Η χρήση και διαχείριση πολιτιστικών, αρχαιολογικών χώρων. Η περίπτωση των «ΠράσινωνΠολιτιστικώνΔιαδρομών». Μαρία Λαγογιάννη, Δρ Αρχαιολόγος, Διευθύντρια Τζένη Αλμπάνη, Αρχιτέκτων Δρ Ιστορικός τηςτέχνης Γενική Γραμματεία Πολιτισμού Διεύθυνση Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων 1
«Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές» Η Πρόταση της Διεύθυνσης Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων (Δ.Μ.Ε.Ε.Π.) της Γενικής Γραμματείας Πολιτισμού για το Εθνικό Σχέδιο Δράσηςγια την Ε.Α.Α. 2
Αρχαιολογικός χώρος Ολυμπίας Αρχαιολογικός χώρος Δελφών
Στον ναό του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα
Περιβάλλον και πολιτισμός 5
Περιβάλλον και πολιτισμός. Στο κάστρο Χλεμούτσι 6
Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς 7
Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Στο φρούριο του Ρίου 8
Διεθνής Ημέρα Μουσείων» (σε συνεργασία με το Ελληνικό Τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων [I.C.O.M.]) 9
L.E.M. -The Learning Museum(Lifelong Learning Programme 2007-2013) 10
Έξι συγχρηματοδοτούμενες Πράξεις (ΕΣΠΑ) στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση»
«Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές» Η Πρόταση της Διεύθυνσης Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων (Δ.Μ.Ε.Ε.Π.) της Γενικής Γραμματείας Πολιτισμού για το Εθνικό Σχέδιο Δράσηςγια την Ε.Α.Α. 12
Η πρόταση Οι δράσεις των «Πράσινων Πολιτιστικών Διαδρομών» προβλέπεται να ποικίλουν και να εναρμονίζονται με το εκάστοτε φυσικό περιβάλλον και την κατά τόπους ιστορική και πολιτιστική παράδοση. Οι δράσεις θα αναπτυχθούν μέσα από τον σχεδιασμό και την ενεργοποίηση τοπικών δικτύων συνεργασίας ανάμεσα στα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και τις Εφορείες Αρχαιοτήτων, υπεύθυνες για τους Αρχαιολογικούς Χώρους, τα Μνημεία και τα Μουσεία της Γενικής Γραμματείας Πολιτισμού. Τα παραπάνω δίκτυα θα ήταν θετικό να συμπεριλάβουν και μουσεία ή περιβαλλοντικά κέντρα με ιδιωτικό χαρακτήρα. 13
Προτεινόμενες δράσεις Σεμινάρια, εργαστήρια και διαλέξεις από το επιστημονικό προσωπικό των Κ.Π.Ε., των Εφορειών Αρχαιοτήτων και των Α.Ε.Ι. της περιοχής. Εκπαιδευτικά προγράμματα, διαγωνισμοί, εκπαιδευτικές διαδρομές,-περίπατοι διαδικτυακά παιγνίδια με θέμα το ιστορικό-αρχαιολογικό και φυσικό περιβάλλον κάθε περιοχής. Διάθεση έντυπου ενημερωτικού υλικού (φυλλαδίων του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων σχετικά με αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία και φυλλαδίων Περιβαλλοντικών Κέντρων) στους ανάλογους χώρους. Σχεδιασμός εποπτικού υλικού σε αρχαιολογικούς χώρους και εκθέσεις στις οποίες να παρουσιάζονται στοιχεία του αρχαίου και σύγχρονου φυσικού τοπίου της περιοχής. 14
Πιλοτική εφαρμογή το έτος 2012 Οι «Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές» υλοποιήθηκαν για το έτος 2012 πιλοτικά σε τρεις νομούς Αττικής, Λέσβου και Ρεθύμνου, με τη σύμπραξη φορέων της Γενικής Γραμματείας Πολιτισμού και του Τομέα Παιδείας του Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α., της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, φορέων με περιβαλλοντική δράση και οργανώσεων της τοπικής κοινωνίας. Οι εκδηλώσεις, με ελεύθερη συμμετοχή του κοινού, έλαβαν χώρα στο δεκαήμερο από 1 έως 10 Ιουνίου, σε χρονική εγγύτητα με την Παγκόσμια Ημέρα για το Περιβάλλον (5 Ιουνίου). 15
Η αφίσα των εκδηλώσεων Στο πλαίσιο του προγράμματος σχεδιάσθηκαν αφίσα, αυτοκόλλητα με τον λογότυπο του προγράμματος και ενημερωτικά έντυπα για την κάθε δράση, τα οποία διανεμήθηκαν στο κοινό. 16
Με τις άρκτους στη Βραυρώνα. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνας 17
Ενηµερωτικό έντυπο και σελιδοδείκτης 18
Περιήγηση στον Υγρότοπο Βραυρώνας από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία 19
Φύση και ιστορία στις πλαγιές του Υμηττού 20
Το Χρώμα του Χρόνου εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην Πύλη του Αδριανού 21
Το Χρώμα του Χρόνου Ενημερωτικό τρίπτυχο 22
Περιήγηση στα παραλίσσια ιερά και στο ιερό του Ολυμπίου Διός 23
Ηριδανός. Το ποτάμι κάτω από τη σύγχρονη Αθήνα 24
Ηριδανός. Το ποτάμι κάτω από τη σύγχρονη Αθήνα Ενημερωτικό τρίπτυχο 25
«Πράσινος» περίπατος σε βυζαντινά μνημεία των Μεσογείων 26
Πράσινος περίπατος σε βυζαντινά μνημεία των Μεσογείων Ενημερωτικό τρίπτυχο 27
Ήπιες δραστηριότητες στον Εθνικό Δρυμό Σουνίου 28
Στα βήματα του Αριστοτέλη και του Θεόφραστου. Ανακαλύπτουμε τόπους που συνδέονται με τη γέννηση των φυσικών επιστημών 29
Σίγρι, Μουσείο Απολιθωμένου Δάσους 30
Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης 31
Μικροί παλαιοντολόγοι 32
Σημείο αναφοράς η αρχαία Ελεύθερνα 33
Φύση και Μνημεία του Νομού Ρεθύμνου Ενημερωτικό τρίπτυχο 34
Συμπεράσματα από την πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος Σημαντικός ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης. Συνάδει με τις σύγχρονες απόψεις περί συμμετοχής της τοπικής κοινωνίας στα δρώμενα και ενοποιεί φορείς, υπηρεσίες και δράσεις. Οι εκδηλώσεις πέτυχαν τον σκοπό τους, δηλαδή την επαφή μνημείου, φύσης και ανθρώπων. Έδωσαν τον τόνο της βόλτας, της ψυχαγωγίας, της ανέμελης προσέγγισης του γνωστικού αντικειμένου, εντάσσοντας αβίαστα την πολιτιστική κληρονομιά στη σφαίρα του ελεύθερου χρόνου. Η ανταπόκριση του κόσμου, που ήδη από εφέτος περιμένει να συμμετάσχει ξανά, μας ενθαρρύνει να ανοίξουμε το πρόγραμμα και προς άλλες περιοχές της χώρας, ίσως μάλιστα και να το εντάξουμε σε ευρύτερες διεθνείς δράσεις για τη σχέση πολιτιστικής κληρονομιάς και αειφόρου ανάπτυξης. 35