و 3 تحلیل تاثیرنقش ششمین کنفرانس بین المللی و دهمین یادگیری فناورانه وظرفیت جدب دانش بر وکسب مزیت رقابتی عملکرد نوآورانه 2 * 1 مریم پاک نیت شکوه خواجه دانشکده علوم اداری واقتصاد دانشگاه اصفهان Maryam.pakniyat@yahoo.com دانشکده علوم اداری واقتصاد دانشگاه اصفهان sh.khajeh67@gmail.com چکیده حفظ بقای سازمان ها در محيط رقابتي دنيای امروز راهي جز كسب مزيت رقابتي برای آنها باقي نمي گذارد. از اين رو هدف اصلي اين مقاله بررسي رابطه ی بين يادگيری فناورانه و ظرفيت جذب دانش بر عملکرد نوآورانه و كسب مزيت رقابتي مي باشد. در اين پژوهش ظرفيت جذب بالقوه و بالفعل به عنوان ابعاد ظرفيت جذب دانش در نظر گرفته شده است اين پژوهش كاربردی بوده و روش تحقيق آن از نوع هم بستگي است. نقش متغيرهای بررسي شده در بين 86 نفر از مالکان و كارشناسان شركت های صنعت برق ايران با روش پيمايشي آزمون شده است.به منظور گردآوری داده ها از ابزار پرسش نامه و برای تجزيه و تحليل اطالعات آماری از نرم افزار اس پي اس اس 20 4 استفاده شده است. نتايج نشان مي دهد بين يادگيری اسمارت پي ال اس 3 فناورانه ظرفيت جذب دانش عملکرد نوآورانه و كسب مزيت رقابتي رابطه ی معناداری وجود دارد و از بين ابعاد ظرفيت جذب دانش ظرفيت جذب بالفعل بيش ترين اثرگذاری را بر عملکرد نوآورانه و كسب مزيت رقابتي داشته است. واژههای کلیدی: يادگيری فناورانه ظرفيت جذب دانش عملکرد نوآورانه مزيت رقابتي 1- مقدمه امروزه با شکل گيری محيط های پيچيده رقابتي تنها سازمان هايي مي توانند به فعاليت خود ادامه دهند كه عملکرد خود را 5 نسبت به ساير سازمان ها تقويت كنند[ 1 ]. انجام در قابليت های مهم سازماني همچون عملکرد نوآوری و كسب مزيت رقابتي فعاليت های نوآورانه نيز منبعي نامحدود به منظور كسب مزيت رقابتي 6 با خلق دانش مورد فراهم مي كند[ 2 ].عملکرد نوآورانه نياز برای توسعه محصول و فرايندهای توليدی جديد يا بهبود فرايندهايي موجود به دست مي آيد [3] رب. مبنای رويکرد مبتني بر * 3 spss20 4 smart pls3 5 Competitive Advantage(CA) 6 Innovative performance(ip)
كشور ششمین کنفرانس بین المللی و دهمین دانش نوآوری اساسا به عنوان يک فرايند خلق پايدار ايده جديد است كه به كارگيری آن ايجاد ارزش برای سازمان را به دنبال دارد.بنابراين مديريت دانش به طور مشخص ميتواند نوآوری در سازمان ها را بهبود ببخشد [ 5][4 ].نوآوری فعاليت پيچيده ای است كه دانش جديد را در جهت تحقق اهداف تجاری به كار مي گيرد[ 6 ]دانش مي تواند وسيله ای برای فعاليت های نوآورانه شركت باشد [ 7 ].مديريت انتقال و مبادله دانش مورد نياز سازمان فرايند نوآوری را تسهيل مي كند [ 8 ].بنابراين فرايند انتقال دانش منجر به بهبود عملکرد نوآوری در سازمان مي شود. در ادبيات انتقال دانش ظرفيت جذب دريافتي هر فرد در سازمان به عنوان يک عنصر مهم در انتقال دانش دروني سازماندر نظر گرفته مي شود.در واقع افراد ظرفيت جذب متفاوتي دارند كه اين امر روی انتقال دانش سازمان اثر گذار است[ 9 ]. همچنين سازمان ها با اقدامات خود در زمينه ايجاد محيطي جهت يادگيری كه به بهبود توانايي كاركنان نيز منجر مي شود مي توانند بر رفتار آن ها اثر گذاشته و تأثير بيشتری در ايجاد و توسعه نوآوری داشته باشند بر اين اساس ظرفيت جذب سازمان به خودی خود هدف نيست اما نتايج سازماني مهمي چون نوآوری و كسب مزيت 3 تقسيم 2 و بالفعل رقابتي را به دنبال دارد [ 6 ].زهرا و جرج )2002( 1 مفهوم ظرفيت جذب را به دو بخش ظرفيت جذب بالقوه نمودند و برای اولين بار آن را در قالب فرايندهای يادگيری مطرح كردند. مطالعات نشان مي دهد كه يادگيری به عنوان يک فرايند سازماني منجر به ايجاد و خلق دانش در سازمان مي شود [ 10 ].فرايند يادگيری در تمام سطوح اقتصاد ملي از سطح فرد 4 نيز به فرايند يادگيری در مورد فرصت های تا سطح شركت ها صنايع بخش و يا دولت اتفاق مي افتد[ 11 ]. يادگيری فناورانه فناورانه اشاره دارد كه در سال های اخير مورد توجه قرار گرفته است[ 12 ].در پژوهش حاضر يکي از صنايع مهم كشور يعني صنعت برق مورد بررسي قرار مي گيرد.صنعت برق در بخش توليدی كشور از جايگاه ارزشمندی برخوردار است كه به دو عامل فناوری و نيروی انساني توجه دارد.از سوی ديگر كسب مزيت رقابتي و بهبود عملکرد در سازمان ها بيشتر از آن كه وابسته به منابع فيزيکي آنها باشد به دانشي كه در اختيار كاركنان سازمان است بستگي دارد[ 13 ]. شركتهای توليدی در صنعت برق به منظور ارتقای نوآوری در ارائه محصوالت جديد نيازمند انتقال و تسهيم دانش بين كاركنان و سازمان هستند.همان طور كه اشاره شد ظرفيت جذب دانش مزيت رقابتي مورد بايد به عنوان بستری مناسب به منظور انتقال دانش و بهبود عملکرد نوآورانه در راستای كسب توجه قرار گيرد [ 7 ].با مرور ادبيات موضوع به اين نتيجه مي رسيم كه اگرچه در بسياری از مطالعات صورت گرفته به طور جداگانه به بررسي رابطه بين يادگيری و نوآوری [ 18][17][16][1][15][14 ]و همچنين رابطه بين ظرفيت جذب و نوآوری [ 3][8][22][4][6][7][21][20][19 ]در سازمان پرداخته شده اما در هيچ يک از اين مطالعات به بررسي رابطه چهار متغيريادگيری فناورانه ظرفيت جذب دانش عملکرد فناورانه و كسب مزيت رقابتي با يکديگر و تبيين نقش هر يک در اين رابطه توجه نشده است.بر اين اساس اهداف پژوهش حاضر به شکل زير است: 1.بررسي رابطه بين يادگيری فناورانه و عملکرد نوآورانه و كسب مزيت رقابتي در شركت 2. بررسي رابطه بين ظرفيت جذب بالقوه و ظرفيت جذب بالفعل دانش 3.بررسي رابطه بين يادگيری فناورانه ظرفيت جذب)بالقوه و بالفعل( دانش و عملکرد نوآورانه 4.بررسي رابطه بين ظرفيت جذب)بالقوه و بالفعل( دانش عملکرد نوآورانه و كسب مزيت رقابتي 2 -مروری بر ادبیات پژوهش: 1-2 یادگیری فناورانه يادگيری فناورانه به عنوان فرايند ارتقاء توانمندی فناورانه از طريق فرايند اكتساب دانش خارجي تعريف شده است شركت های فعال در كشور های در حال توسعه به دليل داشتن ضعف هايي مانند فاصله از منابع فناوری و تحقيق و توسعه و 1 Zahra & George 2 Potential absorption capacity(pac) 3 Actual absorption capacity(aac) 4 Technological learning(tl)
