ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΚΑΙ ΕΜΒΟΛΙΜΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Α - Δ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΚΑΙ ΕΜΒΟΛΙΜΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Α - Δ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Δείκτες Επιτυχίας και εμβόλιμες δραστηριότητες Σχεδιασμού και Τεχνολογίας στις ενότητες των Φυσικών Επιστημών Τάξεις Α - Δ Δημοτικού 1

Σχεδιασμός και Tεχνολογία Τάξεις Α - Δ Δημοτικού Συγγραφική ομάδα: Παναγιώτης θεοδώρου, αποσπασμένος εκπαιδευτικός ΝΑΠ Ειρήνη Πετράκη, αποσπασμένη εκπαιδευτικός ΝΑΠ Γενική επιμέλεια: Κυριάκος Νίκας, Διευθυντής Κλιμακίου Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Εποπτεία: Δημήτρης Δημητρίου, Ε.Δ.Ε., Πρόεδρος Ενδοτμηματικής Επιτροπής Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας (2010 2011) Κώστας Χαμπιαούρης, Ε.Δ.Ε., Πρόεδρος Ενδοτμηματικής Επιτροπής Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Τ.Π.Ε. (2011 2012) Σχεδιασμός εξωφύλλου και ηλεκτρονική σχεδίαση: Μιχάλης Θεοχαρίδης, Λειτουργός Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προγραμμάτων Γενικός συντονισμός: Χρίστος Παρπούνας, Συντονιστής Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προγραμμάτων Αʹ Έκδοση 2012 Εκτύπωση: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΊΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ISBN 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Δείκτες Επιτυχίας Ενοτήτων ΝΑΠ Σχεδιασμού και Τεχνολογίας... 7 Δομές... 7 Μηχανισμοί... 8 Ενέργεια... 9 Τεχνολογία Υλικών... 11 Ηλεκτρονικά και Τεχνολογία Ελέγχου... 12 Ηλεκτρισμός... 12 Σχεδιαδσμός... 14 Δείκτες Επιτυχίας και εμβόλιμες δραστηριότητες Σχεδιασμού και Τεχνολογίας στις ενότητες των Φυσικών Επιστημών... 16 Α Τάξη... 16 Ζωντανοί Οργανισμοί... 16 Φυσικό Περιβάλλον... 18 To Σώμα και η Υγεία μας... 18 Ενέργεια... 19 Ύλη... 20 Ουρανός και Γη... 21 Β Τάξη... 22 Ζωντανοί Οργανισμοί... 22 Φυσικό Περιβάλλον... 23 To Σώμα και η Υγεία μας... 24 Ενέργεια... 24 Φως... 25 Δυνάμεις - Κινήσεις - Απλές Μηχανές - Εργαλεία - Κατασκευές... 26 Γ Τάξη... 27 Ζωντανοί Οργανισμοί... 27 Φυσικό Περιβάλλον... 29 To Σώμα και η Υγεία μας... 30 Ενέργεια... 31 Ήχος... 31 Ύλη... 32 Δυνάμεις - Κινήσεις - Απλές Μηχανές - Εργαλεία - Κατασκευές... 33 Ουρανός και Γη... 34 Δ Τάξη... 34 Ζωντανοί Οργανισμοί... 34 Φυσικό Περιβάλλον... 36 To Σώμα και η Υγεία μας... 37 Ενέργεια... 37 Φως... 39 Ύλη... 40 Δυνάμεις - Κινήσεις - Απλές Μηχανές - Εργαλεία - Κατασκευές... 41 Ουρανός και Γη... 42 3

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το νέο μάθημα Επιστήμη και Τεχνολογία στη Δημοτική Εκπαίδευση, που εισήχθη με την εφαρμογή των Νέων Ωρολογίων Προγραμμάτων, στηρίζεται στο Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα (ΝΑΠ) των Φυσικών Επιστημών και ενισχύεται με εμβόλιμες δραστηριότητες από το ΝΑΠ Σχεδιασμού και Τεχνολογίας. Ο «Οδηγός Εκπαιδευτικού: Δείκτες Επιτυχίας και Εμβόλιμες Δραστηριότητες Σχεδιασμού και Τεχνολογίας στις Ενότητες των Φυσικών Επιστημών» είναι σημαντικό βοηθητικό εγχειρίδιο για τους/τις εκπαιδευτικούς που διδάσκουν το νέο μάθημα στο Δημοτικό Σχολείο. Στον Οδηγό παρουσιάζονται οι δείκτες επιτυχίας του ΝΑΠ Σχεδιασμού και Τεχνολογίας και αναπτύσσονται οι αντίστοιχες εμβόλιμες δραστηριότητες που μπορούν να αξιοποιηθούν στα πλαίσια των διδακτικών ενοτήτων του γνωστικού αντικείμενου «Φυσικές Επιστήμες και Τεχνολογία» για τις τάξεις Α, Β, Γ και Δ. Περιλαμβάνει, επίσης, δραστηριότητες που αξιοποιούν λογισμικά, ψηφιακά εργαλεία και γενικότερα τις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Ο Οδηγός ενισχύει τη διδακτική πρακτική και συμβάλλει στην ποιοτική βελτίωση της μάθησης, η οποία προσβλέπει στη διαμόρφωση πολιτών που θα χαρακτηρίζονται από κριτική σκέψη και θα χρησιμοποιούν δημιουργικά γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις. Εκφράζω τις θερμές ευχαριστίες και την εκτίμηση της Διεύθυνσης Δημοτικής Εκπαίδευσης προς τους συντελεστές της χρήσιμης αυτής έκδοσης. Ελπιδοφόρος Νεοκλέους Διευθυντής Δημοτικής Εκπαίδευσης 4

Δείκτες Επιτυχίας και εμβόλιμες δραστηριότητες Σχεδιασμού και Τεχνολογίας στις ενότητες των Φυσικών Επιστημών Τάξεις Α - Δ Δημοτικού 5

6

ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤΩΝ Ν.Α.Π. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΑΞΕΙΣ: Α - Δ ΔΟΜΕΣ ΔΟΜΕΣ Α ΤΑΞΗ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1. Να κατασκευάζουν δομές από χαρτί και επαναχρησιμοποιήσιμα υλικά. 2. Να συναρμολογούν κατακόρυφες δομές και να εντοπίζουν σταθερούς τρόπους στήριξής τους. 3. Να αξιολογούν έτοιμες δομές (υλικά κατασκευής, τρόπος στήριξης, συνδέσεις) Β ΤΑΞΗ Σχεδιασμός και κατασκευή έτοιμων φιγούρων από χαρτί (δίπλωμα, κόψιμο, συναρμολόγηση) Τρισδιάστατες κατασκευές ζώων, κτηρίων, δέντρων, εντόμων κ.ά. με διάφορα υλικά όπως πλαστελίνη, κουτιά, ρολά, μανταλάκια, πηλό κ.ά. Συλλογή και διερεύνηση έτοιμων δομών ( κουτιά, έπιπλα, κτήρια, παιχνίδια κ.ά.) 1. Να αναφέρουν και να εφαρμόζουν τεχνικές στήριξης και ενίσχυσης των δομών τους (δίπλωμα και φορμάρισμα χαρτιού, ενίσχυση βάσης, σκελετός) 2. Να διερευνούν διάφορα είδη δομών (δύο ή τριών διαστάσεων) και να συγκρίνουν τον βαθμό αντοχής τους σε σχέση με το σχήμα και το υλικό κατασκευής τους. 3. Να αποσυναρμολογούν έτοιμα κουτιά και να τα συναρμολογούν ξανά από την ανάποδη (ανάπτυγμα) 4. Να κατασκευάζουν δομές δύο διαστάσεων με ξυλάκια (ξυλάκια παγωτού, μανταλάκια ή άχρηστα κομμάτια ξύλου) Διερεύνηση της ανθεκτικότητας διαφόρων υλικών (χαρτί, χαρτόνι, πλαστικό, ξύλο) Μορφοποίηση χαρτιού σε διάφορα σχήματα (βεντάλια, ρολό) και χρήση τους στην κατασκευή δομών. Σύγκριση ανθεκτικότητας απλού χαρτιού με το μορφοποιημένο. Παρατήρηση και αξιολόγηση έτοιμων προϊόντων (κουτιά, τσάντες, συσκευασίες, κτήρια) ως προς την αντοχή και την ανθεκτικότητά τους. Σχεδιασμός πακέτων ή ετικετών για προϊόντα με όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τον καταναλωτή (όνομα, τιμή, συστατικά, ημερομηνία λήξης κ.ά. Γ ΤΑΞΗ 1. Να αναγνωρίζουν στο περιβάλλον τους δομές δύο και τριών διαστάσεων 2. Να κατασκευάζουν δομές δύο και τριών διαστάσεων. 3. Να χρησιμοποιούν την τεχνική κτισίματος με αλληλοεπικάλυψη Παρατήρηση εικόνων ή πραγματικών αντικειμένων και κατατάξή σε κατηγορίες ανάλογα με τη δομή τους (δύο ή τρεις διαστάσεις) Κατασκευή πλαισίων δύο διαστάσεων από χαρτόνι, ξυλάκια παγωτού ή άλλα υλικά. Δομές τριών διαστάσεων (κτήρια, όργανα καιρού, ζώα, φυτά, μουσικά όργανα, μακέτες κ.ά.) με διάφορα υλικά (κουτιά, ρολά, τενεκεδάκια, μπουκάλια πλαστικά, πλαστελίνη κ.ά.) Συναρμολόγηση δομών τριών διαστάσεων με αλληλοεπικάλυψη (σπιρτόκουτα, κουτιά χυμών, lego). 7

