ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗ ΣΟΦΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Evlogi Georgiev 103, Sofia 1504, Bulgaria, tel.: (003592) 9447959, 9447790, fax: (003592) 9442868 e-mail: economy@grembassysofia.org Ενημερωτικό δελτίο Νο.3 / Μάρτιος 2008 Για την πορεία της βουλγαρικής οικονομίας και τις ελληνο-βουλγαρικές οικονομικές & εμπορικές σχέσεις Διμερές Εμπόριο Ελλάδος - Βουλγαρίας 2007 Έτος ρεκόρ για τις ελληνικές εξαγωγές στην Βουλγαρία με 1,11 δισεκ. Έτος ρεκόρ για τις ελληνικές εξαγωγές ήταν το 2007, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εξωτερικού εμπορίου που ανακοίνωσε η ΕΣΥΕ για το δωδεκάμηνο Ιανουαρίου Δεκεμβρίου 2007. Από τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στον πίνακα που ακολουθεί προκύπτει ότι οι ελληνικές εξαγωγές στην Βουλγαρία ξεπέρασαν το 2007 τα 1,1 δισεκ. καταγράφοντας αύξηση κατά 5,5% σε σχέση με το 2006. Σημειώνεται ότι η αύξηση των εξαγωγών προς την Βουλγαρία ήταν σχεδόν η διπλάσια, ως ποσοστό, σε σχέση με την αύξηση των συνολικών ελληνικών εξαγωγών, η οποία το 2007 ήταν 3%. Επίσης οι εισαγωγές της Ελλάδος από την Βουλγαρία αυξήθηκαν κατά 10,9% το 2007 ανερχόμενες στα 861 εκατ. έναντι 777 εκατ. το 2006. Και στην περίπτωση των εισαγωγών από την Βουλγαρία η αύξηση ήταν ταχύτερη απ ότι η αύξηση των συνολικών εισαγωγών της Ελλάδος (9,4%). Η ανοδική πορεία τόσο των εξαγωγών όσο και των εισαγωγών οδήγησε σε περαιτέρω αύξηση του διμερούς εμπορίου, το οποίο προσέγγισε τα 2 δισεκ.. Το διμερές εμπόριο αυξήθηκε κατά 7,8% το 2007 σε σχέση με το 2006. Παράλληλα διατηρήθηκε το θετικό για την Ελλάδα εμπορικό ισοζύγιο, το οποίο ωστόσο μειώθηκε κατά 9,5% στα 249 εκατ. έναντι 275 εκατ. το 2006, λόγω της ταχύτερης αύξησης των εισαγωγών απ ότι οι εξαγωγές. Η Βουλγαρία για το 2007 καταλαμβάνει την 4 η θέση στην λίστα των χωρών πελατών των ελληνικών προϊόντων, έναντι της 3 ης θέσης που είχε το 2006. Συνολικά το 6,5% των ελληνικών εξαγωγών το 2007 απορροφήθηκε από την Βουλγαρία, έναντι του 6,3% το 2006. Σύνταξη Ενημερωτικού Δελτίου: Δρ. Δημήτρης Ζώμας Σύμβουλος Οικ. & Εμπ. Υποθέσεων Α Τηλ: 00359 2 9444543 e-mail: dzomas@grembassysofia.org Παράκληση: σε περίπτωση αναδημοσίευσης να αναφέρεται η πηγή 1
Πίνακας Διμερές Εμπόριο Ελλάδος Βουλγαρίας (προσωρινά στοιχεία σε ετήσια βάση, σε εκατ. ευρώ) 2006 2007 Μεταβολή Συνολικές Ελληνικές εξαγωγές 16.652 17.148 +3% Ελληνικές εξαγωγές 1.052 1.110 +5,5% στην Βουλγαρία Μερίδιο στις συνολικές 6,3% 6,5% Συνολικές Ελληνικές εισαγωγές 50.734 55.522 +9,4% Ελληνικές εισαγωγές 777 861 +10.9% από Βουλγαρία Μερίδιο στις συνολικές 1,5% 1,6% Όγκος εμπορίου με 1.829 1.971 +7,8% Βουλγαρία Ισοζύγιο με Βουλγαρία 275 249-9,5% Στοιχεία : ΕΣΥΕ Επεξεργασία : Γραφείο ΟΕΥ Σόφιας Η Βουλγαρία αποτελεί το 2007 την 18 η χώρα τροφοδότη της ελληνικής αγοράς, καταλαμβάνοντας το 1,6% των συνολικών εισαγωγών της