ΕΕ να προωθεί τις δηµοκρατικές διαδικασίες µέσω διαλόγου και διαβούλευσης, ΣΤ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ίσης Εκπροσώπησης αποτελεί ένα µοναδικό φόρουµ διαλόγου ανάµεσα στους βουλευτές των χωρών ΑΚΕ και των κρατών µελών της ΕΕ, µεταξύ άλλων επί θεµάτων που άπτονται των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και της δηµοκρατίας, Ζ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η δηµοκρατία στο πολιτικό επίπεδο συνεπάγεται πολύ περισσότερα από την απλή πράξη της περιοδικής προσέλευσης στις κάλπες, και καλύπτει APP/100.123/A 6/14 PR\675622.doc
ολόκληρη τη διαδικασία της συµµετοχής των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, Η. λαµβάνοντας υπόψη ότι το δικαίωµα των πολιτών να συµµετέχουν στα κοινά µπορεί να ασκηθεί µέσω ενός ευρέος φάσµατος δηµοκρατικών πολιτικών µηχανισµών, Θ. έχοντας επίγνωση της ανάγκης να ενισχυθούν οι ικανότητες των κοινοβουλίων των αναπτυσσόµενων χωρών, ώστε να είναι σε θέση να ασκούν αποτελεσµατικά τις εξουσίες τους ως αρχές αρµόδιες για τον έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας και για τον προϋπολογισµό, Ι. αναγνωρίζοντας τη ζωτική σηµασία που έχει η συµµετοχή µη κρατικών φορέων και της κοινωνίας των πολιτών για τη λειτουργία της δηµοκρατίας, καθώς και τον ρόλο που θα µπορούσαν να διαδραµατίσουν οι εκκλησίες, οι θρησκευτικές κοινότητες ή οργανώσεις, οι ηγέτες των παραδοσιακών κοινοτήτων και η κοινωνία των πολιτών, µε τη µορφή εθνικών ΜΚΟ και φόρουµ, στην προαγωγή της ειρήνης ή στην παροχή διαµεσολάβησης, δηµιουργώντας ευκαιρίες για συζήτηση και διευθέτηση των διαφορών, ΙΑ. εκτιµώντας ότι η ελευθερία των µέσων µαζικής επικοινωνίας αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία των δηµοκρατικών εκλογών, καθώς οι πολίτες πρέπει να έχουν το δικαίωµα να ενηµερώνονται για τις διαφορετικές πολιτικές απόψεις, και λαµβάνοντας υπόψη ότι δεν θα έπρεπε να υπάρχουν περιορισµοί στην πρόσβαση στα ΜΜΕ, ΙΒ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η Οικουµενική ιακήρυξη των ικαιωµάτων του Ανθρώπου αναφέρει ότι το δικαίωµα του εκλέγειν ελεύθερα επιλεγµένους αντιπροσώπους σε µυστικές, περιοδικά διενεργούµενες και γνήσιες εκλογές, µε καθολική και ισότιµη ψηφοφορία, αποτελεί ένα από τα δικαιώµατα που πρέπει να απολαύουν όλοι οι πολίτες, και συνιστά ουσιαστικό στοιχείο της δηµοκρατίας και του κράτους δικαίου, υπέρ του οποίου η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη ΑΚΕ έχουν αναλάβει δέσµευση στο πλαίσιο των διαφόρων νοµικών υποχρεώσεών τους, ΙΓ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να διαδραµατίσει κεντρικό ρόλο στη στήριξη των κρατών ΑΚΕ, στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και