ΔΟΜΕΣ/ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Δ ΤΑΞΗ 1. Να εντοπίζουν την ανάγκη για καλή στήριξη των κατασκευών τους. 2. Να κατανοήσουν ότι ο σκελετός δίνει σταθερότητα και αντοχή στις δομές τους. 3. Να επιλέγουν τα κατάλληλα υλικά και να τα συνδέουν σωστά σε μόνιμη θέση (σύνδεση με γόμα, αυτοκόλλητη ταινία Παρατήρηση δομών με σκελετό (άνθρωπος, ζώα, δέντρα, έπιπλα, πινακίδες, οικοδομές κ.ά.) και χωρίς σκελετό (κουτιά, τενεκεδάκια, μπουκάλια κ.ά.) Κτίσιμο με lego (στοίβαγμα και αλληλοεπικάλυψη) και σύγκριση αντοχής Κατασκευή δομών με σκελετό από καλαμάκια, ξυλάκια παγωτού και ρολαρισμένο χαρτί. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Α ΤΑΞΗ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1. Να γνωρίσουν προϊόντα καθημερινής χρήσης που να έχουν απλούς μηχανισμούς και συνδέσεις που να επιτρέπουν κίνηση. 2. Να χρησιμοποιούν διάφορους τρόπους σταθερής σύνδεσης στις κατασκευές τους 3. Να χρησιμοποιούν απλές κινητές συνδέσεις στις κατασκευές τους Συλλογές και διερεύνηση απλών εργαλείων ή και άλλων προϊόντων (ψαλίδια, κάλαθος με καπάκι που ανοίγει, πόρτες κ.ά.) Κατασκευή φιγούρων με σταθερή σύνδεση (ρολό σε χαρτόνι, κουτιά μεταξύ τους, κ.ά.) Κατασκευή φιγούρων που επιτρέπουν κίνηση (καραγκιόζης, πουλιά και έντομα με φτερά, φιδάκια με κινητή σύνδεση, πρόσωπα με κίνηση στα μάτια ή τα αυτιά κ.ά.) Β ΤΑΞΗ 1. Να γνωρίζουν απλούς μηχανισμούς και να αναφέρουν πώς αυτοί διευκολύνουν τη ζωή των ανθρώπων. 2. Να εντοπίζουν μόνιμες και κινητές συνδέσεις και να επεξηγούν τον ρόλο που διαδραματίζει κάθε σύνδεση σε πραγματικά προϊόντα 3. Να εφαρμόζουν συνδέσεις (κινητές ή σταθερές) στις κατασκευές τους Πειραματισμός με διάφορα υλικά και εργαλεία για εξακρίβωση της ακρίβειας και ευκολίας που προσφέρουν οι απλοί μηχανισμοί (π.χ. κόψιμο χωρίς και με ψαλίδι, σπάσιμο ξηρών καρπών χωρίς ή με καρυοθραύστη, άνοιγμα μπουκάλας με ανοικτήρι και χωρίς, μετακίνηση βάρους με χέρια ή με καροτσάκι, γέμισμα ελαστικού με αντλία και με το στόμα κ.ά.) Εφαρμογή ποικιλίας υλικών σε κινητές συνδέσεις (π.χ. σχοινάκι, συνδετήρας τύπου πεταλούδας, κουμπιά εφαρμοστή κουμπιών, καθαριστές πίπας κ.λπ.) πάνω σε μοντέλα ανθρώπινων φιγούρων, ζώων, εντόμων, προϊόντων όπως φακέλων, κουτιών, κ.ά. Χρήση άσπρης γόμας, γόμας στικ, αυτοκόλλητης ταινίας, αυτοκόλλητου διπλής όψης σε μόνιμες συνδέσεις (σπίτια, γέφυρες, δέντρα κ.ά.) 8

ΔΟΜΕΣ/ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Γ ΤΑΞΗ 1. Να κατανοήσουν τη σπουδαιότητα της ανακάλυψης του τροχού από τον άνθρωπο, ως ένα μηχανισμό, και να αναφέρουν παραδείγματα εφαρμογής τροχών στην καθημερινότητά τους. 2. Να μελετούν διάφορα είδη τροχών και αξόνων και να κατανοήσουν τον ρόλο τους στην παραγωγή κίνησης. 3. Να διερευνήσουν τρόπους κατασκευής και συναρμολόγησης τροχών σε απλά οχήματα 4. Να χρησιμοποιούν στις κατασκευές τους συνδέσεις που επιτρέπουν κίνηση Εντοπισμός τροχών στο άμεσο περιβάλλον τους (ιδεοθύελλες για χρήση, εφαρμογή, ιστορία, μέρη τροχών) Πειραματισμός με διάφορα υλικά και κατασκευή τροχών με επαναχρησιμοποιήσιμα υλικά (βλ. ιστοσελίδα) Εφαρμογή τροχών σε απλές κατασκευές (καροτσάκι με σπιρτόξυλα, ποδηλατάκι με ξυλάκια παγωτού, αυτοσχέδια οχήματα με κουτιά) Δ ΤΑΞΗ 1. Να εξερευνήσουν τους μοχλούς και τις ανάγκες του ανθρώπου που εξυπηρετούν. 2. Να γνωρίζουν τα τρία είδη μοχλών και να αναφέρουν παραδείγματα από την καθημερινή ζωή 3. Να εφαρμόζουν στις κατασκευές τους διάφορα είδη μοχλών 4. Να χρησιμοποιούν στις κατασκευές τους συνδέσεις που επιτρέπουν κίνηση Πειραματισμός με έτοιμους μοχλούς από την καθημερινότητα (χρήση, υλικά κατασκευής, μέγεθος, σχεδιαστικά χαρακτηριστικά κ.ο.κ.) όπως ψαλίδια διαφόρων ειδών, ανοικτήρια, καρυοθραύστες, ζυγαριές, αντλίες ποδιού κ.ά. καθώς και εποπτικά (είδη μοχλών από κόριφλουτ και παρουσιάσεις) Μοντέλα μοχλών με το εκπαιδευτικό πακέτο Engino και διερεύνησή τους Κατασκευή φιγούρων με κινητά μέρη (αυτιά ζώου, χέρια κλόουν, φτερά πουλιών κ.ά.) βλ. ιστοσελίδα Αξιοποίηση λογισμικού «Παιχνίδια με μηχανισμούς» (βίντεο, θεωρία, προσομοιώσεις) ΕΝΕΡΓΕΙΑ Α ΤΑΞΗ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1. Να αναφέρουν τεχνολογικά προϊόντα που χρησιμοποιούν τη δύναμη του αέρα για την παραγωγή κίνησης και έργου (ανεμόμυλοι, ιστιοφόρα, ανεμογεννήτριες, ανεμόμετρα, ανεμοδείκτες) 2. Να χρησιμοποιούν την κινητική ενέργεια του ανέμου, για να δώσουν κίνηση σε μια κατασκευή 3. Να αναφέρουν απλούς τρόπους εξοικονόμησης της ενέργειας στην καθημερινή ζωή. Παρατήρηση και περιγραφή τεχνολογικών προϊόντων που χρησιμοποιούν τη δύναμη του αέρα για την παραγωγή κίνησης και έργου (ανεμόμυλοι, ιστιοφόρα, ανεμογεννήτριες, ανεμόμετρα, ανεμοδείκτες) σε εικόνες, βίντεο ή μοντέλα Κατασκευές: o βαρκούλα με πανί σε βάση πολυστερίνης ή κουτιού από γάλα o πινακίδες εξοικονόμησης ενέργειας 9

ΕΝΕΡΓΕΙΑ Β ΤΑΞΗ 1. Να αντιληφθούν ότι ο ήλιος είναι αστείρευτη πηγή ενέργειας και να αναφέρουν παραδείγματα αξιοποίησής της ηλιακής ενέργειας στην καθημερινή ζωή 2. Να αναφέρουν τεχνολογικά προϊόντα από το σπίτι τους που λειτουργούν με ηλεκτρισμό. 3. Να εντοπίζουν τρόπους προστασίας του ανθρώπου από τους κινδύνους του ηλεκτρικού ρεύματος Ηλιακός φούρνος με απλά υλικά Συλλογές πραγματικών συσκευών ή εικόνων ηλεκτρικών συσκευών Δημιουργία εντύπων για την προστασία από τον ηλεκτρισμό (διάθεση εντύπων στις άλλες τάξεις και τα σπίτια τους) Έντυπα προς τους καταναλωτές για ασφαλή χρήση ηλεκτρικών συσκευών Γ ΤΑΞΗ 1. Να αναφέρουν ανανεώσιμες και μη μορφές ενέργειας. 2. Να κατασκευάζουν απλές συσκευές μέτρησης της έντασης και της κατεύθυνσης του ανέμου. 3. Να αναφέρουν τεχνολογικά προϊόντα που χρησιμοποιούν τη δύναμη του αέρα για την παραγωγή κίνησης και έργου (ανεμόμυλοι, ιστιοφόρα, ανεμογεννήτριες, ανεμόμετρα, ανεμοδείκτες) 4. Να χρησιμοποιούν την κινητική ενέργεια του ανέμου, για να δώσουν κίνηση σε μια κατασκευή 5. Να χρησιμοποιούν αποθηκευμένη ενέργεια σε λαστιχάκι ή μπαλόνι, για να κινήσουν απλές κατασκευές Συλλογή εικόνων σχετικών με τις πηγές ενέργειας (αφίσες) Αξιοποίηση του λογισμικού «Αλλαγή στο κλίμα» (ταινίες, προσομοιώσεις, Θεωρία, δραστηριότητες) Σύγκριση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μη. Παραδείγματα εφαρμογών στην Κύπρο και σε άλλες χώρες (πλεονεκτήματα μειονεκτήματα) Κατασκευές: o όχημα με χαρτί μοντέλων και λαστιχάκι o όχημα με άχρηστα υλικά και μπαλόνι ή και χάρτινο πανί o Απλά ανεμόμετρα και ανεμοδείκτες o Αφίσες ή και τρίπτυχα με μηνύματα για εξοικονόμηση ενέργειας Δ ΤΑΞΗ 1. Να διερευνούν εναλλακτικές πηγές ενέργειας που μπορούν να μετατραπούν σε ηλεκτρική ενέργεια (ήλιος, αέρας, νερό) και να κατανοούν την αναγκαιότητα αξιοποίησής τους 2. Να διερευνούν έτοιμους μηχανισμούς που λειτουργούν με αιολική ενέργεια. 3. Να κατασκευάζουν περιστρεφόμενους μηχανισμούς που λειτουργούν με αιολική ενέργεια Παρατήρηση και περιγραφή τεχνολογικών προϊόντων που χρησιμοποιούν τη δύναμη του αέρα για την παραγωγή κίνησης και έργου (ανεμόμυλοι, ιστιοφόρα, ανεμογεννήτριες, ανεμόμετρα, ανεμοδείκτες) σε εικόνες, βίντεο ή μοντέλα Πειραματισμός με μπαλόνια και λαστιχάκια για εντοπισμό της αποθηκευμένης δυναμικής ενέργειας Κατασκευές: o απλοί ανεμόμυλοι με πλαστικό ποτηράκι και χάρτινη φτερωτή o απλός καταπέλτης με μανταλάκι (ελατήριο) Αξιοποίηση του λογισμικού «Αλλαγή στο κλίμα» (ταινίες, προσομοιώσεις, Θεωρία, δραστηριότητες) Σχεδιασμός «οικολογικού σπιτιού» (σε δοσμένο σχέδιο προσθέτουν εξαρτήματα όπως ηλιακούς συλλέκτες, ανεμογεννήτριες, κ.ο.κ.) 10

