Δεοντολογία Επαγγέλματος Πνευματική Ιδιοκτησία III ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΠΑΛΑΙΓΕΩΡΓΙΟΥ Γ.
Προηγούμενη Διάλεξη Πνευματικά Δικαιώματα Πνευματικά δικαιώματα Οργανισμοί, στατιστικά στοιχεία και πολιτικές Η άποψη των χρηστών
Σημερινή Διάλεξη Η άποψη των χρηστών ΙΙ Μια λεπτή ισορροπία Μελέτη περιπτώσεων
Φοιτητές Πληροφορικής στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο (2006) 56 ημιδομημένες συνεντεύξεις με 30 φοιτητές και 26 φοιτήτριες του τμήματος Πληροφορικής, του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ελλάδα Τέταρτο έτος σπουδών την άνοιξη του 2006. Διάρκεια: περίπου 30 λεπτά Θέματα: Ποια είναι η τρέχουσα πρακτική τους όσον αφορά στη χρήση πειρατικού λογισμικού Ποιοι είναι οι λόγοι που επικαλούνται γι αυτή την πρακτική. Ποια είναι η γνώση τους σχετικά με την νομοθεσία που αφορά στα πνευματικά δικαιώματα λογισμικού και πώς επηρεάζει τη πρακτική τους. Πως η αμιγώς ψηφιακή υπόσταση του λογισμικού επηρεάζει τη στάση τους απέναντι στα πνευματικά δικαιώματα λογισμικού. Πώς αντιλαμβάνονται τους πιθανούς εμπλεκόμενους όταν χρησιμοποιούν ή δημιουργούν πειρατικό λογισμικού και πως αυτό επηρεάζει την πρακτική τους. Φιλικό και ανεπίσημο κλίμα Απομαγνητοφώνηση και ανίχνευση σημαντικών θεμάτων
Χρήση πειρατικού λογισμικού Όλοι οι φοιτητές Πληροφορικής που συμμετείχαν στην έρευνα χρησιμοποιούν πειρατικό λογισμικό. 19 από τους 56 φοιτητές απάντησαν ότι όλες οι εφαρμογές λογισμικού στον προσωπικό τους υπολογιστή είναι πειρατικές εκδόσεις. Όσοι δήλωσαν ότι διαθέτουν και νόμιμο λογισμικό, σχολίασαν ότι η απόκτηση του οφείλεται είτε σε εφαρμογές που συνοδεύουν τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή κάποια περιφερειακή συσκευή κατά την αγορά τους, είτε σε εφαρμογές που εγκατέστησε κάποιος άλλος, συνήθως μεγαλύτερος συγγενής και για δική του χρήση, στον υπολογιστή τους
Πότε ξεκίνησαν; Οι φοιτητές δηλώνουν ότι ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν πειρατικό λογισμικό όταν άρχισαν να χρησιμοποιούν τον υπολογιστή, είτε αυτό έγινε όταν ήταν μαθητές είτε όταν ξεκίνησαν τις σπουδές τους στην Πληροφορική. Οι φοιτητές σχολιάζουν ότι οι σπουδές τους στην Πληροφορική αύξησε το πλήθος και το εύρος των πειρατικών εκδόσεων που διαθέτουν. Η συντριπτική πλειοψηφία των φοιτητών απαντά ότι δεν έκανε κανένα συλλογισμό που αφορά στα πνευματικά δικαιώματα λογισμικού τις πρώτες φορές που χρησιμοποίησε πειρατικό λογισμικό. Μόλις δύο από τους συμμετέχοντες σχολίασαν ότι είχαν σκεφτεί αρχικά να το αγοράσουν, μια σκέψη που απέρριψαν γρήγορα, εξαιτίας της προφανούς και συνήθους πρακτικής των συναδέλφων τους
Γιατί πειρατικό λογισμικό; Οι φοιτητές αιτιολογούν τη χρήση πειρατικού λογισμικού ισχυριζόμενοι ότι δεν μπορούν να «αντέξουν» το κόστος του αυθεντικού λογισμικού. Επικαλούνται το επιχείρημα ότι είναι φοιτητές και ότι δεν εργάζονται, χωρίς ωστόσο εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, να δηλώνουν ότι στο μέλλον θα αλλάξουν αυτή την πρακτική. Αιτιολογούν επίσης την πρακτική τους επικαλούμενοι την αντίστοιχη συμπεριφορά των συναδέλφων τους και θεωρούν τη χρήση πειρατικού λογισμικού δεδομένη και αποδεκτή τακτική. Κατά τους φοιτητές Πληροφορικής, κάποιος που αγοράζει το λογισμικό, μάλλον το κάνει γιατί δεν γνωρίζει πώς να το αντιγράψει ή πώς να το προμηθευτεί αντιγραμμένο.
Ηθική υποχρέωση Οι φοιτητές δεν αισθάνονται καμία τύψη όταν χρησιμοποιούν πειρατικό λογισμικό. Αναγνωρίζουν όμως ότι η ενέργεια δεν είναι σωστή (low moral intensity). Επιπλέον, θεωρούν ότι ο υπολογιστής είναι αρκετά απρόσωπος για να χαρακτηριστεί η ενέργεια τους ως κατακριτέα. Επισημαίνουν έντονα ότι δεν θα έκλεβαν ποτέ ένα φυσικό, απτό αντικείμενο. Συμφωνούν ότι πρόκειται για κλοπή των πνευματικών δικαιωμάτων, ωστόσο δεν θεωρούν τα δύο «είδη κλοπών» ανάλογα. Διατυπώθηκε επίσης η άποψη ότι το ηθικό πρόβλημα θα έπρεπε να απασχολεί τις εταιρίες που τιμολογούν το λογισμικό υψηλά και όχι στο ότι οι ίδιοι χρησιμοποιούν πειρατικό λογισμικό. Δεν έλειψαν σχόλια στα οποία η χρήση πειρατικού λογισμικού χαρακτηρίζεται ως δελεαστική και προκλητική.
Σύγκριση με την αντιγραφή βιβλίου Θίξαμε ένα θέμα που ποτέ δεν τους έχει απασχολήσει στο παρελθόν. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περισσότεροι φοιτητές διατυπώνουν τις απόψεις τους με μεγάλη επιφύλαξη και ερωτηματικό τόνο. Κυριαρχεί η άποψη ότι ένα βιβλίο μπορεί να ενσωματώνει συναισθηματική αξία και διαθέτει εγγενώς δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Για τους περισσότερους το βιβλίο τους αφορά προσωπικά, σε αντίθεση με το λογισμικό που το αντιμετωπίζουν κυρίως ως εργαλείο με συγκεκριμένη διάρκεια χρήσης. Αγοράζουν τα βιβλία που τους ενδιαφέρουν προσωπικά ή εκείνα το λογισμικά για τα οποία αισθάνονται ότι δεν χρησιμοποιούν προσωρινά ή επαγγελματικά (π.χ. παιχνίδια). Δεν λείπουν απόψεις που θέτουν αποκλειστικά το οικονομικό κόστος ως το μόνο ζήτημα σύγκρισης για τις δύο ενέργειες και την ποιότητα του αποτελέσματος της αντιγραφής των δύο μέσων.
