Το όφελος του διεθνούς εμπορίου η πιο αποτελεσματική απασχόληση των παραγωγικών δυνάμεων του κόσμου.

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Το όφελος του διεθνούς εμπορίου η πιο αποτελεσματική απασχόληση των παραγωγικών δυνάμεων του κόσμου."

Θυία Κολιάτσος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Το όφελος του διεθνούς εμπορίου η πιο αποτελεσματική απασχόληση

1 ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Το όφελος του διεθνούς εμπορίου η πιο αποτελεσματική απασχόληση των παραγωγικών δυνάμεων του κόσμου. John Stuart Mill ( ), Βρετανός φιλόσοφος, πολιτικός οικονομολόγος, και μέλος του Αγγλικού κοινοβουλίου. Ήταν σημαίνων κλασικός φιλελεύθερος στοχαστής του 19ου αιώνα.

2 Αγορά συναλλάγματος Αγορά συναλλάγματος: η αγορά στην οποία ένα εθνικό νόμισμα ανταλλάσσεται με ένα άλλο. Ονομαστική συναλλαγματική ισοτιμία (Nominal exchange rate): η τιμή στην οποία κάποιος μπορεί να ανταλλάξει το νόμισμα μιας χώρας με το νόμισμα μιας άλλης χώρας. Έκφραση της συναλλαγματικής ισοτιμίας (εγχώριο νόμισμα, ξένο νόμισμα $): Η διεθνής αξία του εγχώριου νομίσματος: π.χ. e=1,30 $/ δηλ. 1,30 $ ανά 1. Η εγχώρια αξία του ξένου νομίσματος: π.χ. e=0,769 /$ δηλ. 0,769 ανά 1 $. 2

3 Συναλλαγματική ισοτιμία ($/ ) Αγορά συναλλάγματος Η ονομαστική συναλλαγματική ισοτιμία είναι η τιμή στην οποία ανταλλάσσονται δύο νομίσματα. Έστω ότι έχουμε 2 χώρες: Ευρωζώνη και ΗΠΑ. Η D δείχνει τη ζήτηση από Αμερικανούς που επιθυμούν να αγοράσουν αγαθά ή τίτλους της ευρωζώνης. S S 1 Η S δείχνει την προσφορά από κατοίκους της Ευρωζώνης που θέλουν να αγοράσουν αμερικανικά αγαθά ή τίτλους. e 0 e 1 D Η e 0 είναι η συναλλαγματική ισοτιμία ισορροπίας. Εάν οι κάτοικοι της Ευρωζώνης ζητούν περισσότερα δολάρια σε κάθε επίπεδο ισοτιμίας, η προσφορά θα μετακινηθεί στη θέση S 1. Ποσότητα Η νέα ισορροπία είναι στο e 1. 3

4 Αγορά συναλλάγματος Ανατίμηση: Π.χ. αν από 1,30 $/ η ονομαστική ισοτιμία ανέλθει σε 1,35 $/ το ανατιμάται (ενισχύεται, πιο ισχυρό). Υποτίμηση: Π.χ. αν από 1,30 $/ η ονομαστική ισοτιμία πέσει σε 1,25 $/ το υποτιμάται (αποδυναμώνεται, πιο αδύναμο). Σταθμισμένη ονομαστική συναλλαγματική ισοτιμία (nominal effective exchange rate): ο μέσος όρος της ισοτιμίας του έναντι των νομισμάτων όλων των εμπορικών του εταίρων, σταθμισμένος με το σχετικό μέγεθος των εμπορικών τους συναλλαγών. Πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία (Real exchange rate): η τιμή στην οποία κάποιος μπορεί να ανταλλάξει αγαθά και υπηρεσίες μιας χώρας με αγαθά και υπηρεσίες μιας άλλης χώρας. 4

5 Αγορά συναλλάγματος Αν η ονομαστική συναλλαγματική ισοτιμία είναι εκφρασμένη σε $/, τότε θα ισχύει: Δείκτης τιμών Ευρωζώνη Πραγματική συναλ. ισοτιμία=ονομαστική συναλ. ισοτιμία ($/ ) Δείκτης τιμών Η.Π.Α. Π.χ πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία = 2 σημαίνει ότι 1 αγαθό της Ευρωζώνης ανταλλάσσεται με 2 αγαθά των ΗΠΑ. Πραγματική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία (real effective exchange rate): ο μέσος όρος της πραγματικής ισοτιμίας έναντι των εμπορικών του εταίρων, σταθμισμένος με το σχετικό μέγεθος των εμπορικών τους συναλλαγών. 5

6 Αγορά συναλλάγματος Υποτίμηση (πτώση) στην πραγματική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία: τα ευρωπαϊκά αγαθά έχουν γίνει φθηνότερα σε σχέση με τα ξένα. Τα εγχώρια αγαθά και υπηρεσίες προτιμώνται περισσότερο. Οι καθαρές εξαγωγές της Ευρωζώνης αυξάνονται. Ανατίμηση (άνοδος) στην πραγματική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία: τα ευρωπαϊκά αγαθά έχουν γίνει ακριβότερα σε σχέση με τα ξένα. Τα εγχώρια αγαθά και υπηρεσίες προτιμώνται λιγότερο. Οι καθαρές εξαγωγές της Ευρωζώνης μειώνονται. Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες ποικίλλουν αρκετά μέσα στο χρόνο. Π.χ. το 1970 η ονομαστική ισοτιμία λίρας-δολαρίου ήταν 2,4 $/ ενώ το 1985 ήταν 1,25 $/. 6

