Δήμητρα Λαμπροπούλου Λέκτορας Νεότερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας Διεύθυνση: Τομέας Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, 4ος όροφος, Κυψέλη 403, Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστημιούπολη, 157 84, Αθήνα Τηλέφωνο εργασίας: (+30)2107277875 E-mail: dlamprop@arch.uoa.gr ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ Κοινωνική και πολιτισμική ιστορία, προφορική ιστορία, ιστορία της εργασίας, ιστορία της νεότητας, ιστορία του φύλου, ιστορία των κοινωνικών κινημάτων, μνημονικές σπουδές, ιστορία του εικοστού αιώνα. ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΕΡΕΥΝΑ Οι «μαθητές της νύχτας» στη μεταπολεμική Ελλάδα: εκπαίδευση, εργασία, συλλογική δράση και καθημερινή ζωή των νεαρών εργατών και εργατριών στην εποχή του μεγάλου μετασχηματισμού. ΜΑΘΗΜΑΤΑ (ΑΠΟ ΤΟ ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΟΥ 2012 ΕΩΣ ΤΟ ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΟΥ 2015) Α. Προπτυχιακά: - Εισαγωγή στις ιστορικές σπουδές (μάθημα κορμού, κωδ. ΙΙ 04) - Νεότερη ελληνική ιστορία Α (μάθημα κορμού, κωδ. ΙΙ18) - Η μνήμη ως αντικείμενο της ιστορίας (σεμιναριακό επιλεγόμενο) - Ιστορία της νεότητας. Οι νέοι στον μεταπολεμικό κόσμο (σεμιναριακό επιλεγόμενο, κωδ. ΣΙ04) - Εισαγωγή στην κοινωνική ιστορία: έννοιες, μέθοδοι, προβληματισμοί (επιλεγόμενο, κωδ. ΙΙ06) - Προφορική Ιστορία: ερευνητικά ερωτήματα, πρακτικές εφαρμογές, θεωρητικοί στοχασμοί (επιλεγόμενο, κωδ. ΙΙ37) Β. Μεταπτυχιακά: - Προφορική ιστορία, οπτικοακουστικές πηγές και διερεύνηση της μνήμης (σε συνεργασία με τον κ. Αντώνη Λιάκο) - Εισαγωγή στη θεωρία της ιστορίας (σε συνεργασία με τον κ. Αντώνη Λιάκο) - Από τον Εμφύλιο στη Μεταπολίτευση: Κοινωνία, κουλτούρα, ιδεολογία στη μεταπολεμική Ελλάδα (σε συνεργασία με τον κ. Βαγγέλη Καραμανωλάκη) 1
ΣΠΟΥΔΕΣ - Διδακτορικό δίπλωμα, 2008, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. - Μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στη νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία, 1999, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. - Πτυχίο Ιστορίας, 1993, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ Βιβλία - Η μνήμη αφηγείται την πόλη Προφορική ιστορία και η μνήμη του αστικού χώρου, εκδόσεις Πλέθρον (επιμέλεια σε συνεργασία με τις Ρίκη Βαν Μπουσχότεν, Ποθητή Χαντζαρούλα εισαγωγή) (ετοιμάζεται) - Οικοδόμοι. Οι άνθρωποι που έχτισαν την Αθήνα 195-1967, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2009 - Rhetorics of Work, Edizioni Plus, Pisa University Press 2008, (επιμέλεια σε συνεργασία με τον Γιάννη Γιαννιτσιώτη και την Carla Salvaterra εισαγωγή σε συνεργασία με τον Γιάννη Γιαννιτσιώτη) (peer reviewed volume) - Γράφοντας από τη φυλακή. Όψεις της υποκειμενικότητας των πολιτικών κρατουμένων 1947-1960, Νεφέλη, Αθήνα 1999 Άρθρα - Ηλεκτρονική δημοσίευση «Πόλη, μνήμη και προφορική μαρτυρία», περιοδικό ΧΡΟΝΟΣ, τεύχος 11, Μάρτιος 2014, http://www.chronosmag.eu/index.php/e-lppl-pth-thp-pl-p-pl-ef.html - Ηλεκτρονική δημοσίευση στην ιστοσελίδα του προγράμματος «ΘΑΛΗΣ: Μορφές δημόσιας κοινωνικότητας στην αστική Ελλάδα του 20ού αιώνα: σύλλογοι, δίκτυα κοινωνικής παρέμβασης και συλλογικές υποκειμενικότητες»: «Δημόσια κοινωνικότητα και νεότητα», http://www.publicsociality.gr/keimena_ergasias/2_lampropoulou_rethymno_2012.pdf - «Ιστορώντας από τα κάτω την κοινωνική αλλαγή: ατομικές τροχιές και συλλογική μνήμη σε αφηγήσεις για τη μεταπολεμική ιστορία», στο Κώστας Μπουραζέλης (πρόλογος εισαγωγή), Η μνήμη της κοινότητας και η διαχείρισή της. Μελέτες από μια ημερίδα αφιερωμένη στη μνήμη του Τίτου Παπαμαστοράκη, Εκδόσεις Καρδαμίτσα & Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ, Αθήνα 2012, σελ. 309-331. - «Κοινωνικά δικαιώματα και πολιτική σύγκρουση στην αυγή της σύντομης δεκαετίας: Η απεργία των οικοδόμων τον Δεκέμβριο του 1960», στο Άλκης Ρήγος, Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδης, Ευάνθης Χατζηβασιλείου (επιμ.), Η «σύντομη» δεκαετία του 60. Θεσμικό πλαίσιο, κομματικές στρατηγικές, κοινωνικές συγκρούσεις, πολιτισμικές διεργασίες, Καστανιώτης, Αθήνα 2008, σελ. 220-240 - Work and Gender in Greek Historiography during the Last Three Decades, σε συνεργασία με τους Αντώνη Λιάκο και Γιάννη Γιαννιτσιώτη, στο Berteke Waaldijk (ed.) Professions and Social Identity. New European Historical Research on Work, Gender and Society, Edizioni Plus, Pisa University Press 2006, σελ. 1-14. - «Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος στα θέατρα της μνήμης και της ιστορίας», Διάπλους 9 (Ιούνιος Ιούλιος 2005), σελ. 16-20 - «Το αντιπολεμικό κίνημα την περίοδο του πολέμου στο Ιράκ. Μια σύγχρονη δημοκρατική πρόκληση», Σύγχρονα Θέματα 82 (Ιούνιος 2003), σελ. 12-15. 2
- «Οι βιομηχανίες του παρελθόντος και της μνήμης. Βιβλιογραφικό δοκίμιο», σε συνεργασία με την Έφη Γαζή, Μνήμων 24 (2002), σελ. 419-426 - «Βιβλία χωρίς λάθη στο σκηνικό των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων: η εκδοτική εταιρεία Τα Νέα Βιβλία», στο Κατερίνα Μαυροκεφαλίδου (επιμ.), Γιώργος Ζιούτος (1903-1967), Εκδόσεις Παρασκήνιο & Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου, Αθήνα 2000, σελ. 89-106 - Two Conferences about the Civil War: an ongoing debate, Historein 2 (2000), σε συνεργασία με την Ουρανία Παπαδοπούλου, σελ. 215-227. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ Το ιστορικό βιβλίο από τη μεταπολίτευση ως σήμερα. Διαδρομές στη νεότερη ελληνική ιστορία, σε συνεργασία με τους Αντώνη Λιάκο, Γιάννη Γιαννιτσιώτη, Ελένη Λιάρου, Πελαγία Μαρκέτου, Ιστορείν/Historein και Ε.ΚΕ.ΒΙ., Αθήνα 1999 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ - From day work to night school: Laboring youth and social change in post-war Greece, European Social Science History Conference 2014 (Vienna, April 24 th- 27 th 2014) - «Πόλη, μνήμη και προφορική μαρτυρία», εναρκτήρια ομιλία στο Β Διεθνές Συνέδριο Προφορικής Ιστορίας Η μνήμη αφηγείται την πόλη Προφορικές μαρτυρίες για το παρελθόν και το παρόν του αστικού χώρου, που διοργανώθηκε από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ και την Ένωση Προφορικής Ιστορίας (Αθήνα, 6-9 Μαρτίου 2014) - «Η πολιτική ως κινητήρια μηχανή της νεωτερικότητας: λαϊκή διαμαρτυρία και μαζική κινητοποίηση στο έργο του Eric Hobsbawm», Ημερίδα Eric Hobsbawm 1917-2012. Ένας χρόνος μετά, που διοργανώθηκε από τις εκδόσεις Θεμέλιο (Αθήνα, 8 Νοεμβρίου 2013) - Histories of work, narratives of the self: male workers stories of post-war social transformation, στη διεθνή συνάντηση εργασίας Life Narratives: Memory, Citizenship and Gender, που διοργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης (10 Ιανουαρίου 2013) - «Ατομικοί βίοι και κοινωνική αλλαγή: η μεταπολεμική εσωτερική μετανάστευση από την οπτική της προφορικής ιστορίας», στο διεθνές συνέδριο Γεφυρώνοντας τις γενιές: διεπιστημονικότητα και αφηγήσεις ζωής στον 21 ο αιώνα. Προφορική ιστορία και άλλες βιο-ιστορίες, που διοργανώθηκε από το Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Βόλος, 25-27 Μαΐου 2012). - «Από την εργατική ιστορία στην ιστορία της εργασίας: τομές και ανανεώσεις στην ιστοριογραφία της εργασίας», στο συνέδριο Η ιστορία της εργασίας. Νέες προσεγγίσεις σε ένα διαρκές ζήτημα, που διοργανώθηκε από το περιοδικό Historein (Αθήνα, 20-21 Μαΐου 2011). - «Ανδρικές υποκειμενικότητες χειρωνακτών εργατών: το παράδειγμα των οικοδόμων στη μεταπολεμική Αθήνα», στη διημερίδα (Αρσενικοί και μη) Ανδρισμοί, που διοργάνωσε το Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου (Μυτιλήνη, 4-5 Ιουνίου 2010). - «Εξιστορώντας την κοινωνική αλλαγή: ατομικές τροχιές και συλλογική μνήμη σε πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις της μεταπολεμικής ιστορίας», στην ημερίδα Η μνήμη της 3
κοινότητας και η διαχείρισή της, που διοργάνωσε το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Ε.Κ.Π.Α. (Αθήνα, 27/11/2010). - Relating to oneself through memory: resistance and consent in male workers life stories, στη διεθνή συνάντηση εργασίας Μνημονικές σπουδές και προφορική ιστορία. Γιατί μας ενδιαφέρει αυτή η συνάντηση;, που διοργανώθηκε από τον Τομέα Ιστορίας του Ε.Κ.Π.Α., το Ελληνικό Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο και το Ολλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών στο πλαίσιο του European Doctorate in Social History. (Αθήνα, 24-25/04/2009). - «Ο πόλεμος, κεντρική εμπειρία του 20ού αιώνα: Η διδασκαλία του Πρώτου και του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση από τη σκοπιά της κοινωνικής ιστορίας», στην ημερίδα Προβλήματα διδακτικής της ιστορίας, που διοργανώθηκε από τις Διευθύνσεις Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Νομού Ηλείας και της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας (29/04/2009). - «Μεταξύ βασάνων και υπερηφάνειας: ερμηνείες της κοινωνικής αλλαγής σε μαρτυρίες εργατών για τη δεκαετία του 1960», στο διεθνές συνέδριο Περί συναισθημάτων: ιστορία, πολιτικές, αναπαραστάσεις, που διοργάνωσε το περιοδικό Historein (Αθήνα, 18-20 Μαΐου 2007). - «Ο επικίνδυνος και ανθυγιεινός χαρακτήρας του οικοδομικού επαγγέλματος: η εργασία και τα σώματα των οικοδόμων ως κοινωνικά και πολιτικά διαμφισβητούμενα πεδία», διάλεξη στο μεταπτυχιακό σεμινάριο του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με τίτλο Εργασία και συνδικαλισμός στη μεταπολεμική Ελλάδα -Οργάνωση σεμιναρίου: Χριστίνα Αγριαντώνη (Βόλος, Μάιος 2006). - «Κοινωνικά δικαιώματα και πολιτική σύγκρουση στην αυγή της σύντομης δεκαετίας: η απεργία των οικοδόμων τον Δεκέμβριο του 1960», στο Ζ Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης, το οποίο έφερε τον τίτλο Η «σύντομη» δεκαετία του 60. Θεσμικό πλαίσιο, κομματικές στρατηγικές, κοινωνικές συγκρούσεις, πολιτισμικές διεργασίες (Αθήνα, 30/11-03/12/2005). - «Δημόσια ιστορία και μνήμη του Β Παγκόσμιου πολέμου», στην ημερίδα Μορφές σύγχρονης ιστορικής κουλτούρας, την οποία διοργάνωσε το περιοδικό Historein (Αθήνα, 11/2/2005). - «Η επέμβαση στο Ιράκ και το διεθνές αντιπολεμικό κίνημα», στην ημερίδα Ο πόλεμος στο Ιράκ, την οποία διοργάνωσε το περιοδικό Historein (Αθήνα, 18/4/2003). - «Πολιτικοί κρατούμενοι στη μετεμφυλιακή Ελλάδα: μεθοδολογικές και θεωρητικές προϋποθέσεις μιας ιστορικής προσέγγισης», διάλεξη στο προπτυχιακό σεμινάριο του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, με τίτλο Ανθρωπολογία της κοινωνικής παρέκκλισης - Οργάνωσηδιδασκαλία σεμιναρίου: Κώστας Γιαννακόπουλος (Αθήνα, Μάιος 2001). - «Βιώματα πολιτικών κρατουμένων μέσα από επιστολές της φυλακής και της εξορίας. Η