12 Παρελθόν (Прошлое) В греческом языке существуют три грамматические времена (формы обоих ов) для выражения прошлого: прошедшее время (αόριστος), прошедшее длительное время (παρατατικός) и прошедшее совершенное время (υπερσυντέλικος). Όταν ο Σαχίνης πήγαινε σχολείο αγαπούσε μια συμμαθήτριά του με ξανθές κοτσίδες Όταν η Αγκάθα γνώρισε το Σαχίνη τον αγάπησε με την πρώτη ματιά Ο Λάκης είχε αγαπήσει μια κοπέλα αλλά αυτή παντρεύτηκε κάποιον άλλο και έφυγε για την Αφρική Образование формы действительного а прошедшее время прошедшее длительное αγάπησ α διάβαζ α αγαπ ούσ α Α / Β Α Β -α -ες -ε -αμε -ατε -αν(ε) αγάπησα αγάπησες αγάπησε αγαπήσαμε αγαπήσατε αγάπησαν(ε) διάβαζα διάβαζες διάβαζε διαβάζαμε διαβάζατε διάβαζαν(ε) αγαπούσα αγαπούσες αγαπούσε αγαπούσαμε αγαπούσατε αγαπούσαν(ε) В действительном е прошедшего длительного времени появляются варианты глагольных форм, которые образуются согласно парадигме: αγάπαγα, αγάπαγες, αγάπαγε 83
страдательный прошедшее время αγαπήθ ηκ α Α / Β -α -ες -ε -αμε -ατε -αν(ε) αγαπήθηκα αγαπήθηκες αγαπήθηκε αγαπηθήκαμε αγαπηθήκατε αγαπήθηκαν(ε) прошедшее длительное διαβαζ ό μουν aγαπ ιό μουν -μουν(α) -σουν(α) -ταν(ε) -μασταν/-μαστε -σασταν/-σαστε -νταν/-ντουσαν Α διαβαζόμουν διαβαζόσουν διαβαζόταν διαβαζόμασταν/-μαστε διαβαζόσασταν/-σαστε διαβάζονταν/-ντουσαν Β1 αγαπιόμουν αγαπιόσουν αγαπιόταν αγαπιόμασταν/-μαστε αγαπιόσασταν/-σαστε αγαπιό(ού)νταν/-ντουσαν Глаголы спряжения Б2 редко употребляются в страдательном е прошедшего длительного времени: εξηγούμαι / εξηγούμουν Основы Прошедшее и прошедшее длительное время различаются по виду глагола (см. Вид глагола). Это выражается разницей в основах (длительная совершенная основа, см. Приложение, Спряжение глаголов). длительная αγαπ страдательная совершенная αγαπησ αγαπηθ действительный 84
Ударение Глаголы в прошедшем времени получают ударение на третий слог (считая с конца слова). δια βα σα δια βα στη κα Когда идет речь о правильном глаголе, если нет третьего слога, прибавляется дополнительный звук έ (с ударением). Существуют и исключения, напр. πήγα, ήρθα и т.д. ε λυ σα ε λυ σες ε λυ σε но λυ σα με λυ σα τε λυ σα νε / (ε λυ σαν) прошедшее время είχαμε είχατε είχαν είχα είχες είχε действительный αγαπήσει είχα είχες είχε είχαμε είχατε είχαν страдательный αγαπηθεί Использование А. Прошедшее длительное время выражает действие, которое: случалось обычно в прошлом проявлялось в течение длительного периода времени было в ходе, когда случилось что-то другое. Ο Σαχίνης έπαιζε κάθε απόγευμα μπάσκετ όταν ήταν μικρός Όλο το απόγευμα χτες ο Σαχίνης και ο Λάκης έπαιζαν μπάσκετ Την ώρα που έπαιζαν μπάσκετ άρχισε να βρέχει 85
Б. Прошедшее время выражает действие, которое: совершилось в данный момент в прошлом совершалось регулярно в прошлом. Χτες το απόγευμα ο Σαχίνης έπαιξε μπάσκετ με την Κλειώ Ο Σαχίνης έπαιξε τρεις φορές μπάσκετ με την ομάδα της αστυνομίας В. Прошедшее совершенное время используется для обозначения более давнего/прошедшего момента (когда чтонибудь случилось прежде, чем основное действие рассказа). Η Κλειώ, πριν μπει στο Πανεπιστήμιο, είχε παίξει σε μια ταινία Формы прошедшего времени могут выражать и настоящее (и даже будущее) действие. В этих случаях глагол получает нюанс описания состояния. Αρρώστησα! (= έχω αρρωστήσει, είμαι άρρωστος) Kρύωσα! (= έχω κρυώσει, είμαι κρυωμένος) -Μου φέρνετε ένα ποτήρι νερό; -Έφτασε! 86
УПРАЖНЕНИЯ 1. Как вы сказали бы это по-русски? 1. Χθες ο Σαχίνης δούλευε όλο το απόγευμα 2. Η Αγκάθα όμως είχε ξεχάσει τα κλειδιά της και δεν μπορούσε να μπει στο σπίτι 3. Ήταν η πρώτη φορά που ο Σαχίνης αργούσε τόσο πολύ 4. Όσο περνούσε η ώρα τόσο περισσότερο ανησυχούσε η Αγκάθα 5. Η Αγκάθα περίμενε τρεις ώρες έξω από το σπίτι και στο τέλος βαρέθηκε και έφυγε! 2. Заполните окончания глагольных форм в тексте H Aγκάθα ονειρεύτ ότι πήρ συνέντευξη από τη Χαρούλα Αλεξίου: Η ιδέα για τη συναυλία στη Νέα Υόρκη ήρθ σιγά-σιγά. Υπήρξ_ μια ζωντανή ηχογράφηση την οποία ήθελ η εταιρεία μου να εκδώσει στη Νέα Υόρκη, γιατί τα τραγούδια αυτά άρεσ πολύ στους Έλληνες εκεί. Η συναυλία έγιν με μεγάλη ορχήστρα στο Madison Square Gardens. Ήθελ να έχω μια μεγάλη ορχήστρα για να κρατήσει την αίσθηση του ζωντανού. Αισθάνθ ότι αυτή η συναυλία είχ μεγάλη επιτυχία γιατί κατάφερ και άγγιξ την ψυχή των Ελλήνων της Αμερικής. 3. а. Опишите в трех вариантах, что вы делали регулярно в детстве Όταν ήμουν παιδί, б. Опишите в трех вариантах, что изменялось, когда вы росли Όσο περισσότερο μεγάλωνα, τόσο 87