Πληροφορική, Νέες Tεχνολογίες και Μουσεία ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΟΥΣΕΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ» ΔΙΔΑΣΚΟΥΣA: ΜΑΡΙΑ ΡΟΥΣΣΟΥ ΔΙΑΛΕΞΗ 4: Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας για το Μουσείο: Εισαγωγή στο Διαδίκτυο και τον Παγκόσμιο Ιστό > maria@makebelieve.gr > www.makebelieve.gr/mr/ ΕΡΓΑΣΙΑ Μέχρι την επόμενη εβδομάδα 31/3/2008 θα πρέπει: να έχετε σχηματίσει ομάδες. να έχετε ξεκινήσει να σκέφτεστε τη συλλογή που θα επιλέξετε και τις εργασίες τις οποίες θα αναλάβετε να υλοποιήσετε: Ψηφιοποίηση της συλλογής (Ψ) Σχεδιασμό και οργάνωση της συλλογής σε ΒΔ (ΒΔ) Παρουσίαση της συλλογής στο Διαδίκτυο (Δ) Ένα άτομο από κάθε ομάδα θα αναλάβει την επικοινωνία της ομάδας και θα μου στείλει με e-mail τη σύνθεση της ομάδας, τη συλλογή (αν έχει αποφασιστεί) και τις εργασίες επί της συλλογής. 1
Σημερινό θέμα Το Διαδίκτυο και ο Παγκόσμιος Ιστός Παρουσίαση στο Διαδίκτυο & διαδικτυακή παρουσία εκθέσεων και συλλογών Διαδίκτυο: πρόσβαση για εκατομμύρια επισκέπτες Ένα δίκτυο Η/Υ και κόμβων (Η/Υ που δημιουργούν δίκτυο) 2
1945 Vannevar Bush Memex (memory extension) Μια μηχανή που βοηθά την επέκταση της ανθρώπινης μνήμης με μηχανικά μέσα 1958 Ως απάντηση στους Ρώσους και το Sputnik, το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ιδρύει την Advanced Research Projects Agency (ARPA) με σκοπό τη διεξαγωγή έρευνας για τη βελτίωση της χρήσης τεχνολογίας από τον αμερικανικό στρατό. Για να επεκταθεί γρήγορα η τεχνολογία, η ARPA αποφασίζει να ανοίξει τα έργα της προς τα έξω, εντάσσοντας την ελεύθερη αγορά και τα πανεπιστήμια στα ερευνητικά της προγράμματα. Η απόφαση αυτή υπήρξε και η αρχή του ARPANET, ενός δικτύου επικοινωνίας μεταξύ Η/Υ κέντρων. 3
1965 Ο Ted Nelson στο βιβλίο του"literary Machines" εισάγει τη λέξη και την έννοια του «υπερκειμένου», δηλαδή της δημιουργίας κειμένων που δεν ακολουθούν γραμμική ροή Ο Nelson πιστεύει ότι οι H/Y είναι κατ εξοχήν μέσα γραφής υπερκειμένου και περιγράφει ένα ριζοσπαστικό και φουτουριστικό έργο, το Xanadu, σύμφωνα με το οποίο όλες οι πληροφορίες του κόσμου θα οργανωθούν σε μια «βιβλιοθήκη» υπερκειμένων. Το ουτοπικό του έργο δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. 1965 - «υπερκείμενο» The EVIL that men do lives after them The noble Brutus Hath told you Caesar was AMBITIOUS: If it were so, it was a grievous fault, And grievously hath Caesar answer'd it Come I to speak in Caesar's funeral. He was my friend, faithful and just to me The GOOD is oft interred with their bones; So let it be with Caesar Here, under leave of Brutus and the rest For Brutus is an HONOURABLE man; So are they all, all honourable men Brutus says he was ambitious And Brutus is an honourable man He hath brought many captives home to Rome Whose ransoms did the general coffers fill: Did this in Caesar seem ambitious? When that the poor have cried, Caesar hath wept: Ambition should be made of sterner stuff Yet Brutus says he was ambitious And Brutus is an honourable man You all did see that on the LupercalI thrice presented him a kingly crown, Which he did thrice refuse: was this ambition? Yet Brutus says he was ambitious And, sure, he is an honourable man You all did love him once, not without cause: What cause withholds you then, to mourn for him? O judgment! thou art fled to brutish beasts, And men have lost their reason I speak Μαρία not Ρούσσου to disprove >> Μεταπτυχιακό what Brutus Μουσειακών spoke, Σπουδών Bear 2006 with >> www.makebelieve.gr/mr/teaching/uoα-ms/2008/ me; MY HEART IS IN THE COFFIN there But here I am to speak what I do know with Caesar, And I must pause till it come back to me 4
μέσα δεκαετίας 60 Το όραμα του Doug Engelbart ήταν η χρήση υπερκειμένου απ όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους στα πλαίσια της εργασίας τους. Έτσι σχεδίασε μια μηχανή (το σημερινό μας «ποντίκι») που να κάνει πιο εύκολη την εισαγωγή πληροφορίας και την πλοήγηση. Χρειάστηκαν άλλα 15 χρόνια μέχρι να μπει το "ποντίκι" στη ζωή μας... 1969 - η γέννηση του Διαδικτύου Ξεκινά το ARPANET για τη σύνδεση ερευνητικών κέντρων και την υποστήριξη της έρευνας. Το ARPANET είναι η βάση του σημερινού Διαδικτύου Το Διαδίκτυο είναι μια γενική υποδομή επικοινωνίας που συνδέει Η/Υ μεταξύ τους 5
1971 Αναπτύχθηκαν διάφορα προγράμματα για την ανταλλαγή μηνυμάτων (το σημερινό μας e-mail) και αρχείων (FTP: file transmission protocol) 1972 Η πρώτη δημόσια παρουσίαση του ARPANET που συνδέει 40 ηλεκτρονικούς υπολογιστές. 1984 Η ανάπτυξη του Διαδικτύου συνεχίζεται με 1000 πλέον κόμβους διεθνώς. Εισαγωγή του Domain Name Server (DNS), μια πιο φιλική διεύθυνση με λέξεις αντί για νούμερα. Κάθε κόμβος στο Διαδίκτυο έχει μια διεύθυνση της μορφής 123.456.789.10 (Internet Protocol ή IP) Το DNS είναι μια διεύθυνση της μορφής www.mydept.myuniversity.mycountry π.χ. www.museum-studies.uoa.gr 6
1991 ο παγκόσμιος ιστός (WWW) Το CERN στην Ελβετία παρουσιάζει το World-Wide Web (WWW) που αναπτύχθηκε από τον Tim Berners-Lee Ο πρώτος εξυπηρετητής (web server) ξεκινά τον Νοέμβριο του 1990 και ονομάζεται αργότερα info.cern.ch 1992 Ο Jean Armour Polly ανακαλύπτει τον όρο "surfing the Internet" Διαφορά Internet (Διαδίκτυο) και WWW (Παγκόσμιος Ιστός) Υπάρχει μια σύγχυση μεταξύ των δύο όρων, οι οποίοι πολλές φορές θεωρούνται συνώνυμοι. Παρ ότι σχετίζονται, δεν σημαίνουν το ίδιο. Το Διαδίκτυο (Internet) είναι ένα τεράστιο δίκτυο δικτύων είναι η υποδομή. Το Διαδίκτυο συνδέει εκατομμύρια Η/Υ, δημιουργώντας ένα δίκτυο στο οποίο οποιοσδήποτε Η/Υ μπορεί να επικοινωνήσει με