χώρας μας, ενώ το 2006 βρισκόταν στην 17 η θέση με το 1,5% των συνολικών εισαγωγών. Συνεπώς τα συμπεράσματα για την πορεία του διμερούς εμπορίου με την Βουλγαρία για το δωδεκάμηνο Ιανουάριος-Δεκέμβριος 2007 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα 2006, είναι τα ακόλουθα: 1. Αύξηση του όγκου του διμερούς εμπορίου στα 2 δισεκ. (αύξηση 7,8%) 2. Αύξηση των ελληνικών εξαγωγών στην Βουλγαρία στα 1,11 δισεκ. (αύξηση 5,5%) και έτος ρεκόρ για τις ελληνικές εξαγωγές στην χώρα. 3. Αύξηση των ελληνικών εισαγωγών από την Βουλγαρία στα 861 εκατ. (αύξηση 10,9%). 4. Διατήρηση του θετικού εμπορικού ισοζυγίου για την Ελλάδα στα 249 εκατ., αλλά με μείωσή του (κατά 9,5%). Το χρέος της Βουλγαρικής Κυβέρνησης - Εκπλήρωση Κριτηρίων Μάαστριχτ Στόχος της Βουλγαρικής Κυβέρνησης η γρήγορη είσοδος στο ERM-2 και η μεταγενέστερη είσοδος στη ζώνη ευρώ με την σημερινή ισοτιμία Σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε χθες (5/3/2008) στο πλαίσιο των τακτικών επαφών του Κλάμπ των Οικονομικών Διπλωματών της Σόφιας με στελέχη της Κυβέρνησης, ο Υφυπουργός Οικονομικών κ. Ντίμιτερ Ιβανόφσκι, παρουσίασε την πορεία του χρέους της βουλγαρικής κυβέρνησης και την θέση της Κυβέρνησης σχετικά με την ένταξη στην ζώνη ευρώ. 2
Σύμφωνα με τον κ. Ιβανόφσκι, το χρέος της βουλγαρικής κυβέρνησης παρουσιάζει μία εξαιρετικά γρήγορη δυναμική βελτίωσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι το δημόσιο χρέος το 1997, έτος κρίσης της βουλγαρικής οικονομίας οπότε συνεστήθη και το Νομισματικό Συμβούλιο (Currency Board), αντιστοιχούσε στο 105,1% του ΑΕΠ. Ωστόσο η συνετή δημοσιονομική πολιτική οδήγησε σε απότομη και συνεχή μείωση της σχέσης δημοσίου χρέους προς το ΑΕΠ. Έτσι η σχέση έγινε 85,8% το 2000, 69,9% το 2001, 48,1% το 2003, 31,3% το 2005 και 21,4% το 2007. Η πρόβλεψη για τα τρία επόμενα έτη οδηγεί την σχέση στο 18,3% το 2008 και στο 16,9% το 2010. Η πρόβλεψη περαιτέρω καθοδικής πορείας στηρίζεται στα υψηλά πλεονάσματα του προϋπολογισμού και την μεγάλη αύξηση του ΑΕΠ. Εξάλλου τα χαμηλά επίπεδα χρέους αφήνουν περιθώρια ώστε η διαχείριση του να επικεντρωθεί στην βελτίωση της δομής ώστε να μειωθεί το βάρος από την εξυπηρέτησή του. Πράγματι η δομή του χρέους έχει μεταβληθεί υπέρ εκείνου του τμήματος που επιβαρύνεται με σταθερά επιτόκια αφού το 2007 το 70% του χρέους επιβαρύνεται με fixed rates (30% με floating rates), έναντι αναλογίας 13-87% το 2000. Σε ότι αφορά το νόμισμα στο οποίο είναι εκπεφρασμένο το δημόσιο χρέος της χώρας, η αναλογία του 2007 ήταν 51% σε ευρώ, 21% σε λέβα, 21% σε δολάρια και το υπόλοιπα σε άλλα νομίσματα. Η αντίστοιχη κατανομή για το 2000 ήταν 14% σε ευρώ, 5% σε λέβα, 63% σε δολάρια και 17% σε λοιπά νομίσματα. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι τα επιτόκια αποπληρωμής έχουν μειωθεί σημαντικά ως αποτέλεσμα της ονομαστικής μείωσης του χρέους, της αποπληρωμής μέρους των δανείων και της διασποράς του spread του βουλγαρικού χρέους. Από το 2004 οι αποπληρωμές έχουν ανέλθει σε 2,6 δισεκ ενώ έχουν αποπληρωθεί πλήρως οι υποχρεώσεις της χώρας στο ΔΝΤ. Το 2002 εξάλλου η Βουλγαρία μετέτρεψε ομολογιακό δάνειο τύπου Brady σε δάνειο Global bonds. Η στρατηγική διαχείρισης του δημόσιου χρέους χαρακτηρίζεται, κατά τον κ. Ιβανόφσκι, από διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής ευρωστίας και από συμμόρφωση με τα κριτήρια περί χρέους του Μάαστριχτ. Ειδικότερα για την συμμόρφωση της βουλγαρικής οικονομίας με τα κριτήρια της Συνθήκης του Μάαστριχτ ο κ Ιβανόφσκι ανέφερε ότι η χώρα του πληροί όλα τα κριτήρια πλην εκείνου του πληθωρισμού. Για το πλεόνασμα του προϋπολογισμού ανέφερε ότι για δύο συνεχή έτη είναι μεγαλύτερο του 3%, το δημόσιο χρέος είναι κάτω από το 70% του ΑΕΠ ήδη από 2001 και τα επιτόκια στην βουλγαρική αγορά μέχρι το 2006 κινήθηκαν στο 4% έναντι άνω του 6% της τιμής αναφοράς. Βεβαίως αναγνώρισε την κινητικότητα στις διεθνείς αγορές τόσο το 2007 όσο και κατά το τρέχον έτος που θα αυξήσουν τον κίνδυνο για ορισμένες χώρες. Σε ότι αφορά τέλος στον πληθωρισμό, ο Βούλγαρος Υφυπουργός ανέφερε ότι η πρόβλεψη για το τρέχον έτος είναι 7,4%, διορθώνοντας προγενέστερες προβλέψεις του Υπουργείου του που έκαναν λόγο για πληθωρισμό 4,5% το 2008. Πάντως όπως εξήγησε ο κ. Υφυπουργός στόχος της Βουλγαρίας είναι να επιτύχει τέτοια αποτελέσματα στον τομέα του πληθωρισμού, ώστε να εγκριθεί το αίτημά της τόσο από την Ευρ. Επιτροπή όσο και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να εισέλθει στον Μηχανισμό Ευρωπαϊκών Ισοτιμιών (ERΜ-2) όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Ο κ. Ιβανόφσκι άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο για υποβολή αιτήματος ένταξης στο ERM-2 ήδη από το 2009. Όπως τόνισε, δεν υπάρχουν σαφείς προϋποθέσεις που θα 3
πρέπει να πληρούνται ώστε μία χώρα να εισέλθει στο ERΜ-2, όπως ισχύει για την περίπτωση εισόδου στο ευρώ. Σημείωσε δε ότι μετά την είσοδο στο ERM-2, η χώρα μπορεί να μείνει πέραν των ελάχιστα απαιτούμενων 2 ετών πριν ζητήσει την είσοδο στην ζώνη ευρώ. Αλλά η όσο το δυνατόν ταχύτερη είσοδος στο ERM-2, θα επιτρέψει στους ξένους κυρίως επενδυτές να συνεχίσουν απρόσκοπτα τις δραστηριότητές τους στην χώρα και θα διευκολύνει, κατά τον ομιλητή, την ομαλή, δηλ. χωρίς υποτίμηση του λέβα είσοδό στη ζώνη του ευρώ, που αποτελεί και βασικό στόχο της βουλγαρικής κυβέρνησης. Επ αυτού ο «οικοδεσπότης» του Κλάμπ διευθυντής του Κέντρου Οικονομικής Ανάπτυξης (οικονομικό think tank που αντιπροσωπεύει τον ΟΟΣΑ στην χώρα) κ. Προχάσκι δήλωσε πως, αποτελεί κοινή θέση όλων των οικονομικών αναλυτών της χώρας, ότι η είσοδος της Βουλγαρίας στο ευρώ θα πρέπει να γίνει με την ισχύουσα ισοτιμία η οποία είναι η σημερινή έκφραση της σύνδεσης του βουλγαρικού νομίσματος με το μάρκο από το 1997 όταν τέθηκε σε λειτουργία