Φίλες και Φίλοι, Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που βρίσκομαι απόψε εδώ μαζί σας και ευχαριστώ τους διοργανωτές για την ευγενική τους πρόσκληση. Στην επόμενη χρονική περίοδο, μέχρι και το πρώτο εξάμηνο του 2019, η Ελλάδα θα βρεθεί αντιμέτωπη με πολλαπλές προκλήσεις και στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό της χώρας. Όλες αυτές επηρεάζουν βέβαια και τις προοπτικές για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και έξοδο από την κρίση. Σε γεωπολιτικό επίπεδο η Τουρκία αποτελεί μόνιμη πηγή αστάθειας και έντασης. Στο ζήτημα των Σκοπιών υπάρχει μια διαδικασία σε εξέλιξη η οποία όμως δεν φαίνεται να οδηγεί σε θετικό αποτέλεσμα. Στην εσωτερική πολιτική σκηνή, κανείς δεν γνωρίζει εάν η σημερινή κυβέρνηση θα οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εκλογές ή όχι. Σε ότι αφορά την πολύπαθη οικονομία μας, ακόμα και σήμερα, τέσσερις μήνες πριν από την ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος δεν ξέρουμε πως θα διαμορφωθεί η επόμενη μέρα. Πως θα χρηματοδοτηθούν οι ανάγκες της ελληνικής οικονομίας μετά τον Αύγουστο; Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι ολοκληρώνει το πρόγραμμα με επιτυχία καθώς και ότι θα εξασφαλίσει μια «καθαρή» έξοδο από αυτό. Αυτό δεν είναι ρεαλιστικό στην κατάσταση που βρίσκεται η οικονομία. Η χώρα πρέπει να έχει πρόσβαση σε χαμηλό δανεισμό όταν και εάν αυτό απαιτηθεί. Μόλις πριν από δυο μέρες ο κ. Τσακαλωτος σε συνέντευξη στους FT το είπε σχεδόν ξεκάθαρα. Ότι δηλαδή οι αποστολές μεταμνημονιακης παρακολούθησης θα είναι πιο συχνές από τις εξαμηνιαίες αξιολογήσεις που συνηθίζονται για τις χώρες που έχουν βγει από προγράμματα στήριξης. Πιθανόν να είναι τρεις ή τέσσερις αντί για δύο όπως είπε. 1
Φίλες και Φίλοι, Δυστυχώς η «επόμενη μέρα» μετά τα μνημόνια είναι διαφορετική στη πατρίδα μας σε σχέση με άλλες χώρες. 1) Μετά τα μνημόνια άλλες χώρες βελτίωσαν τα θεμελιώδη μεγέθη τους, η Ελλάδα όχι. Η σύγκριση δεν είναι καλή για εμάς. Η Πορτογαλία μεταξύ 2011 και 2016 αύξησε το μερίδιό της στις παγκόσμιες εξαγωγές προϊόντων. Η Ελλάδα το μειώνει, και έχει τη μεγαλύτερη μείωση μεταξύ κρατών-μελών της Ε.Ε. Στην Πορτογαλία το 2016 σημειώθηκε ρεκόρ υψηλό αριθμού άμεσων ξένων επενδύσεων με 59 νέα μεγάλα έργα. Στην Ελλάδα, αντίθετα, οι επιδόσεις είναι ανεπαρκείς. Αυτό είναι κρίσιμο για τη βιωσιμότητα της εξόδου στις αγορές και θεμελιώδες για το εάν το δημόσιο χρέος είναι εξυπηρετήσιμο. Το 2010 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας ήταν 21.881 Ευρώ ενώ της Πορτογαλίας 18.192 Ευρώ. Το 2016 της Ελλάδας ήταν 14.716 Ευρώ και της Πορτογαλίας 16.120 Ευρώ. Προβληματικό εξακολουθεί να παραμένει το ποσοστό διεθνώς εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών. Τα εμπορεύσιμα είναι χαμηλά, στο 22% του ΑΕΠ. Τέλος, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια εξακολουθούν να μειώνονται με πολύ αργούς ρυθμούς και σίγουρα δεν μπορούν να μειωθούν κάτω από το ψυχολογικό όριο των 100 δις ευρώ. Ενώ το ιδιωτικό χρέος αυξάνεται διαρκώς και αποτελεί μια κρυφή βόμβα στα θεμέλια της οικονομίας. Μαζί με τα κόκκινα δάνεια οι ιδιώτες χρωστούν περισσότερα από 240 δις ευρώ! Αυτές δεν είναι όψεις εξόδου από την κρίση αλλά η συνέχεια των αδιεξόδων του χθες. 2