همچنين فاصله از بازار های اصلي[ 23 ] به منظور توسعه بايستي استراتژی يادگيری داشته باشند. اين استراتژی توانايي آنها را در برخورد با تهديدات و فرصت های ايجاد شده در محيط رقابتي نشان مي دهد[ 24 ]. استراتژی يادگيری منعکس كننده تخصيص مناسب منابع برای يادگيری است كه به شركت های فعال در كشور های در حال توسعه در بقا و رقابت با رقبای قوی تر در كشور های توسعه يافته با منابع و توانمندی های فناورانه باالتر كمک مي رساند [ 24 ].انواع يادگيری كه به توسعه فناوری منجر مي شود را در دو دسته طبقه بندی كرده اند:[ 18 ] 1. تسلط فناورانه: كه در آن شركت ها ياد مي گيرند كه چگونه فناوری های محصول ساده را به كار برند. 2. افزايش عمقي فناورانه: شركت ها وظايف بزرگتر و با افزوده بيشتر را ياد ميگيرند در واقع اين مرحله گذر از تطبيق فناوری به نوآوری فناوری است. يادگيری فناورانه از طريق اكتساب فناوری آغاز مي شود. اين اكتساب فناوری به بهبود توانمندی های سازماني منجر مي شود و در نهايت ظرفيت توليد كه شامل مهارت های عملياتي و دانش فني و... است را بهبود مي دهد[ 15 ]. 2-2 ظرفیت جذب دانش ظرفيت جذب دانش به عنوان يک مجموعه از فرايند ها و روند های سازماني است كه در آن سازمان به كسب شبيه 1 توانايي سازی انتقال و استخراج دانش از منابع خارجي)يا ساير واحد های سازمان( مي پردازد تا با ايجاد قابليت های پويا سازمان برای دستيابي و حفظ مزيت رقابتي افزايش پيدا كند[ 25 ]. در تحقيقات پيشين انجام شده حول اين مفهوم ديدگاه های متفاوتي برای آن در نظر گرفته شده است ورود مفهوم ظرفيت جذب در ادبيات به مطالعات كوهن و لوينتال 2 ) 1990 (برمي گردد كه به عنوان اولين افراد ورود كرده در اين حوزه. ظرفيت جذب را توانايي تشخيص ارزش مطالعات خارجي جديد تلفيق و به كارگيری آن برای اهداف تجاری تعريف كرده و به بررسي ظرفيت جذب در سطح فردی و سازماني پرداختند[ 26 ]. مينباوا 3 در سال 2003 با بيان اينکه توانايي و انگيزه يادگيری كاركنان برای ظرفيت جذب آنها ضروری است نشان دادند و همکاران كه ظرفيت جذب دانش كاركنان با فعاليتهای مديريت منابع انساني كه روی انتقال دانش بين كاركنان)در سازمان(اثرگذار 4 در سال 2012 بيان كردند كه ظرفيت جذب سازمان تنها به مجموع ظرفيت است توسعه مييابد [ 9 ].رابرتز و همکاران جذب تک تک افراد برنميگردد بلکه شامل دانش انتقال يافته بين افراد و واحدها نيز هست[ 21 ].بر اساس يافته های زهرا و جورج) 2002 ( كه مبنای اصلي اين پژوهش در مقوله ظرفيت جذب دانش در نظر گرفته شده است ضرفيت جذب بالقوه يک شركت را برای كسب و جذب دانش خارجي مهيا و پذيرا مي نمايد[ 27 ]. اين مفهوم از تعريف كوهن و لوينتال مبني بر توانمندی شركت در ارزش نهادن و جذب دانش خارجي گرفته شده است اما بهره برداری از اين دانش را تضمين نمي نمايد. ظرفيت جذب بالفعل بيانگر عملکرد انتقال و بهره برداری از دانش خارجي است در واقع ظرفيت جذب بالفعل توانمندی شركت در كسب در آمد از دانش جذب شده مي باشد.ظرفيت جذب بالقوه و بالفعل نقش های مجزا و در عين حال مکملي را ايفا مي كنند هر دو بعد هميشه به طور همزمان موجود هستند و هر كدام يک شرط الزم ولي ناكافي را برای بهبود عملکرد فراهم مي كنند. 3-2 عملکرد نوآورانه امروزه نوآوری يکي از عوامل مؤثر بر موفقيت و بقای سازمانها محسوب ميشود[ 28 ].عملکرد نوآوری يا نوآورانه اغلب به عملکرد شركت در ايجاد نوآوری در محصول يا خدمت و فرايند توليد محصول يا خدمت اشاره دارد[ 30][29 ]. نوآوری در محصول يا خدمت خود به دو بخش اختراع و تجاری سازی ايده های نوآورانه تقسيم مي شودكه در قالب محصوالت و خدمات 1 Dynamic capabilities 2 Cohen & Levinthal 3 Minbaeva et.al 4 Roberts et.al
جديد به مشتريان ارائه مي گردد در حالي نوآوری در فرايند به تغييرات نوآورانه در فرايند توليد محصوالت و خدمات از طريق جذب و تطبيق فناوری های جديد اطالق مي شود[ 31 ]. پژوهش های قابل مالحظه ای در رابطه با سنجش عملکرد نوآورانه وجود دارد[ 34][1][33][20][32][19 ]. نتايج حاصل از پژوهش های مختلف نشان مي دهد كه شركت هايي كه به صورت ويژه به موضوع نوآوری توجه مي كنند سهم بازار و سود خود را به ميزان قابل مالحظه ای افزايش مي دهند[ 3 ]. 4-2 مزیت رقابتی در سال های اخير مزيت رقابتي در مركز بحث استراتژی های رقابتي قرار گرفته و بحث های زيادی درباره مزيت رقابتي مطرح شده است.با وجود اين ارائه يک تعريف دقيق از مزيت رقابتي مشکل است.از يک طرف مزيت رقابتي به معنای بازده بيش از حد معمول تلقي شده و از طرف ديگر مزيت رقابتي به عملکرد بازار سرمايه و انتظارات مرتبط شده است.اما رايج ترين تعريف مزيت رقابتي در حوزه استراتژی رقابت و در چارچوب خلق ارزش هرآنچه موجب شود درآمد بيش از هزينه افزايش يابد تجلي پيد ا مي كند[ 35 ]. مزيت رقابتي گاهي حفظ درآمد باالتر از حد طبيعي تعريف مي شود[ 36 ].به عقيده برخي ديگر در صورتي كه بنگاه در مقايسه با متوسط نرخ سود اقتصادی به نرخ سود اقتصادی باالتر در يک بازار يکسان دست پيدا كند دارای مزيت رقابتي است[ 37 ]. بنگاه زماني مزيت رقابتي را تجربه مي كند كه فعاليت های آن درصنعت يا بازار ارزش اقتصادی ايجاد كند و تعداد كمي از بنگاه ها مشغول فعاليت های مشابه باشند.