της δηµοκρατίας, στην ενθάρρυνση της προώθησης των δικαιωµάτων αυτών µέσω της εξωτερικής δράσης της και στην ανάληψη άµεσης και αποτελεσµατικής δράσης σε περίπτωση σοβαρών και επίµονων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, Ι. θεωρώντας ότι η ισότητα µεταξύ ανδρών και γυναικών και η συµµετοχή των γυναικών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, είτε σε νοµοθετικό είτε σε εκτελεστικό επίπεδο, αποτελούν ουσιώδη στοιχεία της χρηστής διακυβέρνησης, ΙΕ. λαµβάνοντας υπόψη ότι πρέπει να υποστηριχθούν και να προωθηθούν η οικουµενικότητα, η ατοµικότητα και το αδιαίρετο των δικαιωµάτων του ανθρώπου, όχι µόνο των ατοµικών και πολιτικών, αλλά και των οικονοµικών, κοινωνικών και πολιτιστικών, ΙΣΤ. λαµβάνοντας υπόψη ότι ο πολιτικός πλουραλισµός, η ελευθερία της έκφρασης, η ισότιµη πρόσβαση στα ΜΜΕ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, η µυστική PR\675622.doc 7/14 APP/100.123/A
ψηφοφορία και ο σεβασµός των βασικών δικαιωµάτων των υποψηφίων αποτελούν ουσιώδη στοιχεία των δηµοκρατικών, ελεύθερων και δίκαιων εκλογών, ΙΖ. αναγνωρίζοντας ότι η εκλογική διαδικασία έχει καίρια σηµασία για τον καθορισµό του βαθµού στον οποίο γίνονται σεβαστές οι βασικές αρχές του πολιτικού πλουραλισµού και, ως εκ τούτου, τα κράτη οφείλουν να οργανώνουν τις εκλογές σύµφωνα µε διεθνώς και περιφερειακώς αναγνωρισµένα πρότυπα, ΙΗ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η εκλογική βοήθεια και παρατήρηση αποτελούν κοµβικά στοιχεία της σφαιρικής στρατηγικής της ΕΕ στον τοµέα του σεβασµού των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, της ενίσχυσης της δηµοκρατίας και του κράτους δικαίου και της προαγωγής της ανάπτυξης των σχέσεών της µε τρίτες χώρες, ΙΘ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η προαγωγή της δηµοκρατίας µέσω της εκλογικής στήριξης πρέπει να βασίζεται στην εκ των προτέρων παρατήρηση του πολιτικού τοπίου της εκάστοτε χώρας και ότι η εκλογική παρατήρηση πρέπει να εντάσσεται σε µια διαδικασία διαρκούς παρατήρησης και στήριξης του εκδηµοκρατισµού, Κ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η εκλογική παρατήρηση έχει ζωτική σηµασία για την ενίσχυση της νοµιµότητας της εκλογικής διαδικασίας, την ενίσχυση της λαϊκής εµπιστοσύνης στις εκλογές, την αποτροπή της εκλογικής νοθείας, τη βελτίωση της προστασίας των δικαιωµάτων του ανθρώπου και τη συµβολή στην επίλυση συγκρούσεων, ΚΑ. λαµβάνοντας υπόψη ότι οι αντιπροσωπείες και οι αποστολές εκλογικής παρατήρησης ΑΚΕ-ΕΕ που συγκροτούνται σε ισότιµη βάση µπορούν ταυτοχρόνως να συνεισφέρουν σηµαντικά στην εξοµάλυνση κρίσιµων καταστάσεων στις εν λόγω χώρες, ΚΒ. λαµβάνοντας υπόψη ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλείται να διαδραµατίσει προεξέχοντα ρόλο στην παρακολούθηση των εκλογών από την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεδοµένης της δηµοκρατικής νοµιµότητάς του και της ειδικής πείρας του, και ότι, κατά τον τρόπο αυτόν, προσφέρει αυξηµένη πολιτική προβολή σε τέτοιου είδους αποστολές, ΚΓ. εκφράζοντας τη βαθιά ανησυχία της για το γεγονός ότι πολλά ασταθή κράτη ΑΚΕ που βρίσκονται στο στάδιο της µετάβασης από τις συγκρούσεις στη δηµοκρατία και διαθέτουν περιορισµένη θεσµική ικανότητα διενέργειας ελεύθερων, νόµιµων και ασφαλών εκλογών µπορούν εύκολα να ολισθήσουν εκ νέου στις συγκρούσεις, εάν δεν λάβουν στήριξη από ειρηνευτικές δυνάµεις παροχής εκλογικής βοήθειας που θα περιφρουρήσουν τις εκλογές και τις εκλογικές διαδικασίες, Κ. εκφράζοντας περαιτέρω την ανησυχία της για το γεγονός ότι η διάδοση των φορητών όπλων και του ελαφρού οπλισµού και η στρατιωτικοποίηση των πολιτών σε σειρά κρατών ΑΚΕ έχει επιδεινώσει τον εκφοβισµό, τις παρενοχλήσεις και τη βία κατά τη διάρκεια των εκλογών, καθιστώντας δύσκολη για πολλούς πολίτες την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώµατος, ΚΕ. εκτιµώντας ότι η συµµετοχή των γυναικών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων στις χώρες ΑΚΕ-ΕΕ είναι µη ικανοποιητική, γεγονός που καθιστά απαραίτητη τη λήψη ειδικών µέτρων για την αποκατάσταση αυτής της ανισορροπίας, APP/100.123/A 8/14 PR\675622.doc
ΚΣΤ. έχοντας επίγνωση του γεγονός ότι κράτη ΑΚΕ-ΕΕ όπως η Ρουάντα, η Σουηδία, η Νότια Αφρική, η Ουγκάντα και άλλα που έχουν καταφέρει το 30% των µελών των εθνικών κοινοβουλίων τους να είναι γυναίκες, το έχουν επιτύχει µέσω της θεσµοθέτησης διαφόρων µορφών θετικών διακρίσεων υπέρ των γυναικών, ΚΖ. εκφράζοντας την πεποίθησή της ότι είναι επιτακτική η ανάγκη θεσµοθέτησης της αγωγής του πολίτη, της κατάρτισης και της ευαισθητοποίησης των υποψηφίων, των ψηφοφόρων και του προσωπικού των αρµόδιων για τις εκλογές φορέων, ΚΗ. λαµβάνοντας υπόψη ότι οι εθνικές κυβερνήσεις οφείλουν να καθιερώσουν τη δηµόσια χρηµατοδότηση των πολιτικών κοµµάτων, ώστε ένα αποφεύγεται η εξάρτησή τους από εξωτερικές επιρροές και µην επιτρέπεται στα κόµµατα που εξαρτώνται από εξωτερικές πηγές να ασκούν επιρροή υπέρ του ιδίου συµφέροντός τους στις χώρες αυτές, ΚΘ. αναγνωρίζοντας ότι η οικοδόµηση και η στήριξη των θεσµικών πλαισίων για την προώθηση της δηµοκρατίας, της χρηστής διακυβέρνησης, της ειρήνης και της ασφάλειας, της λογοδοσίας και των ανθρωπίνων δικαιωµάτων αποτελούν βασικό παράγοντα για την ενίσχυση των ελεύθερων και δίκαιων εκλογών και εκλογικών διαδικασιών, Λ. επισηµαίνοντας ότι σε ορισµένα κράτη ΑΚΕ δεν επιτρέπεται στα κόµµατα της αντιπολίτευσης να λειτουργούν ελεύθερα όσον