Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα Δημόσιου Τομέα (IPSAS) 02/2018
Η οικονομική κρίση στην Ευρώπη που εκδηλώθηκε ως κρίση δημόσιου χρέους έχει αποδείξει πέραν αμφιβολίας την ανάγκη για μεταρρύθμιση και εναρμόνιση του πλαισίου λογιστικών συστημάτων και συστημάτων ετοιμασίας προϋπολογισμών στο δημόσιο τομέα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σε περιόδους όπου κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενεργούν ως εγγυητές του δημοσίου χρέους άλλου κράτους μέλους, το αδιαφανές αλλά και ετερογενές σύστημα λογιστικής καταχώρησης και χρηματοοικονομικής πληροφόρησης που βασίζεται σε ταμειακή βάση δεν είναι πλέον κατάλληλο.
Προκειμένου να αποφευχθούν νέες μελλοντικές οικονομικές κρίσεις, η χρηματοοικονομική διαχείριση των δημόσιων φορέων και οντοτήτων επιβάλλεται να βελτιωθεί σημαντικά.
Έχει ωριμάσει πλέον η ιδέα εισαγωγής ομοιόμορφων λογιστικών προτύπων καθώς και προτύπων ετοιμασίας προϋπολογισμών για οντότητες του δημοσίου εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ιδέα της μεταρρύθμισης των συστημάτων λογιστικής και προϋπολογισμών του δημόσιου τομέα βασίζεται στην αντίληψη ότι η παραδοσιακή χρηματοοικονομική απεικόνιση και πληροφόρηση που βασίζεται σε ταμειακή βάση, δεν είναι ικανή να παρουσιάσει αποτελεσματικά την αξιοποίηση των διαθέσιμων οικονομικών και άλλων πόρων, δεν προσφέρει ολοκληρωμένη χρηματοοικονομική πληροφόρηση της κατάστασης οικονομικής θέσης αλλά ούτε προσφέρεται για συγκρίσεις χρηματοοικονομικών αποδόσεων.
Ανταποκρινόμενη σε αυτή την ανάγκη μεταρρύθμισης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε το 2013 έκθεση προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην οποία η βασική εισήγηση ήταν ο σχεδιασμός, ανάπτυξη και εφαρμογή Ευρωπαϊκών Λογιστικών Προτύπων Δημοσίου Τομέα, γνωστά ως EPSAS.
Σε αυτή την έκθεση, η Επιτροπή αξιολόγησε την καταλληλότητα των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων Δημοσίου Τομέα, γνωστά ως IPSAS και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα IPSAS αποτελούν ένα κατάλληλο πλαίσιο αναφοράς για την ανάπτυξη των Ευρωπαϊκών Λογιστικών Προτύπων Δημοσίου Τομέα. Το πρώτο ΕΛΠΔΤ αναμένεται να εκδοθεί το 2020.
Τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα Δημοσίου Τομέα (IPSAS) εκδίδονται από το Συμβούλιο Διεθνών Λογιστικών Προτύπων Δημοσίου Τομέα (IPSASB) που λειτουργεί κάτω από την αιγίδα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Λογιστών (IFAC).
Τα Πρότυπα IPSAS είναι ένα λογιστικό πλαίσιο κατάρτισης και παρουσίασης οικονομικών καταστάσεων για το Δημόσιο Τομέα και βασίζονται στην λογιστική αρχή των δεδουλευμένων.
Παρέχουν διατάξεις και κανονισμούς αναφορικά με την αναγνώριση, επιμέτρηση, παρουσίαση και γνωστοποίηση συναλλαγών και γεγονότων που παρουσιάζονται σε Οικονομικές Καταστάσεις Γενικού Σκοπού.
Βασίζονται, κατά το μεγαλύτερο μέρος στα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς που εφαρμόζονται στον ιδιωτικό τομέα, αλλά έχουν προσαρμοστεί προκειμένου να καλύπτουν τις ανάγκες του Δημοσίου Τομέα.
Το Συμβούλιο ΔΛΠΔΤ έχει εκδώσει μέχρι σήμερα 40 Πρότυπα που βασίζονται στην αρχή των δεδουλευμένων, ένα Πρότυπο που ασχολείται με την χρηματοοικονομική αναφορά σε ταμειακή βάση αλλά έχει εκδώσει και το Εννοιολογικό Πλαίσιο Οικονομικών Καταστάσεων Γενικής Χρήσεως, στο οποίο βασίζονται τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα.
Σκοπός όλων των Προτύπων είναι να υπηρετήσουν το δημόσιο συμφέρον μέσω της υιοθέτησης υψηλής και αναγνωρισμένης ποιότητας κανονισμών και διαδικασιών ετοιμασίας και κατάρτισης οικονομικών καταστάσεων οντοτήτων του Δημόσιου Τομέα.
Οι οικονομικές καταστάσεις του Δημόσιου Τομέα αποτελούνται από: Κατάσταση Οικονομικής Θέσης (Ισολογισμός), Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Απόδοσης (Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως), Κατάσταση Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων, Κατάσταση Ταμειακών Ροών, Κατάσταση Προϋπολογιστικών και Απολογιστικών Κονδυλίων, Επεξηγηματικές Σημειώσεις.
Τα ΔΛΠΔΤ έχουν σχεδιαστεί για να εφαρμόζονται από: Εθνικές Κυβερνήσεις (Υπουργεία, Δημόσιες Υπηρεσίες, Ένοπλες Δυνάμεις), Επαρχιακές και Τοπικές Αυτοδιοικήσεις (Δήμοι, περιφέρειες), Αυτόνομες οντότητες του δημοσίου τομέα (Πανεπιστήμια, Νοσοκομεία, Ασφαλιστικοί Οργανισμοί).
Δημόσιες επιχειρήσεις όπως ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, εξαιρούνται από την εφαρμογή των ΔΛΠΔΤ αλλά έχουν υποχρέωση να εφαρμόσουν τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς που εφαρμόζονται από ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Εννοιολογικό Πλαίσιο Οικονομικών Καταστάσεων Γενικής Χρήσης Σκοπός Ο σκοπός της χρηματοοικονομικής αναφοράς από οντότητες του δημόσιου τομέα είναι να παρέχει στους χρήστες των οικονομικών καταστάσεων πληροφορίες που είναι χρήσιμες για σκοπούς λογοδοσίας και λήψης αποφάσεων.
Εννοιολογικό Πλαίσιο Οικονομικών Καταστάσεων Γενικής Χρήσης Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των πληροφοριών που περιλαμβάνονται στις οικονομικές καταστάσεις γενικής χρήσεως είναι: Σχετικότητα, Πιστή απεικόνιση, Κατανόηση, Επικαιρότητα, Συγκρισιμότητα, και Επαλήθευση
Εννοιολογικό Πλαίσιο Οικονομικών Καταστάσεων Γενικής Χρήσης Χαρακτηριστικά Αναφέρουσας Οντότητας Λαμβάνει οικονομικούς πόρους από τα μέλη της τους οποίους χρησιμοποιεί σε δραστηριότητες που προσφέρουν οφέλη στα μέλη.
Εννοιολογικό Πλαίσιο Οικονομικών Καταστάσεων Γενικής Χρήσης Στοιχεία των Οικονομικών Καταστάσεων Περιουσιακά στοιχεία, Υποχρεώσεις, Έσοδα, Έξοδα, Εισφορές από ιδιοκτήτες, Διαθέσεις προς ιδιοκτήτες.
Εννοιολογικό Πλαίσιο Οικονομικών Καταστάσεων Γενικής Χρήσης Κριτήρια Αναγνώρισης Ένα ποσό αναγνωρίζεται νοουμένου περιλαμβάνεται στα στοιχεία των οικονομικών καταστάσεων, και Νοουμένου μπορεί να επιμετρηθεί με τέτοιο τρόπο που να ικανοποίει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, λαμβάνοντας υπόψη τους πιθανούς περιορισμούς που πιθανώς να οφείλονται στην σημαντικότητα, σχέση κόστους ωφέλειας και ισορροπίας μεταξύ των ποιοτικών χαρακτηριστικών.
Εννοιολογικό Πλαίσιο Οικονομικών Καταστάσεων Γενικής Χρήσης Επιμέτρηση Ο σκοπός της επιμέτρησης είναι να επιλέγονται εκείνες οι βάσεις επιμέτρησης που αντικατοπτρίζουν δίκαια: Tο κόστος των υπηρεσιών, Tην λειτουργική ικανότητα, Την χρηματοοικονομική ικανότητα
Εννοιολογικό Πλαίσιο Οικονομικών Καταστάσεων Γενικής Χρήσης Βάσεις επιμέτρησης Ιστορικό κόστος, Τρέχουσα αξία, Κόστος αντικατάστασης, Ρευστοποιήσιμη αξία, και Αξία λόγω χρήσης.
