1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αντικείμενο της μελέτης είναι ο σχεδιασμός έργων μεταφοράς ύδατος από την πηγή Κιβερίου (ημικυκλικό φράγμα Ανάβαλου) και διανομής επαρκούς ποσότητας νερού άρδευσης, για την κάλυψη των αναγκών των αρδευόμενων εκτάσεων στο Δήμο Βόρειας Κυνουρίας και πιο συγκεκριμένα στις περιοχές Άστρους, Δολιανών, Ξηροπήγαδου και Κορακοβουνίου - Αγ. Ανδρέα δεδομένης της εξάντλησης των αποθεμάτων του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα και των δυσμενών κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούν. Οι στόχοι που αναμένεται να επιτευχθούν με την κατασκευή των προτεινόμενων έργων αναμένεται να είναι η ρυθμιζόμενη και αποτελεσματική άρδευση των υπό εξέταση εκτάσεων, ο εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων αρδευτικών μέσων, η δυνατότητα ελέγχου της κατανομής σύμφωνα με την ζήτηση, η ορθολογική διαχείριση των διαθέσιμων υδατικών πόρων στην περιοχή μελέτης και τέλος η παροχή νερού άρδευσης ικανοποιητικής και ελεγχόμενης ποσότητας. Παράλληλα θα διασφαλισθεί η προστασία και ενίσχυση του υδροφόρου ορίζοντα από ανεξέλεγκτες γεωτρήσεις για την προσωρινή κάλυψη των αρδευτικών αναγκών, θα δοθεί η δυνατότητα οικονομικής και γεωργικής ανάπτυξης στην περιοχή, με την ενίσχυση των μεθόδων καλλιέργειας, ενώ θα πληρούνται οι όροι διαχείρισης υδατικών πόρων και προστασίας του περιβάλλοντος, όπως αυτοί ορίζονται από το υφιστάμενο κοινοτικό και εθνικό δίκτυο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΓΜΕ έχει διαπιστωθεί ότι το παραλιακό τμήμα του Δήμου, αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα υφαλμύρωσης, με συγκεντρώσεις > 1000ppm όπως ορίζεται και στην σχετική οδηγία Ε.Κ.2000/60. Προκειμένου να περιοριστούν οι αντλήσεις ώστε να διαφυλαχθεί η ποιότητα των υπογείων υδατικών πόρων, αλλά και να καλυφθούν οι ανάγκες της γεωργικής παραγωγής, θεωρείται σκόπιμη η χρήση νερού από τις πηγές Κιβερίου (Ανάβαλος) η οποία και θα επιλύσει τα παραπάνω προβλήματα. 1
Επίσης, με τα προτεινόμενα έργα θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για αύξηση της παραγωγικότητας του αγροτικού τομέα του Δήμου, για αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, και για βελτίωση τόσο των στρεμματικών αποδόσεων όσο και της ποιότητας των προϊόντων. Σημειώνουμε ότι οι απαιτούμενες για τη Βόρεια Κυνουρία ποσότητες, είναι πολύ μικρές για την δυναμικότητα της πηγής, σχετικά με τις απολήψεις του σήμερα, αλλά και αυτές που έχουν σχεδιαστεί για το μέλλον. Η χορήγηση των ποσοτήτων αυτών δεν θα επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργία των αντλητικών εγκαταστάσεων, ούτε τους σημερινούς και μελλοντικούς χρήστες. 2.ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΗΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 2.1 Γενικά Η παράλια περιοχή του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας αποτελεί μια από τις πιο πλούσιες περιοχές της Ελλάδας σε ποσότητες νερού που εκφορτίζονται από καρστικά υδροσυστήματα. Οι ποσότητες νερού που εκφορτίζονται από πηγές οι οποίες υπόκεινται σε εκμετάλλευση υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 450 εκατομμύρια m 3 ετησίως, ενώ οι ποσότητες που αξιοποιούνται ανέρχονται σε 28 εκατομμύρια m 3. Τα πρώτα συλλογικά αρδευτικά δίκτυα της περιοχής κατασκευάστηκαν στη δεκαετία του 60 για την εξυπηρέτηση των καλλιεργούμενων εκτάσεων που γειτνίαζαν με τις πήγες, από όπου αντλούνταν η απαραίτητη ποσότητα νερού. Το 1970 στην πηγή Κιβερίου κατασκευάστηκε ένα από τα ελάχιστα παγκοσμίως έργα σύλληψης καθαρού νερού από υποθαλάσσιες καρστικές πηγές μέσα στην ίδια τη θάλασσα, το ημικυκλικό φράγμα του Ανάβαλου. Η λειτουργία του φράγματος βασίζεται στις εγκατεστημένες θυρίδες, που ανοιγοκλείνουν, ώστε να διατηρούν την στάθμη του νερού εντός του φράγματος υψηλότερα από την στάθμη της θάλασσάς. Για την άντληση του νερού έχουν εγκατασταθεί 4 αντλίες με δυνατότητα άντλησης 40.000 m 3 /h έκαστη, ενώ διατίθενται χώρος για εγκατάσταση και 5 ης αντλίας με 12.000 m 3 /h. 2
Σήμερα το συλλογικό αρδευτικό δίκτυο του Ανάβαλου περιλαμβάνει αγωγούς μεταφοράς νερού συνολικού μήκους 80km περίπου, εκ των οποίων τα 35km αποτελούνται από ανοιχτούς τσιμεντένιους αγωγούς, τραπεζοειδούς διατομής(διώρυγες), ενώ τα υπόλοιπα από κλειστούς υπόγειους αγωγούς. Στις εκτάσεις που εξυπηρετούνται από ασκεπείς αγωγούς εφαρμόζεται η αρδευτική μέθοδος της κατάκλυσης καλλιεργειών. Από στοιχεία του Γ.Ο.Ε.Β. Αργοναυπλίας προκύπτει ότι οι εκτάσεις που εξυπηρετούνται από τον Ανάβαλο ανέρχονται σε 50.000 στρέμματα, ενώ ο σχεδιασμός του έργου μπορεί θεωρητικά να καλύψει συνολικά 180.000 στρέμματα, γεγονός που ενισχύει τα σχέδια να επεκταθούν τα δίκτυα και στην περιοχή της Βόρειας Κυνουρίας, όπου υπάρχουν συνολικά 58.100 στρέμματα περίπου καλλιεργούμενων εκτάσεων. Οι αρδευόμενες εκτάσεις χωρίζονται σε δύο ζώνες, τη ζώνη Α προτεραιότητας και τη ζώνη Β προτεραιότητας, όπως φαίνεται και στο σχέδιο που συνοδεύει τον φάκελο («Γενική Οριζοντιογραφία Έργων»). Οι ζώνες αυτές χωρίστηκαν με κριτήριο την προτεραιότητα κατασκευής των αρδευτικών δικτύων. Εν κατακλείδι, σε πρώτη φάση θα κατασκευαστεί το αρδευτικό δίκτυο, μήκους 20.900 m, που εξυπηρετεί τις εκτάσεις της ζώνης Α προτεραιότητας, συνολικής έκτασης 20.000 στρεμμάτων και σε δεύτερη φάση το αρδευτικό δίκτυο, συνολικού μήκους 34.100 m, που εξυπηρετεί τις αρδευόμενες εκτάσεις της ζώνης Β προτεραιότητας, συνολικής έκτασης 38.100 στρεμμάτων. 2.2. Άμεσες επιπτώσεις Τα προτεινόμενα έργα θα συμβάλουν στον εκσυγχρονισμό και στην επέκταση των υφιστάμενων αρδευτικών έργων στην περιοχή μελέτης, ενισχύοντας όχι μόνο την γεωργική καλλιέργεια και την οικονομική ανάπτυξη μέσω της αποτελεσματικής, ελεγχόμενης και συλλογικής παροχέτευσης νερού άρδευσης, αλλά και την ορθολογική διαχείριση των διαθέσιμων υδατικών πόρων στην ευρύτερη περιοχή μελέτης. Με την ολοκλήρωση των έργων αναμένεται να επιτευχθούν οι εξής στόχοι: 3
Συμμόρφωση με το εθνικό και κοινοτικό δίκαιο περί του προσδιορισμού των ανώτατων και κατώτατων ορίων των αναγκαίων ποσοτήτων για την ορθολογική χρήση νερού άρδευσης. Ενίσχυση και εκσυγχρονισμός του υφιστάμενου αρδευτικού δικτύου, με έμφαση στην ελεγχόμενη διάθεση των διαθέσιμων ποσοτήτων νερού άρδευσης και διαχρονικότερη προοπτική εκμετάλλευσης των. Συμβολή στην δημιουργία μητρώου ποσοτικής και ποιοτικής κατάστασης των υδατικών πόρων της χώρας, που θα περιλαμβάνει στοιχεία δυναμικότητας και παροχής των υφιστάμενων έργων στα υδατικά διαμερίσματα της χώρας. Συμβολή στο στρατηγικό σχεδιασμό για την διαχείριση υδατικών πόρων, με έμφαση στην βέλτιστη αξιοποίηση υφιστάμενων αρδευτικών έργων για την ικανοποίηση αυξανόμενων μελλοντικών αναγκών. Υποστήριξη του τομέα της γεωργίας και εφαρμογή μεθόδων περαιτέρω ανάπτυξης και επέκτασης του στην ωφελούμενη από τα αρδευτικά έργα περιοχή. Συνοψίζοντας, κύριο στόχο των προτεινόμενων έργων αποτελεί η μεταφορά και διανομή αρδευτικού ύδατος από τον Ανάβαλο, που θα αποτελέσει παρέμβαση με μεγάλη αναπτυξιακή σημασία για την ευρύτερη περιοχή. 3.ΑΓΩΓΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΠΡΟΣ ΔΙΚΤΥΟ ΑΡΔΕΥΣΗΣ Οι υδατικοί πόροι που θα χρησιμοποιηθούν για την άρδευση προέρχονται από τις πηγές Κιβερίου (Ανάβαλος). Τα νερά των πηγών συγκρατούνται από το τοξωτό φράγμα που έχει κατασκευαστεί γύρω από τις πηγές. Η περιοχή άρδευσης περιλαμβάνει τις καλλιεργήσιμες περιοχές του Άστρους, των Δολιανών, του Ξηροπήγαδου και του Κορακοβουνίου-Αγ.Ανδρέα. Η συνολική έκταση προς άρδευση είναι 58.100 στρέμματα περίπου. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι αρδευόμενες εκτάσεις χωρίζονται σε δύο ζώνες, οι οποίες δηλώνουν την προτεραιότητα κατασκευής των αρδευτικών δικτύων. Το συνολικό μήκος του αρδευτικού δικτύου είναι 55 χλμ. περίπου, από τα οποία τα 20.900 μέτρα εξυπηρετούν τη ζώνη Α προτεραιότητας και τα υπόλοιπα 34.100 μέτρα τη ζώνη Β προτεραιότητας. Στην παρούσα φάση μελετάται μόνο η κατασκευή του 4
δικτύου άρδευσης της ζώνης Α προτεραιότητας. Το δίκτυο θα κατασκευαστεί από σκληρό πολυαιθυλένιο (HDPE) διαμέτρου Φ160 mm, 10 atm. Οι κυριότερες καλλιέργειες στις προαναφερθέντες περιοχές είναι ελιές, λεμονιές, πορτοκαλιές, βερικοκιές, μανταρινιές, ροδακινιές και διάφορα κηπευτικά. Ως κύρια καλλιέργεια πρέπει να αναφέρουμε την ελαιοκαλλιέργεια με σκοπό την παραγωγή λαδιού. Η μέση ετήσια ποσότητα νερού άρδευσης εκτιμήθηκε σε 350 m 3 /στρέμμα. Η συνολική μέση ετήσια ποσότητα νερού άρδευσης για το σύνολο των καλλιεργειών είναι 20.355.000 m 3 /έτος. Προτείνεται ως λύση η κατασκευή ενός χερσαίου καταθλιπτικού αγωγού για τη μεταφορά του αρδευτικού ύδατος, συνολικού μήκους 10.180 μέτρων. Παρακείμενα του φράγματος του Ανάβαλου θα κατασκευαστεί ένα αντλιοστάσιο, όπου θα συγκεντρώνονται τα νερά του Ανάβαλου και από το οποίο θα ξεκινάει ο αγωγός διαμέτρου Φ800 mm, 16 atm κατασκευασμένος από υαλοπλισμένο πολυμερές (GRP). Ο αγωγός αυτός θα ακολουθεί τη διαδρομή του υπάρχοντος οδικού δικτύου και