در اين ديدگاه مزيت رقابتي به عملکرد بنگاه ارتباط داده مي شود و مطرح مي شود كه بنگاه هنگامي عملکرد باالتر از حد طبيعي را مشاهده مي كند كه ارزش بيشتری نسبت به ارزش انتظاری منابع در اختيار ايجادكند. بر اساس تعريف كای ) 1 1993 ( مزيت رقابتي بنگاه ظرفيت های اختصاصي ممتاز تعريف مي شود كه اين ظرفيت ها ناشي از رفتارهايي است كه ساير بنگاه ها فاقد آن هستند اما اين ظرفيت ها پايدار و معين مي باشند [38]. همچنين كلين ) 2 2001 )نيز مزيت رقابتي را تشخيص ظرفيت ها و موقعيت بازار تلقي مي كند كه موجب برتری بنگاه در مقايسه با رقبايش شود[ 39 ]. به طور خالصه: مزيت رقابتي تمايز در ويژگي ها يا ابعاد هرشركتي است كه آن را قادر به ارائه خدمات بهتر از رقبا به مشتريان مي كند[ 40 ]. مزيت رقابتي ارزشي استكه سازمان به مشتريان خود عرضه مي كند به نحوی كه در آن زمان اين ارزش توسط رقبای بالقوه و بالفعل عرضه نمي شود [41].مزيت رقابتي شامل مجموعه عوامل يا توانمندی هايي است كه همواره شركت را به نشان دادن عملکردی بهتر از رقبا قادر مي سازد[ 42 ]. مزيت رقابتي ارزش های قابل ارائه شركت برای مشتريان است به نحوی كه اين ارزش ها از هزينه های مشتری باالتر باشد[ 43 ]. 3 -پژوهش های تجربی و فرضیه ها 1-3 یادگیری فناورانه و ظرفیت جذب)بالقوه و بالفعل(دانش دانش انباشته فناورانه و پيشين سازمان حاصل فرآيند های يادگيری فناورانه سازمان در طول زمان است ظرفيت جذب به دانش پيشين سازمان وابسته است.بدون در نظر گرفتن اين دانش پيشين سازمان قادر نخواهد بود كه به شکل صحيح ارزش بالقوه دانش خارجي جديد را درک كند[ 21 ]. از طرفي دانش پيشين به دست آمده از فرايندهای يادگيری منجر به ايجاد و بهبود ظرفيت جذب دانش در سازمان ميشود[ 26 ]. ظرفيت جذب به توانايي تشخيص و بهره برداری از فرصت های فناورانه خارج از محيط شركت اطالق ميشود.كه شركت آن را به سختي و با تالش جذب ميکند و زمينه ساز يادگيری شركت ها از محيط خويش مي شود[ 22 ].از ديدگاه چن و همکاران )2010( 3 ظرفيت جذب دانش مستقيما روی نتيجه يادگيری فن آوری )يادگيری فناورانه( تاثير مي گذارد[ 44 ]. د دا گسون )1991( 4 يادگيری فناورانه را به عنوان راه هايي كه يک شخص يا شركت و 1 Kay 2 Klein 3 Chen et.al 4 Dodgson
يا كشور دانش خود را در مورد فناوری محصوالت و فرآيندها به روز ساخته و استفاده از مهارت های گسترده نيروی كار خود را توسعه و بهبود مي دهند تعريف مي كند[ 45 ]. دانش فناورانه تالش هايي است كه در جهت تقليد و تطبيق با فناوری های موجود ايجاد فناوری های جديد و توسعه محصوالت و فرايند ها در پاسخ به نياز های محيط اقتصادی در حال تغيير انجام مي شود. بنابر اين مشخص مي شود كه يادگيری فناورانه فرايندی بسيار مهم است كه در طول فرايند اكتساب جذب خلق و توسعه فناوری)ظرفيت جذب بالقوه و بالفعل دانش( بايد مد نظر قرار بگيرد [46]. با توجه به موارد اشاره شده يادگيری فناورانه باعث ارتقا و بهبود ظرفيت جذب دانش در افراد و سازمان مي شود.بر اين اساس فرضيه اول و دوم پژوهش عبارتست از: H1: بين يادگيری فناورانه و ظرفيت جذب بالقوه )جذب و كسب دانش(دانش رابطه مثبت و معني داری وجود دارد. : H2 بين يادگيری فناورانه و ظرفيت جذب بالفعل)انتقال و بهره برداری( دانش رابطه مثبت و معني داری وجود دارد. 2-3 ظرفیت جذب بالقوه و بالفعل دانش همانطور كه در بخش قبل عنوان شد ظرفيت جذب مجموعه ای از فعاليت ها و فرايندهای سازماني است كه شركت ها به وسيله ی آنها به كسب جذب انتقال و بهره برداری از دانش به منظور خلق و توليد توانمندی های پويای سازماني مي پردازد. اين چهار توانمندی معرف چهار بعد از ظرفيت جذب مي باشند كه هر يک نقش متفاوت و در عين حال مکملي را در توضيح چکونگي تاثير ظرفيت جذب بر عملکرد های سازماني بازی مي كنند. دو توانمندی كسب و جذب را ابعاد ظرفيت جذب بالقوه و دو توانمندی انتقال و بهره يرداری را به عنوان ظرفيت جذب بالفعل در نظر گرفته اند.بر اساس مدل زهرا و جورج) 2002 ( هر چقدر يک شركت بيشتر در معرض منابع دانش خارجي متنوع و تکميل كننده قرار گيرد فرصت های بيشتری برای توسعه ی ظرفيت جذب بالقوه ی خود خواهد داشت و از طرفي شركت هايي با قابليت های توسعه يافته ی انتقال و بهره برداری از دانش جذب و كسب شده نسب به ساير شركت ها كه دارای قابليت های كمتر توسعه يافته در باب انتقال و بهره برداری از دانش)ظرفيت جذب بالفعل( هستند شانس بيشتری برای دست يابي به مزيت رقابتي از طريق نوآوری و توسعه محصول دارند[ 25 ]. از اين رو فرضيه سوم پژوهش به صورت زير شکل گرفته است: H3: بين ظرفيت جذب بالقوه و ظرفيت جذب بالفعل دانش رابطه مثبت و معني داری وجود دارد. 3-3 ظرفیت جذب)بالقوه و بالفعل( دانش و عملکرد نوآورانه نوآوری فعاليت پيچيده ای است كه دانش جديد را در جهت تحقق اهداف تجاری بکار مي گيرد. ظرفيت های نوآوری سازماني تحت تاثير توانمندی های سازماني در انتقال دانش و كسب تجربيات برتر است از اين رو دانش پايه ای برای نوآوری مي باشد. ظرفيت جذب دانش موجب تسريع و بهبود در انتقال دانش در سازمان مي شود. ظرفيت جذب به عنوان مجرايي برای دانش انتقالي بين واحد های سازماني است[ 47 ] دانشي كه مي تواند وسيله ای برای فعاليت های نوآورانه شركت باشد[ 7 ]. سازمان ها نيازمند اين هستند كه با توسعه ظرفيت جذب خود دانش را به شکل فعال و موثر به دست آورند. ظرفيت جذب در قالب فرايند های يادگيری سازماني مي تواند منجر به نوآوری و عملکرد نوآورانه در سازمان شود[ 33][32][1][20 ] از اين رو فرضيه چهارم و پنجم پژوهش به صورت زير شکل گرفته است: H4: بين ظرفيت جذب بالقوه دانش و عملکرد نوآورانه رابطه مثبت و معني داری وجود دارد. H5: بين ظرفيت جذب بالقوه دانش و عملکرد نوآورانه رابطه مثبت و معني داری وجود دارد. 4-3 یادگیری فناورانه و عملکرد نوآورانه يادگيری به عنوان يک محرک مهم نوآوری مطرح است كه موجب تقويت قابليت های سازمان در مواجه با محيط متغير و پويا و سازگاری با آن مي شود[ 17 ] روش يادگيری با كانال های اصلي در انباشت و توسعه توانمندی های فناورانه مرتبط است.