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΛΙΚΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΛΙΚΩΝ Α ΤΑΞΗ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1. Να αναγνωρίζουν και να ονομάζουν το υλικό με το οποίο είναι κατασκευασμένα διάφορα αντικείμενα. 2. Να συλλέγουν και να ομαδοποιούν «άχρηστα υλικά» με βάση δικά τους κριτήρια 3. Να συνδυάζουν, συναρμολογούν και ενώνουν άχρηστα υλικά σε διάφορες κατασκευές. 4. Να αναγνωρίζουν τις ιδιότητες των εύπλαστων υλικών όπως η πλαστελίνη, ο πηλός, το ζυμάρι και οι καθαριστές πίπας (ευλυγισία, πλαστικότητα, σκληρότητα) και να τα αξιοποιούν σε κατασκευές. 5. Να αναγνωρίζουν και να ονομάζουν διάφορα είδη χαρτιού (χαρτί, χαρτονάκι, γκοφρέ, γλασέ, κυψελιδωτό κ.α.) και να αναφέρουν τα χαρακτηριστικά τους 6. Να χρησιμοποιούν σωστά το ψαλίδι για το κόψιμο χαρτιού (ευθεία και καμπύλη γραμμή σε έτοιμο περίγραμμα) Διερεύνηση έτοιμων προϊόντων (κουτιών, παιχνιδιών, εργαλείων) από την καθημερινή ζωή και εντοπισμός των χαρακτηριστικών τους (υλικό, μέγεθος, σχήμα, αναλογία, αισθητική) σε σχέση με την ανάγκη που εξυπηρετούν Μόνιμες συλλογές από «άχρηστα υλικά», κατηγοριοποίηση και αξιοποίησή τους σε κατασκευές Ένωση υλικών σε μόνιμη θέση (γόμα στικ, γόμα άσπρη, διπλή αυτοκόλλητη ταινία, ρολό κάθετα σε επιφάνεια) Κατασκευές: o Φιγούρες ανθρώπων και ζώων από χαρτί ή καθαριστές πίπας o Σελιδοδείκτες με φιγούρα στο πάνω μέρος o Παζλ o Διακόσμηση κατασκευών με διάφορα είδη χαρτιού o Κάρτες o Κατασκευές με πηλό ή πλαστελίνη Β ΤΑΞΗ 1. Να μορφοποιούν άχρηστα και μη υλικά, ώστε να εξυπηρετούν τη λειτουργικότητα και καλαισθητική εμφάνιση της κατασκευής. 2. Να συνδυάζουν εύπλαστα υλικά με άλλα άχρηστα υλικά στις κατασκευές τους. 3. Να διπλώνουν και να μορφοποιούν διάφορα είδη χαρτιού και να κατανοούν ότι η ανθεκτικότητά τους αλλάζει ανάλογα με την μορφή που παίρνουν. 4. Να χρησιμοποιούν με οικονομικό τρόπο τα υλικά και να αποκτήσουν θετική στάση προς την επαναχρησιμοποίηση. Συνδυασμός διαφορετικών υλικών για κατασκευές και έμφαση στη διακόσμησή τους Μικρές ασκήσεις με δίπλωση χαρτιού σε βεντάλια ή ρολό δοκιμές. Κατασκευές: o Φιγούρες ανθρώπων και ζώων από χαρτί ή επαναχρησιμοποιήσιμα υλικά o Διακόσμηση κατασκευών με διάφορα είδη χαρτιού o Κάρτες o Κατασκευές με πηλό ή πλαστελίνη o Μοντέλα σπιτιών με διάφορα κουτιά o Απλά οχήματα με κουτιά, καλαμάκια και τροχούς από χαρτί ή καπάκια μπουκαλιών Γ ΤΑΞΗ 1. Να συνδυάζουν εύπλαστα υλικά με άλλα άχρηστα υλικά στις κατασκευές τους. 2. Να αναγνωρίζουν τις ιδιότητες των εύπλαστων υλικών όπως η πλαστελίνη, ο πηλός, το ζυμάρι και οι καθαριστές πίπας (ευλυγισία, πλαστικότητα, σκληρότητα) και να τα αξιοποιούν σε κατασκευές. Συλλογές και διερεύνηση έτοιμων συσκευασιών (υλικό, μέγεθος, σχήμα, αισθητική, πληροφορίες σύμβολα) Αντιστροφή και επανασυναρμολογήση κουτιών (συγκόλληση με γόμα, κολλητική ταινία ή ταινία διπλής όψης) 11

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΛΙΚΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ 3. Να διερευνούν έτοιμες συσκευασίες προϊόντων και να εντοπίζουν τις προδιαγραφές (χαρακτηριστικά) τους (υλικό, μέγεθος, σχήμα, αισθητική, πληροφορίες σύμβολα) 4. Να αντιστρέφουν άδεια κουτιά μέσα έξω και να τα χρησιμοποιούν στις κατασκευές τους 5. Να αξιοποιούν υλικά με βάση τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά τους και να δικαιολογούν τις επιλογές τους 6. Να αναπτύξουν τεχνικές ένωσης χαρτιού σε μόνιμη βάση ή ενώσεις που επιτρέπουν κίνηση 7. Να χρησιμοποιούν σωστά το ψαλίδι Σχεδιασμός του δικού τους κουτιού που αναποδογύρισαν προσθέτοντας τις απαραίτητες πληροφορίες ενός δικού τους προϊόντος Δ ΤΑΞΗ 1. Να αναγνωρίζουν και να ονομάζουν τα υλικά και τα εργαλεία που χρησιμοποιούν. 2. Να αναγνωρίζουν, να ονομάζουν και να δικαιολογούν το υλικό με το οποίο είναι κατασκευασμένα διάφορα αντικείμενα. 3. Να χρησιμοποιούν σωστά τη ρίγα τους για το μέτρημα και το σημάδεμα. 4. Να σημαδεύουν, να διπλώνουν και να κόβουν διάφορα υλικά με μεγαλύτερη ακρίβεια. Ασκήσεις και κατασκευές που αφορούν στο μέτρημα με ακρίβεια ( πινακίδες ονόματος, δίπλωμα σε βεντάλια, ντύσιμο φιγούρων ή κουτιών) ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ Δ ΤΑΞΗ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1. Να αναγνωρίζουν απλά συστήματα ελέγχου από το δικό τους περιβάλλον και να κατανοούν τον ρόλο τους στην ζωή μας, μέσα από απλές εφαρμογές. 2. Να εντοπίζουν συστήματα ελέγχου και να εξηγούν τη λειτουργία τους μέσα από καθημερινά παραδείγματα. Εικόνες, παρουσιάσεις και ταινίες με απλές προγραμματιζόμενες συσκευές ή μηχανές Παρουσίαση πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων των συστημάτων αυτών σε πίνακα Επίδειξη από τον/τη δάσκαλο/α ενός προγραμματισμού με το eggbox ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ Α ΤΑΞΗ 1. Να αναγνωρίζουν ηλεκτρικές συσκευές στο άμεσο περιβάλλον τους και να επεξηγούν τον ρόλο τους στην ικανοποίηση διάφορων αναγκών του ανθρώπου 2. Να αναφέρουν κινδύνους και τρόπους προστασίας από το ηλεκτρικό ρεύμα 3. Να αναφέρουν τρόπους εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας στο σπίτι και στο σχολείο Καταγραφή ηλεκτρικών συσκευών του σπιτιού ή του σχολείου τους σε πίνακες και συσχέτιση με τη συχνότητα χρήσης τους. Συνέντευξη με ηλεκτρολόγο ή υπάλληλο ΑΗΚ Πινακίδα εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας για την τάξη ή το σπίτι τους 12

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ Β ΤΑΞΗ 1. Να επεξηγούν τον ρόλο του ηλεκτρισμού και των τηλεπικοινωνιών στη ζωή μας μέσα από παραδείγματα 2. Να αντιληφθούν τα οφέλη και τις βελτιώσεις που πρόσφερε η εφεύρεση του ηλεκτρισμού συγκρίνοντας παλαιότερες εποχές με τη σύγχρονη εποχή 3. Να αναφέρουν κινδύνους από τη κακή χρήση του ηλεκτρισμού Αναφορά σε μια μέρα χωρίς ηλεκτρισμό (παραγωγή γραπτού λόγου) Σειροθετιση της τεχνολογικής εξέλιξης διάφορων προϊόντων σχετικά με τον φωτισμό, τη θέρμανση και την επικοινωνία. Εγχειρίδιο σωστής χρήσης ηλεκτρικών συσκευών ή εξοικονόμησης του ηλεκτρικού ή ασφάλειας 1. Να επεξηγούν τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας μετά την εφεύρεση του ηλεκτρισμού 2. Να αποκτήσουν θετική στάση απέναντι στην εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας 3. Να εντοπίζουν και να επεξηγούν διεθνή σύμβολα σε ηλεκτρικές συσκευές Γ ΤΑΞΗ Δ ΤΑΞΗ Πίνακας πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων του ηλεκτρισμού Συλλογή διαφημιστικών εντύπων με διάφορες ηλεκτρικές συσκευές και ετοιμασία διαφήμισης για μιά από αυτές (λειτουργίες, ανάγκη, τιμή, σύμβολα κ.ά.) Ετοιμασία φυλλαδίου για δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας και διαμοιρασμός του στα σπίτια της κοινότητάς τους 1. Να κατανοήσουν ότι με τις διάφορες μορφές ενέργειας μπορούμε να παράγουμε ηλεκτρική ενέργεια και να αναφέρουν σχετικές εφαρμογές. 2. Να αναφέρουν καθημερινές χρήσεις της ηλεκτρικής ενέργειας και τη σημασία της στη ζωή μας 3. Να διαμορφώσουν στάσεις και συμπεριφορές θετικές απέναντι στη χρήση και εξοικονόμηση ενέργειας μέσα από παραδείγματα της καθημερινής ζωής 4. Να εντοπίζουν και να επεξηγούν διάφορα διεθνή σύμβολα που αναγράφονται σε ηλεκτρικές συσκευές. 5. Να σχεδιάζουν απλά ηλεκτρικά κυκλώματα στο χαρτί ή στον Η.Υ. 6. Να επεξηγούν τι είναι κύκλωμα και να ονομάζουν τα μέρη ενός απλού κυκλώματος (Πηγή, Διακόπτης, Έξοδοι, Καλώδια) 7. Να κατασκευάζουν απλό κύκλωμα, που περιλαμβάνει την πηγή, τους αγωγούς, την αντίσταση και το διακόπτη και να το εφαρμόζουν σε μια κατασκευή 8. Να χρησιμοποιούν σωστά τον απογυμνωτή καλωδίων Γνωριμία με ηλεκτροπαραγωγούς σταθμούς της Κύπρου (χάρτης, εικόνες κ.ά.) Διερεύνηση ηλεκτρικών συσκευών και εντοπισμός διεθνών συμβόλων - ερμηνεία - εισηγήσεις και σχεδιασμός δικών τους συμβόλων Δημιουργία καταλόγου με παιχνίδια ή συσκευές που λειτουργούν με μπαταρίες Πειραματισμός με υλικά για την κατασκευή απλού ηλεκτρικού κυκλώματος (κροκοδειλάκια, μπαταριοθήκη, λάμπα και διακόπτης) Σχεδίαση με ελεύθερο σχέδιο ενός απλού κυκλώματος και ονομασία των μερών του Κατασκευές: o Απλό φαναράκι ή ανεμιστήρας o Φωταγώγηση απλού σπιτιού από κουτί o Απλά συστήματα συναγερμού o Ζωντανεύουν εικόνες με την προσθήκη ήχου ή φωτός (παλιάτσοι που ανάβουν τα ματάκια τους, πυροσβεστική, ασθενοφόρο κ.ά.) o Καλειδοσκόπιο (με κουτί παπουτσιών και λαμπάκι) o Μοντέλο απλής ανεμογεννήτριας με πλαστική φτερωτή, μοτέρ και φωτοδίοδο (led) 13

