Ομιλία του Προέδρου της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας Λάζαρου Κυρίζογλου Δημάρχου Αμπελοκήπων Μενεμένης ως εκπροσώπου της παράταξης «Κίνημα Ανατροπής στην Αυτοδιοίκηση» Αθήνα 17.4.2018 Γενική Συνέλευση ΚΕΔΕ 17.4.2018 Συνέδριο ΚΕΔΕ ΚΑΙ ΕΝΠΕ 18-19.4.2018 Θέμα: «Μεταρρύθμιση στη λειτουργία του κράτους. Αυτοδιοικητική Διακυβέρνηση. Τοπική και Περιφερειακή Ανάπτυξη». Θα ξεκινήσω με τα γνωστά και αυτονόητα, γιατί δυστυχώς, εν έτει 2018, τα αυτονόητα εξακολουθούν να είναι ζητούμενα στον τόπο μας. Οι νυν κυβερνώντες και συγκεκριμένα ο πρωθυπουργός, είχε διακηρύξει όταν ήταν στην αντιπολίτευση ότι ως Κυβέρνηση θα είναι κάθε λέξη του Συντάγματος, ότι δηλαδή θα το σέβονται, θα το τηρούν. Σύμφωνα, λοιπόν, με το Σύνταγμα της Ελλάδος δύο είναι οι θεσμοί των οποίων οι φορείς, τα φυσικά πρόσωπα, εκλέγονται με άμεση, καθολική, μυστική ψηφοφορία από το λαό, από τους πολίτες: (α) το Κοινοβούλιο δηλαδή οι Βουλευτές και έμμεσα εξ αυτού η Κυβέρνηση και (β) η Αυτοδιοίκηση Α και Β βαθμού δηλαδή Περιφερειάρχες, Δήμαρχοι, Περιφερειακοί και Δημοτικοί Σύμβουλοι. Οι θέσεις της Αυτοδιοίκησης εκφράζονται συλλογικά από τα θεσμοθετημένα όργανα της ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ. Το Σύνταγμα είναι Σύνταγμα και οφείλει η Κυβέρνηση να το σέβεται. Να σέβεται τη δημοκρατική νομιμοποίηση που έχει η Αυτοδιοίκηση και να λαμβάνει υπόψη της τις θέσεις μας. Ό,τι αφορά εμάς, δηλαδή την Αυτοδιοίκηση, πρέπει να αποφασίζεται και από εμάς. Όχι να αποφασίζει για μας μόνη της η Κυβέρνηση. Το άρθρο 102 και του Συντάγματος καθιερώνει την θεμελιώδη αρχή ύπαρξης και λειτουργίας της αυτοδιοίκησης, δηλαδή της διοικητικής και οικονομικής της αυτοτέλειας. Στο πλαίσιο λοιπόν αυτής της αρχής η Κυβέρνηση οφείλει να μας δώσει έγκαιρα το σχέδιο νόμου, το οποίο μόνη της εκπόνησε. Να εγκαταλείψει τη γνωστή, παλιά και άθλια τακτική των διαρροών στις Κυβερνητικές εφημερίδες. Να υπάρξει διάλογος ουσιαστικός επ αυτού κι όχι αιφνιδιασμοί. Δεν πρόκειται να αποδεχθούμε καμία διαδικασία δήθεν διαλόγου σε στυλ «ψεκάστε- σκουπίστε τελειώσαμε». Και αφού η Κυβέρνηση νοιάζεται για το «καλό» μας, ό,τι ισχύει στην Κεντρική Πολιτική σκηνή να ισχύσει και στην αυτοδιοίκηση και αντιστρόφως. Αγαπητοί συναδέλφισες και συνάδελφοι Στο σημείο αυτό θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι ακόμη. Την Πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση την εκφράζουν οι αποφάσεις των θεσμοθετημένων συλλογικών οργάνων της, οι οποίες λαμβάνονται στις Γενικές Συνελεύσεις μας και στα Συνέδριά μας. Τις αποφάσεις αυτές μάλιστα οφείλουμε να σεβόμαστε όλοι, ακόμη κι όσοι μειοψηφούν, κατ εφαρμογή της αυτονόητης δημοκρατικής αρχής. Την αυτοδιοίκηση δεν την εκπροσωπούσαν ποτέ, δεν την εκπροσωπούν σήμερα, ούτε πρόκειται να την εκπροσωπήσουν μελλοντικά, όσοι ασκούν 1