يادگيری زمينه بعنوان فناورانه ششمین کنفرانس بین المللی و دهمین خاص يادگيری بازاری عملکرد بر مهمي تاثيرات كه است سازماني دارد موسسات [ 14 ].چن بيان مي كند يادگيری فناورانه فرآيند مديريت دانشي است كه به افراد در تصميم گيری افزايش اثربخشي سازماني و تسهيل و بهبود در قابليت ها كمک مي كند لذا يادگيری فناورانه قسمتي از يادگيری سازماني است و يادگيری فناورانه مي تواند به عنوان توسعه فناورانه و فرآيندی تعريف شود كه موسسات موجودی منابع خود را پوشش داده توانايي های توسعه داده نشده را ايجاد يا بازسازی نموده و بهبود مي دهند و اين يادگيری تركيبي از فرآيندهای مديريتي و يادگيری فناوری مي باشد.[ 48 ] يادگيری فناورانه نقش مهمي را در صنعتي شدن كشور های در حال توسعه بازی مي كند كه دستيابي به آن )اكتساب و جذب دانش موجود و مهمتر از آن خلق دانش جديد ) سبب عبور از مرحله تقليد و رفتن به مرحله نوآوری مي شود.يادگيری فناورانه با شايستگي ها همراه است تا جايي كه شايستگي های كليدی به عنوان يادگيری انباشته شده سازماني تعريف شده است. يادگيری فناوری از طريق اكتساب فناوری اغاز مي شود اين اكتساب به بهبود توانمندی های سازماني منجر خواهد شد اين توانمندی ها به بهبود و يا ايجاد محصوالت و خدمات جديد و نهايتا نوآوری منجر خواهد شد[ 18 ].زهرا و همکاران ادعا مي كنند كه يادگيری فناورانه مبنای دانشي را فراهم مي كند كه براساس آن نوآوری ها بتوانند توسعه يابند. در نتيجه گستره عمق و سرعت يادگيری فناورانه توانايي ادغام مهارت های فناورانه و فناوری های خاص هر سازمان را تحت تاثير قرار مي دهد بطوری كه فعاالن در فرآيند يادگيری فناورانه به سرعت با محيط متغير و نوآور سازگار مي شوند[ 49 ] از اين رو فرضيه ششم پژوهش به صورت زير شکل گرفته است: H6 :بين يادگيری فناورانه و عملکرد نوآورانه رابطه مثبت و معني داری وجود دارد. 5-3 ظرفیت جذب)بالقوه و بالفعل( دانش و مزیت رقابتی شركتهای موفق در بازارهای رقابتي به دنبال ايجاد و حفظ توانمندی درحوزه ی مديريت دانش هستند.بنابراين ايجاد حفظ و به كارگيری مديريت مؤثر دانش اهميت دارد[ 50 ]. دانش ميتواند دليل رشد شركتها باشد. انتشار كارآمد دانش توسط شركتهای چند كسب و كاره و افراد سازمان ها مزيت رقابتي محسوب ميشود.زماني كه به ظرفيت جذب دانش اشاره مي شود دانش به عنوان دارايي مهم شركت برای خلق مزيت رقابتي تلقي مي شود.[ 51 ].ظرفيت جذب دانش اولين عامل در تعيين جريانهای ورودی دانش است[ 52 ]. در ادبيات انتقال دانش ظرفيت جذب دريافتي هر واحد يا فرد در سازمان به عنوان يک عنصر مهم در انتقال دانش دروني سازمان در نظر گرفته مي شود[ 53 ]. بنابراين به منظور كسب مزيت رقابتي و افزايش سهم بازار بايد دانش در بخشها يا كاركنان سازمان انتقال و اشاعه يابد و توسط هريک از افراد و به طور كلي سازمان جذب گردد. براساس يافته ها از پژوهش های گذشته ميتوان به اين نتيجه رسيد كه ظرفيت جذب دانش بر كسب مزيت رقابتي سازمانها تاثير گذار است از اين رو فرضيه هفتم و هشتم پژوهش به صورت زير شکل گرفته است: H7: بين ظرفيت جذب بالقوه دانش و مزيت رقابتي رابطه مثبت و معني داری وجود دارد. H8: بين ظرفيت جذب بالفعل دانش و مزيت رقابتي رابطه مثبت و معني داری وجود دارد. 6-3 یادگیری فناورانه و مزیت رقابتی شواهد اخير حاكي از اهميت يادگيری فناورانه در موفقيت سرمايه گذاری های جديد در بازار رقابتي جهاني است [ 54 ]يادگيری فناورانه به توانايي برای توسعه نگهداری و بهره برداری از مزيت های رقابتي پويا ارتباط دارد[ 55 ]. يادگيری فناورانه با توانايي موسسه برای ايجاد حفظ و بهره برداری از شايستگي های اصلي پويا گره خورده است[ 55 ] و يادگيری فن آوری های موثر مي تواند موجب مزيت رقابتي شركت ها بوسيله گسترش مقياس رفتار استراتژيک بهبود توانايي های مديريتي و انتخاب يک استراتژی مناسب برای محيط شركت ها شود[ 56 ]. بر اساس پژوهش لين )2003( 1 عملکرد يادگيری فناورانه را به واسطه شاخص هايي نظير:ميزان موفقيت در زمينه يادگيری فناوری های خارجي موقعيت رقابتي باالتر نسبت به رقبا 1 Lin
ميزان سهم بازار ميزان افزايش و بهبود عملکرد فني توانمندی و استقالل فني و در نهايت سازگاری فني در محيط بومي سنجيده مي شود[ 49 ]. با توجه به يافته های گذشته و مرور ادبيات يادگيری فناورانه مي تواند بر كسب مزيت رقابتي بنگاه ها تاثير گذار باشد از اين رو فرضيه نهم پژوهش به صورت زير شکل گرفته است: H9 :بين يادگيری فناورانه و مزيت رقابتي رابطه مثبت و معني داری وجود دارد. 7-3 عملکرد نوآورانه و مزیت رقابتی عملکرد نوآورانه يکي از ابزارهای افزايش مزيت رقابتي برای كليه ی اعضای زنجيره تامين مي باشد.تقويت زنجيره تامين يک شركت توليدی و شركای زنجيره تامين آنها اغلب بستگي به عملکرد نوآورانه دارد كه جهت استفاده از ايده ها و راه حل های داخلي و خارجي برای تغيير تقاضا به عنوان بخش مربوط به پيشرفت تکنولوژی آنها تشويق مي شود[ 57 ].شركت ها بايد بر اثرات تعاملي كه بر عملکرد نوآورانه و روابط ميان اعضای مشترک تاثير دارند تمركز كنند. عملکرد نوآورانه درون سازماني به يک عمل متداول و معمول تبديل شده است زيرا به شکلي حياتي به حفظ مزيت رقابتي بعنوان يک كل كمک مي كند[ 58 ]. با توجه به يافته های گذشته و مرور ادبيات عملکرد نوآورانه مي تواند بر كسب مزيت رقابتي بنگاه ها تاثير گذار باشد از اين رو فرضيه دهم پژوهش به صورت زير شکل گرفته است: H10: بين عملکرد نوآورانه و مزيت رقابتي رابطه مثبت و معني داری وجود دارد. 4 -مدل مفهومی پژوهش بر اساس فرضيات مطرح شده در بخش قبل مدل مفهومي اين پژوهش مطابق شکل )1( رسم شده است. 5 -روش پژوهش است. شکل) 1 ( مدل مفهومی پژوهش پژوهش حاضر بر مبنای هدف از نوع كاربردی و از حيث روش به دست آوردن داده ها از نوع توصيفي -پيمايشي مي باشد به طوری كه برای اثبات فرضيه های تحقيق و تحقق يافته ها از نظرسنجي با افراد درگير مساله )مديران و كارشناسان شركت های صنعت برق ايران حاضر در هشتمين نمايشگاه بين المللي اصفهان(كه از توليد كنندگان در اين صنعت بوده اند استفاده شده همچنين داده های گردآوری شده از نوع كمي مي باشد كه در اين راستا پرسشنامه هايي برای دريافت نظرات كارشناسان در حوزه نام برده شده و نتايج درج گرديده است. مقياس مورد استفاده در اين پرسش نامه طيف ليکرت 1 تا 5 است. در اين پژوهش 34 سوال پرسشنامه در 4 بخش يادگيری فناورانه ظرفيت جذب دانش عملکرد نوآورانه و مزيت رقابتي مورد بررسي
قرار گرفته است. به منظور بررسي همه جانبه مدل مفهومي پژوهش از مدل معادالت ساختاری استفاده شده است.اين مدل بهترين ابزار برای تحليل تحقيقاتي است كه در آن ها متغيرهای آشکار دارای خطای اندازه گيری هستند و همچنين روابط بين متغيرها پيچيده است.با استفاده از اين روش مي توان از يکسو دقت شاخص ها و يا متغيرهای قابل مشاهده را اندازه گرفت و از سوی ديگر روابط علي بين متغيرهای نهفته و ميزان واريانس تبيين شده را بررسي كرد[ 59 ] به منظور تحليل داده ها از نرم افزار Smart PLS استفاده شده است. اين نرم افزار از روش حداقل مربعات جزئي برای ارائه مدل های معادالت ساختاری استفاده مي كند كه قابليت آزمون داده ها با وجود شرايطي مثل هم خطي متغير های مستقل نرمال نبودن داده ها كوچک بودن حجم نمومه را دارد. 5-1 -جامعه آماری روش نمونه گیری و حجم نمونه جامعه آماری پژوهش شامل شركت های صنعت برق ايران مي باشد كه تعداد حاضرين در نمايشگاه در حدود 200 شركت در حوزه های توليد محصوالت مختلف از جمله سيستم انتقال نيرو انرژی های نو و تجديد پذير برق خانگي و صنعتي روشنايي و... بوده است. كه بر اساس روش نمونه گيری PLS تعداد نمونه 80 شركت تعيين شد و جهت كسب اطمينان بيشتر 100 پرسشنامه پخش شد از بين پرسشنامه های توزيع شده 14 شركت به سواالت پاسخ ناقص داده بودند كه آنها را حذف نموديم در مجموع تعداد 86 پرسشنامه بدون نقص توسط مديران و كارشناسان شركت ها تکميل و جمع آوری گشت. شرح كامل ويژگي های نمونه در جدول 1 آورده شده است: جدول) 1 (توزیع فراوانی متغیرهای کنترلی پژوهش درصد فراوانی 9.30 12.80 18.60 47.67 11.63 5.81 44.18 26.74 12.80 10.47 25.58 6.97 41.87 22.09 3.49 فراوانی 8 11 16 41 10 5 38 23 11 9 22 6 36 19 3 متغیر های کنترلی تعداد پرسنل كمتر از 10 نفر 11 نفر تا 20 نفر 21 نفر تا 30 نفر بيشتر از 31 نفر بدون پاسخ سابقه شرکت كمتر از 5 سال 6 سال تا 10 سال 11 سال تا 20 سال بيشتر از 21 سال بدون پاسخ حوزه فعالیت سيستم های انتقال نيرو انرژی های نو و تجديد پذير روشنايي برق خانگي و صنعتي بدون پاسخ
5-2 -ابزار گردآوری داده ها روایی و پایایی پرسشنامه از ها داده آوری گرد جهت استاندارد پرسشنامه از صوری روايي است. شده استفاده نظر اظهار طريق خبرگان)تعدادی از اساتيد دانشگاه اصفهان(بررسي شد و اصالحات الزم صورت گرفت. برای محاسبه پايايي پرسشنامه از روش آلفای كرونباخ استفاده شده كه ضريب آلفای كرونباخ برای تک تک متغيير ها به صورت زير در جدول 2 به دست آمده است. جدول) 2 ( ضریب آلفای کرونباخ متغییر های پژوهش 0.704 0.767 0.727 0.767 0.721 ظرفیت طرفیت جذب بالقوه جذب دانش ظرفیت جذب بالفعل یادگیری فناورانه عملکرد نوآورانه مزیت رقابتی بنابراين با توجه به آلفای كرونباخ متغيرها كه همگي باالی 0.7 است پايايي مدل های اندازه گيری اين پژوهش از باب 1 نيز برای تمامي متغير ها محاسبه شد كه با فاصله خوبي آلفای كرونباخ مورد تاييد مي باشد. همچنين در ادامه پايايي تركيبي باالتر از مقدار 0.7 بودند اين امر نشان از تاييد پايايي مدل اندازه گيری در باب پايايي تركيبي است كه حاصل نتايج به دست آمده از نرم افزار در جدول 3 آورده شده است. جدول) 3 ( پایایی ترکیبی متغیر های پژوهش 0.815 طرفیت جذب بالقوه ظرفیت 0.841 ظرفیت جذب بالفعل جذب دانش 0.826 یادگیری فناورانه 0.850 عملکرد نوآورانه 0.855 مزیت رقابتی بعد از تعيين پايايي تركيبي با استفاده از نرم افزارSPSS20 تحليل عاملي اكتشافي انجام شده و از آنجايي كه در جدول بار عاملي مقادير مربوط به عواملي كه بار عاملي آنها كمتر از 0.5 شد را حذف نموديم بعد از سنجش پايايي روايي همگرا دومين معياری است كه برای برازش مدل های اندازه گيری در روش PLS به كار برده مي شود. معيار AVE ميزان همبستگي يک سازه با شاخص های خود را نشان مي دهد كه هر چه اين همبستگي بيشتر باشد برازش نيز بيشتر است[ 60 ] در مورد AVE مقدار بحراني عدد 0.5 است بدين معني كه مقادير باالی 0.5 روايي همگرای قابل ي را نشان مي دهد. روايي همگرا برای متغير ظرفيت جذب بالقوه برابر 0.536 متغير ظرفيت جذب بالفعل برابر 0.517 و برای متغير يادگيری فناورانه 0.621 و برای عملکرد نوآورانه 0.587 و در نهايت برای متغير مزيت رقابتي برابر 0.749 مي باشد. در نهايت روايي واگرا سومين معيار سنجش برازش مدل های اندازه گيری در روش PLS است. در روش فورنل و الركر 2 ) 1981 (روايي واگرا وقتي در سطح قابل است كه ميزان AVE برای هر سازه بيشتر از واريانس اشتراكي بين آن سازه و سازه های ديگر)يعني مربع مقدار ضرايب همبستگي بين سازه ها( در مدل باشد [61] است. در PLS بررسي اين امر به وسيله يک ماتريس صورت مي گيرد كه خانه های اين ماتريس حاوی ضرايب همبستگي بين سازه ها و جذر مقادير AVE مربوط به هر سازه است. در خروجي نرم افزار اين ماتريس در بخشي 3 ارائه شده است كه نشان دهنده روايي واگرای سازه های اين پژوهش است. كه در جدول 4 قابل مشاهده به نام روايي افتراقي 1 Composite reliability 2 Fornell & Larcker 3 Discriminant validity
يادگيری فناورانه ظرفيت جذب بالقوه جدول ) 4 (ماتریس روایی افتراقی برای سازه های پژوهش عملکرد نوآورانه مزيت رقابتي ظرفيت جذب بالفعل 0.719 0.250 0.667 0.483 0.639 0.866-0.024 0.025 0.362 0.766 0.054 0.239 0.732 0.368 0.788 سازه ظرفيت جذب بالفعل مزيت رقابتي عملکرد نوآورانه ظرفيت جذب بالقوه يادگيری فناورانه در مرحله بعدی با استفاده از نرم افزار Smart PLS به بررسي برازش مدل ساختاری پژوهش يعني چگونگي پيوند بين متغير های پنهان با يکديگر پرداخته شده است.ابتدايي ترين معيار برای سنجش رابطه بين سازه ها در مدل اعداد معنا داری t است. در صورتي كه مقدار اين اعداد بيشتر از 1.96 شود نشان از صحت رابطه بين سازه ها در سطح اطمينان 95 درصد و در نتيجه شرايط مطلوب بخش ساختاری مدل از منظر برازش است. بر اساس جدول 5 اعداد معناداری اين پژوهش مشخص شده است. برای ارزيابي اين كه آيا نتايج آزمايش به دليل تصادف وشانس رخ داده يا خير ازValue -P استفاده مي شود. اگر مقدار p-value كمتر از 0.05 باشد بدين معناست كه تفاوت معني داری بين روش ها وجوددارد. نتايج حاصل از خروجي PLS در زمينه معيار های عنوان شده در جدول 5 قابل مشاهده است.معيار R 2 نيز به منظور متصل كردن بخش ساختاری مدل سازی معادالت ساختاری بکار مي رود و نشان از تاثيری دارد كه يک متغير مستقل بر يک متغير وابسته مي گذارد. كيفيت مدل ساختاری توسط شاخص Q 2 بررسي شد مقادير Q 2 و مدل توانايي پيش بيني دارد.كه در مدل اين پژوهش مقدار Q 2 باالی صفر نشان مي دهند كه مقادير مشاهده شده خوب بازسازی شده اند تاييد شده است. در اين پژوهش جهت آزمون كلي مدل از معيار GOF استفاده شده است اين شاخص هر دو مدل اندازه گيری و ساختاری را مد نظر قرار مي دهد و به عنوان معياری برای سنجش عملکرد كلي مدل به كار مي رود. اين شاخص به صورت ميانگين R 2 و متوسط مقادير اشتراكي به صورت دستي محاسبه مي شود.حدود اين شاخص بين صفر و يک بوده و سه مقدار 0.01 0.25 0.36 را به ترتيب به عنوان مقادير ضعيف متوسط و قوی برای GOF معرفي نمودند مقدار محاسبه برای اين معيار 0.725 بوده است كه از مطلوبيت قوی كلي مدل حکايت دارد.)جدول 6( جدول) 5 ( فرضیه ها و معیار های سنجش روابط بین سازه ها Hypotheses SAMPLE MEAN(M) STANDARD DEVIATION(STDEV) T STATISTICE P VALUES AAC CA 0.441 0.219 2.282 0.025 AAC IP 1.033 0.102 9.919 0.000 IP CA -0.382 0.200 2.006 0.048 PAC AAC 0.280 0.088 3.268 0.002 PAC CA -0.271 0.127 2.239 0.028 PAC IP -0.326 0.078 4.236 0.000 TL AAC 0.534 0.112 4.766 0.000 TL CA 0.283 0.119 2.056 0.043 TL IP -0.302 0.120 2.371 0.020 TL PAC 0.385 0.115 3.202 0.002 جدول) 6 ( معیار های سنجش مدل ساختاری سازه R 2 Q 2 GOF ظرفيت جذب بالقوه) PAC ( ظرفيت جذب بالفعل) AAC ( عملکرد نوآوری) IP ( 0.136 0.480 0.586 0.061 0.240 0.307 0.725
