Θέμα βάση προγράμματος: Η γνώση της διαχρονικής εξέλιξης της γουνοποιίας ως συγκριτικό πλεονέκτημα για την ανάπτυξη και εξέλιξη ενός καινοτόμου επιχειρείν. «ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ - ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΗΣ ΓΟΥΝΟΠΟΙΙΑΣ» Θέμα Εισήγησης : Η αξιοποίηση της ιστορικής ταυτότητας της γουνοποιίας ως συγκριτικό πλεονέκτημα για την ανάπτυξη ενός καινοτόμου και επικοινωνιακού επιχειρείν. Εισηγητής.: Δρ. Πουλιόπουλος Λεωνίδας Οικονομολόγος Καθηγητής εφ. ΤΕΙ Δυτ. Μακεδονίας
πλεονέκτημα για την ανάπτυξη ενός καινοτόμου και επικοινωνιακού επιχειρείν Αν θελήσει να μελετήσει κανείς σε βάθος την δραστηριότητα των γουναράδων της Δυτικής Μακεδονίας, θα εκπλαγεί από το μέγεθος όχι μόνο της εμπορικής και επιχειρηματικής τους δραστηριότητας αλλά και από την πολιτιστική, πολιτισμική και πατριωτική τους προσφορά στα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας. Οι οικογένειες των γουναράδων της Καστοριάς και της Σιάτιστας δεν διακρίθηκαν μόνο ως έμποροι και επιχειρηματίες. Διακρίθηκαν και ως λόγιοι, ιατροφιλόσοφοι, αγωνιστές της απελευθέρωσης, του διαφωτισμού, των ίσων δικαιωμάτων της προσφοράς και της διάσωσης του ελληνισμού και φυσικά της ελευθερίας από την ξενοκρατία και την δουλεία.
Αναπτύσσοντας σημαντικές εμπορικές δραστηριότητες, αρχικά, στα κέντρα της Ανατολικής και Δυτικής Αυτοκρατορίας, οι γουναράδες κατακτούν, αργότερα, πολύ μεγαλύτερη επιρροή μέσα στις δομές ισχύος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπου οι «πρωτογουνάριοι» της Αυλής συγκεντρώνουν, πέραν της οικονομικής, καθοριστική πολιτική δύναμη. Το επίπεδο της ίδιας της γουναρικής τέχνης, η υψηλή αισθητική και ποιοτική της αξία, την κατατάσσει στα «ευγενή» επαγγέλματα της Αυλής, μαζί με εκείνα των διπλωματών, των ιατρών και των οικονομικών συμβούλων. Νίκος Δόικος
Δεν είναι τυχαίο ότι η μοναδική συντεχνία που μνημονεύεται στους Πατριαρχικούς Εσπερινούς είναι αυτή των γουναράδων «υπέρ της ευλογημένης συντεχνίας των γουναράδων», όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Αρχιμ. Δοσίθεος στο σχετικό πόνημα «Η εν Κωνσταντινουπόλει συντεχνία των Γουναράδων» και όπως διαπιστώνει όποιος έχει την τύχη να προσευχηθεί σε έναν κατανυκτικό Πατριαρχικό Εσπερινό, στο Φανάρι ή στην Χάλκη. Και πώς να μην μνημονεύονται όταν τόσο το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως όσο και το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων επανειλημμένα ενισχύονται οικονομικά, κάποτε κυριολεκτικά συντηρούνται και άλλοτε διασώζονται από τοκογλυφικές περιπέτειες επαχθών δανειοδοτήσεων, πάντοτε χάρη στις συστηματικές χρηματοδοτήσεις των γουναράδων; Καστοριανοί γουναράδες στο Λονδίνο
Οι γουναράδες της Κων/πολης, όντας οργανωμένοι σε συντεχνία, ευρέως γνωστή και ως «Ρουφέτιον των Γουναραίων» με επικεφαλή τον κιουρκτσίμπαση δηλ. τον προεδρεύον της συντεχνίας, χρηματοδοτούσε την ανέγερση και τη λειτουργία ελληνικών σχολείων, την αναστήλωση και ίδρυση ιερών ναών, τη συντήρηση εκκλησιών και μοναστηριών αλλά και πολλών άλλων κοινωφελών έργων, τα οποία υπήρξαν μείζωνος σημασίας για την εξέλιξη του ελληνικού πληθυσμού στην οθωμανική επικράτεια. Μέσα από την εν λόγω συντεχνία αναδείχθηκαν μεγάλες προσωπικότητες, όπως ο Εμμανουήλ Μάνος γνωστός και ως ο Μανωλάκης ο Καστοριανός αλλά και ο Εμμανουήλ Υψηλάντης, οι οποίοι διακρίθηκαν για την ευεργεσία τους στα ελληνικά γράμματα τον 17 ο και 18 ο αι. Παπαναούμ Παναγιώτης