εμπειρία των μελλοθανάτων», στο συνέδριο Ο ελληνικός Εμφύλιος. Από τη Βάρκιζα στο Γράμμο, που διοργανώθηκε από το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, το Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και την Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (Αθήνα, 20-23 Οκτωβρίου 1999). - «Το εκδοτικό Τα Νέα Βιβλία (1945-1948): βιβλία χωρίς λάθη. Μελέτη πάνω στο αρχειακό υλικό από το αρχείο Γ. Δ. Ζωιτόπουλου», στην ημερίδα Το έργο του Γ. Ζωιτόπουλου, που διοργανώθηκε από το Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου και την Κοινότητα της Μακρινίτσας (Βόλος, 29-30 Μαρτίου 1997) 4
- «Γράμματα από τις φυλακές και τις εξορίες», στο συνέδριο Αρχειακές διαθεσιμότητες και σύγχρονη κοινωνική ιστορία, που διοργανώθηκε από τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (Αθήνα, 3-4 Μαΐου 1996). ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ - Σε εξέλιξη: Πρόγραμμα «ΘΑΛΗΣ: Μορφές δημόσιας κοινωνικότητας στην αστική Ελλάδα του 20ού αιώνα: σύλλογοι, δίκτυα κοινωνικής παρέμβασης και συλλογικές υποκειμενικότητες», το οποίο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από εθνικούς πόρους. (Συντονιστικό Ίδρυμα: Πανεπιστήμιο Κρήτης, Επιστημονική Υπεύθυνη: Έφη Αβδελά. Συνεργαζόμενα ιδρύματα: ΕΚΠΑ, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, ΠανεπιστήμιοBoğaziçi). - 2005-2008: Διευρωπαϊκό-Διιδρυματικό πρόγραμμα CLIOHRES (Sixth Framework Network of Excellence CLIOHRES.net - Creating Links and Innovative Overviews for a New History Research Agenda for the Citizens of a Growing Europe), Thematic Work Group 4 Work, Gender and Society (4 η Θεματική Ομάδα Εργασίας «Εργασία, φύλο και κοινωνία») Συντονίστριες της Ομάδας Εργασίας: Berteke Waaldijk, University of Utrecht Carla Salvaterra, University of Bologna). - 2005: Ομάδα Μελέτης της Ελληνικής Κοινωνίας και Πολιτικής, η οποία λειτούργησε στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ-Πυθαγόρας Ι. (Επιστημονικός Υπεύθυνος: Ηλίας Νικολακόπουλος, Πανεπιστήμιο Αθηνών) - 2000-2002: Ομάδα προφορικής ιστορίας για τη δεκαετία του 1940, η οποία εργάστηκε πάνω στο θέμα «Δεκαετία του 40 και προφορικές μαρτυρίες» και λειτούργησε υπό την αιγίδα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών. - 1999: Πρόγραμμα «Το ιστορικό βιβλίο από τη Μεταπολίτευση ως σήμερα. Διαδρομές στη νεότερη ελληνική ιστορία», το οποίο συνδιοργανώθηκε από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου και το περιοδικό Historein/Ιστορείν. - 1998-1999: Πρόγραμμα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου «Ιστορία των εκδοτικών οίκων στην Ελλάδα από τις αρχές του 20ού αιώνα». Πεδίο έρευνας: η εκδοτική δραστηριότητα της περιόδου 1945-1949. - 1996-1997: Πρόγραμμα της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας με αντικείμενο την καταλογογράφηση των αρχείων των ελληνικών Εργατικών Κέντρων - Έρευνα στο αρχείο του Εργατικού Κέντρου Πειραιά (Επιστημονικός Υπεύθυνος: Γεώργιος Φ. Κουκουλές, Πάντειο Πανεπιστήμιο) - 1993-1994: Πρόγραμμα «Προμηθέας: Η μετακένωση των επιστημονικών ανακαλύψεων της Δυτικής Ευρώπης στον ελληνικό χώρο κατά το 18ο και το 19ο αιώνα» (Επιστημονικός Υπεύθυνος: Κώστας Γαβρόγλου, Πανεπιστήμιο Αθηνών) ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ Μέλος των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, ιδρυτικό μέλος και μέλος του ΔΣ της Ένωσης Προφορικής Ιστορίας, μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Historein/Ιστορείν, μέλος του European Labour History Network. 5