مزيت رقابتي) CA ( 0.216 0.083 5-3 -تجزیه و تحلیل داده ها و یافته های پژوهش پس از برازش مدل اندازه گيری و مدل ساختاری به بررسي و آزمون فرضيه ها پرداختيم. اين امر در دو بخش بررسي ضرايب t و ضرايب مسير β صورت مي گيرد. وقتي مقدار t آماری برای آزمون يک فرضيه در سطح 0.05 باالتر از 1.96 باشد فرضيه تاييد مي شود.ضريب مسير نيز نشان دهنده اثر مستقيم يک سازه بر روی يک سازه ديگر است. هر اندازه اين ضريب مسير باالتر باشد تاثير پيش بيني كننده متغير مکنون نسبت به متغير وابسته بيشتر خواهد بود. نتايج هر يک از فرضيه ها در قالب چهار مدل كه در مدل اول نقش واسط متغيرهای ظرفيت جذب بالفعل و عملکرد نوآورانه و كسب مزيت رقابتي و ارتباط ظرفيت جذب بالقوه و بالفعل در نظر گرفته نشده است و در سه مدل ديگر به بررسي نقش هر كدام به صورت جداگانه در جدول 7 پرداخته شده است. جدول) 7 ( آزمون فرضیه ها Hypotheses TL IP TL CA PAC IP AAC IP PAC CA AAC CA TL PAC TL AAC PAC AAC IP CA t 2.658 3.002 0.238 11.535 0.873 0.373 Model1 β -0.230 0.353 0.030 0.890-0.181-0.053 t 2.294 2.630 2.743 9.782 0.850 0.768 2.604 7.947 Model2 β -0.286 0.338-0.287 0.987-0.120 0.098 0.392 0.649 t 2.199 2.469 3.910 10.99 1.062 0.650 4.645 5.634 2.861 Model3 β 0.282 0.347-0.328 1.007-0.145 0.097 0.370 0.534 0.285 t 2.371 2.056 4.236 9.919 2.239 2.282 3.202 4.766 3.268 2.006 Model4 β -0.283 0.244-0.329 1.007-0.284 0.499 0.368 0.534 0.287-0.400 نتيجه نتيجه رد رد نتيجه رد رد نتيجه رد رد مقادير آماره t كه برای تک تک مسير ها و ضرايب مسير بين عوامل تعريف شده در پژوهش به كار برده شده و وجود يا عدم وجود يک مسير توسط نرم افزار آزمون شده در شکل 3 و 2 قابل مشاهده است.مقادير ضريب مسير محاسبه شده نشان مي دهد كه متغير های وابسته تا چه حد از متغير های مستقل نسبت به خودش اثر مي گيرد و در واقع ميزان تناسب مدل طراحي شده را توسط محقق نشان مي دهد. از مقادير محاسبه شده توسط نرم افزار استنباط مي شود كه 58% از تغييرات عملکرد نوآورانه به وسيله متغير های وارد شونده به آن بيان مي شود و تنها %21 از تغييرات مزيت رقابتي نيز به وسيله متغير های وارد شونده به آن است توضيح داده مي شود. با توجه به اين ضرايب عوامل تاثيرگذار ديگری نيز بر متغير های مدل اثر دارند كه ناشناخته اند.
شکل) 2 ( ضرايب مسير شکل) 3 ( مقادير آزمون T
6- نتیجه گیری دانستن اينکه چه عواملي كسب مزيت رقابتي در صنايع برق را تقويت مي كند امری ضروری برای مديران اين شركت ها محسوب مي شود.نوآوری عاملي موثر در رقابت پذيری سازمان ها محسوب مي شود و نوآوری همواره در فضای تعاملي حاصل مي شود و صرفا سازمان ها به وسيله تحقيق و توسعه دروني نمي توانند به نوآوری های چشمگيری دست يابند لذا سازمان ها برای افزايش عملکرد نوآورانه مي بايست عواملي را كه بتوانند در اين فضای تعاملي بيشترين بهره را ببرند تقويت كنند از جمله اين عوامل مي توان به ظرفيت جذب دانش و يادگيری فناورانه اشاره كرد كه بر اساس نتايج حاصل از اين پژوهش هر دو عامل مذكور تاثير بسزايي در تقويت عملکرد نوآورانه و كسب مزيت رقابتي داشته اند. در اين زمينه بررسي سه بعد يادگيری فناورانه ظرفيت جذب و عملکرد نوآورانه نشان مي دهد كه هر كدام از اين متغير ها به يک اندازه بر كسب مزيت رقابتي تاثيرگذار نيستند. در اين ميان ظرفيت جذب بالفعل دانش بيشترين تاثير گذاری را بر كسب مزيت رقابتي و عملکرد نوآورانه شركت ها داشته است. كه نشان دهنده اهميت اين متغير در ميان ساير متغير ها مي باشد.در آزمون فرضيه ها)جدول 7 ) همانطور كه در مدل 1 قابل مشاهده است رابطه بين ظرفيت جذب بالقوه و عملکرد نوآورانه و كسب مزيت رقابتي قابل تاييد و معنا دار نيست در تفسير اين امر مي توان به اين نتيجه رسيد كه ظرفيت باالی كسب و جذب دانش)ابعاد ظرفيت بالقوه دانش( لزوما به نوآوری و كسب مزيت رقابتي ختم نمي شود مگر اين كه عامل ظرفيت جذب بالفعل از طريق دو بعد خود يعني انتقال و بهره برداری در اين رابطه نقش ميانجي گری ايفا كند.[ 33 ] در مدل دوم و سوم آزمون فرضيه ها به دليل ورود متغير يادگيری فناورانه و تاثير گذاری بر ظرفيت جذب بالقوه و بالفعل دانش باعث شده است كه رابطه بين ظرفيت جذب بالقوه و عملکرد نوآورانه تقويت شود و معنا داری آن تاييد شود ولي همچنان رابطه ظرفيت جذب بالقوه و بالفعل به تنهايي باعث كسب مزيت رقابتي نمي شود و معنا داری آن نيز تاييد نشده است در مدل چهارم با در نظر گرفتن عملکرد نوآورانه به عنوان عامل ميانجي مابين رابطه ظرفيت جذب دانش و كسب مزيت رقابتي تمامي فرضيه های پژوهش مورد تاييد قرار گرفته است در نهايت نتيجه گيری كلي كه در اين زمينه بسيار حائز اهميت است نقش واسط عملکرد نوآورانه در رابطه ظرفيت جذب دانش و كسب مزيت رقابتي و همچنين نقش واسط يادگيری فناورانه در رابطه ظرفيت جذب دانش و عملکرد نوآورانه و كسب مزيت رقابتي است كه با در نظر گرفتن اين دو اصل معنا داری تمامي روابط مورد تاييد قرار مي گيرد. در نهايت با توجه به نتايج به دست آمده از اين پژوهش مي توان برای مديران فعال در زمينه صنعت برق و ساير صنايع نوآور كه به دنبال كسب مزيت رقابتي در باب ورود به حوزه های مهم و دست يابي به موقعيت های كليدی پيشرو و سود دهي باالتر هستند پيشنهادات زير را ارائه نمود: 1. به منظور افزايش ظرفيت جذب بالقوه دانش شركت تعامالت خود را با مشتريان شركای تجاری و رقبا جهت اكتساب دانش جديد افزايش دهيد. همچنين فرصت های جديد را جهت خدمت به مشتريان خود به سرعت درک و شناسايي نماييد و تغييرات تقاضا در بازار را تجزيه و تحليل كنيد 2. به منظور افزايش ظرفيت جذب بالفعل دانش به ثبت و ضبط و ذخيره سازی دانش اكتسابي جديد برای مراجه به آنها در آينده بپردازيد و به طور مداوم چگونگي بهره برداری بهتر و موثر تر از دانش را مورد نظر و مالحظه قرار دهيد. 3. به منظور افزايش يادگيری فناورانه توسط شركت به ميزان موفقيت يادگيری از فناوری های خارجي در شركت اهميت دهيد و ميزان افزايش و بهبود عملکرد فني شركت توانمندی و استقالل فني شركت نسبت به رقبا را تحت نظر قرار دهيد. 4. به منظور افزايش عملکرد نوآورانه شركت كيفيت محصوالت و خدمات را از طريق نوآوری ارتقا دهيد و به منظور شتاب بخشيدن به به بهره وری از ابزار و تجهيزات جديد استفاده نماييد و سعي كنيد سطح تعداد و سرعت به روز بودن محصوالت و خدماتي را كه به بازار ارائه مي دهيد ارتقا دهيد.
مراجع ششمین کنفرانس بین المللی و دهمین [1]Chen, Y.-S., Lin, M.-J. J., & Chang, C.-H. (2009). The positive effects of relationship learning and absorptive capacity on innovation performance and competitive advantage in industrial markets. Industrial Marketing Management, 38(2), 152-158. [2] آزاد. ناصر.. ارشدی. ايمان. )1388(. بررسي تاثير فرهنگ سازماني بر درک حمايت از نوآوری)مورد كاوی شركت مادر تخصصي بازرگاني دولتي ايران(. بررسي های بازرگاني. 38-26. [ 3 ]مرادی. محمود.. ولي پور. محمد علي.. كيخسرو. ياكيده. )1392(. بررسي نقش ظرفيت جذب دانش بر عملکرد نوآورانه سازمان ها)مطالعه موردی: شركت های داروسازی و شركت های بيمه حاضر در بورس اوراق بهادار تهران(. چشم انداز مديريت بازرگاني.. 102-79 [4]Palacios Marqués, D., & José Garrigós Simón, F. (2006). The effect of knowledge management practices on firm performance. Journal of Knowledge Management, 10(3), 143-156. [5]Martín-de Castro, G., López-Sáez, P., Delgado-Verde, M., Andreeva, T., & Kianto, A. (2011). Knowledge processes, knowledge-intensity and innovation: a moderated mediation analysis. Journal of Knowledge Management, 15(6), 1016-1034. [6]Fosfuri, A., & Tribó, J. A. (2008). Exploring the antecedents of potential absorptive capacity and its impact on innovation performance. Omega, 36(2), 173-187. [7]Tsai, W. (2001). Knowledge transfer in intraorganizational networks: Effects of network position and absorptive capacity on business unit innovation and performance. Academy of management journal, 44(5), 996-1004. [ 8 ]برومند. مجتبي.. رنجبری. مريم. )1388(. اقدامات راهبردی مديريت منابع انساني و عملکرد نوآوری: با تاكيد بر نقش مديريت دانش. دو ماهنامه توسعه انساني پليس سال ششم. 54-41. [9]Minbaeva, D., Pedersen, T., Björkman, I., Fey, C. F., & Park, H. J. (2003). MNC knowledge transfer, subsidiary absorptive capacity, and HRM. Journal of international business studies, 34(6), 586-599. [10]Chiva, R., & Alegre, J. (2005). Organizational learning and organizational knowledge towards the integration of two approaches. Management learning, 36(1), 49-68. [11]Soubbotina, T. P. (2006). Generic models of technological learning by developing countries. Draft. World Bank, Science and Technology Program, Washington, DC. [12]Simpson, B., Seidel, R., Byrne, S., & Woods, C. (2001). Technological learning: Towards an integrated model. [13]Johannessen, J.-A., & Olsen, B. (2003). Knowledge management and sustainable competitive advantages: The impact of dynamic contextual training. International Journal of Information Management, 23(4), 277-289. [14]Çemberci, M., Sözer, E. G., & Civelek, M. E. (2013). The impact of technological learning on firm performance: The sample of an empricial research. [15] Albu, M. (1997). Technological learning and innovation in industrial clusters in the South: Citeseer. [ 16 ]روح اللهي,مهدی,.حسن زاده,علي) 1394 (.ارائه مدلي جهت شناسايي ابعاد قابليت های پويای يادگيری فناورانه و تاثيرآن بر عملکرد سازماني و فردی.پنجمين كنفرانس بين المللي و نهمين كنفرانس ملي مديريت فناوری. [ 17 ]معطوفي,علي,.تاجديني,كيهان,.آقاجاني,حسنعلي )1389(.نقش گرايش يادگيری به نوآوری و عملکرد سازماني.چشم انداز مديريت 51-57. (37) 4,
س, س, ششمین کنفرانس بین المللی و دهمین [18] عطارپور. محمد رضا. )1393(. يادگيری فناورانه و اهميت آن در فرايند انتقال فناوری. چهارمين كنفرانس بين المللي و هشتمين كنفرانس ملي مديريت فناوری. [19]Cepeda Carrion, G., Cegarra Navarro, J. G., & Jimenez Jimenez, D. (2012). The effect of absorptive capacity on innovativeness: Context and information systems capability as catalysts. British Journal of Management, 23(1), 110-129. [20]Kostopoulos, K., Papalexandris, A., Papachroni, M., & Ioannou, G. (2011). Absorptive capacity, innovation, and financial performance. Journal of Business Research, 64(12), 1335-1343. [21]Roberts, N., Galluch, P. S., Dinger, M., & Grover, V. (2012). Absorptive Capacity and Information Systems Research: Review, Synthesis, and Directions for Future Research. MIS quarterly, 36(2), 625-648. [ 22 ]خدامرادی عيد,.خليلي,حسن,.) 1392 (سال پنجم شماره ی نهم نيمه ی اول.بررسي تأثير ظرفيت جذب و انتقال دانش بر عملکرد شركت های هولدينگ چند كسب و كاره.پزوهشنامه مديريت اجرايي -علمي پژوهشي. [23]Hobday, M. (1995). East Asian latecomer firms: learning the technology of electronics. World development, 23(7), 1171-1193. [24]Xie, W., & Li-Hua, R. (2008). Evolving learning strategies for latecomers. Journal of Technology Management in China, 3(2), 154-167. [25]Zahra, S. A., & George, G. (2002). Absorptive capacity: A review, reconceptualization, and extension. Academy of Management Review, 27(2), 185-203. [26]Cohen, W. M., & Levinthal, D. A. (1990). Absorptive capacity: A new perspective on learning and innovation. Administrative Science Quarterly, 128-152. [27]Lane, P. J., & Lubatkin, M. (1998). Relative absorptive capacity and interorganizational learning. Strategic management journal, 19(5), 461-477. [ 28 ]اردكاني عيد,.شاكری,فاطمه,.زارع احمدآبادی,حبيب.)1389(.تحليلي بر نوآوری در صنعت خودرو سازی معادالت ساختاری :با كاربرد مدل يابي.( SEM )مديريت صنعتي 93-110. (4) 2, [29]Cohen, W. M., & Klepper, S. (1996). Firm size and the nature of innovation within industries: the case of process and product R&D. The review of Economics and Statistics, 232-243. [30]Fagerberg, J. (2006). The Oxford handbook of innovation: Oxford university press. [31]Roberts, E. B. (2007). Managing invention and innovation. Research-Technology Management, 50(1), 35-54. [32]Sun, P. Y., & Anderson, M. H. (2010). An examination of the relationship between absorptive capacity and organizational learning, and a proposed integration. International Journal of Management Reviews, 12(2), 130-150. [33]Leal-Rodríguez, A. L., Roldán, J. L., Ariza-Montes, J. A., & Leal-Millán, A. (2014). From potential absorptive capacity to innovation outcomes in project teams: The conditional mediating role of the realized absorptive capacity in a relational learning context. International Journal of Project Management, 32(6), 894-907. [34]Prajogo, D. I., & Sohal, A. S. (2003). The relationship between TQM practices, quality performance, and innovation performance: An empirical examination. International journal of quality & reliability management, 20(8), 901-918. [35]Rumelt, R. P. (2003). What in the world is competitive advantage. Policy working paper, 105, 1-5. [36]Peteraf, M. A. (1993). The cornerstones of competitive advantage: A resource based view. Strategic management journal, 14(3), 179-191.
[37]Besanko, D., Dranove, D., Shanley, M., & Schaefer, S. (2000). Economics of Strategy John Wiley & Sons. New York. [38]Kay, J. (1993). Foundation of corporate success: how business strategies add value: Oxford: Oxford University Press. [ 39 ]عباسيان,عزت اله,.شريفي كيومرث,)1389(.شناسايي عوامل موثر بر مزيت رقابتي شركت های فعال در صنعت ساختمان فصلنامه ی علمي اقتصاد مسکن 92 [40]Ma, H. (1999). Anatomy of competitive advantage: a SELECT framework. Management Decision, 37(9), 709-718. [41]Rodriguez, M. A., Ricart, J. E., & Sanchez, P. (2002). Sustainable development and the sustainability of competitive advantage: A dynamic and sustainable view of the firm. Creativity and Innovation Management, 11(3), 135-146. [42]Sadri, G., & Lees, B. (2001). Developing corporate culture as a competitive advantage. Journal of Management Development, 20(10), 853-859. [43]Porter, M. E. (1990). The competitive advantage of notions. Harvard business review, 68(2), 73-93. [44]Chen, J., Pu, X., & Shen, H. (2010). A Comprehensive Model of Technological Learning: Empirical Research on the Chinese Manufacturing Sector The Rise of Technological Power in the South (pp. 170-185): Springer. [45]Hooshangi, S., Arasti, M. R., Hounshell, D. A., & Sahebzamani, S. (2013). Evolutionary learning methodology: A case study of R&D strategy development. Technological Forecasting and Social Change, 80(5), 956-976. [46]Madsen, J. B., Islam, M., & Ang, J. B. (2010). Catching up to the technology frontier: the dichotomy between innovation and imitation. Canadian Journal of Economics/Revue canadienne d'économique, 43(4), 1389-1411. [47]Minbaeva, D. B., Mäkelä, K., & Rabbiosi, L. (2010). SMG WP 1/2010. [48]Huang, H.-C. (2013). Technological learning and technological innovation creation: An empirical analysis of biotechnology R&D Teams. Journal of Engineering Science and Technology Review, 6(2), 120-124. [49]Lin, B.-W. (2003). Technology transfer as technological learning: a source of competitive advantage for firms with limited R&D resources. R&D Management, 33, 327-341. [50]Chen, J.-S., & Lovvorn, A. S. (2011). The speed of knowledge transfer within multinational enterprises: the role of social capital. International Journal of Commerce and Management, 21(1), 46-62. [51] Nonaka, I., & Toyama, R. (2002). A firm as a dialectical being: towards a dynamic theory of a firm. Industrial and Corporate change, 11(5), 995-1009. [52]Ambos, T. C., Ambos, B., & Schlegelmilch, B. B. (2006). Learning from foreign subsidiaries: An empirical investigation of headquarters' benefits from reverse knowledge transfers. International Business Review, 15(3), 294-312. [53]Gupta, A. K., & Govindarajan, V. (2000). Knowledge flows within multinational corporations. Strategic management journal, 21(4), 473-496. [54]Kocoglu, I., Imamoglu, S. Z., Ince, H., & Keskin, H. (2012). Learning, R&D and manufacturing capabilities as determinants of technological learning: Enhancing innovation and firm performance. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 58, 842-852. [55]Hitt, M. A., Ireland, R. D., & Lee, H.-u. (2000). Technological learning, knowledge management, firm growth and performance: an introductory essay. Journal of Engineering and Technology management, 17(3), 231-246. [56]Carayannis, E. G. (2000). Investigation and validation of technological learning versus market performance. Technovation, 20(7), 389-400.
[57]Cheng, J.-H., Chen, M.-C., & Huang, C.-M. (2014). Assessing inter-organizational innovation performance through relational governance and dynamic capabilities in supply chains. Supply Chain Management: An International Journal, 19(2), 173-186. [58]Chong, A. Y., Chan, F. T., Ooi, K.-B., & Sim, J.-J. (2011). Can Malaysian firms improve organizational/innovation performance via SCM? Industrial Management & Data Systems, 111(3), 410-431. [59] كالنتری,خليل.) 1388 (.مدل سازی معادالت ساختاری در تحقيقات اجتماعي اقتصادی ( با برنامه ليزرل و سيمپليس( انتشارات فرهنگ صبا,چاپ اول [60]Barclay, D., Higgins, C., & Thompson, R. (1995). The partial least squares (PLS) approach to causal modeling: Personal computer adoption and use as an illustration. Technology studies, 2(2), 285-309. [61]Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of marketing research, 39-50. Analyzing impact of technological learning and knowledge absorption capacity onthe innovative performance andcompetitive advantage Maryam Pakniyat 1,*, Shokoh khajeh 1 1,* Master of Technology Management, University of Isfahan
Administrative Sciences & Economics, Maryam.pakniyat@yahoo.com Administrative Sciences & Economics, sh.khajeh67@gmail.com Abstract Maintaining organizational survival in the competitive environment of today's world, leaves no choice but to achieve competitive advantage for them. Therefore main objective of this paper is to investigate the relationship between technological learning and knowledge absorption capacity on the innovative performance and gain competitive advantage. In this study, the absorption capacity of potential and actual is intended as a dimension of knowledge absorption capacity. This research is applied and the research method is correlation. The role of variables, among 86 owners and experts of Iran's power industry companies have been tested by survey method. The questionnaire used to gather data for statistical data analysis, is used spss20 and smart pls3 software. The results show there is a significant relationship between technological learning, absorptive capacity knowledge, innovative performance and competitive advantage, And the dimension of knowledge absorptive capacity, actual absorptive capacity have the maximum impact on the performance of innovative and competitive advantage. Keywords: technological learning, knowledge absorption capacity, innovative performance, competitive advantage 1 Master of Technology Management, University of Isfahan