το Νομισματικό Συμβούλιο. Η συμμετοχή των Βούλγαρων μεταναστών στο ΑΕΠ της χώρας 800 εκατ. ευρώ ετησίως προέρχονται από Βούλγαρους μετανάστες, ανέφερε η δημόσια Υπηρεσία για κοινωνικές και οικονομικές αναλύσεις. Η δημοσκόπηση έχει γίνει σε συνεργασία με το Υπουργείο Κοινωνικών Υποθέσεων σε 3000 Βουλγάρους μετανάστες. Είναι φανερό ότι οι καταθέσεις από τους μετανάστες είναι καθοριστικός παράγοντας για την μακροοικονομική σταθερότητα της χώρας. Περίπου 700 χιλ. Βούλγαροι έχουν δουλέψει στο εξωτερικό από το 2002 και περίπου 380 χιλ. έχουν επιστρέψει. Δηλαδή 14% από την εργατική δύναμη βασίζεται σε έσοδα από το εξωτερικό. Ο μεσαίος μισθός είναι 800 ευρώ, και η μέση διαμονή στο εξωτερικό είναι λίγο παραπάνω από 1 χρόνο. 55% από το εισόδημα αποταμιεύεται και αποστέλλεται στην Βουλγαρία. Ο πληθωρισμός στην Βουλγαρία το Φεβρουάριο Ο πληθωρισμός στην Βουλγαρία ανήλθε στο 13,2% το Φεβρουάριο από 12,5% τον Ιανουάριο, σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2007, σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της χώρας. Οι υψηλές τιμές τροφίμων και η ισχυρή εγχώρια ζήτηση οδήγησαν τον πληθωρισμό στο 12,5% ήδη από το τέλος του 2007, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι τιμές τροφίμων αυξήθηκαν κατά 1,7% το Φεβρουάριο λόγω των αυξήσεων στις τιμές των γαλακτοκομικών προϊόντων, του κρέατος, των φασολιών, των λαχανικών και του ελαίου 4
Οι τιμές των αγαθών (εξαιρούμενων των ειδών διατροφής) αυξήθηκαν κατά 0,8% το Φεβρουάριο και οι τιμές των υπηρεσιών κατά 0,5%. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό εναρμονισμένο δείκτη καταναλωτή, ο πληθωρισμός ήταν 12,2% σε ετήσια βάση το Φεβρουάριο και 1% σε μηνιαία βάση. Κυβερνητικοί ανώτεροι υπάλληλοι έχουν δηλώσει ότι η αύξηση των τιμών οφειλόταν στις φτωχές συγκομιδές πέρυσι και αναμένουν τον πληθωρισμό να επιβραδυνθεί σε 4,5% στο τέλος αυτού του έτους, παρά τις αναμενόμενες αυξήσεις στις τιμές ενέργειας. Σημειώνεται ότι η Βουλγαρία είναι καθαρός εισαγωγέας πετρελαίου και φυσικού αερίου. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΓΗ Η συνολική έκταση γεωργικού εδάφους που ανήκουν στην ιδιοκτησία των επενδυτικών κτηματομεσιτικών εταιριών της Βουλγαρίας, έφθασαν στα 60.000 εκτάρια στα τέλη Φεβρουαρίου, σύμφωνα με στοιχεία του μεγαλύτερου τοπικού REITs (Real Estate Investment Trust). Η Elana Agricultural Land Opportunity διαθέτει 25.800 εκτάρια καθώς προσέθεσε 490 εκτάρια το Φεβρουάριο. Ακολουθείται από την Advance Terrafund με 21.700 εκτάρια. Η Elana Agricultural Land Opportunity ανακοίνωσε ότι έχει μισθώσει το 64% του χαρτοφυλακίου της ή 16.000 εκτάρια. Ακολουθεί η Advance Terrafund με 10.000 εκτάρια ή 46.2% του χαρτοφυλακίου της. Το μόνο REIT που παρέχει μια πρόβλεψη για τα εισοδήματα μισθώσεών του το 2008 ήταν η Elana Agricultural Land Opportunity. Σύμφωνα με εκπροσώπους της επιχείρησης η εταιρεία μίσθωσε