οποιονδήποτε άλλον εφ όσον είναι συνδεδεμένοι στο Διαδίκτυο. Οι πληροφορίες που μεταφέρονται μέσα από αυτό το δίκτυο δικτύων χρησιμοποιούν διάφορες «γλώσσες επικοινωνίας» που ονομάζονται πρωτόκολλα. Ο Παγκόσμιος Ιστός (World Wide Web ή Web) ένας τρόπος πρόσβασης στην πληροφορία μέσω του Διαδικτύου. Είναι δηλαδή ένα μοντέλο ανταλλαγής πληροφορίας που υπάρχει πάνω από το Διαδίκτυο. Ο Παγκόσμιος Ιστός χρησιμοποιεί μία από τις γλώσσες επικοινωνίας του Διαδικτύου, δηλαδή ένα από τα πρωτόκολλα, το HTTP. Χρησιμοποιεί επίσης «φυλλομετρητές» (browsers), όπως το Internet Explorer ή τοnetscape γιαναδειιστοσελίδες, δηλαδή σελίδες που συνδέονται μεταξύ τους με υπερκείμενο. Με άλλα λόγια, ο Παγκόσμιος Ιστός είναι ένας μόνο από τους τρόπους παρουσίασης πληροφορίας στο Διαδίκτυο. Το Διαδίκτυο χρησιμοποιεί και άλλους τρόπους ανταλλαγής πληροφορίας όπως είναι το e-mail, instant messaging και FTP. Άρα ο Παγκόσμιος Ιστός είναι ένα τμήμα μόνο του Διαδικτύου (μεγάλο τμήμα του). 7
1993 ο πρώτος φυλλομετρητής (browser) Η επανάσταση του Παγκόσμιου Ιστού αρχίζει με την έκδοση του Mosaic τον Σεπτέμβριο 1993: ένας φιλικός τρόπος πρόσβασης στον Παγκόσμιο Ιστό και το Διαδίκτυο με την ενσωμάτωση κειμένου, εικόνας, κ.ά. Αναπτύχθηκε στο Παν. Illinois από δύο φοιτητές, τους Marc Andreessen και Eric Bina, οποίοι αργότερα ίδρυσαν την Netscape. Μέσα σε λίγους μήνες οι σελίδες στον Παγκόσμιο Ιστό ξεπέρασαν τις 340000. ΗανάπτυξητουMosaic σταμάτησε επισήμως το 1997 συνεχής ανάπτυξη... 1994 Ιδρύεται το World-Wide Web Consortium (W3C) για τη δημιουργία προτύπων HTML (http://www.w3.org/) 1996 Ο «πόλεμος» των φυλλομετρητών έχει φουντώσει μεταξύ της Netscape και της Microsoft. Το 2002 η Netscape έχει πια χάσει τη μάχη αφού ο Internet Explorer της Microsoft κατέχει το 90% της αγοράς. 1997 1 εκατομμύριο ιστοχώροι 8
Περισσότερες πληροφορίες Για την ιστορία Διαδικτύου και του Παγκόσμιου Ιστού, δείτε: http://www.zakon.org/robert/internet/timeline/ James Gillies & Robert Cailliau, How the Web was Born: The Story of the World Wide Web Tim Berners-Lee, Weaving the Web: The Original Design and Ultimate Destiny of the World Wide Web ορολογία IP: Internet Protocol (π.χ. 123.456.28.12) FTP: File Transmission Protocol WWW: World Wide Web (Tim Berners-Lee) URL: Uniform Resource Locator (Tim Berners-Lee) DNS: Domain Name System (π.χ. www.museum-studies.uoa.gr) HTTP: Hyper Text Transfer Protocol ένα σύνολο κανόνων για την ανταλλαγή αρχείων στον Παγκόσμιο Ιστό (Tim Berners-Lee) HTML: Hypertext Markup Language (Tim Berners-Lee) Καταλήξεις DNS: αρχικά οι.com,.edu,.gov,.mil,.org,.net ύστερα οι χώρες:.gr,.uk,.de,.ca, τώρα και νέες θεματικές καταλήξεις όπως.museum (http://icom.museum/) Στα ελληνικά: website: ιστοχώρος, ιστοτόπος, δικτυακός τόπος,... webpage: ιστοσελίδα 9