Στην οικογένειά μου Ειρήνη, Αντώνη, Κυριάκο και Στράτο
πολλών ουν γεγονότων και μεγάλων κατακλυσμών εν τοις ενακισχιλίοις έτεσι τοσαύτα γαρ προς τον νυν απ εκείνου του χρόνου γέγονεν έτη το τη γης εν τούτοις τοις χρόνοις και πάθεσιν εκ των υψηλών απορρέον ούτε χώμα, ως εν άλλοις τόποις, προχοί λόγου άξιον αεί τε κύκλω περιρρέον εις βάθος αφανίζεται, λέλειπται δη, καθάπερ εν ταις σμικραίς νήσοις, προς το τότε τα νυν, οίον νοσήμαντος σώματος οστά, περιερρυηκυίας της γης όση πίειρα και μαλακή, του λεπτού σώματος, της χώρας μόνο λειφθέντος. τότε δε ακέραιος ούσα τα τε όρη γηλόφους υψηλούς είχε, και τα φελλέως νυν ονομασθέντα πεδία πλήρη γης πιείρας εκέκτητο, και πολλήν εν τοις όρεσιν ύλην είχεν, ης και νυν έτι φανερά τεκμήρια..επειδή όμως έγιναν πολλοί μεγάλοι κατακλυσμοί στη διάρκεια των εννέα χιλιάδων ετών τόσα πέρασαν από τότε μέχρι σήμερα το έδαφος σ αυτά τα χρόνια και εξαιτίας αυτών των γεγονότων απομακρυνόταν από τα υψώματα και δεν συγκεντρωνόταν πάνω στη γη όπως συμβαίνει σε άλλους τόπους, αλλά πάντοτε γλιστρούσε σε μεγάλες ποσότητες και εξαφανιζόταν στα βάθη της θάλασσας. Έτσι όπως συμβαίνει στα μικρά νησιά αυτό που έχει απομείνει, συγκρινόμενο με εκείνο που υπήρχε στο παρελθόν, μοιάζει με σκελετό άρρωστου κορμιού αφού το έδαφος όσο ήταν εύφορο και μαλακό, παρασύρθηκε μακριά και απέμεινε μόνο ο ρηχός φλοιός της γης. Εκείνη όμως την παλαιά εποχή ο τόπος μας, επειδή διατηρούσε την ακεραιότητά του αντί για βουνά και τους σημερινούς ξερότοπους, είχε υψηλούς χωμάτινους λόφους και αυτές οι πεδιάδες που σήμερα ονομάζονται φελλέες ήταν γεμάτες εύφορο χώμα και τα βουνά είχαν πολλά δάση από τα οποία και σήμερα φαίνονται σημάδια Πλάτων : Κριτίας 111b Εκδόσεις Κάκτος 1992
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το έδαφος είναι ένας από τους σπουδαιότερους φυσικούς πόρους και η καρδιά των φυσικών οικοσυστημάτων. Η κατανόηση των ιδιοτήτων και των χαρακτηριστικών του είναι το κλειδί της περιβαλλοντικής αρμονίας, ενώ οι ιδιότητές του πρέπει να καθορίζουν τις διάφορες χρήσεις της γης, ώστε αυτές να ενσωματώνονται στις βασικές αρχές της αειφορίας. Η ιστορία είναι γεμάτη από χαρακτηριστικά παραδείγματα εξαφάνισης πολλών πολιτισμών που αποδόθηκε στην καταστροφή των δασών και την καταστροφή του εδάφους που την συνόδευσε. Πολιτισμοί όπως αυτοί της Μεσοποταμίας, της Κρήτης, της Κύπρου, της Βενετίας, της Κεντρικής Αμερικής και σε άλλες περιοχές της γης αποτελούν την επιβεβαίωση του κανόνα αυτού. Το έδαφος, ο φυσικός αυτός πόρος, που για να σχηματισθεί απαιτεί χιλιάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, ασκεί διάφορες λειτουργίες οι οποίες τελικώς στηρίζουν την ανάπτυξη και την εξέλιξη των κοινωνιών. Ορισμένες από τις λειτουργίες αυτές συνδέονται με άλλους φυσικούς πόρους, όπως για παράδειγμα είναι το νερό, άλλες με την ανάπτυξη και την κατανομή των φυτικών ειδών και των φυσικών οικοσυστημάτων, ενώ άλλες επηρεάζουν τη βιοποικιλότητα ή την παραγωγή διαφόρων αγροτικών προϊόντων. Με άλλα λόγια το έδαφος θεωρείται ως ένας σημαντικός φυσικός και πλουτοπαραγωγικός πόρος τον οποίο χρησιμοποιεί ο άνθρωπος για να προσπορίζεται βασικά υλικά αγαθά. Η γνώση του τρόπου σχηματισμού του εδάφους, των ιδιοτήτων του καθώς και η ταξινόμησή του αποτελούν τα βασικά θέματα του βιβλίου αυτού, ενώ ο δεύτερος τόμος που ακολουθεί, περιλαμβάνει θέματα που συνδέονται με την εκμετάλλευση του εδάφους και ιδιαίτερα αναφέρεται στη προστασία, διαχείριση, βελτίωση και αποκατάσταση των ιδιοτήτων και των λειτουργιών του. Ο βασικός λόγος για τον οποίο έγινε η συγγραφή του βιβλίου αυτού ήταν η προσπάθεια μου να βοηθήσω τους φοιτητές των Γεωτεχνικών Επιστημών αλλά και εκείνους που ασχολούνται με το περιβάλλον και την πρωτογενή παραγωγή, ώστε να αποκτήσουν όλες τις απαραίτητες γνώσεις για την διαχείριση του εδάφους. Όπως λοιπόν ο Louis Agassia (1807-1873) πρότεινε στους σπουδαστές του ότι για να μάθουν τα πάντα γύρω από τα ψάρια πρέπει να μάθουν πρώτα να τα ζωγραφίζουν με μεγάλη ακρίβεια, έτσι και οι μεγάλοι Εδαφολόγοι Dokuchaev, Hillgard, Marbut, Kellogg και πολλοί άλλοι μας προτείνουν ότι για να μάθουμε τα πάντα για το έδαφος πρέπει πρώτα να μάθουμε να το εξετάζουμε και να το περιγράφουμε σωστά.
Θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου σε εκείνους που βοήθησαν στην έκδοση του βιβλίου αυτού και ιδιαίτερα την κ. Γαβαλά Σοφία μέλος ΕΕΔΙΠ του εργαστηρίου της Δασικής Εδαφολογίας, καθώς και τον μεταπτυχιακό φοιτητή της Σχολής Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος κ. Βελιάνο Κωνσταντίνο για την τεχνική επιμέλεια στην έκδοση του βιβλίου. Τέλος εκφράζονται πολλές ευχαριστίες σε όλους τους επιστήμονες που με την προσφορά τους στη επιστήμη της Εδαφολογίας συνέβαλλαν στη συγγραφή του βιβλίου αυτού. Δημήτριος Αλιφραγκής Θεσσαλονίκη, Απρίλιος2008.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