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Α ΤΑΞΗ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1. Να αναγνωρίζουν τα σχεδιαστικά στοιχεία (αισθητική, εμφάνιση, σχήμα, μορφή, χρώμα, αναλογία) σε διάφορα προϊόντα 2. Να κατανοούν τη σημασία των σχεδιαστικών στοιχείων ενός προϊόντος στη λειτουργικότητα και την εμφάνιση μιας κατασκευής 1. Να αναγνωρίζουν τα σχεδιαστικά στοιχεία (αισθητική, εμφάνιση, σχήμα, μορφή, χρώμα, αναλογία) σε διάφορα προϊόντα και να επεξηγούν τη σημασία τους 2. Να εφαρμόζουν απλές τεχνικές σχεδίασης (σκιτσάρισμα, σχέδιο με γεωμετρικά σχήματα κ.α.) για να επικοινωνήσουν και να παρουσιάσουν τις ιδέες τους 3. Να κατανοούν ότι κάθε προϊόν σχεδιάζεται και κατασκευάζεται για να εξυπηρετεί μια ανάγκη και έχει ανάλογα χαρακτηριστικά Β ΤΑΞΗ Γ ΤΑΞΗ Συλλογή εικόνων διάφορων προϊόντων και εντοπισμός των κύριων χαρακτηριστικών τους Σύγκριση παρόμοιων προϊόντων ως προς την αισθητική τους και επιλογή αυτού που τους αρέσει περισσότερο δικαιολογώντας την άποψή τους Σχεδιασμός απλών σκίτσων και καταγραφή πιθανών υλικών για την κατασκευή τους Σχεδιασμός διάφορων προϊόντων λαμβάνοντας υπόψη χαρακτηριστικά όπως η αισθητική, το σχήμα, τα χρώματα κ.λπ. 1. Να αναγνωρίζουν τα σχεδιαστικά στοιχεία (αισθητική, εμφάνιση, σχήμα, μορφή, χρώμα, αναλογία) σε διάφορα προϊόντα και να επεξηγούν τη σημασία τους 2. Να αναφέρουν τη σπουδαιότητα του Σχεδιασμού ως αναπόσπαστου μέρους της διαδικασίας κατασκευής τεχνολογικών προϊόντων και κατασκευών. 3. Να κατανοούν ότι κάθε προϊόν σχεδιάζεται και κατασκευάζεται για να εξυπηρετεί μια ανάγκη και έχει ανάλογα χαρακτηριστικά 4. Να εφαρμόζουν απλές τεχνικές σχεδίασης (σκιτσάρισμα, σχέδιο με γεωμετρικά σχήματα κ.α.) για να εκφράζουν τις ιδέες τους Συνέντευξη από κάποιον αρχιτέκτονα για τη σημασία του σχεδιασμού για την κατασκευή ενός σπιτιού ή και άλλων προϊόντων. Παρουσίαση από τον/την εκπαιδευτικό έτοιμων σχεδίων διάφορων προϊόντων και επεξήγησής τους Δημιουργία δικών τους σχεδίων για επικείμενες κατασκευές με διάφορους τρόπους 1. Να αναγνωρίζουν τα σχεδιαστικά στοιχεία (αισθητική, εμφάνιση, σχήμα, μορφή, χρώμα, αναλογία, αρμονία, αντίθεση, εργονομία) και να τα χρησιμοποιούν στη σχεδίαση των προϊόντων. 2. Να μελετούν έτοιμα σχέδια (αρχιτεκτονικά, σχεδιασμού-διακόσμησης εσωτερικών χώρων, μοντέλων παιχνιδιών κ.α.) και να τα ερμηνεύουν Δ ΤΑΞΗ Υπόδυση το ρόλου του σχεδιαστή κάποιας εταιρείας κατασκευής προϊόντων και να παρουσίαση των ιδέών τους στους στις συμμαθητές/τριες τους (διαφήμιση, κατασκευαστικό σχέδιο, προδιαγραφές - χαρακτηριστικά) Μέσα από διερεύνηση διάφορων προϊόντων να κατανοούν τα διάφορα σύμβολα που συναντούν και να τα ερμηνεύουν 14

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 3. Να εντοπίζουν διεθνή σύμβολα σε συσκευασίες ή σχέδια και να αναφέρουν τη σπουδαιότητα της γραφικής επικοινωνίας ως διεθνούς μέσου επικοινωνίας 4. Να εφαρμόζουν τεχνικές σχεδίασης, όπως σκαριφήματα, δισδιάστατα και τρισδιάστατα σχέδια, αξιοποιώντας και απλά σχεδιαστικά προγράμματα τύπου CAD σε Η/Υ. Λεκτική περιγραφή (προφορικά ή γραπτά) ένός σχεδίου που θα τους δοθεί για να κατανοήσουν ότι το σχέδιο είναι ένα μέσο επικοινωνίας Δραστηριότητες στον Η/Υ για απλή σχεδίαση προϊόντων Δημιουργία απλών σχέδίων για τις κατασκευές τους και καταγραφή υλικών, εργαλείων και πορείας εργασίας 15

ΤΑΞΗ Α ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΚΑΙ ΕΜΒΟΛΙΜΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Α - Δ ΤΑΞΗ Α ΖΩΝΤΑΝΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 1. Φυτά Διαφορές μεταξύ ζωντανών και μη ζωντανών σωμάτων Φυτά ανά εποχή Μέρη του φυτού 1. Δομές: Να κατασκευάζουν δομές από χαρτί και επαναχρησιμοποιήσιμα υλικά. Να συναρμολογούν κατακόρυφες κατασκευές και να εντοπίζουν σταθερούς τρόπους στήριξής τους. 2. Τεχνολογία υλικών: Να χρησιμοποιούν σωστά το ψαλίδι για το κόψιμο χαρτιού (ευθεία και καμπύλη γραμμή σε έτοιμο περίγραμμα) 3. Μηχανισμοί Να χρησιμοποιούν διάφορους τρόπους σταθερής σύνδεσης στις κατασκευές τους Ποτηράκι με σπόρους σε βαμβάκι: Ομοιώματα δέντρων και λουλουδιών: http://festivaresortsportlandblog.com/tag/plant-pals/ http://www.allkidsnetwork.com/crafts/fall/ http://www.allkidsnetwork.com/crafts/fall/ http://www.craftscope.com/flower-garden/ Υιοθέτηση φυτού σε γλάστρα και φροντίδα του (ανάγκες φυτού) Παζλ με τα μέρη του φυτού (κόψιμο έτοιμης εικόνας φυτού και συναρμολόγησή της) 16

ΤΑΞΗ Α 2. Ζώα Ζώα του τόπου μου και ζώα άλλων χωρών Είδη ζώων (θηλαστικά, πτηνά, ψάρια) Ζώα και διατροφή του ανθρώπου ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ 1.Δομές: Να κατασκευάζουν δομές από χαρτί και επαναχρησιμοποιήσιμα υλικά. Να συναρμολογούν κατακόρυφες κατασκευές και να εντοπίζουν σταθερούς τρόπους στήριξής τους. 2. Τεχνολογία υλικών: Να χρησιμοποιούν σωστά το ψαλίδι για το κόψιμο χαρτιού (ευθεία και καμπύλη γραμμή σε έτοιμο περίγραμμα) Να διπλώνουν και να μορφοποιούν διάφορα είδη χαρτιού και να κατανοούν ότι η ανθεκτικότητά τους είναι βασικό στοιχείο της σταθερότητας της κατασκευής 3. Μηχανισμοί: Να χρησιμοποιούν απλές κινητές συνδέσεις στις κατασκευές τους Ομοιώματα χάρτινων ζώων: Πεταλούδα που ισορροπεί (κέρμα ή πλαστελίνη στα φτερά) : Δείτε επίσης: http://www.craftscope.com/flower-garden/ Ενότητα «φάρμα ζώων» (http://www.schools.ac.cy/klimakio/themata/shediasmos/kataskeues/farma_zown.pdf) Σελιδοδείκτες με εικόνες ζώων του τόπου μας (εικόνα στο πάνω μέρος και πληροφορίες στο κάτω μέρος) Κατασκευές ζώων με πηλό ή πλαστελίνη Φιγούρες με κίνηση http://www.schools.ac.cy/klimakio/themata/shediasmos/kataskeues/perierga_matakia.pdf Ιδεοθύελλα στο λογισμικό Kidspiration ή στο χαρτί Σχεδιασμός ζώων με χρήση έτοιμων γεωμετρικών σχημάτων (στο χαρτί) 17

ΤΑΞΗ Α ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Θέλουμε καθαρό το περιβάλλον μας Πράσινο στο σπίτι και το σχολείο 1. Σχεδιασμός: Να αναγνωρίζουν τα σχεδιαστικά στοιχεία (αισθητική, εμφάνιση, σχήμα, μορφή, χρώμα, αναλογία) σε διάφορα προϊόντα (π.χ. έτοιμες πινακίδες) Εντοπισμός πιθανών προβλημάτων στον χώρο του σχολείου και κατασκευή πινακίδων για προστασία του περιβάλλοντος Σχεδιασμός πρότασης για κήπο (καλλωπιστικά, καρποφόρα, δασικά κ.ά.) του σχολείου ή του σπιτιού σε έτοιμο φύλλο ΤΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ Τα μέρη του σώματος (κεφάλι, κορμός, άκρα) Παρατηρώ με όλες τις αισθήσεις 1. Μηχανισμοί Να γνωρίσουν προϊόντα καθημερινής χρήσης που να έχουν απλούς μηχανισμούς και συνδέσεις που να επιτρέπουν κίνηση. Να χρησιμοποιούν απλές κινητές συνδέσεις στις κατασκευές τους 2. Τεχνολογία υλικών Να συνδυάζουν, συναρμολογούν και ενώνουν άχρηστα υλικά σε διάφορες κατασκευές. Ανθρώπινες Φιγούρες(ενότητα) http://www.schools.ac.cy/klimakio/themata/shediasmos/kataskeues/anthropines_figoures.pdf 18

ΤΑΞΗ Α Περίεργα ματάκια (ενότητα - σχεδιασμός προσώπων, αισθήσεις, συναισθήματα) http://www.schools.ac.cy/klimakio/themata/shediasmos/kataskeues/perierga_matakia.pdf ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ο ήλιος, πηγή ζωής Η ενέργεια του ανέμου Ηλεκτρική ενέργεια στο σπίτι. Εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας 1. Ενέργεια Να αναφέρουν τεχνολογικά προϊόντα που χρησιμοποιούν τη δύναμη του αέρα για την παραγωγή κίνησης και έργου (ανεμόμυλοι, ιστιοφόρα, ανεμογεννήτριες, ανεμόμετρα, ανεμοδείκτες) Να χρησιμοποιούν την κινητική ενέργεια του ανέμου, για να δώσουν κίνηση σε μια κατασκευή Να αναφέρουν απλούς τρόπους εξοικονόμησης της ενέργειας στην καθημερινή ζωή. 2. Ηλεκτρισμός Να αναγνωρίζουν Ηλεκτρικές συσκευές στο άμεσο περιβάλλον τους και να επεξηγούν τον ρόλο τους στην ικανοποίηση διάφορων αναγκών του ανθρώπου Να αναφέρουν κινδύνους και τρόπους προστασίας από το ηλεκτρικό ρεύμα Να αναφέρουν τρόπους εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας στο σπίτι και στο σχολείο Παρατήρηση και περιγραφή τεχνολογικών προϊόντων που χρησιμοποιούν τη δύναμη του αέρα για την παραγωγή κίνησης και έργου (ανεμόμυλοι, ιστιοφόρα, ανεμογεννήτριες, ανεμόμετρα, ανεμοδείκτες) σε εικόνες, βίντεο ή μοντέλα Κατασκευές: o βαρκούλα με πανί σε βάση πολυστερίνης ή κουτιού από γάλα o πινακίδες εξοικονόμησης ενέργειας 19

ΤΑΞΗ Α Καταγραφή ηλεκτρικών συσκευών του σπιτιού ή του σχολείου τους σε πίνακες και συσχέτιση με τη συχνότητα χρήσης τους. Συνέντευξη με ηλεκτρολόγο ή τεχνικό ηλεκτρικών συσκευών Πινακίδα εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας για την τάξη ή το σπίτι τους ΥΛΗ Ταξινόμηση υλικών ανάλογα με το μέγεθος, το σχήμα, το χρώμα και τη φυσική κατάσταση Επιλογή των υλικών ανάλογα με τη χρήση τους Προστασία από επικίνδυνα υλικά στο σπίτι Απορρίμματα - Ανακύκλωση 1. Δομές Να αξιολογούν έτοιμες δομές (υλικά κατασκευής, τρόπος στήριξης, συνδέσεις) 2. Τεχνολογία υλικών Να αναγνωρίζουν και να ονομάζουν το υλικό με το οποίο είναι κατασκευασμένα διάφορα αντικείμενα. Να συλλέγουν και να ομαδοποιούν «άχρηστα υλικά» με βάση δικά τους κριτήρια Να συνδυάζουν, να συναρμολογούν και να ενώνουν άχρηστα υλικά σε διάφορες κατασκευές. Να αναγνωρίζουν τις ιδιότητες των εύπλαστων υλικών όπως η πλαστελίνη, ο πηλός, το ζυμάρι και οι καθαριστές πίπας (ευλυγισία, πλαστικότητα, σκληρότητα) και να τα αξιοποιούν σε κατασκευές. Να αναγνωρίζουν και να ονομάζουν διάφορα είδη χαρτιού (χαρτί, χαρτονάκι, γκοφρέ, γλασέ, κυψελιδωτό κ.ά) και να αναφέρουν τα χαρακτηριστικά τους 3. Σχεδιασμός Να κατανοούν τη σημασία των σχεδιαστικών στοιχείων ενός προϊόντος στη λειτουργικότητα και εμφάνιση μιας κατασκευής Ένωση υλικών σε μόνιμη θέση (γόμα στικ, γόμα άσπρη, διπλή αυτοκόλλητη ταινία, ρολό κάθετα σε επιφάνεια) Συλλογές προϊόντων και ομαδοποιήσεις με βάση τα χαρακτηριστικά τους Καταγραφή υλικών κατασκευής διάφορων προϊόντων και αιτιολόγηση (συσκευασίες, ρουχισμός, παιχνίδια,...) Εντοπισμός συμβόλων ασφάλειας του καταναλωτή και σχεδιασμός δικών τους συμβόλων (επικοινωνία) Κατασκευές: o Φιγούρες ανθρώπων και ζώων από χαρτί ή καθαριστές πίπας o Σελιδοδείκτες με φιγούρα στο πάνω μέρος o Παζλ o Διακόσμηση κατασκευών με διάφορα είδη χαρτιού o Κάρτες o Κατασκευές με πηλό ή πλαστελίνη 20

ΤΑΞΗ Α Δείτε επίσης: http://www.firstpalette.com/all_crafts.htmlf ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΓΗ Μέρα νύχτα, προσανατολισμός Ο καιρός αλλάζει 1. Μηχανισμοί Να χρησιμοποιούν διάφορους τρόπους σταθερής σύνδεσης στις κατασκευές τους Να χρησιμοποιούν απλές κινητές συνδέσεις στις κατασκευές τους Ημερολόγιο με μήνες χρόνου ανά Εποχή Εκκρεμές με σημεία καιρού 21

ΤΑΞΗ B ΤΑΞΗ Β ΖΩΝΤΑΝΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 1. Φυτά Είδη φυτών (δημητριακά, εσπεριδοειδή, όσπρια, λαχανικά) Είδη φυτών (πόες, θάμνοι, δέντρα) Φυτά και διατροφή του ανθρώπου 1. Δομές: Να αποσυναρμολογούν έτοιμα κουτιά και να τα συναρμολογούν ξανά από την ανάποδη μεριά (ανάπτυγμα) 2. Τεχνολογία υλικών: Να μορφοποιούν άχρηστα και μη υλικά, ώστε να εξυπηρετούν τη λειτουργικότητα και καλαισθητική εμφάνιση της κατασκευής. 3. Μηχανισμοί Να χρησιμοποιούν διάφορους τρόπους σταθερής σύνδεσης στις κατασκευές τους Συλλογές έτοιμων κουτιών από φυτικές τροφές (σύγκριση, ταξινόμηση, ομαδοποίηση) Συναρμολόγηση κουτιού από την ανάποδη και σχεδιασμός σ αυτό των στοιχείων του προϊόντος, λαμβάνοντας υπόψη χαρακτηριστικά όπως η αισθητική, το σχήμα, τα χρώματα κ.λπ. Παρατήρηση και αξιολόγηση έτοιμων προϊόντων (κουτιά, τσάντες, συσκευασίες) ως προς την αντοχή και την ανθεκτικότητά τους. Να σχεδιάζουν πακέτα ή ετικέτες για προϊόντα με όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τον καταναλωτή (όνομα, τιμή, συστατικά, ημερομηνία λήξης κ.α. Διαφημίσεις προϊόντων Αφίσες κανόνες για τη σωστή διατροφή 2. Ζώα Ζώα του τόπου μου και ζώα άλλων χωρών Είδη ζώων (θηλαστικά, πτηνά, ψάρια) Ζώα και διατροφή του ανθρώπου ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ 1.Δομές: Να διερευνούν διάφορα είδη δομών (δύο ή τριών διαστάσεων) και να συγκρίνουν τον βαθμό αντοχής τους σε σχέση με το σχήμα και το υλικό κατασκευής τους. 2. Τεχνολογία υλικών: Να χρησιμοποιούν με οικονομικό τρόπο τα υλικά και να αποκτήσουν θετική στάση προς την επαναχρησιμοποίηση. 22

ΤΑΞΗ B Διερεύνηση της ανθεκτικότητας διάφορων υλικών (χαρτί, χαρτόνι, πλαστικό, ξύλο) για κατασκευή ταϊστρών πουλιών Κατασκευές μοντέλων σπιτιών για ζώα Δάση οφέλη και προστασία Πράσινο στις πόλεις Ποιος τρώει ποιον ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 1. Δομές: Να κατασκευάζουν δομές δύο διαστάσεων με ξυλάκια (ξυλάκια παγωτού, μανταλάκια ή άχρηστα κομμάτια ξύλου) 2. Τεχνολογία υλικών: Να συνδυάζουν εύπλαστα υλικά με άλλα άχρηστα υλικά στις κατασκευές τους. 3. Σχεδιασμός: Να εφαρμόζουν απλές τεχνικές σχεδίασης (σκιτσάρισμα, σχέδιο με γεωμετρικά σχήματα κ.α.) για να επικοινωνήσουν και να παρουσιάσουν τις ιδέες τους Κατασκευές από ξυλάκια παγωτού 23

ΤΑΞΗ B Κατασκευάζουν ζώα του δάσους ή οικόσιτα ζώα με πλαστελίνη, πηλό και άλλα υλικά Να σχεδιάζουν το δικό τους πάρκο σε χαρτόνι και να σημειώνουν τους χώρους πρασίνου, παιδότοπο, λίμνη κ.λπ. χρησιμοποιώντας απλό υπόμνημα. ΤΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ Όργανα αισθήσεων του ανθρώπου Ανάγκη για τροφή, νερό, χώρο και καθαριότητα Κανόνες υγιεινής στο σπίτι, στο σχολείο, στο παιχνίδι 1. Σχεδιασμός Να κατανοούν ότι κάθε προϊόν σχεδιάζεται και κατασκευάζεται για να εξυπηρετεί μια ανάγκη και έχει ανάλογα χαρακτηριστικα Παρουσιάζεται στα παιδιά βίντεο με τυφλό που διαβάζει με τη μέθοδο braille και συζητούν πώς η τεχνολογία βοηθά ανθρώπους με προβλήματα σε κάποιες από τις αισθήσεις τους Συλλογή προϊόντων που βοηθούν και υποστηρίζουν τις αισθήσεις και προϊόντων που προστατεύουν τα αισθητήρια όργανα (γυαλιά, ακουστικά, μπαστούνι τυφλών, μάσκες, ωτοασπίδες). Χρήση διαδικτύου ή λογισμικού «Napo ασφάλεια στο εργοτάξιο». Σχεδιάσμός ανθρώπινης φιγούρας με τεχνολογικά προϊόντα που τον προστατεύουν στος χώρο εργασίας του, στον αθλητισμό (ποδηλασία, ποδόσφαιρο, σκοποβολή κ.ά.), στο παιχνίδι κ.λπ. Σε δοσμένο σχέδιο σπιτιού γίνεται καταγραφή της ανάγκης που εξυπηρετεί κάθε δωμάτιο και ο εξοπλισμός του (κουζίνα: τροφή, μπάνιο: καθαριότητα, υπνοδωμάτιο: ύπνος, καθιστικό: ψυχαγωγία) Κατασκευή πινακίδων με κανόνες στο σπίτι, στο σχολείο, στο παιχνίδι ΕΝΕΡΓΕΙΑ Κίνδυνοι και προστασία από ηλεκτρικές συσκευές και πηγές θερμότητας 1.Ηλεκτρισμός Να επεξηγούν τον ρόλο του ηλεκτρισμού και των τηλεπικοινωνιών στη ζωή μας μέσα από παραδείγματα 24

ΤΑΞΗ B Να αντιληφθούν τα οφέλη και τις βελτιώσεις που πρόσφερε η εφεύρεση του ηλεκτρισμού συγκρίνοντας παλαιότερες εποχές με τη σύγχρονη εποχή Να αναφέρουν κινδύνους από κακή χρήση του ηλεκτρισμού Να αναφέρουν τεχνολογικά προϊόντα από το σπίτι τους που λειτουργούν με ηλεκτρισμό. Να εντοπίζουν τρόπους προστασίας του ανθρώπου από τους κινδύνους του ηλεκτρικού ρεύματος Περιγραφή μιας μέρας χωρίς ηλεκτρισμό (παραγωγή γραπτού λόγου) Σειροθέτηση της τεχνολογικής εξέλιξης διάφορων προϊόντων σχετικά με τον φωτισμό, τη θέρμανση και την επικοινωνία. Εγχειρίδιο σωστής χρήσης ηλεκτρικών συσκευών ή σχεδιασμός συμβόλων για συσκευές προς καταναλωτές Πινακίδες αφίσες τρίπτυχα εξοικονόμησης του ηλεκτρικού ή ασφάλειας από τον ηλεκτρισμό (Διάθεση εντύπων στις άλλες τάξεις και τα σπίτια τους) Πηγές φωτός - ήλιος ΦΩΣ 1. Ενέργεια Να αντιληφθούν ότι ο ήλιος είναι αστείρευτη πηγή ενέργειας και να αναφέρουν παραδείγματα αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας στην καθημερινή ζωή Ηλιακός φούρνος με απλά υλικά 25

ΤΑΞΗ B ΥΛΗ Νερό στη φύση (ποτάμια, λίμνες, θάλασσα) Το πόσιμο νερό και η λογική του χρήση Στερεά και υγρά Απλά μίγματα από καθημερινά υλικά και διαλύματα 1. Δομές Να αναφέρουν και να εφαρμόζουν τεχνικές στήριξης και ενίσχυσης των δομών τους (δίπλωμα και φορμάρισμα χαρτιού, ενίσχυση βάσης, σκελετός) Απλό διυλιστήριο νερού με χαλίκια, άμμο και βαμβάκι «Lava lamp»(μίγμα λαδιού, νερού, χρώματος Αόρατο μελάνι (λεμόνι) Κουτιά ή καλαθάκια για σοκολατάκια ΔΥΝΑΜΕΙΣ- ΚΙΝΗΣΗ ΑΠΛΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Εργαλεία Απλές μηχανές στην καθημερινή ζωή Κανόνες ασφάλειας στη χρήση εργαλείων ή απλών μηχανών 1. Μηχανισμοί Να γνωρίζουν απλούς μηχανισμούς και να αναφέρουν πώς αυτοί διευκολύνουν τη ζωή των ανθρώπων. Να εντοπίζουν μόνιμες και κινητές συνδέσεις και να επεξηγούν τον ρόλο που διαδραματίζει κάθε σύνδεση σε πραγματικά προϊόντα Να εφαρμόζουν συνδέσεις (κινητές ή σταθερές) στις κατασκευές τους Πειραματισμός με διάφορα υλικά και εργαλεία για εξακρίβωση της ακρίβειας και ευκολίας που προσφέρουν οι απλοί μηχανισμοί (π.χ. κόψιμο χωρίς και με ψαλίδι, σπάσιμο ξηρών καρπών χωρίς ή με καρυοθραύστη, άνοιγμα μπουκάλας με ανοικτήρι και χωρίς, μετακίνηση βάρους με χέρια ή με καροτσάκι, γέμισμα ελαστικού με αντλία και με στόμα κ.ά.) 26

ΤΑΞΗ Γ Εφαρμογή ποικιλίας υλικών σε κινητές συνδέσεις (π.χ. σχοινάκι, συνδετήρας πεταλούδας, κουμπιά εφαρμοστή κουμπιών, καθαριστές πίπας κ.λπ.) πάνω σε μοντέλα ανθρώπινων φιγούρων, ζώων, εντόμων, προϊόντων όπως φακέλων, κουτιών, κ.ά. Χρήση άσπρης γόμας, γόμας στικ, αυτοκόλλητης ταινίας, αυτοκόλλητου διπλής όψης σε μόνιμες συνδέσεις (σπίτια, γέφυρες, δέντρα κ.ά.) Χρήση λογισμικού «Παιχνίδια με μηχανισμούς» Ενότητα: «Απλές μηχανές» ΝΑΠ 1. Φυτά Κύκλος ζωής φυτών Αναπαραγωγή Σημασία των φυτών ΤΑΞΗ Γ ΖΩΝΤΑΝΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 1. Δομές: Να κατασκευάζουν δομές δύο και τριών διαστάσεων. 2. Τεχνολογία υλικών: Να συνδυάζουν εύπλαστα υλικά με άλλα άχρηστα υλικά στις κατασκευές τους Να αναγνωρίζουν τις ιδιότητες των εύπλαστων υλικών όπως η πλαστελίνη, ο πηλός, το ζυμάρι και οι καθαριστές πίπας (ευλυγισία, πλαστικότητα, σκληρότητα) και να τα αξιοποιούν σε κατασκευές. 3. Σχεδιασμός Να εφαρμόζουν απλές τεχνικές σχεδίασης (σκιτσάρισμα, σχέδιο με γεωμετρικά σχήματα κ.α.) για να εκφράσουν τις ιδέες τους Φρουτιέρα με πλαστελίνη Καρποί από πλαστελίνη Κατασκευή καρποφόρων δέντρων με ρολό και γκοφρέ Ομοιώματα καρπών (χάρτινο πιάτο) τομές καρπών Διακοσμήσεις με ξηρούς καρπούς (π.χ. φωτογραφοθήκη, μολυβοθήκη) Αφίσα με τα μέρη του καρπού (πιθανή χρήση Η.Υ.: Word- autoshapes / Paint ) Γλαστράκια με χάρτινα ποτήρια και σπόρους Κατασκευές με χαρτοπολτό (ανακύκλωση χαρτιού παπιέ μασιέ) Αφίσα προστασίας των φυτών (πιθανή χρήση λογισμικών στον Η.Υ. Word / PowerPoint για σχεδιασμό) Ομοιώματα λουλουδιών με χάρτινο ποτηράκι, ψαλιδισμένο γύρω γύρω για πέταλα και γέμιση πλαστελίνης ή γκοφρέ για γύρη) 27

ΤΑΞΗ Γ Εκκρεμές με έντομα και λουλούδια (κρεμάστρα / πιατάκι) Πεταλούδα και μέλισσα με μανταλάκι Έντομα με καθαριστές πίπας Σχεδιασμός λουλουδιών με χρήση γεωμετρικών σχημάτων (πιθανή χρήση Η.Υ. Word- Autopshapes 2. Ζώα Είδη ζώων Αναπαραγωγή ζώων Όργανα ζώων Προστατευόμενα ζώα του τόπου μας ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ 1.Δομές: Να κατασκευάζουν δομές δύο και τριών διαστάσεων. 2. Τεχνολογία υλικών: Να αναγνωρίζουν τις ιδιότητες των εύπλαστων υλικών όπως η πλαστελίνη, ο πηλός, το ζυμάρι και οι καθαριστές πίπας (ευλυγισία, πλαστικότητα, σκληρότητα) και να τα αξιοποιούν σε κατασκευές. 3. Σχεδιασμός Να εφαρμόζουν απλές τεχνικές σχεδίασης (σκιτσάρισμα, σχέδιο με γεωμετρικά σχήματα κ.α.) για να παρουσιάσουν/εκφράσουν τις ιδέες τους Μακέτα χάρτης της Κύπρου με κολλάζ ανάγλυφων φιγούρων των ενδημικών ζώων της Κύπρου (γκοφρέ, μαλλί, πλαστελίνη κ.λπ.) Πέρδικα (χάρτινο μοντέλο με φτερά από χάρτινο φυσερό) 28

ΤΑΞΗ Γ Λαγουδάκι με κίνηση στο κεφάλι (μοχλός) Αφίσες προστασίας των ζώων Ομοιώματα ζώων με «άχρηστο υλικό» (κουτιά, ρολά, μανταλάκια) Μακέτα με σειροθέτηση ζώων σε τροφική αλυσίδα Σχεδιασμός πυραμίδας (χάρτινο ανάπτυγμα με παραδείγματα ζώων ζωγραφισμένα στις πλευρές του) Οι ανάγκες των ζωντανών οργανισμών Αλυσίδες και πλέγματα τροφής Πυραμίδες τροφής Ρύπανση και προστασία του περιβάλλοντος ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 1. Δομές: Να χρησιμοποιούν την τεχνική κτισίματος με αλληλοεπικάλυψη Να αναγνωρίζουν στο περιβάλλον τους δομές δύο και τριών διαστάσεων Σχεδιασμός πυραμίδας δύο διαστάσεων (Τροφική πυραμίδα από χαρτί ή κόριφλουτ με έτοιμες εικόνες ζώων) Αλυσίδες από χάρτινους κρίκους με εικόνα ζώου στον κάθε κρίκο 29

ΤΑΞΗ Γ Πινακίδες ή αφίσες για την προστασία του περιβάλλοντος Προτεινόμενες κατασκευές: o Διερεύνηση της ανθεκτικότητας διάφορων υλικών (χαρτί, χαρτόνι, πλαστικό, ξύλο) για κατασκευή ταϊστρών πουλιών o Κατασκευές μοντέλων σπιτιών για ζώα ΤΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ Εσωτερικά όργανα του ανθρώπινου σώματος 1. Σχεδιασμός Να εφαρμόζουν απλές τεχνικές σχεδίασης (σκιτσάρισμα, σχέδιο με γεωμετρικά σχήματα κ.ά.) για να εκφράσουν τις ιδέες τους Σχεδιασμός περιγράμματος ανθρώπινου σώματος και τοποθέτηση διάφορων υλικών για αναπαράσταση εσωτερικών οργάνων (μπαλόνια για πνεύμονες, σωλήνας και στενόμακρα μπαλόνια για πεπτικό σύστημα, καρδιά και άλλα όργανα από «άχρηστα υλικά») Μελέτη έτοιμων σχεδίων ανατομίας σώματος και μεταφορά τους σε λόγο (επικοινωνία ερμηνεία) Σχεδιασμός ανθρώπινου «χάρτη» με απλά σκίτσα ή με γεωμετρικά σχήματα και χρήση υπομνήματος με σύμβολα και χρώματα 30

ΤΑΞΗ Γ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Μαθαίνω για τα θερμόμετρα 1. Ενέργεια Να αναφέρουν ανανεώσιμες και μη μορφές ενέργειας. 2. Τεχνολογία υλικών Να αξιοποιούν υλικά με βάση τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά τους και να δικαιολογούν τις επιλογές τους 3. Σχεδιασμός Να κατανοούν ότι κάθε προϊόν σχεδιάζεται και κατασκευάζεται για να εξυπηρετεί μια ανάγκη και έχει ανάλογα χαρακτηριστικά Ενότητα ΝΑΠ Καταγραφή συσκευών από το σπίτι που έχουν θερμοστάτη και εξήγηση της χρήσης τους Οδηγίες χρήσης θερμομέτρου Αξιοποίηση λογισμικού «αλλαγή στο κλίμα» (φαινόμενο θερμοκηπίου, μονωτικά υλικά και θερμοκρασία σπιτιού) Κατασκευή θερμομέτρου με απλά υλικά http://www.education.com/activity/article/make_a_homemade_thermometer_middle/ ΗΧΟΣ Ηχητικές πηγές Διάκριση ήχων ανάλογα με την ένταση και τη χροιά Διάδοση ήχων Ηχορύπανση και προστασία 1. Τεχνολογία υλικών Να αντιστρέφουν άδεια κουτιά μέσα έξω και να τα χρησιμοποιούν στις κατασκευές τους Να αναπτύξουν τεχνικές ένωσης χαρτιού σε μόνιμη βάση ή ενώσεις που επιτρέπουν κίνηση Να χρησιμοποιούν σωστά το ψαλίδι και το μονό τρυπητήρι Να αξιοποιούν υλικά με βάση τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά τους και να δικαιολογούν τις επιλογές τους 2. Σχεδιασμός Να αναφέρουν τη σπουδαιότητα του Σχεδιασμού ως αναπόσπαστου μέρους της διαδικασίας κατασκευής τεχνολογικών προϊόντων και κατασκευών. 31

ΤΑΞΗ Γ Ενότητα ήχου (ΝΑΠ) ΥΛΗ Ο κύκλος του νερού Οι αλλαγές του νερού (στερεοποίηση, υγροποίηση, εξάτμιση, συμπύκνωση) Τήξη Πήξη Σώματα που επιπλέουν και σώματα που βυθίζονται 1. Σχεδιασμός Να αναγνωρίζουν τα σχεδιαστικά στοιχεία (αισθητική, εμφάνιση, σχήμα, μορφή, χρώμα, αναλογία) σε διάφορα προϊόντα και να επεξηγούν τη σημασία τους) 2. Τεχνολογία υλικών Να διερευνούν έτοιμες συσκευασίες προϊόντων και να εντοπίζουν τις προδιαγραφές (χαρακτηριστικά) τους (υλικό, μέγεθος, σχήμα, αισθητική, πληροφορίες σύμβολα) Να αξιοποιούν υλικά με βάση τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά τους και να δικαιολογούν τις επιλογές τους Ομοίωμα κύκλου του νερού με άχρηστα υλικά Σχεδιασμός και επεξήγηση κύκλου του νερού σε χαρτί ή Η.Υ. Ενότητα ΝΑΠ (τήξη-πήξη) Κατασκευή συσκευασιών για σώματα που λιώνουν (π.χ. σοκολατάκια, παγωτά κ.ά.) Ετικέτες για τέτοια προϊόντα (όνομα, θερμοκρασία διατήρησης, ημερομηνία λήξης κ.λπ. 32

ΤΑΞΗ Γ Παρασκευή παγωτού (οδηγίες) Κατασκευές πλεούμενων (φελλός, χαρτί, πολυστερίνη, κουτί γάλατος, πλαστελίνη, κ.ά.) ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΑΠΛΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Τραβώ και σπρώχνω Δυνάμεις και αλλαγές στην κίνηση Δυνάμεις που ασκεί ο αέρας όταν φυσάει Μαγνήτες, προσανατολισμός του μαγνήτη πυξίδα 1. Ενέργεια Να χρησιμοποιήσουν αποθηκευμένη ενέργεια σε λαστιχάκι ή μπαλόνι, για να κινήσουν απλές κατασκευές. Να χρησιμοποιήσουν την κινητική ενέργεια του ανέμου, για να δώσουν κίνηση σε μια κατασκευή 2. Μηχανισμοί Να κατανοήσουν τη σπουδαιότητα της ανακάλυψης του τροχού από τον άνθρωπο, ως ένα μηχανισμό, και να αναφέρουν παραδείγματα εφαρμογής τροχών στην καθημερινότητά τους. Να μελετήσουν διάφορα είδη τροχών και αξόνων και να κατανοήσουν τον ρόλο τους στην παραγωγή κίνησης. Να διερευνήσουν τρόπους κατασκευής και συναρμολόγησης τροχών σε απλά οχήματα Ενότητα ΝΑΠ Άλλες κατασκευές o Παιχνίδια που κυλούν όταν τα τραβώ (π.χ. ζωάκια με τροχούς και σχοινί) o Παιχνίδια που κυλούν όταν τα σπρώχνω (π.χ. χελώνα με κεφάλι που ανεβοκατεβαίνει) o Φιγούρες (από χοντρό χαρτόνι) που περιστρέφονται σε ανοικτό κουτί με άξονα που περνά από το κέντρο βάρους της φιγούρας o Βαρκούλες με πανί και «άχρηστο υλικό» o Οχήματα με μπαλόνι ή λαστιχάκι (δυναμική ενέργεια) 33

ΤΑΞΗ Δ ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΓΗ Καιρός Βασικά μετεωρολογικά φαινόμενα Οι κινήσεις της Γης Μέρα και Νύχτα - Εποχές 1. Ενέργεια Να αναφέρουν ανανεώσιμες και μη μορφές ενέργειας. Να κατασκευάζουν απλές συσκευές μέτρησης της έντασης και της κατεύθυνσης του ανέμου. Να αναφέρουν τεχνολογικά προϊόντα που χρησιμοποιούν τη δύναμη του αέρα για την παραγωγή κίνησης και έργου (ανεμόμυλοι, ιστιοφόρα, ανεμογεννήτριες, ανεμόμετρα, ανεμοδείκτες) 2. Μηχανισμοί Να κατανοήσουν τη σπουδαιότητα της ανακάλυψης του τροχού από τον άνθρωπο, ως ένα μηχανισμό, και να αναφέρουν παραδείγματα εφαρμογής τροχών στην καθημερινότητά τους. Να χρησιμοποιούν στις κατασκευές τους συνδέσεις που επιτρέπουν κίνηση Ενότητα ΝΑΠ 1. Φυτά Φυτά του τόπου μου και φυτά σε άλλες χώρες Προσαρμοστικότητα των φυτών στο περιβάλλον ΤΑΞΗ Δ ΖΩΝΤΑΝΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 1. Δομές: Να εντοπίζουν την ανάγκη για καλή στήριξη των κατασκευών τους. Να κατανοούν ότι ο σκελετός δίνει σταθερότητα και αντοχή στις δομές τους. 2. Σχεδιασμός Να εφαρμόζουν τεχνικές σχεδίασης, όπως σκαριφήματα, δισδιάστατα και τρισδιάστατα σχέδια, αξιοποιώντας και απλά σχεδιαστικά προγράμματα τύπου CAD σε Η./Υ. 34

ΤΑΞΗ Δ Δέντρα από διάφορα άχρηστα υλικά (ρολό, γκοφρέ, κλαδιά, κουκουνάρια) Μακέτα δάσους με ενδημικά φυτά Συλλογές φύλλων αφίσες (πιθανή χρήση Η.Υ.) Χρήση λογισμικού Kidspiration για χαρτογράφηση εννοιών και κατηγοριοποίηση δέντρων Κατασκευή θερμοκηπίου (βάση πολυστερίνης, διαφάνεια, καθαριστές πίπας, καλαμάκια, καπάκια με βαμβάκι και σπόρους). Σχεδιαμός σε χαρτί ή στο Η./Υ. (ppt, word, storybook weaver) διάφορα φυσικά περιβάλλοντα με τα ανάλογα φυτά που ευδοκιμούν στο περιβάλλον αυτό (ερημικό, τροπικό, αρκτικό τοπίο κ.α.) 2. Ζώα Εξάρτηση των ζώων από τον άνθρωπο και το περιβάλλον, προσαρμοστικότητα των ζώων στο περιβάλλον τους Ζώα υπό εξαφάνιση 1. Τεχνολογία υλικών Να αναγνωρίζουν και να ονομάζουν τα υλικά και τα εργαλεία που χρησιμοποιούν. Να σημαδεύουν, διπλώνουν και κόβουν διάφορα υλικά με μεγαλύτερη ακρίβεια 2. Δομές Να εντοπίζουν την ανάγκη για καλή στήριξη των κατασκευών τους. Να κατανοούν ότι ο σκελετός δίνει σταθερότητα και αντοχή στις δομές τους. Να επιλέγουν τα κατάλληλα υλικά και να τα συνδέουν σωστά σε μόνιμη θέση (ένωση με γόμα, αυτοκόλλητη ταινία) Ομοιώματα ζώων με στόχο να δείξουν το καμουφλάζ ή την προσαρμοστικότητά τους στο περιβάλλον: o Πολύχρωμες πεταλούδες ή άλλα έντομα (μανταλάκια, καθαριστές πίπας, άχρηστα υλικά) o Χάρτινα ζώα διπλής όψης (λαγός, χαμαιλέοντας, αρκούδα, αλεπού κ.ά.) (ένα χρώμα σε κάθε μεριά ανάλογα με το περιβάλλον που ζει). Το ζώο κινείται με μαγνήτη σε χαρτονάκι όπου είναι ζωγραφισμένο το περιβάλλον που ζει o Ζώα τριών διαστάσεων με κουτιά, ρολά, τενεκεδάκια, χάρτινα πιατάκια, χαρτοσακούλες και ανάλογη διακόσμηση (βαμβάκι, βούλες, ρίγες με χαρτιά γκοφρέ ή καθαριστές πίπας κ.ά.) 35

ΤΑΞΗ Δ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Τα δάση και η σημασία τους Προστασία περιβάλλοντος Ρύπανση της ατμόσφαιρας Ρύπανση της θάλασσας, των ποταμών και των λιμνών Ανακύκλωση 1. Τεχνολογία υλικών Να αναγνωρίζουν και να ονομάζουν τα υλικά και τα εργαλεία που χρησιμοποιούν. Να χρησιμοποιούν σωστά τη ρίγα τους για το μέτρημα και το σημάδεμα. Να σημαδεύουν, νά διπλώνουν και να κόβουν διάφορα υλικά με μεγαλύτερη ακρίβεια. 2. Δομές Να εντοπίζουν την ανάγκη για καλή στήριξη των κατασκευών τους. Να κατανοούν ότι ο σκελετός δίνει σταθερότητα και αντοχή στις δομές τους. Να επιλέγουν τα κατάλληλα υλικά και να τα συνδέουν σωστά σε μόνιμη θέση (ένωση με γόμα, αυτοκόλλητη ταινία). Συλλογή προϊόντων του δάσους (ξύλινα αντικείμενα, χαρτιά, κουκουνάρια καρποί, ρετσίνα κ.λπ.) Τρίπτυχα και αφίσες για ωφέλειες, κινδύνους, προστασία δασών) Λογισμικό «Αλλαγή στο κλίμα» (βίντεο και προσομοιώσεις για φαινόμενο θερμοκηπίου, ανακύκλωση: συλλογή, διαχείριση, επαναχρησιμοποίηση απορριμμάτων και δραστηριότητες παιχνίδια μαθητών) Θερμοκήπιο με απλά υλικά για αναπαράσταση του φαινομένου του θερμοκηπίου (τοποθέτηση θερμομέτρου έξω και μέσα στο «θερμοκήπιο») Κατασκευές με ανακυκλώσιμα υλικά ή με χαρτοπολτό 36

ΤΑΞΗ Δ ΤΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ Άσκηση, διατροφή, ατυχήματα, πρώτες βοήθειες 1. Σχεδιασμός Να αναγνωρίζουν τα σχεδιαστικά στοιχεία (αισθητική, εμφάνιση, σχήμα, μορφή, χρώμα, αναλογία, αρμονία, αντίθεση, εργονομία) και να τα χρησιμοποιούν στη σχεδίαση των προϊόντων. Να εντοπίζουν διεθνή σύμβολα σε συσκευασίες ή σχέδια και να αναφέρουν τη σπουδαιότητα της γραφικής επικοινωνίας ως διεθνούς μέσου επικοινωνίας Να εφαρμόζουν τεχνικές σχεδίασης, όπως σκαριφήματα, δισδιάστατα και τρισδιάστατα σχέδια, αξιοποιώντας και απλά σχεδιαστικά προγράμματα τύπου CAD σε Η./Υ. 2. Τεχνολογία υλικών Να αναγνωρίζουν, να ονομάζουν και να δικαιολογούν το υλικό με το οποίο είναι κατασκευασμένα διάφορα αντικείμενα. Να διερευνούν τρόπους κατασκευής και συναρμολόγησης τροχών σε απλά οχήματα Συλλογή συσκευασιών τροφίμων, μελέτη και διερεύνηση του υλικού κατασκευής, του μεγέθους, των συμβόλων, των πληροφοριών, τα συστατικά, της ημερομηνίας λήξης, της τιμής, της αισθητικής εμφάνισης κ.α.) Κατασκευή δικών τους κουτιών υγιεινών τροφών Μελέτη έτοιμων κουτιών φαρμακείου και εντοπισμός σχεδιαστικών στοιχείων Κατασκευή κουτιού πρώτων βοηθειών για την τάξη τους (κουτί παπουτσιών, σύμβολα, χερούλι, διακόσμηση, σωστές πληροφορίες όπως κατάλογος υλικών που περιέχει, θερμοκρασία φύλαξης κ.ά.) Μοντέλο ποδηλάτου για άσκηση Ονομασία προϊόντων ή και συλλογή εικόνων προϊόντων που μας προστατεύουν στο παιχνίδι (κράνος, επιγονατίδες, γάντια, κ.λπ.) ΕΝΕΡΓΕΙΑ Απλά ηλεκτρικά κυκλώματα Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από την κίνηση του νερού, τον άνεμο και τον ήλιο Εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας στο σπίτι και το σχολείο 37

ΤΑΞΗ Δ 1. Ενέργεια: Να διερευνούν εναλλακτικές πηγές ενέργειας που μπορούν να μετατραπούν σε ηλεκτρική ενέργεια (ήλιος, αέρας, νερό) και να κατανοούν την αναγκαιότητα αξιοποίησής τους Να διερευνούν έτοιμους μηχανισμούς που λειτουργούν με αιολική ενέργεια. Να κατασκευάζουν περιστρεφόμενους μηχανισμούς που λειτουργούν με αιολική ενέργεια 2. Ηλεκτρισμός: Να κατανοούν ότι με τις διάφορες μορφές ενέργειας μπορούμε να παράγουμε ηλεκτρική ενέργεια και να αναφέρουν σχετικές εφαρμογές. Να αναφέρουν καθημερινές χρήσεις της ηλεκτρικής ενέργειας και τη σημασία της στη ζωή μας Να διαμορφώσουν στάσεις και συμπεριφορές θετικές ως προς τη χρήση και εξοικονόμηση ενέργειας μέσα από παραδείγματα της καθημερινής ζωής Να εντοπίζουν και επεξηγούν διάφορα διεθνή σύμβολα που αναγράφονται σε ηλεκτρικές συσκευές. Να σχεδιάζουν απλά ηλεκτρικά κυκλώματα στο χαρτί ή στον Η.Υ. Να κατασκευάζουν απλό κύκλωμα, που περιλαμβάνει την πηγή, τους αγωγούς, την αντίσταση και το διακόπτη και να το εφαρμόζουν σε μια κατασκευή Να επεξηγούν τι είναι κύκλωμα και να ονομάζουν τα μέρη ενός απλού κυκλώματος (Πηγή, Διακόπτης, Έξοδοι, Καλώδια) Να χρησιμοποιούν σωστά τον απογυμνωτή καλωδίων 3 Ηλεκτρονικά και τεχνολογία ελέγχου: Να αναγνωρίζουν απλά συστήματα ελέγχου από το δικό τους περιβάλλον και να κατανοούν τον ρόλο τους στη ζωή μας, μέσα από απλές εφαρμογές. Να εντοπίζουν συστήματα ελέγχου και να εξηγούν τη λειτουργία τους μέσα από καθημερινά παραδείγματα. Γνωριμία με ηλεκτροπαραγωγούς σταθμούς της Κύπρου (χάρτης, εικόνες κ.α.) Επίσκεψη σε αιολικά πάρκα της Κύπρου Αξιοποίηση λογισμικού «Αλλαγή στο κλίμα» (βίντεο, προσομοιώσεις) ή διαδικτύου για αξιοποίηση αέρα, νερού, ήλιου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Κατασκευές απλών ανεμόμυλων ή φτερωτών Διερεύνηση ηλεκτρικών συσκευών και εντοπισμός διεθνών συμβόλων - ερμηνεία - εισηγήσεις και σχεδιασμός δικών τους συμβόλων Δημιουργία καταλόγου με παιχνίδια ή συσκευές που λειτουργούν με μπαταρίες Πειραματισμός με υλικά για την κατασκευή απλού ηλεκτρικού κυκλώματος (κροκοδειλάκια, μπαταριοθήκη, λάμπα και διακόπτης) Σχεδίαση με ελεύθερο σχέδιο ενός απλού κυκλώματος και ονομασία των μερών του Σχεδίαση κυκλώματος και δοκιμές στο λογισμικό virtual labs electricity ή/και crocodile clips Κατασκευές: o Απλό φαναράκι ή ανεμιστήρα με σπάτουλα ή ρολό o Φωταγώγηση απλού σπιτιού από κουτί με αξιοποίηση ηλεκτρικού κυκλώματος ή άλλων μορφών ενέργειας (ηλιακής ή αιολικής) 38