ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Αθήνα 2011
Διοικητικό Συμβούλιο ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. Πρόεδρος: Αντιπρόεδροι: Μέλη: Ιωάννης Δραπανιώτης Ανδρέας Κολλάς (Γ.Σ.Ε.Ε.) Ευστάθιος Πολίτης (Σ.Ε.Β., Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε., Ε.Σ.Ε.Ε.) Ιωάννης Αδαμάκης (Γ.Σ.Ε.Ε.) Ιωάννης Βασιλόπουλος (Γ.Σ.Ε.Ε.) Θεόδωρος Δέδες (Σ.Ε.Β.) Πέτρος Μαραμπούτης (Σ.Ε.Β.) Αναστάσιος Παντελάκης (Ε.Σ.Ε.Ε.) Κυριάκος Σιούλας (Γ.Σ.Ε.Ε.) Γενικός Διευθυντής Μηνάς Αναλυτής
Τι είναι το Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.) Το ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. είναι αστική εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Δημιουργήθηκε το 1992 με τη συνεργασία και τη συναίνεση εργοδοτών και εργαζομένων, δηλαδή από τη Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας (Γ.Σ.Ε.Ε.), το Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών (Σ.Ε.Β.), τη Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών, Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδος (Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε.) και την Ένωση Εμπορικών Συλλόγων Ελλάδος (Ε.Ε.Σ.Ε.). Σκοπός της δημιουργίας του, μεταξύ άλλων, είναι ο εντοπισμός, η καταγραφή και η επεξεργασία των βλαπτικών παραγόντων του εργασιακού περιβάλλοντος και των επιπτώσεών τους στην υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων (Υ.Α.Ε.), η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων και εμπειριών και η τεκμηρίωση των σχετικών ζητημάτων, η προώθηση της πληροφόρησης και της εκπαίδευσης των εργαζομένων και των εργοδοτών, καθώς και η παροχή υπηρεσιών εμπειρογνώμονα σε θέματα Υ.Α.Ε. Αποτελείται από τέσσερα Κέντρα: - Κέντρο Ασφάλειας της Εργασίας (Κ.Α.Ε.). - Κέντρο Υγείας και Υγιεινής της Εργασίας (Κ.Υ.Υ.Ε.) - Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης (Κ.Ε.Κ.) - Κέντρο Τεκμηρίωσης - Πληροφόρησης (Κ.Τ.Π.) Σήμερα λειτουργούν έξι παραρτήματα του ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. στην περιφέρεια: στη Θεσσαλονίκη, στα Ιωάννινα, στην Τρίπολη, στο Βόλο, στην Κομοτηνή και στο Ηράκλειο. Όλα αναπτύσσουν παρόμοιες δραστηριότητες και παρέχουν τις ανάλογες υπηρεσίες κάνοντας ευρέως γνωστή την παιδεία της πρόληψης με τη συνεργασία των τοπικών κοινωνικών εταίρων.
Το Εργαστήριο Βιομηχανικής Υγιεινής του ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. Σκοπός και δραστηριότητες Το Εργαστήριο της Βιομηχανικής Υγιεινής ανήκει στο Κέντρο Υγείας & Υγιεινής της Εργασίας (Κ.Υ.Υ.Ε.) του ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. Η επιστήμη της Βιομηχανικής Υγιεινής παρέχει ένα πλαίσιο τεχνικών διαδικασιών που στοχεύουν στην αναγνώριση, τον εντοπισμό, τον ποιοτικό και ποσοτικό προσδιορισμό των βλαπτικών εργασιακών παραγόντων με στόχο την προαγωγή της υγείας και της ασφάλειας στους εργασιακούς χώρους. Αποστολή του εργαστηρίου είναι να ανταποκρίνεται στα αιτήματα των κοινωνικών εταίρων και οργανισμών για τη διενέργεια δειγματοληψιών και προσδιορισμών των βλαπτικών εργασιακών παραγόντων. Επίσης, το Εργαστήριο συμμετέχει, ενεργά στο σύνολο σχεδόν των κλαδικών και άλλων μελετών που αναλαμβάνει κατά καιρούς να εκπονήσει το Ινστιτούτο. Με τον κατάλληλο εξοπλισμό εκτελεί ένα ευρύ φάσμα προσδιορισμών, που περιλαμβάνει: προσδιορισμό της αιωρούμενης σωματιδιακής ρύπανσης, των χημικών ουσιών, των βιολογικών παραγόντων (παθογόνα/μη παθογόνα στελέχη), του θορύβου, των κραδασμών (σε όλο το σώμα και στα άνω άκρα), της έντασης του φωτισμού και της εκτίμησης του θερμικού περιβάλλοντος, καθώς και της ποιότητας του αέρα. Ο προσδιορισμός των χημικών ουσιών και των βιολογικών παραγόντων υλοποιείται σε συνεργασία με το Εργαστήριο Βιοχημείας Τοξικολογίας του ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε., ενώ ο προσδιορισμός των ινών αμιάντου διενεργείται, κατά ένα μέρος, από
το Εργαστήριο της Βιομηχανικής Υγιεινής (προεργασία του φίλτρου στο οπτικό μικροσκόπιο) και κατά ένα άλλο μέρος (ηλεκτρονική μικροσκοπία) σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος». Επιπρόσθετα, το Εργαστήριο, στο πλαίσιο εκπλήρωσης του σκοπού του, συνεργάζεται με τα Ινστιτούτα: Ufficio Prevenzione e Sicurezza Ambienti Lavoro ASL Milano 1 Presidio Multizonale di Igiene e Prevenzione di Parabiago
Τεχνικός εξοπλισμός Το Εργαστήριο διαθέτει πλούσιο τεχνικό εξοπλισμό, ο οποίος περιγράφεται στη συνέχεια: Ολοκληρωτικά ηχόμετρα και βαθμονομητές ήχου Ηχοδοσίμετρα Μικροκλιματικούς σταθμούς Λουξόμετρα Σύστημα αντλίας και κεφαλής για τη δειγματοληψία του μικροβιακού φορτίου στον αέρα Ανιχνευτές διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ), μονοξειδίου του άνθρακα, (CO), οξυγόνου (O 2 ), διοξειδίου του αζώτου (NO 2 ) και κατώτερου ορίου έκρηξης (LEL %) Σύστημα αντλίας για το χειρισμό σωληναρίων απευθείας (ανάγνωσης) προσδιορισμού χημικών παραγόντων Δονησιόμετρα και βαθμονομητή δονήσεων Αντλίες για τον προσδιορισμό της αιωρούμενης σωματιδιακής ρύπανσης με ροές από 1 έως 4 λίτρα το λεπτό Αντλίες για τον προσδιορισμό των αερίων και των ατμών με ροές από 30 μιλιλίτρα έως και 500 μιλιλίτρα το λεπτό Ανιχνευτή εύφλεκτων ουσιών στα πλοία Ανιχνευτές ιονισμού φωτός (PID) για αέρια
Όργανο για τον προσδιορισμό 12 χημικών ουσιών σε πραγματικό χρόνο Σύστημα Respicon για την αιωρούμενη σωματιδιακή ρύπανση Κεφαλές δειγματοληψίας για το εισπνεύσιμο κλάσμα (κωνική κεφαλή) και για το αναπνεύσιμο κλάσμα της αιωρούμενης σωματιδιακής ρύπανση (κυκλώνας) Ανιχνευτής P-TRAK Ultrafine Particle Counter (για τον προσδιορισμό του λεπτού διαμερισμού αιωρούμενων σωματιδίων ή αλλιώς νανοσωματιδίων με αεροδυναμική διάμετρο από 0,02 μέχρι 1μm). Μετρητή ηλεκτρομαγνητικού πεδίου Όργανο για την εκτίμηση του θερμικής καταπόνησης Οπτικό μικροσκόπιο αντίθετης φάσης Μετρητή ιοντιζουσών ακτινοβολιών Μετρητή του συντελεστή τριβής Ανεμόμετρα Πολύμετρα Ροόμετρα Περιστροφικά υγρόμετρα Αναλώσιμα υλικά: φίλτρα εστέρων κυτταρίνης (MCE) φίλτρα πολυβινυλοχλωριδίου(pvc) φίλτρα υαλοβάμβακα (Fiberglass) φίλτρα πολυτετραφθοριοαιθυλενίου (PTFE) σωληνάρια ενεργού άνθρακα (Activated Carbon Tubes) τρυβλία θρεπτικών υλικών μικροβιολογικών παραγόντων: Ολική Μικροβιακή Χλωρίδα (Ο.Μ.Χ) Escherichia Coli Staphylococcus Aureus Salmonella Μύκητες Stachybotrys Chartarum σωληνάρια άμεσου (στιγμιαίου) προσδιορισμού χημικών παραγόντων, όπως αναφέρονται στον πίνακα 1 που ακολουθεί:
Πίνακας 1 Ουσία Όνομα σωληνάριου Τυπική απόκλιση (%) Αιθανόλη Ethanol 112L 10% (500 2000 ppm) Οξικός αιθυλεστέρας Ethyl acetate 141L 10% (200 800 ppm) Ακ ε τ ό ν η Acetone 151L 10% (500 4000 ppm) Αμ μ ω ν ί α Ammonia 3La 5% (20 100 ppm) Διοξείδιο του άνθρακα Carbon dioxide 2LL 5% (1000 5000 ppm) Διοξείδιο του άνθρακα Carbon dioxide 2LC 5% (700 2000 ppm) Διοξείδιο του θείου Sulfur dioxide 5Lb 5% (2 ppm) Θειικό οξύ Sulfuric acid 35 10% (1 mg/m3) Ισοπροπυλική αλκοόλη Isopropil alcohol 10% (200 800 ppm) Μεθανόλη Methanol 111L 10% (200 1000 ppm) Μονοξείδιο του άνθρακα Carbon monoxide 1LK 5% (20 100 ppm) Μονοξείδιο του άνθρακα Carbon dioxide 1LL 10% (10 50 ppm) Όζον Ozone 18L 10% (0,05 0,2 ppm) Στυρόλιο Styrene 124 15% (100 ppm) Τετραχλωροαιθυλένιο Tetrachloethylene 133M 5% 950 ppm) Υδρόθειο Hydrogen sulfide 4LK 5% (2,5 60 ppm) Υδροκυάνιο Hydrogen cyanide 12L 10% (2,5 20 ppm) Υδροκυάνιο Hydrogen cyanide 12LL 5% (2 7 ppm) Υδροφθόριο Hydrogen fluoride 17 10% (0,5 5 ppm) Φορμαλδεΰδη Formaldehyde 91 L 5% (0,5 5 ppm) Φορμαλδεΰδη Formaldehyde 91LL 10% (0,05 0,3 ppm) Φωσ φί νη Phosphine 7LA 10% (0,3 ppm) Χλώριο Chlorine 8LL 5% (0,2 1 ppm) Για τη σωστή και αντικειμενική εκτίμηση των αποτελεσμάτων, ακολουθεί η σύγκρισή τους με τις Οριακές Τιμές Επαγγελματικής Έκθεσης που ισχύουν στην περίπτωση κάθε βλαπτικού παράγοντα με αναφορές από την ελληνική, κυρίως, νομοθεσία, όπως παρουσιάζονται στον πίνακα 2. Το Εργαστήριο Βιομηχανικής Υγιεινής, μετά το πέρας του ποιοτικού και ποσοτικού προσδιορισμού των βλαπτικών παραγόντων στους υπό εξέταση εργασιακούς χώρους, εκπονεί τις αντίστοιχες Εκθέσεις Αποτελεσμάτων.
Πίνακας 2 Είδος βλαπτικού εργασιακού παράγοντα Ελληνική Νομοθεσία Θόρυβος Π.Δ. 85/1991 Π.Δ. 149/2006 Π.Δ. 225/1989 Δονήσεις (κραδασμοί σε ολόκληρο το σώμα και στο Π.Δ. 176/2005 σύστημα άκρας χειρός βραχίονα) Αιωρούμενη σωματιδιακή ρύπανση Π.Δ. 77/1993 Π.Δ. 225/1989 Αμ ί α ν τ ο ς Π.Δ. 212/2006 Π.Δ. 159/1999 Π.Δ. 70 α /1988 Χημικοί και καρκινογόνοι παράγοντες Π.Δ. 162/2007 Π.Δ. 43/2003 Π.Δ. 42/2003 Π.Δ. 338/2001 Π.Δ. 339/2001 Π.Δ. 127/2000 Π.Δ. 90/1999 Π.Δ. 94/1987 Π.Δ. 307/1986 Φωτισμός Π.Δ. 398/1994 Ν. 1568/1985 Θερμικό περιβάλλον Π.Δ. 398/1994 Υ.Α. ΙΙ- 5η/Φ/17402/1984 Εγκ. οικ. 10264/2008 Βιολογικοί παράγοντες Π.Δ. 186/1995 Π.Δ. 174/1997 Π.Δ. 15/1999
Περίληψη συγκεντρωτικού απολογισμού έργου Τομέα Βιομηχανικής Υγιεινής Αθηνών και παραρτημάτων κατά το διάστημα 2000-2010 Κατά την περίοδο των ετών 2000-2010 από τον Τομέα της Βιομηχανικής Υγιεινής διενεργήθηκαν εκτιμήσεις των συνθηκών εργασίας σε 1.623 επιχειρήσεις. Τις εκτιμήσεις πραγματοποίησαν κλιμάκια τόσο από την Αθήνα όσο και από τις περιφερειακές δομές του ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. Η πλειονότητα των επιχειρήσεων στις οποίες πραγματοποιήθηκαν οι έλεγχοι κατατάσσεται - σύμφωνα με την Οδηγία 2003/361 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (από 1 έως 249 εργαζόμενοι). Όσον α- φορά στην ταξινόμησή τους κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας πρόκειται για επιχειρήσεις που ανήκουν στους κλάδους δημόσιας διοίκησης και άμυνας, βιομηχανιών τροφίμων και ποτών, εμπορίου συντήρησης και επισκευής αυτοκινήτων οχημάτων και μοτοσικλετών, κατασκευής μεταλλικών προϊόντων και άλλων εξορυκτικών και λατομικών δραστηριοτήτων, κατασκευής άλλων προϊόντων από μη μεταλλικά ορυκτά, διάθεσης λυμάτων και απορριμμάτων και, τέλος, παραγωγής χημικών ουσιών και προϊόντων. Στο πλαίσιο των προγραμμάτων δράσης του ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. πραγματοποιήθηκαν συνολικά 18.394 δειγματοληψίες βλαπτικών εργασιακών παραγόντων, οι οποίες αφορούσαν -με σειρά προτεραιότηταςπροσδιορισμούς: έντασης φωτισμού (25%), χημικών παραγόντων (24,3%), θορύβου (23,4%), αιωρούμενης σωματιδιακής ρύπανσης (10,4%), βιολογικών παραγόντων (8,8%), θερμικού περιβάλλοντος (7%), δονήσεων (0,6%), αμιάντου (0,4%) και ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας (0,01%).