Γνώσεις νομοθεσίας Η πλειονότητα των φοιτητών δεν γνωρίζει τη νομοθεσία που αφορά στα πνευματικά δικαιώματα και όσοι έχουν υπ όψη τους τη νομοθεσία δηλώνουν ότι γνωρίζουν λίγα. Υποδεικνύουν ως πηγές γνώσεις κυρίως τα ΜΜΕ, το Διαδίκτυο και τις συζητήσεις που έχουν με τους συμφοιτητές τους. Τα σχόλια των φοιτητών καθιστούν σαφές ότι θεωρούν απίθανο να διωχθούν ποινικά εξαιτίας της χρήσης πειρατικού λογισμικού, κάτι που οι ίδιοι παραδέχονται ότι επηρεάζει τη συμπεριφορά τους
Ως προγραμματιστές Οι φοιτητές Πληροφορικής προσδιορίζουν τους προγραμματιστές υπολογιστών και κυρίως τις εταιρίες ανάπτυξης λογισμικού ως τους άμεσα ζημιωμένους από την πειρατεία λογισμικού. Αναγνωρίζουν την ανάγκη ύπαρξης ανταμοιβής με στόχο το κίνητρο για την καινοτομία. Οι ίδιοι παραμένουν αδιάφοροι απέναντι στα συμφέροντα των θιγόμενων μερών. Είναι εντυπωσιακό ότι οι φοιτητές εύκολα μεταπηδούν στην θέση του προγραμματιστή και κατασκευαστή λογισμικού και δηλώνουν ρητά έτοιμοι εφόσον βρεθούν σε αυτή τη θέση, να προασπίσουν και κατοχυρώσουν τα δικαιώματα τους.
Συνοπτικά Ζήτημη χαμηλής ηθικής έντασης Περιπτωσιολογικές και μη συγκροτημένες άποψεις Κόστος και κοινωνικό περιβάλλον κύριοι παράγοντες Φοιτητές πληροφορικής μεγαλύτερη απαίτηση: παράδοξο των σπουδών πληροφορικής Έλλειψη ερεθισμών σκέψης και επαναπροσδιορισμού (Ελλάδα: ιδιαίτερα διαδεδομένη πειρατεία αλλά και εκτεταμένη διαφθορά) Άγνοια νομοθεσίας αλλά και αδιαφορία Ενδιαφέρον για αντίστοιχα ζητήματα
Πως πρέπει εσείς να διαφοροποιηθείτε; Μετά το τέλος και της σημερινής συζήτησης θα πρέπει: Να γνωρίζετε τις νομικές επιπτώσεις Να μπορείτε να προσδιορίζετε τι είναι τα πνευματικά δικαιώματα Να γνωρίζετε τις παγκόσμιες τάσεις που αφορούν την πειρατεία λογισμικού Να έχετε αποκωδικοποιήσει τις διαφορετικές απόψεις και να επιλέξετε αυτές που νιώθετε ότι σας εκφράζουν καλύτερα Να γίνει για εσάς η πειρατεία λογισμικού ένα ζήτημα υψηλής ηθικής έντασης
1. Νομικές κυρώσεις Αστικές κυρώσεις (άρθρο 65 του ν.2121/93): Ο δικαιούχος μπορεί να αξιώσει την αναγνώριση του δικαιώματός του, την άρση της προσβολής, την παράλειψή της στο μέλλον καθώς και αποζημίωση που δεν μπορεί να είναι κατώτερη από το διπλάσιο του οικονομικού ανταλλάγματος που ο παραβάτης θα πλήρωνε, εάν προμηθευόταν νόμιμα την άδεια για την χρήση του προγράμματος.
1. Νομικές κυρώσεις Ποινικές κυρώσεις (άρθρο 66 του ν.2121/93): Ο παραβάτης τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους και χρηματική ποινή 1 έως 5 εκατομμυρίων δραχμών. Εάν η ζημία που υπέστη ο δικαιούχος είναι ιδιαίτερα μεγάλη, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον δύο (2) ετών και χρηματική ποινή 2 έως 10 εκατομμυρίων δραχμών.
1. Νομικές κυρώσεις Ποινικές κυρώσεις (άρθρο 66 του ν.2121/93): Αν ο υπαίτιος τελεί τις παραπάνω πράξεις κατ επάγγελμα ή αν οι περιστάσεις κάτω από τις οποίες έγινε η πράξη μαρτυρούν ότι ο υπαίτιος είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας ή των συγγενικών δικαιωμάτων, επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι 10 ετών και χρηματική ποινή 5 έως 20 εκατομμυρίων δραχμών, καθώς και αφαίρεση της άδειας λειτουργίας της επιχείρησης στα πλαίσια της οποίας τελέσθηκε η πράξη. Θεωρείται ότι η πράξη έχει τελεσθεί κατ επάγγελμα και όταν ο δράστης έχει καταδικασθεί για αδικήματα προσβολής πνευματικής ιδιοκτησίας με αμετάκλητη απόφαση σε ποινή στερητική της ελευθερίας.
1. Νομικές κυρώσεις Διοικητικές κυρώσεις (άρθρο 65Α του ν.2121/93): Όποιος χωρίς δικαίωμα και κατά παράβαση των διατάξεων του παρόντος νόμου αναπαράγει, πωλεί ή κατ' άλλον τρόπο διανέμει στο κοινό ή κατέχει με σκοπό διανομής πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή, ανεξαρτήτως άλλων κυρώσεων, υπόκειται σε διοικητικό πρόστιμο ίσο με χίλια (1.000) ευρώ για κάθε παράνομο αντίτυπο προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή.αρμόδιες για τον έλεγχο της εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος νόμου και την επιβολή των προβλεπόμενων κυρώσεων είναι η Υπηρεσία Ειδικών Ελέγχων (ΥΠ.Ε.Ε.), οι Αστυνομικές και Τελωνειακές Αρχές, οι οποίες μετά τη διαπίστωση της παράβασης, ενημερώνουν τους δικαιούχους μέσω του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας.Σε περίπτωση υποτροπής εντός του αυτού οικονομικού έτους το διοικητικό πρόστιμο που προβλέπεται στο άρθρο 65Α διπλασιάζεται
2. Πνευματική Ιδιοκτησία Η πνευματική ιδιοκτησία που αποκτά ο δημιουργός πάνω στο έργο του περιλαμβάνει δύο απόλυτα και αποκλειστικά δικαιώματα Το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του έργου (περιουσιακό δικαίωμα). Ο πνευματικός δημιουργός έχει τη δυνατότητα από το νόμο να εκχωρήσει / μεταβιβάσει και να αναθέσει τη διαχείριση του περιουσιακού δικαιώματός του σε τρίτους, φυσικά ή νομικά πρόσωπα Το δικαίωμα προστασίας του προσωπικού του δεσμού με το έργο (ηθικό δικαίωμα). Το ηθικό δικαίωμα είναι προσωποπαγές και αμεταβίβαστο, παραμένει δε στο δημιουργό ακόμα και μετά τη μεταβίβαση του περιουσιακού δικαιώματος
2. Πνευματικά Δικαιώματα Ένα πνευματικό έργο, πρέπει να πληρεί τρεις προϋποθέσεις: πρέπει να είναι αυθεντικό, με την έννοια ότι οφείλει την προέλευση του στον δημιουργό του. δεν πρέπει από την φύση του να είναι λειτουργικό ή χρηστικόλειτουργίες ή διεργασίες, συμπεριλαμβανομένων και των εφευρέσεων, προστατεύονται από πατέντες και τυπικά δεν υπόκεινται στην νομοθεσία για τα πνευματικά δικαιώματα. πρέπει να είναι εκφρασμένο σε κάποιο συγκεκριμένο φυσικό μέσο.
3. Παγκόσμιες τάσεις November 3, 2005 - Microsoft wins $1.3m in piracy case The Federal Court of Australia has awarded Microsoft $1.3 million damages and costs in a software piracy case against PC Club Australia and the company's office-holders Symantec Receives 700,000 In Compensation For Software Piracy Case Symantec Corp. (Nasdaq: SYMC) today announced it has received 700,000 in damages and costs from a British distributor of counterfeit Symantec software
3. Παγκόσμιες τάσεις January 30, 2007 MENIFEE -- A man was arrested Tuesday and nearly $300,000 in alleged counterfeit computer software seized when search warrants were served at two Menifee homes, authorities saidsymantec Receives 700,000 In Compensation For Software Piracy Case Wednesday, April 20, 2005 Symantec Corp. today announced it has been granted a default judgment of $3.1 million against Sam Jain for selling counterfeit Symantec software and violating Symantec's intellectual property rights.
3. Παγκόσμιες τάσεις Saturday, Aug. 26, 2006 A Florida man who made millions of dollars selling illegal copies of computer programs was sentenced Friday to six years in prison in one of the nation's largest software piracy cases. 25 October 2005 Hong Kong man convicted in first BitTorrent internet piracy case. Chan Nai-ming was found guilty of copyright infringement for putting three Hollywood movies onto the internet without authorization by using the popular BT peerto-peer file-sharing program, a judiciary spokeswoman said
3. Παγκόσμιες τάσεις May 23, 2008 A 25-year-old Brooklyn man has been found guilty of conspiracy to commit criminal copyright infringement in what the Recording Industry Association of America describes as the first-ever federal trial for online criminal copyright infringement primarily featuring music.
3. Παγκόσμιες τάσεις March 15, 2008 The Oregon lady has accused the recording industry's campaign of threatening and intimidating innocent people, and of racketeering and fraud. The new lawsuit charges the industry representatives (RIAA) and the company it hired, MediaSentry, of spying 'by unlicensed, unregistered and uncertified private investigators' who 'have illegally entered the hard drives of tens of thousands of private American citizens' in violation of laws 'in virtually every state in the country'
3. Παγκόσμιες τάσεις Στο Ηνωμένο Βασίλειο, 6 ISPs συνεργάζονται με τη μουσική βιομηχανία για να ξεκινήσουν μαζικές προειδοποιήσεις για την παράνομη διανομή μουσικών κομματιών. Στη Γαλλία ψηφίστηκε νόμος που επιτρέπει στη βιομηχανία της διασκέδασης να διακόπτει τη σύνδεση των ατόμων που έχουν δεχθεί τρεις προειδοποιήσεις. Σύνοδος G8: πρόθεση δημιουργίας διεθνών συνεργασιών για τη μείωση της πειρατείας λογισμικού
4. Οι δυο απόψεις Πειρατικό λογισμικό: Όχι Επιπτώσεις στους προγραμματιστές Επιπτώσεις στην αγορά Επιπτώσεις στις θέσεις εργασίας Επιπτώσεις στο κράτος Επιπτώσεις στην κοινωνία Πειρατικό λογισμικό: Ναι Διαδικασία αυτορύθμισης της αγοράς Διαδικασίας μετασχηματισμού της προσέγγισης της ιδιοκτησίας Έμμεσα οφέλη Ιδιαιτερότητες εκπαιδευτικών σκοπιμοτήτων
Μια λεπτή ισορροπία Οι ακραίες θέσεις και των δυο πλευρών δεν επιτρέπουν πραγματικές ζυμώσεις για το νέο μέσο και τα χαρακτηριστικά του. Εταιρίες χρησιμοποιούν προσχηματικούς και χοντροκομμένους συλλογισμούς υποκρύπτοντας ότι τα απωλεσθέντα κέρδη αποτελούν το αποκλειστικό μοχλό που τους κινητοποιεί. Οι χρήστες αδιαφορούν επιδεικτικά εκμεταλλευόμενοι το μέγεθος τους φαινομένου, την ιδιαιτερότητα του μέσου και την αστοχία των νομικών πρωτοβουλιών. Η ιδιοκτησία είναι μοναδική στο ηλεκτρονικό μέσο και οι μελλοντικές προβολές της τεχνολογίας αναδεικνύουν την ανάγκη για επαναθεώρηση όλων των πτυχών της, για την επαναθεώρηση ακόμη και θεμελιακών κοινωνικών αρχών Οφείλουμε να συζητούμε και να δημιουργούμε εναλλακτικές προσεγγίσεις-θεωρήσεις
Ιδιωτικότητα Επόμενη διάλεξη