απροκάλυπτα κυβερνητικό αυτοδιοικητικό συνδικαλισμό, δηλαδή οι λαγοί της Κυβέρνησης και του Υπουργείου Εσωτερικών. Γιατί τα λέω αυτά; Διότι ενώ ο υπουργός εσωτερικών μας υποσχέθηκε ότι θα μας έδινε πριν το Πάσχα που πέρασε το κείμενο του σχετικού σχεδίου του και με βάση αυτή την υπόσχεση η ΚΕΔΕ καθόρισε τη σημερινή Γενική Συνέλευσή μας και το κοινό Συνέδριο ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ, ζήτησε ο υπουργός από την ΚΕΔΕ την αναβολή τους, επειδή προφανώς κατά τον δικό του κομματικό, πολιτικό, σχεδιασμό, δεν θέλει να μας το δώσει τώρα. Φυσικά αρνηθήκαμε την αναβολή και πολύ ορθά. Δεν είναι δυνατόν να εξαρτάται ο δικός μας αυτοδιοικητικός σχεδιασμός από τους τακτικισμούς της Κυβέρνησης. Αλλοίμονο. Τότε θα είμασταν μια θλιβερή απόφυση της Κεντρικής Εξουσίας. Προκαλεί, το λέω επιεικώς, λύπη, είναι κακή εικόνα, ο τρίτος κατά σειρά πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Αττικής, ο συνάδελφος κ. Γιώργος Ιωακειμίδης, να σπεύδει ταχέως και να στηρίζει το περί αναβολής αίτημα του υπουργού. Η Γενική Συνέλευσή μας και το διήμερο συνέδριο ΚΕΔΕ ΕΝΠΕ, κύριοι συνάδελφοι της πλειοψηφίας του Δ.Σ. της ΠΕΔΑ, δεν φαλκιδεύουν τον δημοκρατικό διάλογο. Τον διάλογο τον φαλκιδεύει, τον αποφεύγει, τον αναβάλλει, τον υποβαθμίζει και τον ακυρώνει με τις διαρροές και με τους τακτικισμούς της η Κυβέρνηση και οι λαγοί της, όπως εσείς με το ψήφισμά σας της 3 ης Απριλίου 2018, με το οποίο ζητάτε όπως και ο υπουργός την αναβολή. Δεν βρήκατε, τι κρίμα, ούτε μία λέξη να γράψετε στο ψήφισμά σας π.χ, καλούμε στον υπουργό να δώσει στην ΚΕΔΕ άμεσα το σχέδιο νόμου. Αλλά «λαγός την φτέρη έσειε, κακό στην κεφαλή του» λέει ο λαός μας. Φυσικά όλοι αντιλαμβάνεσθε ότι οι αναφορές μου αυτές δεν έχουν προσωπικό χαρακτήρα γιατί αναφέρομαι σε πράξεις, σε ενέργειες. Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι Στο τελευταίο ετήσιο τακτικό συνέδριό μας στα Ιωάννινα 30/1-2/12/17 αποφασίσαμε κάποια πράγματα. Απορρίψαμε στο σύνολό τους τις απόψεις που παρουσίασε στο Συνέδριό μας ο υπουργός Εσωτερικών κ. Π. Σκουρλέτης. Αποφασίσαμε, για μια ακόμη φορά, ότι κεντρικοί άξονες της Μεταρρύθμισης θα είναι: Η ουσιαστική αποκέντρωση αρμοδιοτήτων, πόρων κι ευθυνών, από την Κεντρική Εξουσία προς τους Δήμους, με βάση τις αρχές της εγγύτητας, της επικουρικότητας και της αποτελεσματικότητας καθώς επίσης και την υιοθέτηση ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου, που θα δίνει βάρος στην τοπική ανάπτυξη και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης. Η Αυτοδιοίκηση Α βαθμού διεκδικεί να γίνει πράξη το αυτονόητο. Να λαμβάνονται οι αποφάσεις στον εγγύτερο βαθμό προς τους πολίτες. Να επικρατήσει επιτέλους η απλή λογική, ώστε να αποφασίζουν οι τοπικές κοινωνίες για το μέλλον τους. Με βάση τις διεκδικήσεις μας θεωρούμε αδιαπραγμάτευτες τις παρακάτω θέσεις μας: 1. Να ξεκινήσει άμεσα ένας ουσιαστικός διάλογος, με όλα τα συναρμόδια υπουργεία και όχι μόνον με το Υπουργείο Εσωτερικών, για τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου, των πόρων και των αρμοδιοτήτων μεταξύ της Κεντρικής Κυβέρνησης και της Αυτοδιοίκησης Α και Β Βαθμού, ενόψει της Αλλαγής του Καλλικράτη. 2
2. Η αλλαγή του εκλογικού νόμου δεν αποτελεί μεταρρύθμιση. Γι αυτό η ΚΕΔΕ απαιτεί να μην υπάρξει καμία αλλαγή του εκλογικού συστήματος ανάδειξης των αιρετών της Αυτοδιοίκησης, αν δεν ολοκληρωθεί πρώτα η αναθεώρηση του Καλλικράτη. Σε κάθε περίπτωση, μετά την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης, όπου θα ξεκινήσει ο διάλογος για αλλαγή του εκλογικού νόμου, ότι αποφασιστεί να ισχύσει από τη μεθεπόμενη εκλογική διαδικασία όπως ισχύει και για τις εκλογές του Εθνικού Κοινοβουλίου. 3. Να μην μειωθεί από τα 5 στα 4 χρόνια η θητεία των αιρετών, καθώς και να μην τεθεί όριο θητειών, αν δεν ισχύσει το ίδιο και για το άλλο πολιτικό προσωπικό της χώρας, δηλαδή τους βουλευτές. 4. Να υιοθετηθούν συγκεκριμένες πολιτικές για την ενίσχυση της οικονομικής ανεξαρτησίας και αυτοτέλειας των Δήμων, με προτεραιότητα: Τη Φορολογική Αποκέντρωση. Τη δημιουργία Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος για την Αυτοδιοίκηση. Την περαιτέρω θωράκιση, αλλά και ενδυνάμωση των Εταιρειών Ε.Ε.Τ.Α.Α. Α.Ε. και ΠΕΤΑ Α.Ε. έτσι ώστε να υλοποιηθεί το Ειδικό Πρόγραμμα των 2 δις από κονδύλια του ΕΣΠΑ (σύμφωνα με τη δέσμευση της Κυβέρνησης), για τους Δήμους μας. Την αύξηση της χρηματοδότησης των Δήμων από τους Κ.Α.Π. και τη σταδιακή απόδοση των παρακρατηθέντων. 5. Ισότιμη αντιμετώπιση και εξορθολογισμός σε μισθολογικό, συνταξιοδοτικό και καταστατικό επίπεδο του συνόλου του πολιτικού προσωπικού της χώρας (συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού της αυτοδιοίκησης). 6. Την ισότιμη συμμετοχή της Κ.Ε.Δ.Ε. στα όργανα διαλόγου που έχουν συσταθεί από την Κεντρική Κυβέρνηση, για τη Συνταγματική Αναθεώρηση. Η αναβάθμιση του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης προϋποθέτει την αλλαγή της οργάνωσης και λειτουργίας του Κράτους και των θεσμών του, ώστε να καταστεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση βασικός πυλώνας της νέας παραγωγικής και αναπτυξιακής πορείας της χώρας και γνήσιος θεσμικός εκφραστής ενός νέου Κράτους ανάπτυξης, κοινωνικής αλληλεγγύης και συνοχής, αξιοποιώντας προς κατεύθυνση αυτή την προγραμματιζόμενη Διοικητική Μεταρρύθμιση και τη Συνταγματική Αναθεώρηση. Η προώθηση της Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης πρέπει να είναι ο βασικός στρατηγικός στόχος και ο κύριος προγραμματικός άξονας της προετοιμαζόμενης από την Κυβέρνηση διοικητικής μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση αφορά καταρχήν τη συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο σχεδιασμό και την άσκηση των επιτελικών λειτουργιών και ιδιαίτερα: του αναπτυξιακού προγραμματισμού, του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού και του επιχειρησιακού σχεδιασμού. Είναι αυτονόητο ότι η μεταφορά αρμοδιοτήτων από την Κεντρική και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να συνοδεύεται από τους αντίστοιχους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους και τη σχετική υλικοτεχνική υποδομή. Επίσης, είναι αναγκαία η τροποποίηση του Νόμου 4412/2016 περί ανάθεσης Δημοσίων Συμβάσεων, με στόχο την προσαρμογή συγκεκριμένων διατάξεών του στις 3
ιδιαιτερότητες των Δήμων, έτσι ώστε να διατηρηθεί το ειδικό θεσμικό πλαίσιο περί εκτέλεσης μικρών έργων και η εγγραφή πιστώσεων για υπηρεσίες και προμήθειες ανά Δημοτική Ενότητα (ΠΔ 171/1987 και Ν 4071/2012). Να τροποποιηθεί και να βελτιωθεί άμεσα το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη διαδικασία προμήθειας καυσίμων στους Δήμους, σύμφωνα με την πρόταση της ΚΕΔΕ. Σ ότι αφορά το Ανθρώπινο Δυναμικό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να έχουν οι Δήμοι το δικαίωμα να αποφασίζουν για τις προσλήψεις του προσωπικού τους, με βάση τις ανάγκες και τις οικονομικές τους δυνατότητες. Ειδικά για τις προσλήψεις προσωπικού στους μικρούς ορεινούς και νησιωτικούς Δήμους πρέπει να προβλεφθεί γενναία αύξηση της μοριοδότησης της εντοπιότητας καθώς και οικονομικά κίνητρα. Στον τομέα της καταστατικής θέσης των αιρετών: Αρχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι να ισχύουν για όλους τους αιρετούς οι ίδιοι κανόνες, όσον αφορά στα θέματα της καταστατικής θέσης, τα ασφαλιστικά, τα οικονομικά, τα συνταξιοδοτικά, τα ποινικά κ.λπ. Έως ότου, όμως, η Πολιτεία αποδεχθεί και εφαρμόσει την παραπάνω αρχή, η Τοπική Αυτοδιοίκηση απαιτεί άμεσα την θεσμοθέτηση όλων όσων είναι γνωστά, έχουμε αποφασίσει και αποστείλει εγγράφως στην Κυβέρνηση. Για το Εκλογικό Σύστημα ισχύει η απόφασή μας στην Θεσσαλονίκη το 2016 και στα Γιάννενα το 2017: «Η ΚΕΔΕ διαφωνεί με την προτεινόμενη από την Κυβέρνηση αλλαγή του σημερινού εκλογικού συστήματος, σε σύστημα απλής αναλογικής, διότι αυτή οδηγεί στην πράξη σε ακυβερνησία και διάλυση των Δήμων. Σε κάθε περίπτωση η ΚΕΔΕ δεν συζητά για το εκλογικό σύστημα ανάδειξης των δημοτικών αρχών πριν ολοκληρωθεί προηγουμένως ο διάλογος για τη μεταρρύθμιση του κράτους». Αναλογισθήκατε, αγαπητοί συνάδελφοι, τί θα συμβεί, που θα οδηγηθούν οι δήμοι, όταν με την απλή αναλογική δεν θα μπορούν να διαμορφωθούν πλειοψηφίες; Δεν μπορεί η απλή αναλογική να σερβίρεται ως η γιατρειά «δια πάσαν νόσον» του πολιτικού και του αυτοδιοικητικού σύμπαντος. Μάλλον απλή λογική μας χρειάζεται. Στην κεντρική πολιτική σκηνή οι εκλογές με απλή αναλογική θα προκαλέσουν ακυβερνησία λόγω του έντονου διχασμού του πολιτικού προσωπικού. Για να σχηματισθεί Κυβέρνηση από το πρώτο κόμμα θα χρειασθούν τουλάχιστον 4 κόμματα. Ακούστε λοιπόν για την ιστορία και προς ενημέρωση όλων μας τί συνέβη όταν στην πατρίδα μας ίσχυσε η απλή αναλογική. Το 1926-1928 υπήρχαν 13 κόμματα στη Βουλή και πλήρης ακυβερνησία με πέντε Κυβερνήσεις σε δύο χρόνια. Το 1932-1936 δεν συμφωνούσαν να Κυβερνήσουν μαζί ο Τσαλδάρης με τον Βενιζέλο. Έτσι είχαμε 4 εκλογές σε 4 χρόνια. 142 Βουλευτές ο Βενιζέλος, 143 βουλευτές ο Τσαλδάρης. Φιλελεύθεροι Λαϊκοί. Τελικά ανέθεσαν την διακυβέρνηση στον Μεταξά. Η απλή αναλογική και η έλλειψη συνεννόησης οδήγησαν στη δικτατορία και την κατάλυση της δημοκρατίας. Το 1950-1952 η Βουλή είχε 13 κόμματα. Δεν υπήρχε ισχυρή Κυβέρνηση την ώρα που η Ελλάδα αγωνίζονταν να επιβιώσει μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Ευτυχώς ο Πλαστήρας δέχθηκε κι άλλαξε το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής. Η Κυβέρνηση με την απλή αναλογική στην μεν Κεντρική πολιτική σκηνή έχει ως πραγματικό στόχο την ακυβερνησία, διότι προβλέπει ότι θα χάσει τις εκλογές, στην δε αυτοδιοίκηση να πάρει με 4
τον εκλογικό νόμο αυτό που οι πολίτες των τοπικών κοινωνιών δεν της έδωσαν το 2014 ούτε θα της δώσουν στις επόμενες δημοτικές εκλογές. Είναι καθεστωτική, αντιδημοκρατική η αντίληψη της Κυβέρνησης να θέλει να επιβάλλει τις ιδέες της στην αυτοδιοίκηση και τελικά στην κοινωνία. Όσους λοιπόν εμμένουν στην εφαρμογή (ουσιαστικά πρόκειται περί επιβολής) των πεποιθήσεών τους στην κοινωνία, τους καλούμε να μην εμμένουν. Τους το λέει ακόμη κι ο Λένιν στο 11 ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ, 1922: «Η Ιστορία γνωρίζει όλων των ειδών τις μεταμορφώσεις. Στην πολιτική, το να βασίζεται (να εμμένει) κανείς σε πεποιθήσεις, σε ικανότητες ή σε οποιοδήποτε άλλο ιδιαίτερο προσόν αποτελεί ελαφρότητα». Είναι ανάγκη να προχωρήσουμε στην διοικητική, οικονομική και τεχνική υποστήριξη των Μικρών, Ορεινών, Περιφερειακών Αγροτικών και Νησιωτικών Δήμων. Στον τομέα των οικονομικών επειδή οι Δήμοι δεν μπορούν να απορροφήσουν άλλες μειώσεις, απαιτούμε : Την εφαρμογή του Συντάγματος και του Ν3852/2010 («Καλλικράτης»), ώστε να αποδίδεται στους Δήμους το σύνολο των προβλεπόμενων από το νόμο πόρων. Ο διάλογος για τη νέα γενιά παρακρατηθέντων να ξεκινήσει άμεσα και να ολοκληρωθεί σύντομα. Να μην υπάρξει καμία περαιτέρω μείωση των ΚΑΠ, ακόμα και από τους «τσεκουρεμένους» πόρους του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) 2018-2021. Γενναία αύξηση της ΣΑΤΑ. «Επαναπατρισμό» όλων των πόρων των Δήμων. Στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής υγείας- απασχόλησης: Οι Δήμοι αναλαμβάνουν τη διοίκηση του τοπικού κοινωνικού κράτους. Η πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση, ως γνήσιος θεσμικός εκφραστής ενός νέου Κράτους κοινωνικής αλληλεγγύης και συνοχής, έχει αποδείξει έμπρακτα ότι στηρίζει και υλοποιεί σειρά κοινωνικών προγραμμάτων και δράσεων με κύριους αποδέκτες των πολύτιμων αυτών υπηρεσιών σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού της χώρας. Για να πετύχει η χώρα μας την αποτελεσματικότητα που έχουν οι κοινωνικές δαπάνες στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, απαιτούμε το σύνολο της κοινωνικής πολιτικής, με τους αναλογούντες πόρους και το αντίστοιχο προσωπικό, να περάσει στους Δήμους. Φυσικά αναφέρομαι εξ ολοκλήρου στην αναλυτική απόφαση του συνεδρίου μας στα Γιάννενα επί όλων των θεμάτων. Ωστόσο δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής μας η αύξηση των προσφυγικών ροών και η επιστροφή σε προηγούμενες ανησυχητικές καταστάσεις. Καλούμε την Κυβέρνηση να κινηθεί στη βάση των προτάσεών μας για το μεταναστευτικό, μετά το συνέδριο της Σάμου. Αγαπητοί συνάδελφοι Πολύς λόγος γίνεται για ανάπτυξη και μάλιστα για δίκαιη ανάπτυξη εγώ θα έλεγα για ορθολογική ανάπτυξη. Ποια όμως είναι η δίκαιη ανάπτυξη; Κατά την άποψή μου, εκείνη που οδηγεί στον Ευρωπαϊκό αυτοδιοικητικό μέσο όρο, από τον οποίο ως ελληνική Τοπική Αυτοδιοίκηση, δυστυχώς, αποκλίνουμε, αντί να 5
συγκλίνουμε προς αυτόν. Εκείνη που οδηγεί σε κοινό αυτοδιοικητικό βηματισμό εκσυγχρονισμού, ανάπτυξης και προόδου και τους μεγάλους αλλά και τους μικρούς, ορεινούς, νησιωτικούς και περιφερειακούς δήμους. Γίνεται αυτό σήμερα; Φυσικά όχι. Ιδού λοιπόν πεδίο δόξης λαμπρό, αν θέλουμε να μιλάμε με ειλικρίνεια. 6