το έδαφος έναντι 128 λέβα/ha το 2007/2008 και αναμένεται να συλλέξει πάνω από 2 εκ. λέβα ως έσοδα. Το δημόσιο χρέος της Βουλγαρίας τον Φεβρουάριο Στα 5,095 δισεκ. ανήλθε το δημόσιο χρέος της Βουλγαρίας στο τέλος Φεβρουαρίου, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το Υπουργείο Οικονομικών. Το εξωτερικό χρέος ανήλθε στα 3,476 δισεκ ενώ το εσωτερικό στα 1,618 δισεκ.. Σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα το ύψος του συνολικού χρέους μειώθηκε ελάχιστα (κατά 36 εκατ. ). Το δημόσιο χρέος της Βουλγαρίας είναι εκπεφρασμένο κυρίως σε ευρώ (το 44,8%), σε λέβα (36,5%) και μόνο το 17,4% σε δολάρια. 5
Κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Βουλγαρίας Σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Βουλγαρίας, οι Βούλγαροι είναι έξι φορές φτωχότεροι από το μέσο ευρωπαίο. Το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Βουλγαρίας (ΑΕΠ) για το 2007 είναι 3.800 ευρώ. Αυτό είναι πάνω από έξι φορές λιγότερο από το ΑΕΠ στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ (24.700 ευρώ). Έναντι των πολιτών του Λουξεμβούργου, όπου το ΑΕΠ είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη - 77.300 ευρώ, οι Βούλγαροι είναι 20 φορές φτωχότεροι. Το ΑΕΠ της Ρουμανίας κατά κεφαλήν είναι 5.500 ευρώ - 1.700 ευρώ υψηλότερο από το ΑΕΠ της Βουλγαρίας. Οι Βούλγαροι έχουν τα χαμηλότερα εισοδήματα στην Ευρώπη, αλλά οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών είναι επίσης οι χαμηλότερες. Πραγματοποίηση Εμπορικής Αποστολής εταιρειών οικοδομικών υλικών στην Σόφια (17/3/2008) Πραγματοποιήθηκε στις 17 Μαρτίου 2008, εμπορική αποστολή στην Σόφια, στην οποία συμμετέσχον 14 ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου οικοδομικών υλικών και κατασκευαστικών-ανάπτυξης ακινήτων. Την Αποστολή προετοίμασαν από πλευράς Ελλάδος το Γραφείο ΟΠΕ Θεσσαλονίκης ενώ την ευθύνη για τον προγραμματισμό των επιχειρηματικών συναντήσεων στην Βουλγαρία είχε το Γραφείο ΟΕΥ Σόφιας. Η εκδήλωση στέφθηκε με επιτυχία δεδομένου ότι πραγματοποιήθηκαν 200 περίπου επιχειρηματικές συναντήσεις σε διάστημα 5 ωρών (Ξενοδοχείο Σέρατον, Σόφια), με 50 περίπου βουλγαρικές εταιρείες. Πραγματοποίηση Σεμιναρίου από Συμβούλιο Ελλήνων Επιχειρηματιών Βουλγαρίας για την Κοινοτική Χρηματοδότηση προς την χώρα Πραγματοποιήθηκε στις 26 Μαρτίου 2008 Σεμινάριο στους χώρους της Πρεσβείας που διοργάνωσε το Συμβούλιο Ελλήνων Επιχειρηματιών Βουλγαρίας με θέμα «Επιχειρησιακά Προγράμματα: Χρηματοδότηση μέσω των Διαρθρωτικών Ταμείων της ΕΕ». Οι συμμετέχουσες ελληνικές επιχειρήσεις είχαν την ευκαιρία να πληροφορηθούν πλήθος γενικών και ειδικών στοιχείων σχετικά με την χρηματοδότηση από κοινοτικά ταμεία ειδικά στους τομείς ανταγωνιστικότητας και ανθρωπίνων πόρων. Οι ομιλητές ήσαν στελέχη από εταιρείες συμβούλων με εμπειρία στον χώρο, εκπρόσωποι τραπεζών και του Υπουργείου Οικονομίας και Ενέργειας. 6