2) Αντί να χρηματοδοτείται η ανάπτυξη έχουμε υποχρεωτική άντληση ρευστότητας από την οικονομία Φίλες και φίλοι, Η κυβερνητική πολιτική από το φθινόπωρο 2015 και μετά, επιδιώκει την καταγραφή θηριωδών πρωτογενών πλεονασμάτων. Η πολιτική αυτή βασίσθηκε πέραν των μέτρων στην «δημιουργική διαχείριση» του βραχυπρόθεσμου δανεισμού και της υποχρεωτικής αφαίρεσης ρευστότητας από την οικονομία με την διαχείριση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων. Με την ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος στήριξης, οι επιπτώσεις της διαχείρισης βγαίνουν σταδιακά στην επιφάνεια. Το καταγεγραμμένο βραχυπρόθεσμο χρέος προσεγγίζει τα 40 δις συνολικά, σχεδόν 23% του ΑΕΠ και 13% του δημόσιου χρέους. Η πολιτική χρηματοδότησης της «καθαρής εξόδου» με βραχυπρόθεσμο δανεισμό έχει ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις μια και αφαιρεί ρευστότητα από την οικονομία. Φίλες και Φίλοι, Η αλήθεια είναι όμως ότι η χώρα χρειάζεται άμεσα αλλαγή αναπτυξιακού μοντέλου. Το μεγαλύτερο κοινωνικό πρόβλημα της χώρας είναι η ανεργία. Το ερώτημα είναι πως θα δημιουργήσουμε τις αναγκαίες νέες θέσεις εργασίας για να την αντιμετωπίσουμε και προς ποια κατεύθυνση πρέπει να είναι η υποβοηθητική προσπάθεια της πολιτείας. Αυτές οι δουλειές πρέπει να είναι όχι μόνο νέες αλλά και καλές. Δηλαδή να μπορούν να διατηρηθούν σε βάθος χρόνου και όχι να χαθούν στη πρώτη δυσκολία και βεβαίως να μην είναι υποαμειβόμενες. 3
3) Τι πρέπει να κάνουμε ως χώρα; Να προωθήσουμε ένα πλαίσιο συνεκτικών πολιτικών που θα λειτουργεί υποστηρικτικά προς τις σοβαρές και αξιόπιστες επιχειρήσεις. Τα νούμερα δεν αφήνουν περιθώρια για εφησυχασμό, για να καταστεί βιώσιμη η ελληνική οικονομία πρέπει να πετύχει ρυθμό πραγματικής ανάπτυξης τουλάχιστον 1,5-2% για τα επόμενα 10 χρόνια. Δεδομένης της ανεπάρκειας των εγχώριων αποταμιευτικών πόρων μια και η καθαρή αποταμίευση είναι έντονα αρνητική, ενώ υπάρχει διαφορά - 74,7δις μεταξύ δανείων και καταθέσεων στις τράπεζες, το επενδυτικό έλλειμμα μπορεί να καλυφθεί μόνο με μεγάλης κλίμακας εισροές επενδύσεων και κεφαλαίων από το εξωτερικό. Για να επιτύχουμε την προσέλκυση τους πρέπει να υιοθετήσουμε ένα μοντέλο ανάπτυξης που θα βασίζεται στον υγιή ιδιωτικό τομέα και στην ταυτόχρονη ενίσχυση των υπηρεσιών του κοινωνικού κράτους, όπως είναι η στήριξη βρεφονηπιακών σταθμών και υπηρεσιών για ηλικιωμένους. Μια τέτοια πολιτική θα διευκόλυνε τις γυναίκες να συμμετέχουν στην αγορά εργασίας ενώ ταυτόχρονα θα αποκλιμάκωνε και τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Δεν μιλώ για επιδοτήσεις και φαραωνικά έργα. Μιλώ για την ανάγκη να μειωθεί η γραφειοκρατία και το αδειοδοτικό βάρος που αποτελούν και τον κύριο ανασταλτικό παράγοντα για την μικρό-επιχειρηματικότητα. Αναφέρομαι στην ανάγκη να υπάρχει λελογισμένη φορολογική και ασφαλιστική επιβάρυνση. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα ο Επίτροπος κ. Pierre Moscovici απάντησε σε ερώτηση μου στο Ε/Κ για το θέμα του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. 4
Με την ερώτηση μου υπογράμμιζα το γεγονός ότι τα νησιά βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της προσφυγικής κρίσης, γεγονός που επηρεάζει σημαντικά την οικονομία τους, καθώς βασική πηγή εισοδήματος τους αποτελεί ο τουρισμός. Ξέρετε τι μου απάντησε ο Επίτροπος; Ότι την απόφαση για τον ΦΠΑ την πήραν οι ελληνικές αρχές. Η Επιτροπή, μάλιστα, είναι έτοιμη να συζητήσει προτάσεις, ακόμα και αλλαγές στους συντελεστές ΦΠΑ αρκεί να υπάρχουν τεκμηριωμένος σχεδιασμός και διαθέσιμα δημοσιονομικά περιθώρια. Άλλο παράδειγμα είναι η δυσκολία στη πρόσβαση χρηματοδότησης για τις ΜΜΕ. Σε μια άλλη πρόσφατη ερώτηση μου προς την Επίτροπο Corina Crețu, υπεύθυνη για την περιφερειακή πολιτική και τα διαρθρωτικά ταμεία, έλαβα την απάντηση ότι μόλις το 5,9% των διαθέσιμων πόρων έχει αξιοποιηθεί από την Ελλάδα. Ειδικότερα, η χώρα μας φαίνεται να έχει απορροφήσει 159 εκατομμύρια ευρώ από τα 2,7 δισεκατομμύρια που έχει στη διάθεσή της αφιερωμένες σε επενδυτικές προτεραιότητες για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στο πλαίσιο της προγραμματικής περιόδου 2014-2020 και αυτό ενώ έχουν ήδη περάσει 4 από τα 7 χρόνια. Έχουμε το σπάνιο προνόμιο να ζούμε σε μια χώρα με μεγάλο τοπικό πλούτο ειδικά στον αγροτοδιατροφικο τομέα. Αυτό, σημαίνει βέβαια ότι πρέπει να είμαστε έτοιμοι να υπερασπιστούμε τα δικαιώματα μας. Τον Δεκέμβριο του 2016 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πρόταση για την αναθεώρηση του Κανονισμού σχετικά με τα αλκοολούχα ποτά. Με την πρόταση αυτή δινόταν αυθαίρετες εξουσίες στην Επιτροπή, να αφαιρεί και να προσθέτει κατηγορίες ποτών, προστατευόμενες γεωγραφικές ενδείξεις, να τροποποιεί τις προϋποθέσεις κατοχύρωσης μίας προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης, ακόμα και την υποχρέωση, η εμφιάλωση να γίνεται εντός της προστατευόμενης γεωγραφικής περιοχής. 5
Τον Σεπτέμβριο του 2017 σε συνεργασία με τους Ευρωβουλευτές κ. Γραμματικάκη και κ. Κεφαλογιάννη, καταθέσαμε τροπολογίες όπου καταργούνταν οι εξουσίες αυτές της Επιτροπής και επαναφέραμε την υποχρέωση η εμφιάλωση να γίνεται στον τόπο παραγωγής. Μετά την ψηφοφορία που έγινε τον Μάρτιο του 2018 στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καταφέραμε να καταργήσουμε τις υπερεξουσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά δυστυχώς, δεν έγινε αποδεχτή η τροπολογία σχετικά με την εμφιάλωση. Θέλω επίσης να αναφερθώ στο ζήτημα της δεύτερης ευκαιρίας αξιοπρέπειας. Θεωρώ ότι είναι κοινωνικό αγαθό, να υπάρξει μια ευκαιρία για όσους αγωνίστηκαν τίμια μέσα στη κρίση και δεν άντεξαν. Δεν είναι δυνατόν στο Ηνωμένο Βασίλειο, στις ΗΠΑ και στο Ισραήλ να αξιοποιούν την εμπειρία του επιχειρηματία που δεν άντεξε και στην Ελλάδα να τον πετάμε στο πηγάδι μαζί με την οικογένεια του. Επίσης και στη μείωση της γραφειοκρατίας υπάρχουν τεράστια περιθώρια βελτίωσης.η τεχνολογία, σήμερα, έχει λύσει πολλά από αυτά τα ζητήματα, δεν χρειάζεται να εφεύρουμε τον τροχό. Κανένας πολίτης δεν θα έπρεπε να επισκέπτεται ΔΟΥ όπως γίνεται και σε άλλες χώρες. Φίλες και φίλοι, Με σχέδιο και πολιτική σταθερότητα η Ελλάδα μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για οικονομική ανάκαμψη με καλές θέσεις εργασίας. Αυτή είναι και η μόνη επιλογή που έχουμε για την επούλωση των πληγών που προκλήθηκαν από τη δεκαετή ύφεση, η οποία εξαφάνισε το 26% του ΑΕΠ της χώρας, δημιούργησε εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους και ανάγκασε τους νέους μας να μεταναστεύσουν μαζικά στο εξωτερικό. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. 6