αφορά την προσέλκυση µελών και την άσκηση του δικαιώµατος του συνέρχεσθαι, του συνεταιρίζεσθαι, της ελευθερίας της έκφρασης και άλλων δικαιωµάτων, ηµοκρατικές αρχές και πρακτικές 1. καλεί όλα τα κράτη να αναγνωρίσουν τη σηµασία των εκλογών ως µία από τις αρχές για την εγγύηση της δηµοκρατίας και να κατανοήσουν ότι οι ελεύθερες και δίκαιες εκλογές και οι σύννοµοι εθνικοί θεσµικοί φορείς αποτελούν προαπαιτούµενο για τη δηµοκρατία, αλλά δεν εγγυώνται τη δηµοκρατική διακυβέρνηση 2. επιβεβαιώνει ότι στις διεθνείς και περιφερειακές νοµικές πράξεις κατοχυρώνονται οικουµενικές δηµοκρατικές αρχές και πρότυπα που πρέπει να αποτελούν κατευθυντήρια αρχή προς την οποία πρέπει να συµµορφούνται τα κράτη κατά την εγκαθίδρυση δηµοκρατικών θεσµών και πλαισίων 3. παροτρύνει τις κυβερνήσεις που βρίσκονται στην εξουσία να ακολουθούν το πολιτικό σύστηµα που υπαγορεύει ο νόµος και να διασφαλίζουν τη δίκαιη άµιλλα µεταξύ πολιτικών κοµµάτων και οµάδων, ώστε να µπορούν οι εκλογές να ανταποκρίνονται στα διεθνή πρότυπα τονίζει επίσης την ανάγκη να αποφεύγεται κάθε τροποποίηση του εκλογικού συστήµατος λίγο πριν από τις εκλογές, όπως η αλλαγή της διαδικασίας ή ο αποκλεισµός ψηφοφόρων από τους εκλογικούς καταλόγους 4. υποστηρίζει ότι τα κράτη πρέπει να χρησιµοποιούν ένα πολιτικό σύστηµα πλειοψηφικό, αναλογικό ή µεικτό που να αντανακλά το ιστορικό και πολιτιστικό περιβάλλον τους και να εγγυάται τις θεµελιώδεις αρχές της συµµετοχής όλων των πολιτών στη δηµοκρατική διακυβέρνηση PR\675622.doc 9/14 APP/100.123/A
5. υποστηρίζει ότι τα κράτη πρέπει να χρησιµοποιούν ένα µοντέλο διαχείρισης των εκλογών βασιζόµενο σε ένα ανεξάρτητο, κυβερνητικό ή µεικτό µοντέλο, που να αναγνωρίζει την ιστορική και πολιτιστική εξέλιξη του εκάστοτε κράτους και να µπορεί να διασφαλίζει τη διεξαγωγή ελεύθερων και δίκαιων εκλογών τονίζει, επίσης, ότι ο εν λόγω φορέας διαχείρισης των εκλογών δεν πρέπει να µεροληπτεί υπέρ της κυβέρνησης, πρέπει δε να χρησιµοποιεί ανεξάρτητους και αµερόληπτους υπαλλήλους 6. καλεί όλα τα κράτη να ενισχύσουν περαιτέρω τον ρόλο των γυναικών στον πολιτικό στίβο α) ως ψηφοφόρων και β) ως υποψηφίων, µέσω εθελούσιων ή συνταγµατικά υπαγορευόµενων ποσοστώσεων εκπροσώπησης των φύλων και µέσω κινήτρων υπέρ της ανάδειξης γυναικών ως υποψηφίων 7. παροτρύνει τις κυβερνήσεις να διαµορφώσουν ένα νοµικό καθεστώς που θα επιτρέπει τη λειτουργία ανεξάρτητων, ελεύθερων και ισορροπηµένων µέσων µαζικής επικοινωνίας, διασφαλίζοντας ότι το κράτος δεν κατέχει µονοπωλιακή ή δεσπόζουσα θέση και ενθαρρύνοντας τη λειτουργία ενός ευρέος φάσµατος ιδιωτικών µέσων µαζικής επικοινωνίας που δεν θα κυριαρχούνται από έναν όµιλο ή από ένα άτοµο 8. καλεί όλες τις κυβερνήσεις να αναγνωρίσουν διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώµατα, µεταξύ άλλων και πρότυπα που σχετίζονται µε την ελευθερία της έκφρασης και του συνέρχεσθαι, καθώς και όσον αφορά την προώθηση των δικαιωµάτων της αντιπολίτευσης να συµµετέχει κατά τρόπο ουσιαστικό στις εκλογικές διαδικασίες 9. παροτρύνει όλα τα κράτη να µεριµνούν για την ισότιµη εκπροσώπηση και την πολιτική ισότητα των πολιτών (ιδίως των παραδοσιακά περιθωριοποιηµένων ή των µειονοτικών οµάδων) και να παρέχουν συνολική και ολοκληρωµένη εκπαίδευση σχετικά µε τις εκλογές 10. παροτρύνει όλα τα κράτη να θεσπίσουν νοµικούς µηχανισµούς για την προάσπιση της αποτελεσµατικής συµµετοχής των κοµµάτων της αντιπολίτευσης, οι οποίοι θα τους προσφέρουν την ελευθερία να κινητοποιούνται και να προβάλλουν τις εναλλακτικές πολιτικές τους, ώστε να προωθείται η πολιτική άµιλλα ηµοκρατία και χρηστή διακυβέρνηση 11. παροτρύνει τα κράτη ΑΚΕ-ΕΕ να θεσπίσουν εθνικές πολιτικές βάσει του σεβασµού των αξιών, των αρχών και των προτύπων της δηµοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, µε στόχο τη δηµιουργία κράτους δικαίου, τη διασφάλιση της διαφάνειας των εκλογικών διαδικασιών, την ενίσχυση της αποδοτικότητας των νοµικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών ασφαλείας και την καταπολέµηση των πολιτικών του αποκλεισµού και της βίας κατά τις εκλογές, πολιτικών που έχουν χαρακτήρα διακρίσεων 12. καλεί τα κράτη ΑΚΕ-ΕΕ να ενσωµατώσουν τη διάσταση του φύλου στις εθνικές πολιτικές τους µέσω της θέσπισης νοµοθετικών διατάξεων που θα κατοχυρώνουν τις θετικές διακρίσεις (µε τη µορφή ποσοστώσεων) υπέρ των γυναικών και θα διασφαλίζουν ότι οι εν λόγω µηχανισµοί θετικών διακρίσεων µπορούν να επιτυγχάνουν ποσοστό εκπροσώπησης των γυναικών σε θέσεις λήψης αποφάσεων της τάξεως τουλάχιστον του 30% APP/100.123/A 10/14 PR\675622.doc
13. καλεί τα κράτη να διασφαλίσουν ότι οι νόµοι περί πολιτικών κοµµάτων εγγυώνται επί της ουσίας την ένταξη των γυναικών στα ψηφοδέλτια των κοµµάτων και προωθούν την εσωτερική δηµοκρατία εντός των κοµµάτων αυτών 14. ενθαρρύνει τα κράτη να θεσπίσουν έναν συνταγµατικά ανεξάρτητο εκλογικό φορέα που δεν θα τελεί υπό την καθοδήγηση και τον έλεγχο καµίας αρχής και θα είναι υπεύθυνος, µεταξύ άλλων, για τη διοργάνωση, τη διεξαγωγή και την επίβλεψη των εκλογών, τη οριοθέτηση των εκλογικών περιφερειών, την κατάρτιση, τη διατήρηση, την αναθεώρηση και την ενηµέρωση των εκλογικών καταλόγων, την εξέταση και τη διεκπεραίωση καταγγελιών σχετικά µε τις εκλογές που προκύπτουν πριν και κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας, και τη διαµόρφωση και την υλοποίηση προγραµµάτων εκπαίδευσης των ψηφοφόρων σχετικά µε τις εκλογές 15. καλεί τις χώρες ΑΚΕ να συγκροτήσουν ένα εθνικό πλαίσιο για τη χρηµατοδότηση όλων των πολιτικών κοµµάτων βάσει της αναλογικής εκπροσώπησης των κοµµάτων στη βουλή, όπως ισχύει στη Νότια Αφρική, τη Ναµίµπια και τις Σεϋχέλλες, και παροτρύνει περαιτέρω τα κράτη ΑΚΕ να εφαρµόσουν νόµους που θα ρυθµίζουν τη χρηµατοδότηση των πολιτικών κοµµάτων από εξωτερικές πηγές Η σηµασία του εκλογικού κύκλου 16. τονίζει ότι δεν είναι δυνατόν να διενεργηθούν επιτυχηµένες εκλογές χωρίς επαρκή µέριµνα και για τα τρία στάδια της εκλογικής διαδικασίας την προεκλογική περίοδο, την εκλογική περίοδο και τη µετεκλογική περίοδο, καθώς καθεµιά εξ αυτών έχει τη δική της ιδιαίτερη σηµασία, η οποία πρέπει να αναγνωρίζεται 17. παροτρύνει όλα τα κράτη να µεριµνήσουν για την ολοκληρωµένη προετοιµασία των εκλογών µέσω ενός φορέα διαχείρισης των εκλογών που θα ενισχύει την ελευθερία της έκφρασης καθώς και την ελευθερία των κοµµάτων να κινητοποιούν τα µέλη τους και να προσελκύουν πολίτες στις τάξεις τους 18. ζητεί την εγγραφή των ψηφοφόρων στους εκλογικούς καταλόγους κατά τρόπο που να χαρακτηρίζεται από διαφάνεια, να περιλαµβάνει όλους τους πολίτες και να προβλέπει την εκτεταµένη εκπαίδευση των ψηφοφόρων ζητεί επίσης να είναι εγκαίρως έτοιµοι οι εκλογικοί κατάλογοι, ώστε όλοι οι πολίτες να λαµβάνουν γνώση της εγγραφής σε αυτούς και να υπάρχει επαρκής χρόνος για ενστάσεις προτού ανοίξουν οι κάλπες 19. ζητεί από τους φορείς διαχείρισης των εκλογών να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίζουν τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας την ηµέρα των εκλογών κατά τρόπο δίκαιο και ασφαλή, µέσω της εξασφάλισης της πλήρους προσβασιµότητας των εκλογικών κέντρων και της διαφανούς καταµέτρησης και συγκέντρωσης των αποτελεσµάτων 20. παροτρύνει τους υποψηφίους και τα κόµµατα να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτρέπουν την εκλογική βία και τον εκφοβισµό 21. τονίζει ότι οι εκλογικοί παρατηρητές οφείλουν να τηρούν τον κώδικα συµπεριφοράς για τη διεθνή εκλογική παρατήρηση (που υπεγράφη στον ΟΗΕ τον Οκτώβριο του 2005) και PR\675622.doc 11/14 APP/100.123/A
ότι οι συστάσεις τους πρέπει να λαµβάνονται σοβαρά υπόψη από τα κράτη που τους προσκαλούν 22. καλεί τα κράτη να προωθήσουν και να στηρίξουν την παρουσία αµερόληπτων εγχώριων παρατηρητών από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών 23. ζητεί όλοι οι εθνικοί εκλογικοί νόµοι να προβλέπουν µέσα προσφυγής και εξέταση των καταγγελιών σχετικά µε τις εκλογές µε αποδοτικούς µηχανισµούς µέσω ενός ανεξάρτητου δικαστικού σώµατος, καθώς και να αναγνωρίζουν τη σηµασία της µετεκλογικής περιόδου 24. ζητεί τη µετεκλογική στήριξη των κυβερνήσεων που αναδεικνύονται από εκλογές νόµιµες και σύµφωνες µε τα διεθνή και περιφερειακά πρότυπα, καθώς και την τήρηση σκληρής στάσης έναντι των κυβερνήσεων που δεν αναδεικνύονται από ελεύθερες και δίκαιες εκλογές 25. ζητεί από τη διεθνή κοινότητα των δωρητών και ιδίως την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να οργανώνουν τη µετεκλογική υποστήριξη για την ενίσχυση των νεοεκλεγµένων δηµοκρατικών θεσµικών οργάνων, και ζητεί επίσης από τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και ιδίως τους µη κρατικούς φορείς να παρακολουθούν την εφαρµογή της δηµοκρατίας στην εκάστοτε χώρα Ειρήνη και ασφάλεια 26. καλεί τα κράτη ΑΚΕ-ΕΕ να µεριµνήσουν ώστε ο αφοπλισµός, η αποστράτευση και η επανένταξη των πρώην πολεµιστών και µαχητών να αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα σε όλα τα προγράµµατα ανοικοδόµησης έπειτα από συγκρούσεις, ώστε να επικρατεί ασφάλεια και όχι βία κατά την περίοδο που οδηγεί στις δηµοκρατικές µεταρρυθµίσεις για τη διενέργεια εκλογών 27. καλεί τα κράτη, ιδίως τα κράτη ΑΚΕ-ΕΕ, να στηρίξουν και να ενισχύσουν την εφαρµογή και την παρακολούθηση το πρωτοκόλλου του Ναϊρόµπι σχετικά µε τα φορητά όπλα και τον ελαφρύ οπλισµό, προκειµένου να διασφαλίζεται ότι δεν µετατρέπονται σε όπλα χρησιµοποιούµενα για τον εκφοβισµό αντιπάλων και ψηφοφόρων κατά τη διάρκεια της εκλογικής περιόδου 28. παροτρύνει τα κράτη ΑΚΕ-ΕΕ να θεσπίσουν µηχανισµούς που θα διασφαλίζουν ότι τα κράτη που εξέρχονται από κρίσεις, όπως το Σουδάν, η Λ Κ, η Ρουάντα, η Σιέρρα Λεόνε, η Λιβερία κ.λπ., λαµβάνουν στήριξη µέσω της ανάπτυξης ειρηνευτικών αποστολών κατά την προεκλογική περίοδο και µετά τις εκλογές, µε στόχο την εµπέδωση της ειρήνης και της ασφάλειας όσο εφαρµόζονται οι δηµοκρατικές µεταρρυθµίσεις στις εν λόγω χώρες Εταιρική σχέση ΑΚΕ-ΕΕ 29. καλεί την ΕΕ να δηµιουργήσει ένα συντονιστικό κέντρο από όπου θα συντονίζει τη στήριξη υπέρ του εκδηµοκρατισµού και την εκλογική βοήθεια/παρακολούθηση APP/100.123/A 12/14 PR\675622.doc
παροτρύνει επίσης την ΕΕ να οµιλεί µε µία φωνή σχετικά µε τα ζητήµατα που άπτονται της δηµοκρατίας και των εκλογών 30. συνιστά τα τρία θεσµικά όργανα της ΕΕ να έχουν καθορισµένους και συµπληρωµατικούς ρόλους στον τοµέα της δηµοκρατίας και της εκλογικής βοήθειας/παρατήρησης, κατά τρόπο που θα µπορούσε να µεγιστοποιήσει την αποδοτικότητα και την ικανότητα της ΕΕ 31. αναγνωρίζει τη σηµασία της δηµοκρατίας στην πρόληψη (βίαιων) συγκρούσεων και στην επιτυχία της µακροπρόθεσµης οικονοµικής ανάπτυξης 32. αναγνωρίζει το έργο που επιτελεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη διαδικασία της εκλογικής παρατήρησης, υπογραµµίζει τον σηµαντικό ρόλο που διαδραµατίζουν τα µέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις αντιπροσωπείες εκλογικής