ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΤΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Ακαδ. Έτος 2003-2004 Ο σκοτεινός αριθμός. Λόγοι ύπαρξης και συνέπειες στην εγκληματολογική θεωρία, μεθοδολογία και έρευνα. Στις ΗΠΑ, το ασφαλιστικό πρότυπο ελέγχου του εγκλήματος και των εγκληματιών είναι στο προσκήνιο της επικαιρότητας. Σύμφωνα με το νέο αυτό μοντέλο δεν μας ενδιαφέρει, πλέον, να αλλάξουμε τα άτομα αλλά να διαχειρισθούμε τους κινδύνους που παρουσιάζουν καθώς και το ίδιο το σύστημα. Η νέα «ποινολογία» βασίζεται σε μία αμοραλιστική σύλληψη του εγκλήματος. Το αδίκημα δεν εκλαμβάνεται, πλέον, ως μία αντικειμενική παρέκκλιση, αλλά ως ένα αναπόφευκτο γεγονός. Στόχος μας δεν είναι, εφεξής, να εξαφανίσουμε το έγκλημα αλλά να το διαχειρισθούμε ώστε να το καταστήσουμε ανεκτό, να ελαχιστοποιήσουμε τις απώλειες, να μειώσουμε τις ευκαιρίες τέλεσης εγκλημάτων και όχι να αλλάξουμε τα άτομα ή την κοινωνία σε βάθος. Υπάρχει μετατόπιση της προσοχής από τους παράγοντες εγκληματογένεσης στις συνέπειες. Τα άτομα θεωρούνται ελεύθερα να τελέσουν ή όχι ένα έγκλημα. Η έρευνα για τους παράγοντες εγκληματογένεσης παραμερίζεται ενώ αναβαθμίζεται η ατομική ευθύνη του υποκειμένου. Ως συνέπεια ακολουθεί μια αυστηροποίηση των ποινών. Σχολιάστε το παραπάνω κείμενο με βάση τις, κατά την αιτιολογημένη γνώμη σας, σχετιζόμενες με την περίπτωση εγκληματολογικές θεωρίες. «Ο ρόλος της εμπειρικής έρευνας στην προώθηση της εγκληματολογικής επιστήμης, η σχέση της με τη θεωρητική έρευνα και τα ελάχιστα κριτήρια επιστημονικότητάς της. Τεκμηριώστε, κατά περίπτωση, τις απόψεις σας μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα.»
Ακαδ. Έτος 2004-2005 Ποια η χρησιμότητα της Εγκληματολογίας; Αιτιολογήστε την απάντησή σας. Οι οπαδοί του «καταργητισμού» προτείνουν την «επανόρθωση» στη θέση της «τιμωρίας». Οι καταργητικές θέσεις αποτελούν συγχρόνως ένα κοινωνικό κίνημα (κατάργηση των φυλακών και του ποινικού δικαίου), μία στρατηγική πολιτική (ανάλυση των μεταρρυθμίσεων στον ποινικό τομέα) και μια θεωρητική προοπτική και προσέγγιση (κριτική του ποινικού συστήματος με παράλληλο τονισμό των εναλλακτικών μέτρων). Ποια είναι κατά την άποψή σας, τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα του «καταργητισμού» ως θεωρητικής προσέγγισης σε σχέση με την «κλασική» εγκληματολογική θεωρία του περάσματος στην πράξη; Ποιες είναι οι συνολικές συνέπειες του φόβου του εγκλήματος, σύμφωνα με την υπάρχουσα ερευνητική εμπειρία, και ποιους εγκληματολογικούς προβληματισμούς τεκμηριώνουν; Ακαδ. Έτος 2005-2006 Η Εγκληματικότητα Σήμερα και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο (επίσημος) κοινωνικός της έλεγχος. Το Ποινικό Δίκαιο, από την πλευρά του, βασίζεται και έχει ως αφετηρία το γεγονός ότι θεωρούμε κάποιον υπεύθυνο για μία συγκεκριμένη εγκληματική πράξη. Έτσι όμως, το κοινωνικό, πολιτικό και μορφωτικό πλαίσιο που δημιούργησε το πρόβλημα εξαφανίζεται από το προσκήνιο. Σχολιάστε το παραπάνω κείμενο.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της σύγχρονης αστεακής εγκληματικότητας και η χρησιμότητα της εμπειρικής διερεύνησής της. Ακαδ. Έτος 2006-2007 Η Σύγχρονη Εγκληματικότητα: Α) Κύρια χαρακτηριστικά της Β) Παράγοντες, καταστάσεις και διαδικασίες που τη δημιουργούν Γ) Σύγχρονες τάσεις αντιμετώπισής της. Κριτική. Ποια η διαφορά μεταξύ των λόγων που οδήγησαν κάποιον στο να τελέσει ένα συγκεκριμένο αδίκημα (π.