7 Καθεστώτα συναλλαγματικών ισοτιμιών Περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο οι κυβερνήσεις παρεμβαίνουν και διαμορφώνουν τις ισοτιμίες. Το καθεστώς συναλλαγματικής ισοτιμίας επηρεάζει το σύνολο της οικονομίας. Υπάρχει ένα συνεχές φάσμα συστημάτων, αρχίζοντας από την πλέον σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία και καταλήγοντας στην πλέον μεταβλητή. 1. Καθεστώς σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών: οι κυβερνήσεις διατηρούν σταθερή τη μετατρεψιμότητα των νομισμάτων τους. Μετατρέψιμο νόμισμα: όταν στη σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία, η ΚΤ αγοράζει ή πουλάει κάθε ποσότητα του νομίσματος που επιθυμεί να ανταλλάξει το κοινό. Διάφορες κατηγορίες ανάλογα με το μέγεθος της κυβερνητικής παρέμβασης. 7

8 Καθεστώτα συναλλαγματικών ισοτιμιών 2. Καθεστώς κυμαινόμενων συναλλαγματικών ισοτιμιών: A. Ελεύθερη διακύμανση: η ισοτιμία καταλήγει στο επίπεδο ισορροπίας της χωρίς παρέμβαση της ΚΤ με χρήση συναλλαγματικών αποθεμάτων. Συναλλαγματικά αποθέματα: οι ποσότητες ξένου νομίσματος που διατηρεί η εγχώρια ΚΤ. B. Ελεγχόμενη διακύμανση: βραχυχρόνια, οι παρεμβάσεις γίνονται για να αντισταθμιστούν μεγάλες και απότομες μεταβολές της προσφοράς και της ζήτησης. Οι ΚΤ προσπαθούν να ωθήσουν τη συναλλαγματική ισοτιμία προς μία επιθυμητή κατεύθυνση. 8

9 Μέτρηση ανταγωνιστικότητας: Δείκτες 1. Παραδοσιακοί δείκτες - τιμολογιακή ανταγωνιστικότητα (τιμές - κόστος παραγωγής) Πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία: ονομαστική συν. ισοτιμία (σε $/ ) επί το λόγο των τιμών Ρ /Ρ $ (αύξηση σημαίνει μείωση της ανταγωνιστικότητας). Μπορεί να υπολογίζεται ως προς μια χώρα ή μια ομάδα χωρών. Σαν λόγος των τιμών μπορεί ναλαμβάνεται: λόγος των ΔΤΚ (Δείκτης Τιμών Καταναλωτή) λόγος των ΜΚΕ (Μοναδιαίο Κόστος Εργασίας -μισθοί) 9

10 Μέτρηση ανταγωνιστικότητας: Δείκτες 1. Παραδοσιακοί δείκτες - τιμολογιακή ανταγωνιστικότητα (τιμές - κόστος παραγωγής) Πραγματική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία (real effective exchange rate): ο μέσος όρος της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας της χώρας έναντι των εμπορικών της εταίρων, σταθμισμένος με το σχετικό μέγεθος των εμπορικών τους συναλλαγών. 2. Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών 3. Δείκτες διεθνών οργανισμών Δείκτης Ease of Doing Business της World Bank Global Competitiveness Index (GCI) του World Economic Forum Δείκτης ανταγωνιστικότητας του International Institute for Management Development (IMD). 10

11 Μέτρηση ανταγωνιστικότητας: Δείκτες 3. Δείκτες διεθνών οργανισμών Υψηλότερα στην κατάταξη βρίσκονται χώρες με: το υψηλότερο μοναδιαίο κόστος εργασίας (σκανδιναβικές, Ελβετία, Ολλανδία, Γερμανία, ΗΠΑ, Καναδάς ). σχεδόν μηδενική διαφθορά, υποδομές, μηδενική γραφειοκρατία, δίκαιο φορολογικό σύστημα, υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης. το μέγεθος του δημόσιου τομέαδενπαίζει ρόλο. η αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα είναι υψηλή στις χώρες με υψηλές επιδόσεις. 11

