Περιεχόμενα ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΟΙ ΚΥΡΙΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ Α ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ. Πρώτο Κεφάλαιο

Transcript

1 Περιεχόμενα Παρατηρήσεις για τις παραπομπές... Συντομογραφίες... XVII XVII Εισαγωγή... 3 I. Προσδιορισμός του θέματος... 3 ΙΙ. Η εξέλιξη της μέχρι σήμερα συζήτησης... 5 ΙΙΙ. Δογματική καταχώριση του θέματος... 7 ΙV. Περιεχόμενο της μελέτης... 9 V. Στόχοι και δομή της μελέτης ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΟΙ ΚΥΡΙΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ Α ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ Πρώτο Κεφάλαιο Η θεωρία της εκδήλωσης αλληλεγγύης προς το ξένο άδικο Ι. Θεμελίωση με την αρχή της ιδίας ευθύνης ΙΙ. Διακρίσεις ΙΙΙ. Κανόνες IV. Εφαρμογές Παραδείγματα V. Κριτική αξιολόγηση α. Περί ποινικοποίησης φρονήματος β. Το «υποκρυπτόμενο» στοιχείο του δόλου γ. Ένα κοινωνικά ανυπόφορο παράδειγμα συμπεριφοράς; δ. Επί των ερμηνευτικών προσεγγίσεων και των επιπρόσθετων κριτηρίων 28 ε. Λήψη απόφασης για συνδρομή ανεξάρτητα από το έγκλημα; στ. Η απήχηση της θεωρίας περί εκδήλωσης αλληλεγγύης στο ποινικό δίκαιο... 34

2 XII Περιεχόμενα Δεύτερο Κεφάλαιο Κριτήρια δημιουργίας αποδοκιμαζόμενου κινδύνου Ι. Η ελευθερία δράσεως ως αφετηρία ΙΙ. Βασικές υποδιαιρέσεις διακρίσεις α. Διάκριση συμπεριφορών οι οποίες αφορούν στο ίδιο ή στο αλλότριο οργανωτικό πεδίο αα. Υποχρεώσεις αποτροπής κινδύνου ββ. Ιδιαίτερα επικίνδυνες καταστάσεις β. Συμπεριφορές χωρίς ή με «σύμφραση μονοσήμαντου εγκληματικού νοήματος» γ. Ασήμαντες ενέργειες διευκόλυνσης ΙΙΙ. Βασικοί κανόνες IV. Εφαρμογές και ειδικότεροι κανόνες V. Κριτική αξιολόγηση α. Ένταξη του αποδοκιμαζόμενου κινδύνου στην υπόσταση εγκλήματος; 65 β. Επί των συνταγματικών κριτηρίων ελέγχου δημιουργίας αποδοκιμαζόμενου κινδύνου γ. Επί της επίκλησης υποθετικής δημιουργίας κινδύνου δ. Οι «προ-κρίσεις» των διατάξεων περί επικίνδυνων καταστάσεων ε. Περί θεμελίωσης ευθύνης μέσω εγγυητικής θέσης στ. Θεμελιώδεις σκέψεις σχετικά με την επίκληση συμβατικών υποχρεώσεων Τρίτο Κεφάλαιο Η επαγγελματικά πρόσφορη συμπεριφορά Ι. Η κοινωνική προσφορότητα ως πρότυπο ΙΙ. Προσδιορισμοί και οριοθετήσεις ΙΙΙ. Η βασική διάκριση ΙV. Η εφαρμογή των αρχών της επαγγελματικής προσφορότητας στον τομέα των τραπεζών και η αξιολόγηση ενδείξεων εγκληματικής συμπεριφοράς. 91 V. Κριτική αξιολόγηση Τέταρτο Κεφάλαιο Δυνατότητα αποστασιοποίησης απέναντι στο έγκλημα Απαγόρευση αναδρομής Ι. Προσέγγιση με κοινωνικές παραμέτρους ΙΙ. Το νόημα της συμπεριφοράς ΙΙΙ. Κανόνες

3 Περιεχόμενα XIII ΙV. Ομάδες περιπτώσεων Παραδείγματα V. Κριτική αξιολόγηση Β ΜΙΚΤΕΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟ- ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ «Σύμφραση εγκληματικού νοήματος» και υποστήριξη διαγνώσιμης τάσης προς διάπραξη εγκλήματος Ι. Μια πρόταση συνδυασμού ΙΙ. Διάκριση σύμφωνα με τις δυο βασικές μορφές του δόλου ΙΙΙ. Οι κανόνες IV. Παραδείγματα και διευκρινίσεις V. Κριτική αξιολόγηση Γ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΜΕ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΟΥ ΑΔΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ Ι. Οι απόψεις στην παλαιότερη βιβλιογραφία ΙΙ. Η νομολογία του παλαιού γερμανικού Ακυρωτικού ΙII. Η αρχική νομολογία του ελβετικού Ομοσπονδιακού Ακυρωτικού IV. Αποφάσεις ελληνικών δικαστηρίων V. Η πρόσφατη νομολογία του γερμανικού Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου VI. Οι απόψεις στη σύγχρονη βιβλιογραφία VII. Παρατηρήσεις κριτική αξιολόγηση Περίληψη και συμπεράσματα για την περαιτέρω έρευνα ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ Η ΝΕΟΤΕΡΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΟΥ ΑΚΥΡΩΤΙΚΟΥ Πρώτο Κεφάλαιο Η θέσπιση γενικών αρχών Ι. Η αρχή μιας σημαντικής νομολογικής εξέλιξης ΙΙ. Η επιβεβαίωση της προδιαγεγραμμένης γραμμής ΙΙΙ. Η πρώτη απόφαση κατευθυντήριας πρότασης ΙV. Η δεύτερη απόφαση κατευθυντήριας πρότασης

4 XIV Περιεχόμενα Δεύτερο Κεφάλαιο Η υπόθεση «Dresdner Bank» Ι. Συνέργεια σε φοροδιαφυγή από υπάλληλο τραπέζης με ανώνυμη μεταφορά χρημάτων στο εξωτερικό: BGHSt 46, ΙΙ. Οι αρχικοί προβληματισμοί στη θεωρία και τα παρασκήνια α. Η θέσπιση αποκοπής τόκων στην πηγή β. Συναλλαγές επί τραπεζίου γ. Η αρχή της αλήθειας λογαριασμού δ. Η τραπεζικο-τεχνική διεκπεραίωση ΙΙΙ. Παρατηρήσεις αξιολόγηση της νομολογικής θέσης του Ακυρωτικού επί των επιμέρους σημαντικών ζητημάτων α. Η εννοιολογική αντίληψη των «ουδέτερων» ενεργειών β. Επί του ζητήματος της παραβίασης της αρχής περί αληθείας λογαριασμού γ. Διακρίσεις στο πεδίο του δόλου δ. Η αξιολόγηση του κινδύνου από το Δικαστήριο Τρίτο Κεφάλαιο Εσφαλμένη εξομοίωση μη παρεμφερών περιπτώσεων Ι. Οδήγηση εξωτερικά σύμφωνη προς τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας ΙI. Απάτη με εξωτερικά σύμφωνη προς τα συναλλακτικά ήθη συμπεριφορά. 184 ΙIΙ. Παρατηρήσεις Περίληψη και συμπεράσματα για την περαιτέρω έρευνα ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Πρώτο Κεφάλαιο Θεμελίωση των θέσεων της εργασίας 189 Α. Εννοιολογικά θεμέλια Ι. Αφηρημένη θεώρηση της έννοιας «ουδετερότητα» ΙΙ. Έκταση λήψης υπ όψιν περιστάσεων και εστίαση περιγραφής ΙΙΙ. Συγκεκριμενοποίηση της έννοιας «ουδετερότητα» Β. Θεμέλια κοινωνιολογικά και σχετιζόμενα με την θεωρία του δικαίου Ι. Αναθεώρηση της αποστολής του ποινικού δικαίου ΙΙ. Η σχέση ποινικού δικαίου με άλλους κανόνες συμπεριφοράς

5 Περιεχόμενα XV Γ. Δογματικά θεμέλια Ι. Τα βασικά στοιχεία συμπεριφοράς για την πλήρωση υπόστασης ε- γκλήματος α) Πλήρωση της υπόστασης και παράνομο της συμπεριφοράς β) Άγραφοι κανόνες περιορισμού του καταλογισμού ΙΙ. Η απαξία της ενέργειας α) Προϋποθέσεις για την απαξιωτική κρίση ενέργειας β) Προλεγόμενα για τον προσδιορισμό του δικαιικά επιτρεπτού κινδύνου γ) Η επιρροή συγκεκριμένων γνώσεων στον δικαιικά επιτρεπτό κίνδυνο ΙΙΙ. Θεμελιώδη ζητήματα της συμμετοχής στο έγκλημα α) Αναφορά στον λόγο του αξιοποίνου της συμμετοχής β) Αιτιότητα και επίταση κινδύνου ΙV. Αξιολόγηση κινδύνου και προσδοκίες συμπεριφοράς α) Προλεγόμενα για τον επιτρεπτό κίνδυνο στη συμμετοχή β) Στοιχεία κινδύνου και τρόπος αξιολόγησης γ) Μετάβαση σε ζητήματα υποκειμενικής υπόστασης δ) Προϋποθέσεις εφαρμογής της αρχής εμπιστοσύνης ε) Καθήκοντα επιμέλειας και ελέγχου Δεύτερο Κεφάλαιο Σύνθεση Αξιόποινο υποστήριξης εγκλήματος κατά την εξάσκηση επαγγέλματος ή την ανάπτυξη άλλης καθημερινής δραστηριότητας Α. Το πλαίσιο Β. Κατευθυντήριες γραμμές Ι. Συνταγματικές ελευθερίες και αξίες ΙΙ. Αξιολόγηση στοιχείων αντικειμενικής υπόστασης και απαιτήσεις πλήρωσης υποκειμενικής υπόστασης ΙΙΙ. Κανονιστικές προδιαγραφές συμπεριφοράς Γ. Αρχές Τρίτο Κεφάλαιο Εφαρμογή των θέσεων της εργασίας στις κυριότερες περιπτώσεις 251 Α. Παραγωγή και εμπόριο Πώληση εργαλείων και διάρρηξη Πώληση μαχαιριού και συμπλοκή έξω από το κατάστημα

6 XVI Περιεχόμενα 3. Πώληση όπλου Εφοδιασμός δραπέτη φυλακών με βενζίνη Προμήθεια φωσφορικών λιπασμάτων Προμήθεια μεθανόλης σε παραγωγό οινοπνευματωδών ποτών Προμήθεια οίκου ανοχής με κρασί επί πιστώσει του τιμήματος Ειδικά ψωμάκια με κενό Β. Παροχή υπηρεσιών, ανάληψη εκτέλεσης έργου και εργασιακές σχέσεις Οδηγός ταξί μεταφέρει διαρρήκτη στον τόπο του εγκλήματος ή απ αυτόν Χορήγηση αλκοολούχων ποτών και οδήγηση υπό την επίδραση οινοπνεύματος Νοθευμένη βενζίνη Νομιμοποίηση εσόδων με την αποδοχή αμοιβής για την υπεράσπιση κατηγορουμένου Μεσολάβηση δικηγόρου, στο πλαίσιο εντολής, σε δωροδοκία δικαστού Νομική ενημέρωση, γνωμοδότηση ή συμβουλή Εκταμίευση τραπεζικής κατάθεσης ή έμβασμα για δωροδοκία δικαστού Φοροδιαφυγή με τη βοήθεια τραπεζικών υπηρεσιών Φοροδιαφυγή με τη βοήθεια λογιστικών υπηρεσιών Φοροδιαφυγή με τη συνδρομή συμβολαιογράφου Γ. Καθημερινές μη επαγγελματικές συμπεριφορές Χορήγηση δανείου ή επιστροφή οφειλής με το οποίο χρηματοδοτείται εγκληματική δραστηριότητα Επιστροφή δανείου και δωροδοκία δικαστού Η αφύλακτη καραμπίνα του κυνηγού Ανάθεση έργου και φοροδιαφυγή από τον εργολάβο Γονέας δίνει χαρτζιλίκι σε τοξικομανή υιό του Εκμίσθωση διαμερίσματος σε τρομοκράτη για στέγαση Τελικές παρατηρήσεις και περίληψη Βιβλιογραφία Πίνακας των κυριότερων αποφάσεων Αλφαβητικό ευρετήριο Ευρετήριο αποφάσεων