χ. διάρρηξη, ληστεία) και των αιτιών (οι αιτίες) που ώθησαν το άτομο αυτό στην εγκληματικότητα; «Ποιοι είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες που προσδιορίζουν τις τιμωρητικές στάσεις των πολιτών, σύμφωνα με την ελληνική και διεθνή ερευνητική εμπειρία, και ποια η εγκληματολογική τους σημασία» Ακαδ. Έτος 2007-2008 Εγκληματολογία και δικαιώματα του Ανθρώπου
Ο Charlie White (The Western Socialist, Vol. 26- No 211, No 7, 1959), επιχειρώντας μια «σοσιαλιστική» προσέγγιση-εξήγηση της νεανικής παραβατικότητας, έγραφε το 1958: «Η Καπιταλιστική κοινωνία [είναι] χτισμένη πάνω στις βάσεις της ληστείας και του φόνου όπου μια άπληστη και άχρηστη πλειοψηφία τροφοδοτείται από την εκμετάλλευση της εργασίας της πλειοψηφίας (Εργατικής Τάξης)- ο Καπιταλισμός μια πραγματική δεξαμενή («χαβούζα») εγκληματικότητας. Μια τέτοια κοινωνία μπορεί μόνο να παράγει εγκληματίες τόσο ανήλικους όσο κα ενήλικους. Είναι, άραγε, ν απορεί κανείς για το ότι πολλά παιδιά της εργατικής τάξης, βλέποντας και ζώντας τη μιζέρια, τον εξευτελισμό και τη σκλαβιά των γονιών τους, προσπαθούν να ξεφύγουν από αυτή τη μοίρα προσφεύγοντας, ενίοτε, στην τέλεση μικρών εγκλημάτων για ν αποκτήσουν τα μέσα για να ζήσουν, ή ακόμη ψάχνοντας για το «thrill» που θα γεμίσει την ανία της καθημερινής τους διαβίωσης; Ο Καπιταλισμός δεν έχει να προσφέρει στα νέα παιδιά παρά τη σκλαβιά του «μισθού» στολισμένη με την υπόσχεση για μια καλή μετά θάνατο ζωή στους ουρανούς, υπό τον όρο, βέβαια, ότι υπήρξαν καλοί σκλάβοι για τα αφεντικά τους». Τα τελευταία χρόνια εκείνο που προέχει για πολλούς θεωρητικούς της Εγκληματολογίας είναι ο έλεγχος και η «διαχείριση» της εγκληματικότητας ώστε να σταθεροποιηθεί ή και να μειωθεί και όχι η διερεύνηση των παραγόντων που οδήγησαν κάποιο άτομο στο να υιοθετήσει μια εγκληματική συμπεριφορά. Πού οφείλεται, κατά την άποψή σας, αυτή η μεταστροφή από τη διερεύνηση (και πιθανή αντιμετώπιση) των βαθύτερων αιτιών της παραβατικότητας σε μία ψυχρή και αμοραλιστική αντιμετώπιση του εγκληματικού φαινομένου με στόχο των έλεγχο του μέσω μοντέλων όπως εκείνα της «μηδενικής ανοχής», των «τριών κτυπημάτων» και του «ασφαλιστικού προτύπου» διαχείρισης της εγκληματικότητας; Τα τελευταία χρόνια η διεθνής έρευνα θυματοποίησης (ICVS) περιλαμβάνει και την εξής ερώτηση: «Οι άνθρωποι έχουν διάφορες απόψεις για τις ποινές που πρέπει να απαγγέλλονται στους εγκληματίες. Λάβετε για παράδειγμα την περίπτωση ενός άνδρα 21 ετών, ο οποίος κρίθηκε για δεύτερη φορά ένοχος για διάρρηξη κατοικίας. Τη φορά αυτή έκλεψε μια συσκευή έγχρωμης τηλεόρασης. Ποια από τις παρακάτω ποινές θεωρείτε ως την καταλληλότερη για αυτή την περίπτωση;» Α) Πρόστιμο Β) Φυλάκιση Γ) Κοινωφελής εργασία Δ) Ποινή με αναστολή Ε) Άλλη ποινή ΣΤ) Δεν ξέρω
Ποια πιστεύετε ότι είναι η σκοπιμότητα αυτής της ερώτησης, ποια η χρησιμότητα των σχετικών πορισμάτων και ποια τα ενδεχόμενα μεθοδολογικά προβλήματα που αφορούν αυτού του είδους τις προσεγγίσεις; Ακαδ. Έτος 2008-2009 Εγκληματολογία και δικαιώματα του Ανθρώπου «Υπάρχει μεγάλος προβληματισμός στις μέρες μας ως προς το τι είναι έγκλημα στη σύγχρονη εποχή κατά την οποία έχουν επέλθει σημαντικές αλλαγές και αναπροσαρμογές σε παραδοσιακές αντιλήψεις και αξίες». Σχολιάσατε την παραπάνω φράση υπό το πρίσμα των εγκληματολογικών θεωριών δίνοντας συγκεκριμένα παραδείγματα. «Σύγχρονες τάσεις στην πρόληψη της εγκληματικότητας και κριτήρια αποτελεσματικότητάς της». Ακαδ. Έτος 2009-2010 «Θυματολογία και Εγκληματολογία» Αναλύσατε τις έννοιες του πραγματικού και νομικού εγκλήματος και τονίσατε τις διαφορές μεταξύ των δύο εννοιών. (Η ανάπτυξη δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 800 λέξεις)
«Μετανάστευση και εγκληματικότητα: ερευνητικές διαπιστώσεις και ερμηνευτικές προσεγγίσεις» Ακαδ. Έτος 2010-2011 1. Εγκληματολογική Θεωρία Η σημασία του σκοτεινού αριθμού της εγκληματικότητας στη μελέτη του αντικειμένου της εγκληματολογίας. 2. Αντεγκληματική Πολιτική Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τι προβλήματα παρουσιάζει ο θεσμός της ιδιωτικής ασφάλειας (private security) στην άσκηση μιας αντεγκληματικής πολιτικής. Έρευνες εκτίμησης της αποτελεσματικότητας των ποινικών κυρώσεων: μεθοδολογικά εργαλεία, κριτήρια, προβλήματα. Αναφερθείτε σε συγκεκριμένες ερευνητικές εφαρμογές. 1. Εγκληματολογική Θεωρία Ακαδ. Έτος 2011-2012 Η συμβολή της θεωρίας της κοινωνικής αλληλεπίδρασης (ή συμβολικής διαντίδρασης) στην ανάπτυξη της εγκληματολογίας. 2. Αντεγκληματική Πολιτική Ένας άγγλος δικαστής είχε πει κάποτε «Προτιμώ να αφήσω εκατόν ενόχους ελεύθερους από το να καταδικάσω έναν αθώο». Πως συμβιβάζεται η άποψη αυτή με την άσκηση μιας αποτελεσματικής αντεγκληματικής πολιτικής;
Ποιοι είναι οι κυριότεροι παράγοντες που αναστέλλουν τα θύματα από την καταγγελία αξιόποινων πράξεων και ποιου είδους έρευνες τις καταγράφουν. Ποια η χρησιμότητα της συγκεκριμένης ερευνητικής εμπειρίας. Ακαδ. Έτος 2012-2013 1. Εγκληματολογική Θεωρία - Πώς ορίζεται η έννοια (δηλ. ποια είναι τα στοιχεία) της φυσικής και κοινωνικής αποδιοργάνωσης της Σχολής του Σικάγου. - Υπάρχουν σύγχρονα παραδείγματα; Παρακαλώ να εστιάσετε την ανάλυσή σας στην αποδιοργάνωση και όχι στην πρόληψη ή τις μορφές αντιμετώπισής της. 2. Αντεγκληματική Πολιτική Πρόσφατα απαγγέλθηκαν κατηγορίες για σοβαρά αδικήματα και δημοσιοποιήθηκαν οι φωτογραφίες εκδιδόμενων οροθετικών γυναικών (φορέων του ιού του AIDS). Η περίπτωση αυτή αποτελεί κατά την άποψή σας έκφραση άσκησης συνολικής ή συγκυριακής αντεγκληματικής πολιτικής από την πλευρά του Κράτους; Αιτιολογήστε την άποψή σας και με άλλα παραδείγματα. «Δεοντολογικά ζητήματα στην εγκληματολογική έρευνα» Ακαδ. Έτος 2013-2014 1. Εγκληματολογική Θεωρία Ποια ή ποιες από τις εξηγητικές της εγκληματικότητας επιστημονικές θεωρίες θεωρείτε ως συνεπέστερες προς τα δεδομένα των επιστημονικών ερευνών;
2. Εμπειρική Εγκληματολογία Σύγχρονες μορφές εγκληματικής διαπροσωπικής βίας και εμπειρική διερεύνησή τους. Μεθοδολογικές προσεγγίσεις και δυσχέρειες. Χρησιμότητα της ερευνητικής εμπειρίας. 3. Αντεγκληματική Πολιτική Ποια η διαφορά μεταξύ των αιτίων ενός συγκεκριμένου εγκλήματος (κλοπής, ληστείας, βιασμού κτλ.) και των αιτιών της εγκληματικότητας ενός ατόμου.