παρατήρησης της ΕΕ και εκφράζει τη βούλησή της να συνεχίσει την αγαστή συνεργασία που έχει ήδη καθιερωθεί 33. τονίζει τη σηµασία της σαφούς συνοχής της κοινοτικής πολιτικής όσον αφορά την εκλογική διαδικασία, µε συνέχεια και εναρµόνιση της εκλογικής παρατήρησης και βοήθειας, προκειµένου να διασφαλίζεται η τήρηση του εκλογικού κύκλου 34. ζητεί από τα κράτη µέλη της ΕΕ και τις χώρες ΑΚΕ να συνεργάζονται και να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στον τοµέα της δηµοκρατικής ανάπτυξης και των εκλογικών διαδικασιών συνιστά επίσης τη διοργάνωση περισσότερων κοινών αποστολών ΑΚΕ-ΕΕ, ιδίως στον τοµέα του εκδηµοκρατισµού 35. παροτρύνει τα κράτη µέλη της ΕΕ και τις χώρες ΑΚΕ να στηρίξουν τη συνεργασία τους µε άλλους διεθνείς οργανισµούς, µη κρατικούς φορείς, ΜΚΟ, την κοινωνία των πολιτών, τοπικές αρχές και λαϊκά κινήµατα, προκειµένου να βελτιωθεί ή να εµπεδωθεί η στήριξη και η επιρροή 36. καλεί τα κράτη να αναλάβουν δράση για την οικοδόµηση ικανοτήτων και την κατάρτιση των εκλογικών και κοινοβουλευτικών διοικητικών υπαλλήλων (καθώς και να στηρίξουν και να ενδυναµώσουν τα πολιτικά κόµµατα) 37. ζητεί τον σεβασµό και την εγγύηση της ισότιµης πρόσβασης στις εκλογές και των ατοµικών/πολιτικών δικαιωµάτων των µειονεκτούντων και περιθωριοποιηµένων οµάδων, όπως είναι τα άτοµα µε αναπηρία, οι κρατούµενοι, οι εθνοτικές και πολιτικές µειονότητες και οι εκτοπισµένοι Ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών 38. συνιστά την ανάληψη πρωτοβουλιών κατάρτισης υψηλού επίπεδου που θα απευθύνονται στην κοινωνία των πολιτών, στα εθνικά κοινοβούλια, στο Παναφρικανικό Κοινοβούλιο και στο προσωπικό των αρµόδιων για τις εκλογές διοικητικών φορέων οι πρωτοβουλίες αυτές πρέπει να υλοποιούνται εγκαίρως, σε µόνιµη βάση και όχι µόνο λίγο πριν από την περίοδο των εκλογών 39. παροτρύνει τα κράτη να στηρίξουν µια αειφόρο προσέγγιση για την ενίσχυση της εγχώριας ικανότητας διαχείρισης των εκλογικών διαδικασιών και εµπέδωσης του εκδηµοκρατισµού PR\675622.doc 13/14 APP/100.123/A
40. παροτρύνει τα κράτη να παρατηρούν τις εκλογικές διαδικασίες όποτε οι ενδιαφερόµενες χώρες ζητούν την παρατήρηση αυτή ως µέσο διασφάλισης του ελεύθερου και δίκαιου χαρακτήρα των εν λόγω διαδικασιών και να προωθούν πρωτοβουλίες εκλογικής βοήθειας µέσω του καλύτερου προγραµµατισµού και της εφαρµογής δραστηριοτήτων 41. αναθέτει στους Συµπροέδρους της να διαβιβάσουν το παρόν ψήφισµα στο Συµβούλιο Υπουργών ΑΚΕ-ΕΕ, στην Επιτροπή της Αφρικανικής Ένωσης, στο Παναφρικανικό Κοινοβούλιο και στα εθνικά και περιφερειακά κοινοβούλια, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην Προεδρία του Συµβουλίου και στην Αφρικανική Ένωση. APP/100.123/A 14/14 PR\675622.doc