12 Αγορά συναλλάγματος και ισοζύγιο πληρωμών Απρίλιος 2010: ημερήσιος όγκος συναλλαγών στη διεθνή αγορά συναλλάγματος ήταν 4 τρις $. ΑΕΠ των ΗΠΑ 2008: περίπου 14,3 τρις $. Τουτέστιν: τον Απρίλιο του 2010 το ισοδύναμο της αξίας της ετήσιας παραγωγής των ΗΠΑ ανταλλασσόταν από ένα νόμισμα σε άλλο σε λιγότερο από 4 ημέρες! Ο ημερήσιος όγκος συναλλαγών στη διεθνή αγορά συναλλάγματος τεκμηριώνει την εκτίμηση ότι το ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών αποτελεί το ισχυρότερο κανάλι μέσω του οποίου η διεθνής οικονομία και οι διεθνείς χρηματαγορές επηρεάζουν την εγχώρια οικονομία και τις εγχώριες χρηματαγορές. Μεγάλες επιδράσεις των διεθνών χρηματαγορών στις εγχώριες που δεν μπορούν να ελεγχθούν. 12

13 Συνθήκη Ισοδυναμίας των Επιτοκίων (ΣΙΕ) Με απλά λόγια, η ΣΙΕ διατυπώνει ότι απόδοση σε, δηλ. απόδοση σε $, δηλ. αναμενόμενη συναλλαγματική απόδοση + επιτόκιο επιτόκιο $ των κατόχων που επενδύουν σε $ Δηλαδή απόδοση σε, δηλ. απόδοση σε $, δηλ. αναμενόμενη συναλλαγματική απόδοση επιτόκιο επιτόκιο $ των κατόχων που επενδύουν σε $ Έτσι, λοιπόν, εξηγείται γιατί οι χώρες με ασθενή νομίσματα, δηλαδή με νομίσματα τα οποία τείνουν να υποτιμώνται, έχουν συνήθως υψηλότερα επιτόκια. Αντιθέτως, οι χώρες με ισχυρά νομίσματα έχουν συνήθως χαμηλότερα επιτόκια. 13

14 ΣΙΕ και μέγεθος χώρας Η ΣΙΕ ισχύει για τα κύρια διεθνή νομίσματα, όπως το $ ΗΠΑ, το, η λίρα Αγγλίας, το γιεν Ιαπωνίας, το Ελβετικό φράγκο (SFr). Για αυτά ισχύουν σε μεγάλο βαθμό οι απλουστευτικές υποθέσεις που αναφέρθηκαν πριν. Οι απλουστευτικές υποθέσεις που αναφέρθηκαν πριν, δεν ισχύουν στις μικρές οικονομικά χώρες. αναμενόμενη συναλλαγματική απόδοση στο νόμισμα ασφάλιστρα απόδοση σε $, απόδοση των κατόχων κόστη της μικρής χώρας, δηλ. + δηλ. επιτόκιο $ νομίσματος της μικρής κινδύνου και + επιτόκιο μικρής χώρας συναλλαγών χώρας που επενδύουν ρευστότητας σε $ 14

15 Ανέφικτη τριάδα Οι συμμετέχοντες στο διεθνές νομισματικό σύστημα επιθυμούν: 1. την ικανότητά τους να αντιδρούν σε εσωτερικές πολιτικές δυνάμεις (νομισματική αυτονομία). 2. διεθνή κινητικότητα του κεφαλαίου (απαραίτητη για την αποτελεσματικότητα του διεθνούς χρηματοοικονομικού κεφαλαίου). 3. σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία (επιθυμητή για την ευρυθμία του διεθνούς εμπορίου και των επενδύσεων). Το πρόβλημα για μια μικρή ανοικτή οικονομία είναι ότι οι τρεις αυτοί στόχοι είναι μεταξύ τους συγκρουόμενοι. Δεν μπορείς να τους έχεις και τους τρεις, αλλά αν θυσιάσεις τον ένα, τότε θα μπορούσες να έχεις τους άλλους δύο. Ισχύει και για μεγάλες ανοικτές οικονομίες με κάποια διαφορά. Η νομισματική πολιτική μπορεί να είναι αποτελεσματική. 15

16 Ισοζύγιο χρηματοοικονομικών και επιδράσεις Κανείς δεν μπορεί να αποφύγει τις επιδράσεις των διεθνών χρηματαγορών. Όλα επηρεάζουν και επηρεάζονται: Οικονομική πολιτική (δημοσιονομική, νομισματική, συναλλαγματική), χρηματοοικονομική μόλυνση, πληθωρισμός, μεγάλα ελλείμματα του κρατικού προϋπολογισμού και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, υψηλός δανεισμός σε ξένο νόμισμα, μεγάλη μόχλευση (υψηλός δανεισμός), συνθήκες στις διεθνείς χρηματαγορές (υψηλή ή χαμηλή ρευστότητα), θεσμικό πλαίσιο. Joseph Stiglitz (Νόμπελ 2001): η μη συνετή οικονομική πολιτική σίγουρα θα οδηγήσει σε κρίση. Αλλά η συνετή πολιτική δεν είναι σίγουρο ότι θα την αποτρέψει. Συμμετοχή στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα: «Ουδέν καλόν αμιγές κακού». 16

Σχετικά έγγραφα

Το όφελος του διεθνούς εμπορίου η πιο αποτελεσματική απασχόληση των παραγωγικών δυνάμεων του κόσμου.

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Το όφελος του διεθνούς εμπορίου η πιο αποτελεσματική απασχόληση των