Μετά από κάθε δράση στους υπό εξέταση εργασιακούς χώρους των επιχειρήσεων, το Εργαστήριο Βιομηχανικής Υγιεινής συντάσσει Έκθεση Αποτελεσμάτων. Συνολικά παραδόθηκαν 817 Εκθέσεις. Στον πίνακα 3 παρουσιάζονται αριθμητικά οι προσδιορισμοί ανά κατηγορία βλαπτικού παράγοντα, ενώ στο γράφημα που ακολουθεί αναλύεται το έργο του Εργαστηρίου της Βιομηχανικής Υγιεινής στην Αθήνα και στις περιφερειακές δομές του ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. κατά το διάστημα των 10 ετών. Πίνακας 3 2000-2008 2009 2010 ΣΥΝΟΛΑ Θόρυβος 3135 529 646 4310 Αι ω ρούμενη Σωματιδιακή 1192 251 478 1921 Ρύπανση Θερμικό Περιβάλλον 1038 174 69 1281 Φωτισμός 3368 890 337 4595 Χημικές Ουσίες 3039 726 710 4475 Βιολογικοί Παράγοντες 1064 276 282 1622 Δονήσεις 99 13 5 117 Αμ ί α ν τ ο ς 57 13 2 72 Ηλεκτρομαγνητική Ακτινοβολία 1 0 0 1 12993 2872 2529 18394 Γράφημα 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 ΑΘΗΝΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΙΩΑΝΝΙΝΑ ΤΡΙΠΟΛΗ ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΒΟΛΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΩΝ ΒΛΑΠΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜ ΑΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.) ΑΘ Η Ν Α Λιοσίων 143 & Θειρσίου 6 104 45 Αθήνα Τηλ.: 210 82 00 100 Φαξ: 210 82 00 222, 210 88 13 270 E-mail: info@elinyae.gr Π Α Ρ Α Ρ Τ Η Μ Α Θ Ε Σ Σ ΑΛΟΝΙΚΗΣ 26 ης Οκτωβρίου 90 546 28 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 501050, Φαξ: 2310 501055 e-mail: info.the@elinyae.gr ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΡΙΠΟΛΗΣ Πλατεία Κολοκοτρώνη 8 221 00 Τρίπολη Τηλ.: 2710 221100, Φαξ: 2710 221122 e-mail: info.tri@elinyae.gr ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ Αλβίνης Ιωαννίδου 9 & Γ. Μανούδη 691 00 Κομοτηνή Τηλ./Φαξ: 25310 84603 e-mail: info.kom@elinyae.gr ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Καπλάνη 7 454 44 Ιωάννινα Τηλ.: 26510 83290, Φαξ: 26510 83294 e-mail: info.ioa@elinyae.gr Π Α Ρ Α Ρ Τ Η Μ Α Β Ο Λ Ο Υ Αλαμάνας 33 και Κωλέττη 383 34 Βόλος Τηλ.: 24210 91670, Φαξ: 24210 91671 e-mail: info.vol@elinyae.gr ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Λεωφ. Ανδρ. Παπανδρέου 61 713 05 Ηράκλειο Τηλ.: 2810 215220 Φαξ: 2810 215221 e-mail: info.ira@elinyae.gr http://www.elinyae.gr ~ Συνδεθείτε με την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία!