3. Πράσινες αστικές περιοχές που ενσωματώνουν την Αειφόρο Χρήση Γης

3. Πράσινες αστικές περιοχές που ενσωματώνουν την Αειφόρο Χρήση Γης 3A. Παρουσίαση κατάστασης Ο ρυθμός μεταβολής του πληθυσμού της κεντρικής αστικής περιοχής εκτιμάται στα 21,2% για την περίοδο 2001 2021. Οι παρακείμενες περιφερειακές ενότητες προβλέπεται να σταθεροποιήσουν τον πληθυσμό τους. Η μεγαλύτερη αυξητική τάση διαπιστώνεται στα γειτονικά κέντρα μικρότερου μεγέθους (Γιάννουλη 47,6%). Η μεγαλύτερη πυκνότητα κατοίκησης εντοπίζεται στο αστικό κέντρο (4,35 κάτοικοι/εκτάριο μαζί με τις περιβάλλουσες αγροτικές εκτάσεις και 76,38 εντός σχεδίου). Μεγάλες πυκνότητες εντοπίζονται στον περιβάλλοντα ομόκεντρο κύκλο (Γιάννουλη 7,8, Φαλάνη 1,76 και Τερψιθέα 0,74). Αντίστροφη είναι η αναλογία ελεύθερων χώρων ανά κάτοικο, η οποία κατά μέσο όρο υπολογίζεται σε 0,35 εκτάρια/κάτοικο. Διάγραμμα για τη σφράγιση του εδάφους στον Καλλικρατικό Δήμο ακολουθεί στην ενότητα 4 Α. ΧΑΡΤΗΣ 1.: Όρια Καλλικρατικού Δήμου όρια κεντρικής οικιστικής περιοχής Πυκνότητες κατοίκησης. Η πυκνότητα (καθαρή) δόμησης για ορισμένες περιοχές του κέντρου είναι πάνω από 100 ατ/ha με αύξηση τα τελευταία 15 χρόνια κατά 50%. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού είναι συγκεντρωμένο στους οικισμούς, ενώ η μεγαλύτερη έκταση του Δήμου (64%) καταλαμβάνεται από

δραστηριότητες του πρωτογενή τομέα (γεωργική γη 22080,37 ha), από την οποία τα 170,21 ha είναι χαρακτηρισμένο περιοχή Natura (κεφάλαιο 4Α, χάρτης 1). Η συντριπτική πλειοψηφία των κατοικήσιμων οικοδομικών τετραγώνων (πάνω από 90%) είναι χωροθετημένη σε απόσταση μικρότερη από 15 βαδίσματος (ευθεία απόσταση μικρότερη των 300μ.) από θεσμοθετημένους κοινόχρηστους χώρους με έκταση μεγαλύτερη από 1000 τ.μ. Η απόσταση αυτή είναι εφικτή και για τα παιδιά. Στις διαμορφώσεις προβλέπεται προσβασιμότητα και για τα εμποδιζόμενα άτομα. Στο χάρτη απεικονίζονται τα οικοδομικά τετράγωνα που απέχουν λιγότερο από 300μ. από τους προβλεπόμενους από το Γ.Π.Σ. πράσινους χώρους μεγαλύτερους των 1000 τ.μ. Χάρτης 2.: Οικοδομικά τετράγωνα που απέχουν λιγότερο από 300 μ. από κοινόχρηστους χώρους πρασίνου μεγαλύτερους των 1000 τ.μ.

Χάρτης 3.: Χρήσεις γης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Πρασίνου η συνολική έκταση αστικού πρασίνου της πόλης της Λάρισας είναι 1700 στρ. ενώ η συνολική του Δήμου Λαρισαίων είναι 2000 στρ. Η έκταση του γκαζόν ανέρχεται στα 200 στρ. και ο αριθμός των δέντρων στα πάρκα είναι 47.000 τεμ. και 18.000 τεμ. στα πεζοδρόμια της πόλης. Επίσης συναντάμε περίπου 40.000 θάμνους στους 500 χώρους πρασίνου που συντηρεί η Υπηρεσία. Το 90% των χώρων πρασίνου αρδεύεται με αυτόματο σύστημα άρδευσης. Η ετήσια κατανάλωση νερού για την άρδευση του πρασίνου της πόλης υπολογίζεται περίπου σε 600.000 m3 (βλ. κεφάλαιο 10 Α ). Η υπηρεσία στην προσπάθεια της για επέκταση των νέων χώρων πρασίνου και την αναδιαμόρφωση των παλιών, έδωσε μεγάλη σημασία στην εκμηχάνιση της εργασίας για μείωση του κόστους κατασκευής και συντήρησης. Σήμερα η υπηρεσία αριθμοί 2 μεγάλα μηχανικά συγκροτήματα, 3 γεωργικούς ελκυστήρες, 7 επικαθήμενα χλοοκοπτικά συγκροτήματα, 265 κηποτεχνικά μηχανήματα, 16 αγροτικά αυτοκίνητα, και 3 φορτηγά. ΑΠΟΚΟΜΙΔΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΛΟΟΤΑΠΗΤΑ ΕΚΡΙΖΩΣΗ ΠΡΕΜΝΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΟΡΤΩΝ.. ΚΛΑΔΟΘΡΥΜΑΤΙΣΤΗΣ.. Πίνακας 4.: Εκμηχάνιση εργασίας.

Η αναλογία πρασίνου για κάθε κάτοικο είναι 8,5 τ.μ. πρασίνου/κάτοικο. Τα είδη της βλάστησης που χρησιμοποιούνται στην κηποτεχνική διαμόρφωση των αστικών χώρων πρασίνου της πόλης της Λάρισας είναι είδη της ελληνικής χλωρίδας, αυτοφυή και ξενικά, τα οποία είναι εγκλιματισμένα στις δύσκολες κλιματολογικές συνθήκες της πόλης. Δρόμοι πεζόδρομοι νησίδες Στις επεμβάσεις ανάπλασης του κέντρου πόλης περιλαμβάνονται διαπλατύνσεις των πεζοδρομίων κεντρικών οδών με παράλληλη κατάργηση λωρίδας για θέσεις στάθμευσης. Ο σχεδιασμός των πεζοδρομίων των οδών Κύπρου και Βενιζέλου έγινε με στόχο να αποκτήσουν οι κεντρικοί αστικοί χώροι έναν ιδιαίτερο και αναγνωρίσιμο χαρακτήρα με δενδροστοιχίες και χώρους πρασίνου, με αποτέλεσμα την αναβαθμισμένη ποιότητα περιβάλλοντος. Το εκτεταμένο δίκτυο αμιγών πεζοδρόμων καλύπτει όλο το εμπορικό κέντρο της πόλης, ενώνει τις μεγάλες κεντρικές πλατείες με το Αρχαίο Θέατρο, και επιτυγχάνει την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων (εκτεταμένη αναφορά γίνεται στο κεφάλαιο 2). Πλατείες Οι μελέτες για την ανακατασκευή και την ανάπλαση των μεγαλύτερων πλατειών (Κεντρική και Ταχυδρομείου) εντάχθηκαν στην ενιαία λογική του ολοκληρωμένου σχεδιασμού του ιστορικού κέντρου και διέπονται από τις ίδιες αρχές αντιμετώπισης. Συνδέονται με το δίκτυο πεζοδρόμων διευρυμένων πεζοδρομίων και αποτελούν πλέον ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της ταυτότητας και της ζωής της πόλης.

Εικόνα 5.: Κεντρική πλατεία. Αστικό πράσινο Το πάρκο Αλκαζάρ εμβαδού 140 στρεμμάτων, δίπλα στην παλαιά κοίτη του Πηνειού ποταμού, (ο μεγαλύτερος όγκος υδάτων έχει μεταφερθεί στη νέα κοίτη για αντιπλημμυρικούς λόγους), αναπλάστηκε την περίοδο 1985 1995 με τη φύτευση μεγάλων χώρων πρασίνου, την κατασκευή μεγάλης τεχνητής λίμνης 4.000 μ2, υπαίθριου κινηματογράφου 2000 θεατών, πάρκου κυκλοφοριακής αγωγής και mini Golf. Εικόνα 6.: Αεροφωτογραφία πάρκου Αλκαζάρ. Ιδιωτικοί ελεύθεροι χώροι Ο ρόλος των ιδιωτικών ελεύθερων χώρων στη διαμόρφωση του μικροκλίματος του αστικού χώρου είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Στις νεώτερες συνοικίες, οι πεζόδρομοι συμπληρώνονται από τα θεσμοθετημένα προκήπια,

που πλαισιώνουν τους δρόμους κατά το πρότυπο της αλέας, και καταλαμβάνουν επιφάνεια 87,9 εκταρίων. Φυτεμένα δώματα Η πυκνή και ανεξέλεγκτη δόμηση στα αστικά κέντρα και η απουσία υπαίθριων χώρων πρασίνου εντείνουν το φαινόμενο των αστικών θερμικών νησίδων, όπως επίσης και τα προβλήματα μειωμένης ατμοσφαιρικής υγρασίας και μόλυνσης της ατμόσφαιρας. Η εφαρμογή πράσινων στεγών/φυτεμένων δωμάτων συμβάλει στην αύξηση των υπαίθριων χώρων πρασίνου, με πολλαπλά περιβαλλοντικά, ενεργειακά οφέλη και οικονομικά οφέλη, όπως : Συμβολή στην διατήρηση του υδρολογικού κύκλου Βελτίωση μικροκλίματος Μείωση της σκόνης και του νέφους στην ατμόσφαιρα Μείωση της ηχορύπανσης Φυσικό περιβάλλον για ζώα και φυτά Ενίσχυση της θερμομόνωσης του κτιρίου - Μείωση της κατανάλωσης ενέργειας Ενίσχυση της αναμενόμενης διάρκειας ζωής του κτιρίου Διαχείριση νερού στα συστήματα υποδομής πράσινων στεγών Παραγωγή ενέργειας στη στέγη Αξιοποίηση ανεκμετάλλευτων χώρων στα κτίρια Ο Δήμος Λαρισαίων έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, για την κατασκευή φυτεμένων δωμάτων σε υφιστάμενα Δημοτικά Κτίρια (4 ος όροφος του Δημαρχείου, Δημοτικό Ωδείο, Χατζηγιάννειο Πνευματικό Κέντρο και 11 ος Παιδικός Σταθμός «Ελευθερίας»), με σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια.

3B. Παλαιότερες Επιδόσεις Στο αστικό κέντρο της Λάρισας, ο περιβαλλοντικός σχεδιασμός διέπει όλες τις κλίμακες, από το ρυθμιστικό σχέδιο μέχρι τις αστικές αναπλάσεις και τα πράσινα δώματα. Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Κατά την προηγούμενη δεκαετία, ο πολεοδομικός σχεδιασμός προετοίμασε μια σειρά από στόχους, που εφαρμόστηκαν εν μέρει στο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Λάρισας (2009) και της Γιάννουλης (2013). Όπως και στο υπό μελέτη ρυθμιστικό σχέδιο της ευρύτερης περιοχής, υιοθετήθηκε το μοντέλο της «συμπαγούς πόλης», της οργανωμένης δηλ. πολεοδομικά ανάπτυξης με δραστικό περιορισμό της αστικής διάχυσης στην ύπαιθρο. Σύμφωνα με τους μελετητές, το μοντέλο της «συμπαγούς πόλης» δεν ερμηνεύεται αποκλειστικά ως εστίαση στον υφιστάμενο οικιστικό χώρο, κυρίως επειδή ο τελευταίος, με τον τρόπο που έχει αναπτυχθεί ιστορικά, δεν έχει περιθώρια αύξησης των υπαρχουσών πυκνοτήτων. Απαιτούνται νέοι οργανωμένοι οικιστικοί πυρήνες και οργανωμένες ζώνες υποδοχής των οικονομικών δραστηριοτήτων, για να απορροφηθούν οι νέες ανάγκες. Η οργάνωση των χρήσεων γης σε εφαρμογή των παραπάνω περιλαμβάνει κατ αρχήν την προστασία του περιβάλλοντος με την κλασική έννοια, μέσω του καθορισμού περιοχών ειδικής προστασίας της φύσης και του τοπίου (ορεινή περιοχή στο βορειο-ανατολικό άκρο του Δήμου, ζώνη προστασίας του Πηνειού ποταμού). Ευρύτερη εφαρμογή των παραπάνω αρχών αποτελεί ο καθορισμός ζώνης εγκατάστασης αστικών χρήσεων στα όρια του σημερινού αστικού κέντρου, όπου υπάρχει περιορισμός της δόμησης. Χωροθετούνται αστικές χρήσεις με αυξημένες απαιτήσεις σε γη (εκπαιδευτήρια, νοσοκομεία, τουριστικές και αθλητικές εγκαταστάσεις) και επιβάλλεται η κάλυψη των οικοδομών με κεραμοσκεπή, για λόγους ένταξης στο αγροτικό τοπίο και προστασίας των προστατευόμενων πτηνών (πελαργοί και κιρκινέζια), που χτίζουν πάνω στις στέγες τις φωλιές τους.

Παράλληλα καθορίζονται οργανωμένες περιοχές για τις βιομηχανικές δραστηριότητες (πλησίον της υφιστάμενης βιομηχανικής περιοχής) και το χονδρεμπόριο. Πολεοδομικές μελέτες Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο εφαρμόστηκε άμεσα στις εκτός σχεδίου περιοχές ενώ για τις εντός σχεδίου βρίσκεται σε εξέλιξη η μελέτη πολεοδόμησης της περιοχής Αγ. Θωμά. Η περιοχή μελέτης ανήκει στο βορειοδυτικό τμήμα της πόλης και έχει έκταση 233 στρέμματα. Για τη χωροθέτηση των ελεύθερων χώρων στον αστικό ιστό κρίθηκε απαραίτητη η δημιουργία ενός ενιαίου δικτύου που θα ενώνει τους μεγάλους ελεύθερους δημόσιους χώρους με τις μικρότερες φυτεμένες επιφάνειες (δημόσιες και ιδιωτικές). Προβλέπονται χώροι διάφορων διαστάσεων που να καλύπτουν όλη την επιφάνεια της πολεοδομικής ενότητας. Τα «πάρκα τσέπης» (pocket parks) αποτελούν μια κατηγορία αστικού πρασίνου ανάμεσα στο πάρκο της γειτονιάς και στον ιδιωτικό ακάλυπτο χώρο. Προτείνονται πεζόδρομοι με νησίδες πρασίνου σε συνδυασμό με ενοποίηση ακαλύπτων χώρων σε ορισμένα οικοδομικά τετράγωνα.

Εικόνα 7.: Το κεντρικό δίκτυο πεζοδρόμων ως σύνδεση των φυσικών και των πολιτισμικών στοιχείων.

Αστικές πράσινες περιοχές Δίκτυο πεζοδρόμων Εκτεταμένη αναφορά στο δίκτυο πεζοδρόμων έγινε στο κεφ. 2Β. Με την απομάκρυνση του αυτοκινήτου από το μεγαλύτερο τμήμα του κέντρου της πόλης και τη δημιουργία ενιαίου δικτύου ενοποίησης των σημαντικότερων σημείων αναφοράς μειώθηκε η ρύπανση της ατμόσφαιρας από τους αέριους ρύπους των οχημάτων, μειώθηκε ο θόρυβος από την κίνηση των οχημάτων και δόθηκε κίνητρο στον πολίτη για την αύξηση των διαδρομών με τα πόδια ή με ποδήλατο για τη μετάβαση σε κύρια σημεία εμπορικά, ψυχαγωγίας ή μεταφορών. Εικόνα 8.: Ο πεζόδρομος Ρούσβελτ σε διαφορετικές εποχές. Τα φυλλοβόλα δένδρα εξασφαλίζουν σκιασμό το καλοκαίρι και τον επιθυμητό ηλιασμό το χειμώνα. Αρχαιολογικοί χώροι Η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων, η άρθρωσή τους με το σύγχρονο κέντρο και η γενικότερη αναβάθμισή τους αποτελούν προϋπόθεση για να διαμορφώσει η Λάρισα μια φυσιογνωμία σε προέκταση της πλούσιας ιστορίας της. Ήδη έχει προχωρήσει σε σημαντικό βαθμό η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων στο κέντρο της πόλης μέσω διαδρομών πεζών και πρασίνου.

Περιαστικό πράσινο Το περιαστικό πράσινο εμφανίζεται στα όρια του αστικού χώρου, περιβάλλει τους οικισμούς με τη μορφή πράσινης ζώνης και ο ρόλος του είναι ιδιαίτερος διότι: Με τη δεδομένη δομή και λειτουργία των πόλεων, με την έλλειψη χώρων πρασίνου την κυκλοφοριακή συμφόρηση και την μόλυνση της ατμόσφαιρας γίνεται πιο αναγκαίο και ωφέλιμο. Οριοθετεί τις οικιστικές ενότητες. Συνθέτει ένα ελκυστικό περιβάλλον για χρήση αναψυχής από τον άνθρωπο. Η έννοια του περιαστικού πρασίνου βασίζεται στην απαίτηση για αναβάθμιση της ποιότητας ζωής του αστικού πληθυσμού, και παράλληλα στις αυξημένες απαιτήσεις του σύγχρονου ανθρώπου για αναψυχή. Αισθητικό Άλσος Εντοπίζεται δίπλα στις όχθες του Πηνειού ποταμού, σε απόσταση περίπου 1χλμ. από το πάρκο του Πάρκο Αλκαζάρ. Αποτελεί έναν επίπεδο χώρο, οριοθετημένο από ξύλινη περίφραξη, λίγο έξω από την πόλη της Λάρισας. Πρόκειται για μία έκταση 60 στρεμμάτων με έντονο το φυσικό στοιχείο, αφού κυριαρχούν οι φυτεύσεις (φυλλοβόλες και αειθαλείς) και τα φυσικά υλικά (πέτρα, ξύλο), αλλά και το νερό από το γειτνιάζοντα σε αυτό ποτάμι και την τεχνητή λίμνη. Στο χώρο υπάρχει μία είσοδος από την οδό Κοζάνης. Στο άλσος λειτουργεί αναψυκτήριο, γήπεδο καλαθοσφαίρισης, κατά τους θερινούς μήνες ένα μικρό λούνα παρκ και μια παιδική χαρά παραδοσιακού τύπου. Η κυκλοφορία μέσα στο πάρκο γίνεται μέσω ενός κεντρικού δρόμου. Από αυτή ξεκινούν και σε αυτή καταλήγουν οι δευτερεύουσες οδεύσεις.

Εικόνα 9.: Αισθητικό άλσος. Μεζούρλο Ο λόφος του Μεζούρλου που βρίσκεται στην νοτιοδυτική πλευρά της πόλης, δίπλα στην περιφερειακή Αθηνών Λάρισας Τρικάλων. Συνολικά έχει έκταση 700 στρ. και φιλοξενεί το χώρο του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου, ο χώρος της Ιατρικής σχολής και την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Αποτελεί τον σημαντικότερο χώρο περιαστικού πρασίνου της πόλης. Ο ελεύθερος χώρος του Μεζούρλου είχε χρησιμοποιηθεί κατά την διάρκεια πολλών χρόνων για την απομάκρυνση και εναπόθεση μεγάλων ποσοτήτων ακατάλληλων υλικών, κυρίως οικοδομικών (μπάζα). Το 2005 ο χώρος αναδιαμορφώθηκε. Έγιναν 15.000 δενδροφυτεύσεις από την Υπηρεσία Πρασίνου με χρηματοδότηση από το Γ Κ.Π.Σ. Σε συνδυασμό με την προϋπάρχουσα δεντροφυτεμένη έκταση άλλων 150 στρεμμάτων, αποτελεί πραγματικό πνεύμονα οξυγόνου για όλη την πόλη της Λάρισας, καλύπτοντας συνολικά μια έκταση 400 στρεμμάτων. Η μελέτη προέβλεπε ήπιες παρεμβάσεις ήτοι: εξυγίανση του εδάφους, κατασκευή πρανών, δίκτυο μονοπατιών, περίφραξη, επιχωμάτωση του χώρου με φυτική γη, εγκατάσταση αυτόματου αρδευτικού δικτύου, δενδροφύτευση, κατασκευή χώρων στάθμευσης και W.C. Ο σχεδιασμός του έργου έγινε κατά τέτοιο τρόπο ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη εναρμόνιση του με το περιβάλλον καθώς και η ελάχιστη δυνατή διατάραξη του περιβάλλοντος, τόσο κατά τη διάρκεια κατασκευής όσο και κατά τη διάρκεια ζωής του έργου.

Πηνειός ποταμός Τα έργα διαμορφώσεων που έχουν κατασκευαστεί ως σήμερα καλύπτουν περιοχή μήκους 4 χιλιομέτρων και εμβαδόν 110 στρεμμάτων από τη γέφυρα των Ναϊάδων νυμφών ως τα γήπεδα Αμπελοκήπων και περιλαμβάνουν: Διαμόρφωση πεζοδρόμων ποδηλατοδρόμων συνολικού μήκους 2.700 μ., ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε περιπατητές και ποδηλάτες να κατέβουν στην κοίτη του Πηνειού όλες τις εποχές. Εικόνα 10.: Κοίτη Πηνειού ποταμού. Κατασκευή μικρού λιμανιού λεμβών με μικρή ξύλινη προβλήτα και δυνατότητα ελλιμενισμού μικρών σκαφών, ώστε να δημιουργηθεί ένας χώρος δίπλα στο ποτάμι για μικρές εκδηλώσεις, ρομαντικούς πεζοπόρους και ψαράδες. Κατασκευή ραμπών πρόσβασης από τους περιμετρικούς δρόμους και το πάρκο Αλκαζάρ Καθαρισμό χώρων πρασίνου και νέες φυτεύσεις πολλών ανθεκτικών δένδρων για να γίνει η παραποτάμιος περιοχή ένας υγιής πνεύμονας πρασίνου για την πόλη Κατασκευή αυτόματου αρδευτικού δικτύου των χώρων πρασίνου Κατασκευή δικτύου φωτισμού σε όλη την έκταση Κατασκευή νέας οδογέφυρας «Ναϊάδων νυμφών» μεταξύ των οδών Αθηνάς Γληνού για την αποσυμφόρηση της μοναδικής υπάρχουσας. Κατασκευή τριών πεζογεφυρών

Κατασκευή κυκλικού κόμβου στη θέση σύγκλισης όλων των οδών, στην είσοδο της γέφυρας Αλκαζάρ (Πηνειάδων Νυμφών), που συμβάλει στην λειτουργική αύξηση της κυκλοφοριακής ικανότητας της γέφυρας αλλά και στην αισθητική αναβάθμιση της περιοχής με τους νέους χώρους πρασίνου που διαμορφώθηκαν παράλληλα. Ο Δήμος Λαρισαίων κέρδισε το 1ο βραβείο Πολεοδομίας στα πλαίσια του Πανελλήνιου Διαγωνισμού Πολεοδομίας & Χωροταξίας 2008 που διοργάνωσε ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων & Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ).

3Γ. Μελλοντικά σχέδια Οι βασικοί στόχοι της χωρικής ανάπτυξης και προστασίας του περιβάλλοντος τέθηκαν στη Β φάση του ρυθμιστικού σχεδίου Ευρύτερης Περιοχής Λάρισας (2009), που αναμένεται να εγκριθεί. Εξωτερική πράσινη περιαστική ζώνη Περιμετρικά του αστικού κέντρου δημιουργείται «πράσινη ζώνη», μέσου πλάτους της τάξης των 100 μ. Η ζώνη αυτή έχει ως στόχο τη φυσική και αντιληπτική οριοθέτηση της αστικής περιοχής, την ανάσχεση των υφιστάμενων ή μελλοντικών τάσεων έντονης αστικής διάχυσης έξω από τα όριά της, τη λειτουργία της ως αποθέματος πρασίνου και τέλος τη χρήση για φύτευση μη διατροφικών ειδών (φυτώρια καλλωπιστικών δένδρων, είδη ξυλείας κλπ). Εσωτερική πράσινη περιαστική ζώνη και δίκτυο πρασίνου Ζώνη εξωτερικά από την περιφερειακή οδό της Λάρισας (συμπεριλαμβανομένων και κάποιων επεκτάσεων που εκτείνονται εκτός αυτής). Σε δεύτερη προτεραιότητα, στο σύνολο της έκτασης μεταξύ της περιφερειακής οδού και του εσωτερικού δακτυλίου (σημειακοί θύλακες). Η εσωτερική ζώνη και οι θύλακες πρασίνου, όπως και η εξωτερική πράσινη περιφερειακή ζώνη, πρέπει συνολικά να επιτρέπουν τη διείσδυση του φυσικού τοπίου στο αστικό περιβάλλον και τη δημιουργία ενός δικτύου πράσινων διαδρομών που θα συνδέουν τον αστικό, τον περιαστικό και τον εξωαστικό φυσικό χώρο. Η ενίσχυση των διαδρομών αυτών με ψηλά δέντρα, αειθαλή ή φυλλοβόλα, για τη δημιουργία σκιάς, κυρίως κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών, κρίνεται απαραίτητη. Το δίκτυο πρασίνου θα αποτελέσει χώρους αναψυχής των πολιτών αλλά και να συμβάλλει στη βελτίωση των κλιματικών συνθηκών της πόλης. Η αρχή της «συμπαγούς πόλης», που κατοχυρώθηκε με το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (2009) επιβάλλει την αναμόρφωση του υφιστάμενου οικιστικού περιβάλλοντος, και ειδικότερα την αναγέννηση του κέντρου της Λάρισας. Με στόχο τη δημιουργία νέων κοινόχρηστων χώρων στο κέντρο με ειδική χρήση (δημιουργία πολιτισμικής διαδρομής), προβλέπεται η

απαλλοτρίωση δύο οικοδομικών τετραγώνων σε επαφή με το Α Αρχαίο Θέατρο. Επίσης προβλέπεται κοινόχρηστος χώρος στο οικοδομικό τετράγωνο του σημερινού Διοικητηρίου, ως χώρος ανάδειξης και εκτόνωσης του νεόδμητου κτιρίου θεάτρου. Στην ευρύτερη κεντρική περιοχή, προβλέπεται τροποποίηση των υφιστάμενων «αστικών κενών» και συγκεκριμένα: υπογείωση των σιδηροδρομικών γραμμών στην έκταση εντός σχεδίου και αναβάθμιση της περιοχής σιδηροδρομικού σταθμού με χρήσεις πολεοδομικού κέντρου. Η έκταση προς πολεοδόμηση (περίπου 280 στρεμμάτων, που αποτελεί το 1,8% της έκτασης της πόλης) προβλέπεται να καλυφθεί κατά 70% από πράσινο και κοινωφελείς χρήσεις (αποκατάσταση της συνέχειας του αστικού ιστού). υπογείωση των χώρων στάθμευσης του σταθμού υπεραστικών λεωφορείων και αξιοποίηση της παραποτάμιας περιοχής με κεντρικές λειτουργίες. Μεταφορά των στρατιωτικών εγκαταστάσεων (4 μεγάλες ενότητες) εκτός αστικού ιστού. Οι περιοχές που καταλαμβάνονται από στρατόπεδα αποτελούν σημαντικό κομμάτι της έκτασης της πόλης (καταλαμβάνουν περίπου το 5,25% της έκτασης του σχεδίου) και βρίσκονται σε καίριες θέσεις. Κατά την περίοδο που οι στρατιωτικές μονάδες εγκαταστάθηκαν στη Λάρισα, οι περιοχές αυτές βρίσκονταν εκτός του οικισμού, ενώ σήμερα η πόλη έχει εξαπλωθεί προς τα νότια, με αποτέλεσμα να έχει εγκλωβίσει τους χώρους των στρατοπέδων, που κατακερματίζουν τον σημερινό αστικό ιστό. Ο διαθέσιμος χώρος θα διατεθεί κατά 70% για την κάλυψη αναγκών σε χώρους κοινόχρηστου πρασίνου και κοινωφελών εξυπηρετήσεων. Ειδικά στην έκταση του στρατοπέδου Τζήμα που ανήκει στο Δήμο Λαρισαίων προβλέπεται η εκτέλεση επειγόντων στεγαστικών προγραμμάτων για εργατικές κατοικίες. Μετεγκατάσταση του τελωνείου από το κέντρο σε περιφερειακή θέση, με στόχο στη θέση του σημερινού κτιρίου να κατασκευαστεί υπόγειος χώρος στάθμευσης και να διαμορφωθεί ο υπέργειος χώρος ως κοινόχρηστος,

Στην έκταση του ΕΘΙΑΓΕ (354 στρέμματα - 2,4% περίπου της έκτασης του σχεδίου) προβλέπεται πολεοδόμηση με κεντρικές λειτουργίες, περιοχή αμιγούς κατοικίας, ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων και Βοτανικού Κήπου. Οι στόχοι που τέθηκαν το 2009 από το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο εφαρμόζονται σταδιακά και αναμένεται να ολοκληρωθούν έως το 2019 (για παράδειγμα η απομάκρυνση των οχλουσών χρήσεων). Επόμενες φάσεις υλοποίησης έργων Πάρκου Πηνειού διαμόρφωση χωμάτινων πεζοδρόμων ποδηλατοδρόμων μήκους 3.100 μ. με κατάλληλο εξοπλισμό, ξύλινα κιόσκια και μικρούς υπαίθριους αθλητικούς χώρους, καθαρισμό και φυτεύσεις σε έκταση 116 στρεμμάτων. Το έργο έχει ήδη ξεκινήσει με χρηματοδότηση ΕΣΠΑ. Προκύρηξη μελέτης για κατασκευή τριών χαμηλών πεζογεφυρών με ελαφριά κατασκευή που θα διευκολύνει την κυκλοφορία και την πρόσβαση στις δύο όχθες του Πηνειού Επανασχεδιασμός παραπήνειας περιοχής 330 στρεμμάτων ως Πάρκο της περιαστικής ζώνης πρασίνου με χρήσεις αναψυχής και ψυχαγωγίας, αφού προχωρήσει η διαδικασία της απαλλοτρίωσης Διαμόρφωση χώρου για ψάρεμα στη δυτική πλευρά Από την Τεχνική Υπηρεσία έχει δρομολογηθεί η διαμόρφωση της έκτασης των 70 στρεμμάτων που προέκυψε μετά το κλείσιμο της τάφρου Χατζηχαλάρ. Η διαμόρφωση και φύτευση του μεγάλου αυτού πάρκου θα δώσει έναν πνεύμονα πρασίνου στην περιοχή, ο οποίος με την ολοκλήρωση του γραμμικού πάρκου κατά μήκος της οδού Εχεκρατίδα μέχρι την παραποτάμια περιοχή, θα συμβάλλει στην ενοποίηση του δικτύου ελεύθερων χώρων της πόλης.

3Δ. Αναφορές Πολεδομικά δεδομένα Δήμου Λαρισαίων: http://gis.larissa-dimos.gr/poleodom/ 1ο Βραβείο Πολεοδομίας για τον Δήμο Λαρισαίων στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Πολεοδομίας & Χωροταξίας 2008 http://www.larissa-dimos.gr/new/index.asp?cat=120&itm=7448 ΕΣΥΕ Δελτίο Τύπου: Ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της απογραφής Πληθυσμού Κατοικιών 2011 για τον De Facto Πληθυσμό της Χώρας, Πειραιάς 2013, http://www.statistics.gr/portal/page/portal/esye/bucket/general/defac to population census2011.xls Αποφ. 6876/4871/12-6-2008 ΦΕΚ 128/Α/3-7-2008 «Έγκριση του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης» http://www.ypeka.gr/linkclick.aspx?fileticket=znjpfqj917u%3d&tabid=513 &language=el-gr Αποφ. 25292/2003 ΦΕΚ 1484/Β/2003 «Έγκριση Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού & Αειφόρου Ανάπτυξης Θεσσαλίας» http://www.et.gr/ Αξιολόγηση, αναθεώρηση και εξειδίκευση Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Θεσσαλίας, ΥΠΕΚΑ & Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2007 2013», Στάδιο Α.1, Αθήνα 2012 «Ρυθμιστικό Σχέδιο και Πρόγραμμα Προστασίας Περιβάλλοντος Οικιστικού Συγκροτήματος Λάρισας» Β Στάδιο, σύμπραξη μελετητών Τσακίρης Στέλιος, Χωροδυναμική Περιβάλλον Ανάπτυξη Έφη Καραθανάση & Συνεργάτες Ε.Ε. 2009 Αποφ. 5625/59708/2009 ΦΕΚ 523/Α.Α.Π./2009 «Έγκριση Αναθεώρησης και Επέκτασης Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ) Δήμου Λαρισαίων» http://www.et.gr/ Αποφ. 811/89 ΦΕΚ 183/Δ/89 «Έγκριση πολεοδομικής μελέτης αναθεώρησης του ρυμοτομικού σχεδίου Λάρισας στις πολεοδομικές ενότητες Α, Α1, Α2, Α3, Α4, Α5, Β3, Β4, Β6, Γ7, Γ1, Γ2, Γ3, Γ4» http://www.et.gr/

Αποφ. 94/03 ΦΕΚ-42/Δ/2003 «Αναδημοσίευση της 811/17-2-89 Απόφασης Νομάρχη Λάρισας, έγκριση αναθεώρησης του ρυμοτομικού σχεδίου Λάρισας» http://www.et.gr/ Πολεοδομική μελέτη επέκτασης του σχεδίου πόλης σε τμήμα της πολεοδομικής ενότητας 13, περιοχή άγιος Θωμάς Λάρισας, Στάδιο Β.1 Συμπράττοντα γραφεία μελετών: ΑΚΚΤ Ε.Ε. Α. Καραβασίλης Γ. Τσακούμης & ΣΙΑ Ε.Ε. Α. Τριανταφυλλίδης «Αναγκαιότητα διασφάλισης, σχεδιασμός και δικτύωση αστικών υπαίθριων χώρων στην πόλη της Λάρισας σύμφωνα με τις αρχές του περιβαλλοντικού σχεδιασμού» Ευαγγελία Γιοβρή, Διπλωματική εργασία στο Ελληνικό ανοικτό Πανεπιστήμιο Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας, Πάτρα 2011