συγκεκριμένα της οδού που ενώνει τον οικισμό του Άργους με το Άστρος. Το μήκος του αγωγού είναι 6.745 μέτρα μέχρι το δεύτερο αντλιοστάσιο το οποίο θα κατασκευαστεί νοτιοανατολικά του οικισμού Ξηροπήγαδου. Από εκεί συνεχίζει για άλλα 3.435 μέτρα ο αγωγός, διαμέτρου Φ800 mm, και καταλήγει σε μία λιμνοδεξαμενή που θα κατασκευαστεί βορειοδυτικά του οικισμού Κάτω Βερβένα σε υψόμετρο 200 περίπου μέτρων. Η λιμνοδεξαμενή αυτή θα είναι τραπεζοειδούς διατομής, θα έχει διαστάσεις πυθμένα 90 x 90 m περίπου με κλίση πρανών 1:2 και βάθος περίπου 3,20 m ώστε η αποθηκευτική της ικανότητα να φτάνει τα 30.000 κυβικά μέτρα. Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημανθεί ότι κατά τη διάρκεια εκπόνησης της μελέτης θα ερευνηθεί εναλλακτικά και η περίπτωση κατασκευής υποθαλάσσιου αγωγού μεταφοράς ύδατος αντί του χερσαίου αγωγού. 5
4. ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΑ ΚΟΣΤΗ 4.1 Εκτιμώμενα κόστη έργων Στον παρακάτω πίνακα, δίνονται τα εκτιμώμενα κόστη κατασκευής των αγωγών μεταφοράς. Σημειώνεται ότι η εν λόγω προσέγγιση είναι εκτιμητική με βάση τα αρχικά, υφιστάμενα, προκαταρκτικά στοιχεία. Οι επιμέρους δαπάνες περιλαμβάνουν: ΓΕ & ΟΕ : 18% Απρόβλεπτα : 15% Αναθεώρηση : 2% Φ.Π.Α. : 23% Πίνακας 4.1: Ενδεικτικό κόστος προτεινόμενων έργων ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΟΣΤΟΣ ( ) Χερσαίος αγωγός (GRP, Φ800, 10.180m) 2.943.262,03 Λιμνοδεξαμενή (30.000 m 3 ) 412.417,20 Αντλιοστάσια (2) 70.518,28 Δίκτυο Άρδευσης (HDPE Φ160, 20.900m) 1.146.365,00 ΣΥΝΟΛΟ Α 4.572.562,51 Γ.Ε. & Ο.Ε. (18%) 823.061,25 ΣΥΝΟΛΟ Β 5.395.623,76 Απρόβλεπτα (9%) 485.606,44 ΣΥΝΟΛΟ Γ 5.881.229,90 Αναθεώρηση 61.859,53 ΣΥΝΟΛΟ Δ 5.943.089,43 ΦΠΑ 23% 1.366.910,57 ΤΕΛΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 7.310.000,00 6
5. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Για τους αγωγούς μεταφοράς του νερού και του αρδευτικού δικτύου βάσει της κείμενης νομοθεσίας απαιτούνται οι εξής ενέργειες: Μελέτη Διαχείρισης Υδατικών Πόρων και Εκπόνηση Προμελέτης και Οριστικής Μελέτης (Υδραυλική, Η/Μ, Στατική).* Εκπόνηση Περιβαλλοντικών Μελετών. Εκπόνηση Τοπογραφικής Μελέτης. Εκπόνηση Γεωτεχνικής Μελέτης. Εκπόνηση Γεωλογικής Μελέτης. Εκπόνηση Γεωργοτεχνικής μελέτης και Μελέτης Οικονομικής Σκοπιμότητας. Σύνταξη Τευχών Δημοπράτησης - ΣΑΥ - ΦΑΥ. *Η Προμελέτη θα αφορά μόνο στα έργα του εξωτερικού αγωγού μεταφοράς ύδατος, στις δεξαμενές και στα αντλιοστάσια. Η μελέτη των έργων προσαγωγής του αρδευτικού δικτύου θα εκπονηθεί απευθείας σε στάδιο οριστικής μελέτης βάσει των στοιχείων της προμελέτης. Σε στάδιο οριστικής μελέτης θα μελετηθεί, επίσης, το σύνολο των έργων. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΜΕΛΕΤΩΝ 1 ο 2 ο 3 ο 4 ο 5 ο 6 ο Μελέτη Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Τοπογραφική Μελέτη Γεωτεχνική Μελέτη Περιβαλλοντικές Μελέτες Υδραυλική Μελέτη Ηλεκτρομηχανολογική Μελέτη Γεωργοτεχνική Μελέτη Στατική Μελέτη Μελέτη Οικονομικής Σκοπιμότητας Τεύχη δημοπράτησης - ΣΑΥ - ΦΑΥ 7