Σχετικά με την δράση των γουναράδων στα γράμματα, τις τέχνες, την ευεργεσία και τους εθνικούς αγώνες ενδεικτική είναι οι αναφορά στις εξής προσωπικότητες: Εμμανουήλ Μάνος ο Καστοριανός: Πρόεδρος της συντεχνίας των γουναράδων της Κωνσταντινούπολης και ιδρυτής σχολείων κατά τον 17 ο αι. στη Κων/πολη, την Άρτα, το Αιτωλικό και τη Χίο καθώς και αναστηλωτής εκκλησιών και μοναστηριών. Εμμανουήλ Ιωάννου Μπατρίνος: Πατέρας των αδελφών Εμμανουήλ, συνεργατών του Ρήγα Φεραίου Ο Νικόλαος Σκουφάς: Έμπορος γούνινων ειδών και μέλος της Φιλικής Εταιρείας Παπαναούμ Παναγιώτης: Μεγάλος έμπορος γουναρικών αρχικά στη Βιέννη και έπειτα στη Λειψία, όπου και διετέλεσε πρόξενος της Ελλάδος Χριστόδουλος Ζάχος: Mέγας ευεργέτης των σχολών της Καστοριάς χρηματοδότης της κρητικής επανάστασης του 1866. Αδελφοί Παπαγεωργίου: Σιατιστινοί ευεργέτες, από τους μεγαλύτερους σύγχρονους γουναράδες και πολλοί άλλοι αφανείς σύγχρονοι και μη, που είτε δεν θέλησαν να γίνουν γνωστοί ή τους ξέχασε η ιστοριογραφική ΠΟΥΛΙΟΠΟΥΛΟΣ γραφίδα. ΛΕΩΝΙΔΑΣ Παπαγεωργίου-Καφάσης Σιατιστινοί γουναράδες
Συνοψίζοντας, όλο το προαναφερόμενο ιστοριογραφικό υλικό, γίνεται κατανοητό ότι το συγκριτικό πλεονέκτημα του κλάδου της γούνας είναι ουσιαστικά η ίδια του υπόσταση και ιστορική του ταυτότητα, η οποία με το σωστό τρόπο δύναται να αποτελέσει ισχυρό επικοινωνιακό μέσο καλλιέργειας δημοσίων σχέσεων και προαγωγής του σε υψηλό επίπεδο. Σχετικά με αυτή τη διαπίστωση είναι σημαντικό να λεχθούν δύο πρόσφατες και χαρακτηριστικές περιπτώσεις, οι οποίες άρρηκτα σχετίζονται με τον τρόπο που η ιστορία ενός τόπου μπορεί από μόνη της να δημιουργήσει το ενδιαφέρον για έρευνα και προβολή ενός κλάδου που έθρεψε στους κόλπους του ανθρώπους με προσφορά στον πολιτισμό την φιλοπατρία και την ελευθερία.
Η πρώτη περίπτωση έλαβε χώρα όταν αρχές του 2013 επισκέφτηκε την Καστοριά ένας γερμανός σκηνοθέτης θέλοντας να δημιουργήσει ένα ντοκιμαντέρ για τους Δυτικομακεδόνες γουναράδες και για μερικές μέρες επισκέφθηκε γουνοποιητικά εργαστήρια της Καστοριάς και της Σιάτιστας για να συλλέξει υλικό. Εκείνο που είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον ήταν ο μύθος που είχε πλάσει στο μυαλό του ο άνθρωπος αυτός, ξεκινώντας από τον βιεννέζο επιχειρηματία και εθνικό μας ευεργέτη Σίμων Σίνα (Γεννήθηκε στην Μοσχόπολη), που ανταγωνίζονταν την οικογένεια Ρότσιλντ για την υπεροχή, συνεχίζοντας με την Λειψία όπου υπήρχε ήδη από τον 17ο αιώνα μία μεγάλη Ελληνική κοινότητα, η οποία κατείχε σημαντικότατο ρόλο στην μυθική περιοχή του Brühl και καταλήγοντας στην Φρανκφούρτη με την επικράτηση των ελλήνων επιχειρηματιών γούνας την δεκαετία του 60. Συνέντευξη σε εργαστήριο στη Σιάτιστα
Η δεύτερη περίπτωση ήταν η επίσκεψη ενός συνταξιούχου γερμανού γουναρά από το Ντιούζελντορφ τον Μάιο του 2014 μαζί με την σύζυγό του, ο οποίος είχε κάνει τάμα όταν θα έβγαινε στην σύνταξη να επισκεφθεί και να γνωρίσει την Καστοριά και την Σιάτιστα, καθότι είχε μυθοποιήσει την περιοχή μας, λόγο της δραστηριότητας των Δυτικομακεδόνων γουναράδων στην Γερμανία. Για πρώτη φορά άκουσα γερμανό να λέει ότι οι Έλληνες γουναράδες εκτός από την επιδεξιότητα και δεξιότητα που είχαν, παρήγαγαν 4 φορές περισσότερο απ ότι ένας γερμανός. Για την ιστορική καταγραφή αρκεί να αναφέρω ότι οι Μηχανικοί όχι μόνο έραβαν χωρίς πιντσέτα, αλλά τοποθετούσαν ανάμεσα στα δάχτυλά τους σλάιτς δηλ. κομμάτια γούνας, έτσι ώστε να μην χάνουν χρόνο, τεχνική που έμοιαζε σαν ταχυδακτυλουργία. Γουνεργαστήριο στην Καστοριά του 1955