Εννοιολογικό Πλαίσιο Οικονομικών Καταστάσεων Γενικής Χρήσης Παρουσίαση Οικονομικών Καταστάσεων Είναι η επιλογή, η τοποθέτηση και η οργάνωση των Είναι η επιλογή, η τοποθέτηση και η οργάνωση των χρηματοοικονομικών πληροφοριών ούτως ώστε να επιτυγχάνονται οι σκοποί της χρηματοοικονομικής αναφοράς.
Πλεονεκτήματα και οφέλη από την εφαρμογή των ΔΛΠΔΤ Αύξηση της αξιοπιστίας, διαφάνειας και συγκρισιμότητας των οικονομικών καταστάσεων του δημοσίου τομέα, μέσω της απεικόνισης όλων των συναλλαγών που έχουν πραγματοποιηθεί ανεξάρτητα από το χρονικό σημείο της ταμειακής ροής, Εξασφάλιση της λογιστικής αυτοτέλειας των λογιστικών περιόδων, Καλύτερη και πιο αξιόπιστη πληροφόρηση για την κατανομή και διαχείριση των οικονομικών πόρων του δημοσίου, Μείωση κόστους λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης, Απεικόνιση της πραγματικής περιουσιακής κατάστασης των δημόσιων οντοτήτων και οργανισμών αφού τα ΔΛΠΔΤ απαιτούν αναγνώριση των περιουσιακών στοιχείων σε εύλογη αξία,
Πλεονεκτήματα και οφέλη από την εφαρμογή των ΔΛΠΔΤ Η εφαρμογή της αρχής των δεδουλευμένων θα οδηγήσει σε ορθολογική οικονομική διοίκηση με τη συσχέτιση εσόδων εξόδων, Εφικτές οι συγκρίσεις οικονομικών καταστάσεων οντοτήτων του δημόσιου τομέα με τις οικονομικές καταστάσεις εταιρειών του ιδιωτικού τομέα, Βελτίωση στη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων και των ταμειακών διαθεσίμων, Ενίσχυση στην εμπιστοσύνη των πολιτών και των αγορών, Αύξηση στην αξιοπιστία των εκτιμήσεων των οίκων αξιολόγησης και άλλων χρηστών των οικονομικών καταστάσεων του δημοσίου τομέα, Μείωση στις επιπτώσεις πολιτικών αποφάσεων.
Προϋποθέσεις εφαρμογής των ΔΛΠΔΤ Ανάπτυξη κουλτούρας εντός των οντοτήτων δημοσίου τομέα, ότι η εφαρμογή των ΔΛΠΔΤ είναι προς το δημόσιο συμφέρον, Στελέχωση και εκπαίδευση προσωπικού, Τροποποίηση και αναβάθμιση χρηματοοικονομικών διαδικασιών για αναγνώριση πραγματικού κόστους λειτουργιών, αναγνώριση και αποτίμηση περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων, Τροποποίηση και αναβάθμιση μη χρηματοοικονομικών διαδικασιών για αντιμετώπιση των αυξημένων απαιτήσεων αναφοράς, διαφάνειας, διαχείρισης πόρων, μηχανισμών εσωτερικού ελέγχου και διαδικασιών λήψεως αποφάσεων,
Προϋποθέσεις εφαρμογής των ΔΛΠΔΤ Αναβάθμιση ή και αντικατάσταση συστημάτων μηχανογράφησης, Ανάπτυξη καλύτερης επικοινωνίας, κατανόησης και αξιοποίησης νέων πληροφοριών, Διάθεση του απαιτούμενου κονδυλίου για την κάλυψη του κόστους προετοιμασίας, μετάβασης και εφαρμογής των ΔΛΠΔΤ. Συντονισμός όλων των τμημάτων, όπως οικονομικό τμήμα, ελεγκτικό τμήμα, νομικό τμήμα, τμήμα αγορών, τμήμα μεταφορών, διεύθυνση διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, τμήμα προγραμματισμού, τμήμα προσωπικού καθώς επίσης και όλα τα τοπικά και περιφερειακά τμήματα του δημόσιου φορέα.
Ευχαριστώ Γιώργος Ιωσηφάκης