Λειτουργικά Συστήματα (Λ/Σ) Εργαστήριο MS-DOS Βασίλης Σακκάς 11/12/2013 1
Εργαστήριο MS DOS 1 Οι εσωτερικές εντολές βρίσκονται σε COMMAND.COM, η οποία φορτώνει στη μνήμη κατά την εκκίνηση του συστήματος του υπολογιστή. Οι εντολές αυτές δεν βρίσκονται στον δίσκο. Οι εξωτερικές εντολές είναι αρχεία που βρίσκονται στο δίσκο και έχει επέκταση.com.exe, ή.bat. Καιοιδύο τύποι εντολή εκτελούνται από τη γραμμή εντολών MS- DOS. 2
Επεξεργαστής Εντολών (Command Processor) Είναι το πρόγραμμα COMMAND.COM που μεταφράζει τις εντολές (commands) που εισάγονται από το πληκτρολόγιο και, αν είναι σωστές, τις εκτελεί. Το COMMAND.COM πρέπει να υπάρχει σε κάθε δίσκο εκκίνησης στη μνήμη του υπολογιστή κατά την εκκίνηση και να σταματά μόνο κατά τη διακοπή της λειτουργίας του. Εσωτερικές Εντολές (Internal Commands) Είναι οι εντολές που χρησιμοποιούνται πολύ συχνά, και γι' αυτό περιέχονται στο αρχείο COMMAND.COM. Κατά την εκκίνηση του υπολογιστή φορτώνονται μόνιμα στη μνήμη. Εξωτερικές Εντολές (Utility Programs) Είναι ένα σύνολο βοηθητικών προγραμμάτων που φορτώνονται στη μνήμη, μόνο όταν ζητηθούν. Αντίθετα από τις εσωτερικές εντολές που χρησιμοποιούνται πολύ συχνά, οι εξωτερικές εντολές (external commands), χρησιμοποιούνται πολύ λιγότερο και φορτώνονται, μόνο όταν τις χρειαζόμαστε. Κατά συνέπεια, θα ήταν πλεονασμός και κατάχρηση μνήμης να φορτώνονται και αυτές μόνιμα. Τα utility programs βοηθούν κυρίως στην παρακολούθηση των αρχείων και στην εκτέλεση διαφόρων μικροεργασιών μεταξύ του δίσκου ή των δισκεττών. Εκκίνηση του MS-DOS (Booting the System) Εκκίνηση (booting) του συστήματος σημαίνει τη φόρτωση του MS-DOS στον υπολογιστή και προετοιμασία του υπολογιστή να δεχθεί εντολές. 3
Εργαστήριο MS DOS 2 Εσωτερικές εντολές BREAK CALL CHCP CHDIR(CD) CLS COPY CTTY DATE DEL(ERASE) DIR ECHO EXIT FOR GOTO IF MKDIR(MD) PATH PAUSE PROMPT REM RENAME(REN) RMDIR(RD) SET SHIFT TIME TYPE VER VERIFY VOL 4
Εξωτερικές εντολές APPEND.EXE ASSIGN.COM ATTRIB.EXE BACKUP.EXE CHKDSK.EXE COMMAND.COM COMP.EXE DEBUG.EXE DISKCOMP.COM DISKCOPY.COM DOSKEY.COM DOSSHELL.COM EDIT.COM EDLIN.EXE EMM386.EXE EXE2BIN.EXE EXPAND.EXE FASTOPEN.EXE FC.EXE FDISK.EXE FORMAT.COM GRAFTABLE.COM GRAPHICS.COM HELP.EXE JOIN.EXE KEYB.COM LABEL.EXE MEM.EXE MIRROR.COM MODE.COM MORE.COM NLSFUNC.EXE PRINT.EXE QBASIC.EXE RECOVER.EXE REPLACE.EXE RESTORE.EXE SETVER.EXE SHARE.EXE SORT.EXE SUBST.EXE SYS.COM TREE.COM UNDELETE.EXE UNFORMAT.COM XCOPY.EXE 5
Ομαδικό Αρχείο (Batch File) Ονομάζεται ένα αρχείο κειμένου που περιέχει μια σειρά από εντολές του DOS, οι οποίες εκτελούνται σειριακά. Δημιουργία Ομαδικού Αρχείου Το ομαδικό αρχείο κειμένου, γι' αυτό και μπορεί να δημιουργηθεί με τον Κειμενογράφο edit. Γράφουμε με τη σειρά τις εντολές που θέλουμε να εκτελεστούν και το σώζουμε με οποιοδήποτε όνομα, αρκεί να έχει επέκταση.βατ. Εκτέλεση Ομαδικού Αρχείου Η εκτέλεση του ομαδικού αρχείου γίνεται αν γράψουμε το όνομα του αρχείου και πατήσουμε το πλήκτρο [Enter]. Διακοπή Εκτέλεσης Ομαδικού Αρχείου Η Διακοπή της εκτέλεσης ενός ομαδικού αρχείου γίνεται με το πάτημα των πλήκτρων [CTRL][C], οπότε θα εμφανιστεί το μήνυμα: Terminate batch job (Y/N)? και, ανηαπάντησηείναι'υ', θα σταματήσει η εκτέλεση του αρχείου. 6
Το Αρχείο autoexec.bat Το αρχείο AUTOEXEC.BAT είναι ένα πάρα πολύ χρήσιμο αρχείο που έχει σχεδιαστεί ειδικά για να εκτελεί αυτόματα μια σειρά εντολών κατά την εκκίνηση του υπολογιστή. Αυτό το αρχείο ξεκινά αυτόματα με το που κάνετε booting. Δημιουργείται όπως ακριβώς ένα απλό Batch αρχείο, μόνο που πρέπει να χρησιμοποιήσετε το συγκεκριμένο όνομα. Ένα παράδειγμα του αρχείου autoexec.bat θα μπορούσε να είναι: ECHO OFF DOSKEY PATH C:\\WINWORD;C:\\WINGK;C:\DOS PATH C:\TP;C:\tp\UTILS;C:\UTILs PROMPT = $p$g$q gr1 grkeyb CLS 7
CONFIG.SYS είναι το κύριο αρχείο παραμετροποίησης για το DOS, OS/2 καθώς και για άλλα παρόμοια Λ/Σ. Είναι ένα ειδικό ASCII αρχείο κειμένου (text file) που περιέχει προσβάσιμες οδηγίες εγκατάστασης και παραμετροποίησης οι οποίες αξιολογούνται και εκτελούνται κατά την έναρξη του Λ/Σ System.ini είναι ένα αρχείο εκκίνησης για το λειτουργικό σύστημα των Windows. Όταν ξεκινάνε τα Windows, το Λ/Σ συμβουλεύεται το system.ini αρχείο για να καθορίσει μια ποικιλία από επιλογές για το λειτουργικό περιβάλλον των Windows. Μεταξύ άλλων, οι εγγραφές στο system.ini αρχείο περιλαμβάνουν τι είδους προγράμματα οδήγησης (drivers) για βίντεο, ποντίκι, πληκτρολόγιο και άλλες συσκευές έχουν εγκατασταθεί για τα Windows. 8
Σύνταξη Εντολών Είναι ο τρόπος με τον οποίο εισάγεται μια εντολή στον υπολογιστή. Στις περισσότερες εντολές υπάρχουν και οι παράμετροι (parameters) και οι διακόπτες (switches), καθώς και οι ενδείξεις οδηγού (drive) και διαδρομής (path), που δείχνουν που ακριβώς θα εκτελεστεί η εντολή. Όταν απαιτούνται παράμετροι σε μια εντολή και δεν τις δώσει ο χρήστης, τότε δεν εκτελείται η εντολή και βγαίνει το αντίστοιχο μήνυμα λάθους, που δείχνει την σωστή σύνταξη της εντολής. Μιαπαράμετροςθαμπορούσεναείναι: Δήλωση του οδηγού. Η δήλωση αποτελείται από ένα γράμμα και ακολουθείται χωρίς κενό από την ανω-κάτω τελεία. Παράδειγμα: C:\> dir d: Δήλωση της διαδρομής, που αποτελείται από μια σειρά από υποκαταλόγους, μέχρι εκείνο τον υποκατάλογο στον οποίο επιθυμούμε να εκτελεστεί η εντολή. Παράδειγμα: C:\> dir d:\sub1 Το όνομα του αρχείου, στο οποίο θα εκτελεστεί η εντολή. Παράδειγμα: C:\> type file1.txt Κανόνες Σύνταξης Εντολών Δεν παίζει κανένα ρόλο, αν τα γράμματα εισαχθούν με κεφαλαία ή μικρά. Οι εντολές πρέπει να χωρίζονται από τις παραμέτρους με τουλάχιστον ένα κενό. Όταν χρησιμοποιούνται περισσότερες από μια παράμετροι, τότε αυτές πρέπει να χωρίζονται με τουλάχιστον ένα κενό. 9