Μ αυτά και πολλά άλλα δημιούργησαν ένα μύθο οι ξένοι για εμάς, πράγμα που λίγο το αντιληφθήκαμε, αλλά και ούτε το εκμεταλλευτήκαμε και αξιοποιήσαμε. Αυτά ήταν μερικά από τα θετικά υπάρχει όμως και κάτι αρνητικό που βίωσα πρόσφατα με την παρουσίαση ενός βιβλίου του καθηγητή και κοσμήτορα συντοπίτη μας Γιώργου Σίωμκου με θέμα που αφορούσε το ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ και περιέχει Ναυτιλιακό, Τουριστικό, Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων Μάρκετινγκ αλλά δυστυχώς δεν περιέχει ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΓΟΥΝΑΣ
Λαμβάνοντας υπόψη τις παραπάνω περιπτώσεις παρατηρούμε πώς η ιστορία μπορεί να καταστεί κινητήριος μοχλός έλξης του ενδιαφέροντος έχοντας ευεργετικά αποτελέσματα εφόσον κατάλληλα αξιοποιηθεί. Ίσως, θα πρέπει στο εξής να λαμβάνεται περισσότερο υπόψη και αυτός ο τρόπος προβολής και επικοινωνίας του κλάδου της γούνας, καθώς υπάρχει παρθένο έδαφος δημιουργίας δράσεων και πρωτοβουλιών, που μπορούν να καταστούν καινοτόμοι και αποτελεσματικοί στη διαμόρφωση της επικοινωνιακής του εικόνας.
Σχετικά με τις ενδεικτικές δράσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν την ιστορικότητα του κλάδου της γούνας για επικοινωνιακή προώθηση και προβολή είναι οι εξής: Δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ ή μιας ταινίας όπως αυτή του μεγάλου ευεργέτη Ιωάννη Βαρβάκη του Ι. Σμαραγδή. Δημιουργία ενός Μουσείου Γούνας που το ακούμε αλλά ακόμη δεν το είδαμε. Δημιουργία συγγραφικού έργου σε θέματα ιστορικά, τεχνοκρατικά ακόμη και μυθιστορηματικά όπως π.χ. ''ΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ (με πρωταγωνιστή έναν Καστοριανό γουναρά) που το παρουσιάσαμε στο ΜΜΑ και πολλά άλλα. Συνέδρια και ημερίδες οικονομικού περιεχομένου και όχι μόνο.
Ευτυχώς οι σύγχρονοι γουναράδες και οι φορείς σιγά σιγά αρχίζουν να κατανοούν την πολιτιστική και πολιτισμική διάσταση και δυναμική που κρύβει μέσα της η ΙΣΤΟΡΙΑ του κλάδου και αρχίζουν να ενεργοποιούνται στην δημιουργία ανάλογων δράσεων και πρακτικών. Εν κατακλείδι, οι δράσεις των προγραμμάτων δια βίου μάθησης τα οποία ξεκίνησαν από ένα όραμα ανθρώπων της ακαδημαϊκής κοινότητας και υιοθετήθηκαν από όλους σχεδόν του φορείς καταδεικνύει ότι, η μικρή μας κοινωνία έστω και αργά κατάλαβε την σημαντικότητα και αναγκαιότητα της τεχνοκρατικής γνώσης σε ένα κλάδο που αναπτύχθηκε κυρίως από την εμπειρική και όχι την τεχνοκρατική γνώση. Εύχομαι το εγχείρημα αυτό να αποτελέσει ένα νέο ξεκίνημα με ένα συγκριτικό πλεονέκτημα που θα δώσει νέα πνοή για την εξαγωγική δυναμική του κλάδου, δημιουργώντας θέσεις εργασίες που τόσο πολύ τις χρειαζόμαστε. Λογιστικό βιβλίου γουναρά στην γερμανική γλώσσα
Ένας από τους μεγαλύτερους ιστορικούς όλων των εποχών Θουκυδίδης, ήδη από τον 5 ον αιώνα π.χ. είπε ότι, είναι στη βαθύτερη φύση των ανθρώπινων όντων να δρουν στο μέλλον όπως έδρασαν και στο παρελθόν. Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας