ΕΙΔΗΣΕΙΣ Η ECON ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ Σας ενημερώνει και σας υπενθυμίζει Η ΓΝΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΗ Τι πρέπει να προσέξουν οι άνεργοι στις φετινές φορολογικές δηλώσεις ΑΑΔΕ: Τρία σημεία-sos στο Ε1, προκειμένου να μην επιβαρυνθούν με υπέρογκα ποσά όσοι δεν εργάζονταν έστω και για μικρό διάστημα το 2017 Ιδιαίτερη προσοχή σε τρία σημεία της ισχύουσας νομοθεσίας για τη φορολογία εισοδήματος και στις αντίστοιχες οδηγίες που έχει εκδώσει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) πρέπει να δώσουν φέτος πάνω από 1.000.000 φορολογούμενοι οι οποίοι κατά τη διάρκεια του 2017 ήταν άνεργοι έστω και για μικρό χρονικό διάστημα, ώστε να συμπληρώσουν σωστά τις φορολογικές τους δηλώσεις και να μην επιβαρυνθούν άδικα με υπέρογκα ποσά φόρων. Σύμφωνα με τα όσα επισημαίνονται στην υπ αριθμόν ΠΟΛ. 1068/2018 απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ Γ. Πιτσιλή, αλλά και στο βιβλιάριο οδηγιών για τη συμπλήρωση των φετινών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων: 1. Κάθε φορολογούμενος που ήταν άνεργος κατά τη διάρκεια του 2017 θα πρέπει να 1 / 5
έχει υπόψη του ότι στους κωδικούς 661-662 του πίνακα 6 της φετινής φορολογικής δήλωσης (του βασικού φορολογικού εντύπου Ε1) πρέπει να αναγράψει το επίδομα ανεργίας που έλαβε εντός του έτους αυτού από το ταμείο ανεργίας του, δηλαδή από τον ΟΑΕΔ ή το ΓΕΝΕ ή το ΕΤΑΠ-ΜΜΕ. Με βάση τις διατάξεις της περ. στ της παρ. 2 του άρθρου 14 του ν.4172/2013, το επίδομα ανεργίας απαλλάσσεται από τον φόρο εισοδήματος μόνο εφόσον το άθροισμα των λοιπών εισοδημάτων του άνεργου φορολογούμενου δεν υπερέβη κατά τη διάρκεια του 2017 τις 10.000 ευρώ. Εάν δηλώνεται επίδομα ανεργίας στους ανωτέρω κωδικούς και τα λοιπά εισοδήματα του άνεργου φορολογουμένου (πραγματικό, τεκμαρτό, απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο) υπερβαίνουν τις 10.000 ευρώ, τότε το ποσό του επιδόματος ανεργίας θα προστίθεται στο φορολογητέο εισόδημά του και θα υπόκειται σε φόρο εισοδήματος και σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Αυτό σημαίνει, πρακτικά, ότι: α) Αν τα άνω των 10.000 ευρώ ετήσια εισοδήματα του ανέργου προέρχονται αποκλειστικά από αγροτικές δραστηριότητες, τότε θα φορολογούνται αυτοτελώς με την κλίμακα φόρου των εισοδημάτων από επιχειρηματικές δραστηριότητες, δηλαδή από το πρώτο ευρώ και με συντελεστές κλιμακούμενους από 22% έως 45%, ενώ το επίδομα ανεργίας θα υπόκειται σε φόρο ξεχωριστά με βάση την κλίμακα φόρου εισοδήματος των μισθωτών, οπότε θα είναι αφορολόγητο μέχρι το επίπεδο των 8.636-9.545 ευρώ σε ετήσια βάση. β) Αν τα ετήσια εισοδήματα του άνεργου φορολογουμένου τα οποία υπερέβησαν τα 10.000 ευρώ το 2017 προέρχονται αποκλειστικά από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, τότε τα εισοδήματα αυτά θα αθροίζονται με το επίδομα ανεργίας και θα φορολογούνται ενιαία με βάση την κλίμακα φόρου εισοδήματος των μισθωτών, δηλαδή λαμβανομένου υπόψη αφορολόγητου ορίου 8.636-9.545 ευρώ και κατόπιν με συντελεστές φόρου κλιμακούμενους από 22% έως 45%. γ) Αν τα άνω των 10.000 ευρώ ετήσια εισοδήματα του ανέργου προέρχονται αποκλειστικά από εκμετάλλευση ακινήτων, τότε θα φορολογούνται αυτοτελώς με την κλίμακα φόρου των εισοδημάτων από ακίνητα, δηλαδή από το πρώτο ευρώ και με συντελεστές κλιμακούμενους από 15% έως 45%, ενώ το επίδομα ανεργίας θα υπόκειται σε φόρο ξεχωριστά με βάση την κλίμακα φόρου εισοδήματος των μισθωτών, δηλαδή θα είναι αφορολόγητο μέχρι το επίπεδο των 8.636-9.545 ευρώ σε ετήσια βάση. δ) Αν τα άνω των 10.000 ευρώ ετήσια εισοδήματα του ανέργου προέρχονται από πολλές και διαφορετικές πηγές, τότε για κάθε επιμέρους ποσό θα ισχύει ο προβλεπόμενος από τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος τρόπος φορολόγησης (είτε αυτοτελώς βάσει κλίμακας συντελεστών, είτε εξαντλουμένης της φορολογικής υποχρέωσης από την παρακράτηση του 2 / 5
φόρου στην πηγή κ.λπ.). ε) Το άθροισμα του επιδόματος ανεργίας και του συνολικού ποσού των ετησίων εισοδημάτων του ανέργου, εφόσον υπερβαίνει τις 12.000 ευρώ, θα υπόκειται σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης με συντελεστές κλιμακούμενους από 2,2% έως 10%. 1. Σε κάθε περίπτωση ανέργου στην οποία το πραγματικό εισόδημα που αποκτήθηκε το 2017 ήταν πολύ χαμηλό, το τεκμαρτό ποσό φορολογητέου εισοδήματος που θα του προσδιορίσει η Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (ΔΗΛΕΔ) της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης, κατά την εκκαθάριση της φορολογικής δήλωσης, θα είναι υψηλότερο από το πραγματικό. Στην περίπτωση αυτή, η προστιθέμενη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος που θα έχει προκύψει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων διαβίωσης (του ελάχιστου τεκμηρίου διαβίωσης των 3.000 ευρώ αν είναι άγαμος ή των 2.500 ευρώ αν είναι έγγαμος και των τεκμηρίων διαβίωσης για τις κατοικίες, τα Ι.Χ. κ.λπ. που χρησιμοποίησε το 2017) θα φορολογηθεί, βάσει των διατάξεων της παραγράφου 1δ του άρθρου 34 του ν. 4172/2013, με την κλίμακα φόρου εισοδήματος των μισθωτών, δηλαδή λαμβανομένου υπόψη αφορολογήτου ορίου 8.636-9.545 ευρώ, ανεξαρτήτως της διάρκειας της ανεργίας εντός του 2017. Όμως η ευνοϊκή αυτή κλίμακα φορολόγησης θα εφαρμοστεί κατά την εκκαθάριση της φορολογικής δήλωσης μόνο υπό την προϋπόθεση ότι το ταμείο ανεργίας στο οποίο υπάγεται ο άνεργος φορολογούμενος, δηλαδή ο ΟΑΕΔ (Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού), ή το ΓΕΝΕ (Γραφείο Ευρέσεως Ναυτικής Εργασίας) ή το ΕΤΑΠ - ΜΜΕ (Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Προσωπικού Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης), έχει συμπεριλάβει τα στοιχεία του στις καταστάσεις με τα δεδομένα όλων των ανέργων του κατά το έτος 2017, τις οποίες έχει διαβιβάσει στη ΔΗΛΕΔ της ΑΑΔΕ. Αν τα στοιχεία του δεν περιλαμβάνονται στις καταστάσεις αυτές, τότε ο ίδιος δεν θα αναγνωριστεί ως άνεργος από το σύστημα TAXISnet, κατά την εκκαθάριση της φορολογικής του δήλωσης, και αν το πενιχρό εισόδημα που απέκτησε το 2017 προέρχεται εξ ολοκλήρου ή κατά το μεγαλύτερο μέρος του από μη μισθωτές πηγές, θα φορολογηθεί, για την προστιθέμενη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος που θα έχει προκύψει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων διαβίωσης, με βάση την επαχθή φορολογική κλίμακα που ισχύει για τα εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα, δηλαδή με συντελεστή 22%. Επιπλέον, επί του υπέρογκου ποσού φόρου που θα προκύψει με βάση την επαχθή αυτή κλίμακα θα υπολογιστεί και προκαταβολή φόρου 100%, με συνέπεια η τελική φορολογική επιβάρυνση να εκτοξευθεί στο 44% του ανύπαρκτου και ουσιαστικά εικονικού και εξωπραγματικού φορολογητέου εισοδήματος που θα έχει προσδιοριστεί με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης! 3 / 5
Συνεπώς, κάθε φορολογούμενος που ήταν άνεργος εντός του 2017, αλλά τα στοιχεία του δεν περιελήφθησαν σ αυτά που εστάλησαν, υπό μορφή ηλεκτρονικών αρχείων, από τα ταμεία ανεργίας στη ΔΗΛΕΔ της ΑΑΔΕ, με αποτέλεσμα να μην αναγνωρίζεται από το σύστημα ΤΑΧΙSnet ως «άνεργος», θα πρέπει, για να αποφύγει την άκρως δυσάρεστη εξέλιξη της υπερφορολόγησης με βάση τα τεκμήρια, να προσκομίσει ο ίδιος στη Φορολογική Διοίκηση (στην αρμόδια ΔΟΥ) βεβαίωση ανεργίας από τον ΟΑΕΔ ή τους λοιπούς αρμόδιους φορείς που να αποδεικνύει ότι ήταν άνεργος κατά το έτος 2017 για το οποίο φορολογείται (ΠΟΛ.1109/2016 εγκύκλιος). 1. Ακόμη και σε περίπτωση που το τεκμαρτό εισόδημα, το οποίο προσδιορίζεται με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης, είναι μεγαλύτερο από το πραγματικό εισόδημα, το οποίο πρόκειται να δηλωθεί στη φετινή φορολογική δήλωση, η επιπλέον διαφορά φορολογητέου εισοδήματος που προκύπτει μπορεί να δικαιολογηθεί με διάφορους νόμιμους τρόπους ώστε ο υπολογισμός του φόρου να γίνει όχι επί του -συνήθως πολύ υψηλού - τεκμαρτού εισοδήματος αλλά επί του σημαντικά χαμηλού πραγματικού και εν τέλει το χαμηλό αυτό εισόδημα να λαμβάνεται υπόψη ως το ετήσιο εισόδημα του ανέργου, σε κάθε περίπτωση χορήγησης κοινωνικού επιδόματος βάσει εισοδηματικών κριτηρίων (π.χ., για τη χορήγηση του επιδόματος τέκνων από τον ΟΠΕΚΑ). Η δικαιολόγηση της επιπλέον διαφοράς φορολογητέου εισοδήματος μπορεί να γίνει, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 34 του ν. 4172/2013, κυρίως: α) Με την επίκληση ποσών που δανείστηκε ο φορολογούμενος από το τραπεζικό σύστημα, από συγγενείς ή φίλους του. Η σύναψη δανείου αποδεικνύεται από συμβολαιογραφικό ή ιδιωτικό έγγραφο που έχει χαρτοσημανθεί και έχει βέβαιη ημερομηνία για τη συνομολόγηση του δανείου. Από την ημερομηνία πρέπει να προκύπτει ότι το δάνειο ελήφθη εντός του 2017. β) Με την επίκληση χρηματικών ποσών που του δώρισαν οι γονείς του ή κληρονόμησε. Για να αποδείξει ο φορολογούμενος ότι εισέπραξε εντός του 2017 τέτοια ποσά, θα πρέπει να έχει στη διάθεσή του (ώστε εάν χρειαστεί να μπορεί να προσκομίσει στις φορολογικές αρχές) σχετικό πιστοποιητικό του αρμοδίου προϊσταμένου ΔOY από το οποίο προκύπτει ότι η δωρεά ή η γονική παροχή έγινε πριν από την 31η-12-2017. γ) Με την επίκληση άλλων ποσών που έλαβε κατά τη διάρκεια του 2017, τα οποία δεν αποτελούν εισόδημα (κέρδη από λαχεία, αποζημιώσεις από ασφαλιστικές εταιρίες κ.λπ.) ή θεωρούνται εισόδημα αλλά έχουν φορολογηθεί αυτοτελώς, στην πηγή, με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης ή έχουν απαλλαγεί νομίμως από τη φορολογία. 4 / 5
δ) Με την επίκληση εισοδημάτων που αποκτήθηκαν νομίμως, δηλώθηκαν και φορολογήθηκαν κανονικά ή απαλλάχθηκαν από τη φορολογία κατά τα προηγούμενα έτη και τα οποία κατά τη διάρκεια του 2017 αναλώθηκαν (μέθοδος «ανάλωσης» κεφαλαίου προερχόμενου από εισοδήματα παρελθόντων ετών). Τα ποσά των περιπτώσεων α έως γ πρέπει να αναγραφούν στον πίνακα 6 του ηλεκτρονικού εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης και συγκεκριμένα στον κωδικό 781 από τον υπόχρεο ή στον κωδικό 782 από τη σύζυγο του υπόχρεου. Το ποσό του «κεφαλαίου» παρελθόντων ετών, το οποίο αναλώθηκε εντός του προηγούμενου έτους, πρέπει να δηλωθεί στον πίνακα 6 του Ε1, στον κωδικό 787 ή στον κωδικό 788. Πηγή: Ναυτεμπορική 5 / 5