4 Η κατασκευή των έργων έπρεπε να γίνει µε εξαιρετικά ανελαστικές -ας µας επιτραπεί ο χαρακτηρισµός εφιαλτικές- υψοµετρικές και οριζοντιογραφικές δεσµεύσεις. Το χρονοδιάγραµµα κατασκευής της Αττικής Οδού, επέβαλε την απαίτηση της ταυτόχρονης κατασκευής του υδραυλικού και του συγκοινωνιακού έργου. Επιπλέον δε, τέθηκε η απαίτηση προσωρινής λειτουργίας του υδραυλικού έργου, χωρίς να έχει κατασκευαστεί ο κύριος αποδέκτης, δηλαδή, η σήραγγα εκτροπής του Ποδονίφτη. Οι παραπάνω δεσµεύσεις, οδήγησαν στην επιλογή υπογείων µεθόδων κατασκευής και για τους κύριους αγωγούς οµβρίων, πέραν της σήραγγας εκτροπής. Ο περιορισµός του ύψους των διατοµών των σηράγγων ήταν καθοριστικής σηµασίας για την υλοποίηση του έργου, µε αποτέλεσµα να αναζητηθούν διατοµές µε πεπλατυσµένη γεωµετρία για παροχές από 15 έως 50 µ 3 /δλ. Τελικά επελέγη η στοµατοειδής διατοµή (mouth section), σαν η πλέον δόκιµη για τους κύριους αγωγούς, µε ωφέλιµες διατοµές χρήσης από 6.0 έως 22.0 µ 2. Για την κατασκευή του έργου, χρησιµοποιήθηκαν τρεις τύποι διατοµών µε πλάτη από 3.40 έως 4.70 µ. και ύψη από 2.70 έως 3.85 µ. αντίστοιχα. Οι αγωγοί Β,, Ε1, Ε2 και Ε κατασκευάστηκαν σχεδόν στο σύνολο τους σε σήραγγες στοµατοειδούς διατοµής, όπως στο παρακάτω σκαρίφηµα. Το συνολικό µήκος των σηράγγων των κυρίων αγωγών, είναι περί τα 1.800 µ. ΙΑΤΟΜΗ ΣΗΡΑΓΓΑΣ Σ 3.94 / 3.14 0.19 0.20 R2.40 141 3.14 56 R2.15 0.25 R2.15 56 0.21 107 ΤΕΛΙΚΗ ΕΠΕΝ ΥΣΗ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑ Β35 ΣΤΑΤΙΚΑ ΕΝΕΡΓΗ ΙΑΤΟΜΗ 0.20 3.94
5 Ο αγωγός Β1 διαµέτρου Φ180 εκ κατασκευάστηκε µε τη µέθοδο της υδραυλικής προώθησης σωλήνων από οπλισµένο σκυρόδεµα (Pipe Jacking) σε µήκος 600 µ. και σε µήκος 100 µε σήραγγα στοµατοειδούς διατοµής. Η σήραγγα εκτροπής του Ποδονίφτη Αγωγός Α, κατασκευάστηκε σε µήκος περίπου 2.8 χλµ µε πεταλοειδή διατοµή ακτίνας 6.60 µ. και ωφέλιµη επιφάνεια περί τα 35.0 µ 2. ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΜΕΣΗ ΥΠΟΣΤΗΛΩΣΗ ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΟΧΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΕΛΙΚΗ ΕΠΕΝ ΥΣΗ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑ ΒΑΣΗΣ Οι ΧΑΛΙΚΙΑ σήραγγες κατασκευάστηκαν µε τη Νέα Αυστριακή Μέθοδο (Ν.Α.Τ.Μ.). Λόγω του χρονικού προγραµµατισµού και της φύσης των έργων, προέκυψε η ανάγκη εύρεσης προσωρινού αποδέκτη των κατασκευασµένων κυρίων αγωγών οµβρίων. Ως προσωρινός αποδέκτης επελέγη να χρησιµοποιηθεί ο αγωγός του Ρ. Ποδονίφτη στην οδό ερβενακίων, του οποίου η κατασκευή επεκτάθηκε προς τα ανάντη, σε µήκος περίπου 300 µ. µε διατοµή 4.0x3.5 µ.
6 Επισηµαίνεται ότι οι κύριοι αγωγοί οµβρίων της περιοχής είχαν πρακτικά περαιωθεί στο τέλος του 2002 και η σήραγγα εκτροπής του Ποδονίφτη ολοκληρώθηκε στις αρχές του 2004. Τα έργα προσωρινής λειτουργίας του αντιπληµµυρικού έργου, κατασκευάστηκαν κυρίως στην περιοχή του κόµβου ουκίσσης Πλακεντίας και στις οδούς ερβενακίων και Π. Μελά είχαν δε σχεδιαστεί έτσι, ώστε σχεδόν στο σύνολο τους να ενταχθούν στο µόνιµο έργο της αποχέτευσης οµβρίων της περιοχής. Οι κύριοι αγωγοί του µόνιµου αντιπληµµυρικού έργου, συνδέθηκαν µεταξύ τους και κατασκευάστηκε ειδικό πώµα (τάπα), που σφράγισε την απορροή τους προς την σήραγγα Ποδονίφτη. Το όλο σύστηµα, µέσω ενός ανοικτού φρεατίου φόρτισης-υπερχείλισης, βάθους 20.0 + µ. και διαµέτρου 10.0 µ., διοχέτευε µε υπερχείλιση τις πληµµυρικές απορροές προς 213.3 0 +213.30 τον αγωγό του Ρ. Ποδονίφτη στην οδό ερβενακίων, όπως φαίνεται από το παρακάτω σκαρίφηµα. Κατασκευασµένος Αγωγός Ρ. Ποδονίφτη στην οδό ερβενακίων Α.Σ.Υ. +206.00 K.Σ.Υ. +202.76 R = 3.50 +199.26 +193.08
7 Ο σχεδιασµός του συστήµατος έγινε σε συνθήκες ροής υπό πίεση µε στάθµη πιεζοµετρικής γραµµής, που να υπόκειται των ερυθρών υψοµέτρων της Αττικής Οδού, για παροχή της τάξης των 50.0 µ 3 /δλ στον Ποδονίφτη. Νοµίζουµε ότι είναι σκόπιµο να αναφερθεί, ότι σε έντονη βροχόπτωση τον Νοέµβριο του 2002 το σύστηµα λειτούργησε απόλυτα ικανοποιητικά, εξαντλώντας τα όρια σχεδιασµού του. 1. Έργο πτώσης στη σήραγγα Ποδονίφτη Όπως έχει προαναφερθεί, η σήραγγα εκτροπής του Ποδονίφτη δεν προσφέρεται εν γένει, να χρησιµοποιηθεί σαν αποδέκτης αγωγών οµβρίων, λόγω της µεγάλης υψοµετρικής διαφοράς µεταξύ αποδέκτη και φυσικού εδάφους. Λόγοι κυκλοφοριακού σχεδιασµού και χρονικού προγραµµατισµού επέβαλαν να χρησιµοποιηθεί η σήραγγα εκτροπής σαν αποδέκτης δύο αγωγών οµβρίων της υτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Υµηττού, συνολικής παροχής 15.0 µ 3 /δλ. Το έργο κατασκευάστηκε στην οδό Τρικάλων, στη διασταύρωση περίπου της Λ. Λαυρίου µε τη Λ. Μεσογείων, αφορά δε στην κατασκευή πτώσης ύψους 35.0 µ. στη σήραγγα εκτροπής του Ποδονίφτη. Σ ένα µεγάλο έργο πτώσης (drop shaft) επιδιώκεται η καταστροφή του διατιθέµενου ενεργειακού φορτίου και η αποµάκρυνση της ποσότητας αέρα, ο οποίος δηµιουργείται από τον στροβιλισµό και την πτώση της υδάτινης φλέβας. Καθοριστικό για την εύρυθµη λειτουργία παρόµοιων έργων, είναι ότι οι παραπάνω απαιτήσεις θα πρέπει να ικανοποιούνται για µεγάλο εύρος παροχών. ηλαδή ο σχεδιασµός του έργου πτώσης θα πρέπει να είναι αποτέλεσµα περιβάλλουσας λύσεων και όχι µόνο της παροχής σχεδιασµού, η οποία µάλιστα έχει υπολογιστεί για συχνότητα 50ετίας. Το έργο πτώσης, στη σήραγγα Ποδονίφτη αποτελείται από τέσσερα επιµέρους στοιχεία : Το έργο εισόδου στροβιλισµού (vortex), το οποίο σκοπό έχει να εξασφαλίσει την οµαλή µετάβαση από την «οριζόντια» στην «κατακόρυφη» ροή. Το κυρίως φρέαρ πτώσης, το οποίο µεταφέρει το νερό στο χαµηλότερο υψόµετρο και ταυτόχρονα καταστρέφει µέρος του ενεργειακού φορτίου. Τον θάλαµο αποτόνωσης, ο οποίος παραλαµβάνει τα φορτία κρούσης της υδάτινης φλέβας, καταστρέφει την υπολειπόµενη ενέργεια και αποµακρύνει τον εισερχόµενο αέρα, και
8 Τον συνδετήριο αγωγό, που µεταφέρει το νερό στην σήραγγα εκτροπής Ο προτεινόµενος σχεδιασµός των έργων επιβεβαιώθηκε πειραµατικά µε την κατασκευή υδραυλικού οµοιώµατος, από το Εργαστήριο Εφαρµοσµένης Υδραυλικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, όπως φαίνεται και στις παρακάτω φωτογραφίες.
9