1ο ΓΕΛ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ-ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ 2011-2012 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΜΗΜΑ PR1 ΟΜΑΔΑ 3 Μόδα και ενδυμασία από τους προϊστορικούς μέχρι τους νεότερους χρόνους. Αρχαϊκή, Κλασσική, Ελληνιστική, Ρωμαϊκή Περίοδος
Αρχαϊκή περίοδος (800-479 π.χ.)
Η θέση της γυναίκας Στην αρχαϊκή εποχή η θέση της γυναίκας είναι τιμητική. Δε κλείνεται στο σπίτι. Κυκλοφορεί ελεύθερα.
Βασικοί τύποι ενδυμασίας Χιτώνας: ένδυμα που φοριέται κατάσαρκα. Υπήρχαν δύο είδη: ο Ιωνικός από λινό λεπτό ύφασμα, μερικές φορές διάφανο, και ο Δωρικός από βαρύ μάλλινο ύφασμα. Και οι δύο χιτώνες φτάνουν χαμηλά μέχρι τα πόδια και μια λεπτή ζώνη δημιουργεί μια αναδίπλωση. Ιμάτιο: ήταν μάλλινο, λινό, μεταξωτό, που τοποθετούνταν πάνω από τον χιτώνα ή τον πέπλο και είχε ορθογώνιο σχήμα με πολλά χρώματα. Πέπλος: ήταν ένα μάλλινο ρούχο που έμπαινε γύρω από το σώμα και θυληκονόταν με βελόνες στους ώμους. Ήταν ένα τετράγωνο ρούχο που διακρινόταν στον ανοιχτό προς την δεξιά μεριά τους σώματος, και στον κλειστό.
Άνδρες Οι άνδρες στην αρχαϊκή περίοδο επέλεγαν ως βασικό ένδυμα ένα λινό χιτώνα με κοντά ή μακρυά μανίκια και το μήκος ποικίλει. Πάνω από τον χιτώνα πρόσθεταν το ιμάτιο που το φορούσαν λοξά. Τα μαλλιά των ανδρών ήταν μακρυά, πλεγμένα σε κοτσίδες ή μπούκλες. Ως υποδήματα φορούσαν σανδάλια ή ένα είδος μπότας, τις ενδρομίδες ή μποτίνια με ψηλά τακούνια, τις κρηπίδες.
Γυναίκες Ένας μακρύς μάλλινος χιτώνας διακοσμημένος με γεωμετρικά σχήματα, στενός στην αρχή και με ή χωρίς φαρδιά ζώνη αποτελούσε το βασικό ρούχο των γυναικών. Τα υποδήματα που φορούσαν εκείνη την εποχή ήταν τρία: τα σανδάλια, το καθαυτό υπόδημα που καλύπτει το πόδι φτάνοντας ως στον αστράγαλο και οι μπότες. Τα μαλλιά τους ήταν μακριά και σγουρά που ή τα άφηναν ελεύθερα στους ώμους τους ή τα έδεναν με κορδέλα ή τα χτένιζαν σε κότσο. Οι κομμώσεις ήταν ποικίλες και δεν έκοβαν τα μαλλιά τους πολύ κοντά. Υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτή την περίοδο χρησιμοποιούνταν διάφορα είδη καλλωπισμού όπως κρέμες, αρώματα, μολύβια κ.λ.π.
Ενδυμασία και κοινωνία Οι Έλληνες ξεχωριστά ή συνδιαζόμενα φορούσαν τους τρεις βασικούς τύπους ενδυμασίας. Η λιτή ενδυμασία συμπληρωνόταν με διάφορα στολίδια και την χρήση χρωμάτων. Γενικότερα, στις θυσιαστήριες-λατρευτικές πράξεις και στον γάμο συνηθιζόταν το λευκό χρώμα, υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι η στολή των νεονύμφων ήταν χρωματιστή. Ως πένθιμο ένδυμα, μνημονεύεται ένα μαύρο ιμάτιο όμως στο Άργος φορούσαν λευκά. Τέλος η διαίρεση της κοινωνίας σε διάφορες επαγγελματικές τάξεις και θέσεις επηρέασε σε μεγαλο βαθμό την ενδυμασία.
Χρώματα Οι Έλληνες επέλεγαν φωτεινά χρώματα για την ένδυσή τους όμως οι αριστοκράτες επέλεγαν το βαθύ και φωτεινό κόκκινο, το καφέ κ.λ.π. ενώ όι απλοί χωρικοί το πράσινο και το γκρίζο. Γενικά στους άνδρες δεν άρεσε το κίτρινο.διαφοροποιήσεις στα χρώματα αλλά και γενικά στην ενδυμασία εμφανίζονται ανάμεσα στα διάφορα επαγγέλματα π.χ. οι γιατροί επέλεγαν πορφυρά χρώματα ενώ οι ηγεμόνες αργυρόλευκα. Διαφορές υπάρχουν και στα ενδύματα ανά περιοχή.
Κλασσική εποχή (480-323 π.χ.) Το ένδυμα διατηρεί τα βασικά χαρακτηριστικά της αρχαϊκής περιόδου. Τα χρώματα περισσότερο εκρού ή λευκό, λίγα κοσμήματα και δερμάτινα στοιχεία, διακοσμούν διακριτικά το σώμα.
Ανδρική ενδυμασία Επιλέγεται πάλι ως καθημερινό ένδυμα ο Δωρικός χιτώνας,που είναι κοντός μέχρι τα γόνατα και στερεώνεται με περώνες στους ώμους και ζώνη στη μέση, το ιμάτιο και τον Ιωνικο. Πριν τους Περσικούς πολέμους τα μαλλιά ήταν μακριά αλλά μετά κοντά με ιδιαίτερη φροντίδα στην γενιάδα.
Γυναικεία ενδυμασία Το βασικό γυναικείο ένδυμα δεν έχει σημαντικές διαφοροποιήσεις, έτσι αποτελείται από τον Δωρικό και τον Ιωνικό χιτώνα και το ιμάτιο. Η μόνη διαφορά είναι ότι, ο χιτώνας ήταν αρκετά στενός αλλά αργότερα είχε μεγαλύτερο φαρδος.
Χρώματα Το βασικό χρώμα και στα δύο φύλα ήταν το λευκό και το εκρού ενώ αργότερα εμφανίζεται η πολυχρωμία. Χρώματα σκούρα εμφανίζονται στα τελειώματα των χιτώνων. Η κόμη και η υπόδηση παραμένουν ίδιες. Οι γυναίκες αυτή την εποχή αναπτύσσουν περισσότερο τις τεχνικές του καλλωπισμού και διακρίνεται μια ποικιλομορφία σκιών, μολυβιών αλλά και κρεμών.
Ελληνιστική εποχή (325-150 π.χ.) Η ενδυμασία αυτής της περιόδου παραμένει ίδια με της κλασσικής, όπου και εδώ εμφανίζεται μεγάλη ανάπτυξη στον καλλωπισμό. Προς το τέλος της αρχίζουν και διαφαίνονται στοιχεία της Ρωμαϊκής εποχής.
Ρωμαϊκή Εποχή (752-476 π.χ.) Η Ρωμαϊκή εποχή χωρίζεται σε δυο περιόδους, την Ρωμαϊκή δημοκρατία και την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Το σχέδιο της ενδυμασίας των Ρωμαίων, που το αντλούμε από διάφορες πηγές όπως τοιχογραφίες, παρέμεινε ίδιο αρχίζοντας από τον στοιχειώδη χιτώνα της δημοκρατίας μέχρι το λεπτό αραχνοϋφαντο.
Ανδρική ενδυμασία Αντί για τον ελληνικό χιτώνα, οι Ρωμαίοι είχαν την τουνίκα: με τετράγωνο ντεκολτέ, συγκρατούμενος με πιέτες στους ώμους και ζώνη στη μέση. Το ιμάτιο έχει αντικατασταθεί από τη toga: ένα ωοειδές μακρύ και πλατύ κομμάτι μάλλινου υφάσματος. Διπλώνεται με διάφορους τρόπους ανάλογα με την ηλικία κλπ. Οι δούλοι φορούσαν στενούς χιτώνες με σκούρα χρώματα. Τα μαλλιά των Ρωμαίων είναι κοντά σε μικρές μπούκλες. Επίσης πολύ διαδεδομένα είναι το κατσάρωμα και οι περούκες. Οι φτωχοί και οι δούλοι φορούν σανδάλια απλά και χοντροφτιαγμένα ενώ οι πλούσιοι μποτίνια και σανδάλια λεπτοφτιαγμένα με πλούσιες διακοσμήσεις.
Γυναικεία ενδυμασία Οι Ρωμαίες φορούν δύο τουνίκες, την εσωτερική subucula με λεπτό λινό ύφασμα και εξωτερική η stola από φαρδύ βαρύ ύφασμα.πάνω από αυτές έβαζαν τη palla. Στην αρχή τα χτενίσματα τους ήταν επηρεασμένα από τη κλασσική επόχή, αργότερα εμφανίζονταν περίπλοκες κομμώσεις όπως το βάψιμο των μαλλιών. Οι Ρωμαίες έιχαν εξεζητημένο μακιγιάζ και πολλά πλούσια κοσμήματα. Χρησιμοποιούσαν πιο λεπτά υποδηματα με διακοσμήσεις.
Νηριήδες Κωστάντσα Μιχαλάρη Βάγια Παπαστεφάνου Σοφία Λαδοπούλου Άννα Ξανθοπούλου Κωσταντίνα Μπεράτζε