ΣτΕ 851/2016 [ Υπολογισμός αξίας ακινήτου για επιβολή εισφοράς σε χρήμα] Περίληψη -Η σύνταξη της έκθεσης της εκτιμητικής επιτροπής περί της αξίας του οικοπέδου και των κτισμάτων που τυχόν υπάρχουν σ αυτό, αποτελεί ουσιώδη τύπο της διαδικασίας επιβολής εισφοράς σε χρήμα λόγω εντάξεως ή επεκτάσεως του ρυμοτομικού σχεδίου πόλεως, η μη τήρηση του οποίου συνιστά λόγο ακυρώσεως της πράξεως επιβολής της εισφοράς. Η έκθεση της επιτροπής πρέπει να είναι αιτιολογημένη και ως εκ τούτου πρέπει να περιέχει περιγραφή του οικοπέδου, των κτισμάτων που τυχόν υπάρχουν σ αυτό και να αναφέρεται σε συγκεκριμένα στοιχεία, επί των οποίων η επιτροπή στήριξε την κρίση της περί της αξίας τους, πλην η παράλειψη της μνείας ή η ελλιπής παράθεση συγκεκριμένων στοιχείων προς στήριξη της κρίσης για τον καθορισμό της αξίας του ακινήτου δεν συνεπάγεται αναγκαίως την ακύρωση της καταλογιστικής πράξης, αλλά μπορεί το αρμόδιο Διοικητικό Δικαστήριο, είτε να αποφασίσει περί συμπληρώσεως των αποδείξεων με την προσαγωγή στοιχείων από τους διαδίκους, είτε να διατάξει τη διενέργεια επανελέγχου προς συμπλήρωση της έκθεσης με συγκεκριμένα στοιχεία. -Η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση μη νομίμως έκρινε ότι η έκθεση επανελέγχου είναι αναιτιολόγητη, διότι δεν παρατίθενται σ αυτή συγκεκριμένα, κατ είδος, έκταση και χρόνο φορολογίας ακινήτων, συγκριτικά στοιχεία, με βάση τα οποία η επιτροπή στήριξε την κρίση της, για τον καθορισμό της ένδικης αξίας των κρινόμενων ακινήτων, αλλ απλώς λήφθηκε υπόψη, αφενός έγγραφο της Δ.Ο.Υ Αργοστολίου, στο οποίο όμως, δεν γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένα συγκριτικά στοιχεία της περιοχής, που βρίσκονται τα κρινόμενα ακίνητα, αλλά μόνο παρατίθεται η αγοραία και η αντικειμενική αξία γενικώς των ακινήτων της περιοχής αυτής, αφετέρου η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αργοστολίου, με την οποία, όλως αορίστως προτείνεται ο καθορισμός της τιμής των ακινήτων γενικώς, με βάση τη θέση τους σε υποβαθμισμένη ή αναβαθμισμένη περιοχή της επέκτασης του σχεδίου πόλεως. Πρόεδρος: Αγγ. Θεοφιλοπούλου Εισηγητής: Μ. Τριπολιτσιώτη Δικηγόροι: Κωνσταντίνα Χριστοπούλου Βασικές Σκέψεις 1. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση, η οποία ασκείται κατά το νόμο χωρίς την καταβολή παραβόλου, ζητείται η αναίρεση της 98/2001 απόφασης του 1 / 5
Διοικητικού Εφετείου Πατρών, με την οποία απορρίφθηκε έφεση του αναιρεσείοντος Δημοσίου κατά της 999/1997 απόφασης του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πατρών. Με την τελευταία αυτή απόφαση είχε γίνει δεκτή προσφυγή του ήδη αναιρεσίβλητου και ακυρωθεί η 1156/1992 πράξη επιβολής, εις βάρος του, εισφοράς σε χρήμα, ύψους 2.406.560 δραχμών του Τμήματος Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών της Νομαρχίας Κεφαλληνίας. 2. Επειδή, νομίμως συζητήθηκε η υπόθεση παρότι δεν παρέστη ο αναιρεσίβλητος, εφ όσον αντίγραφα της κρινόμενης αίτησης, του δικογράφου προσθέτων λόγων και της πράξης του Προέδρου περί ορισμού εισηγητή και δικασίμου επιδόθηκαν σε αυτόν νομοτύπως (βλ. το 571/19.2.2003 αποδεικτικό επιδόσεως της δικαστικής επιμελήτριας του Πρωτοδικείου Κεφαλληνίας Αγγελικής Χαϊκάλη. 3. Επειδή, στο άρθρο 9 του ν. 1337/1983 «περί επεκτάσεως των πολεοδομικών σχεδίων» (ΦΕΚ Α 33) ορίζεται ότι: «1. Οι ιδιοκτήτες των ακινήτων που περιλαμβάνονται σε περιοχές ένταξης και επέκτασης κατά το άρθρο 1 του νόμου αυτού και διατηρούνται ή διαμορφώνονται σε νέα ακίνητα, συμμετέχουν με καταβολή χρηματικής εισφοράς στην αντιμετώπιση της δαπάνης για την κατασκευή των βασικών κοινοχρήστων πολεοδομικών έργων. 2. Η εισφορά ορίζεται για τις ιδιοκτησίες.. ίση με την αναφερόμενη στις διατάξεις του τρίτου εδαφίου του άρθρου 10 του Ν. 1221/1981. 3. Για την εισφορά σε χρήμα εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 8 του νόμου αυτού. 4. Η εισφορά σε χρήμα υπολογίζεται στο εμβαδόν που απομένει μετά την αφαίρεση της οφειλόμενης εισφοράς σε γη και στην οικοπεδική αξία που έχει κάθε ιδιοκτησία κατά το χρόνο κύρωσης της πράξης εφαρμογής.. 5. Ο προσδιορισμός της αξίας των ακινήτων για την επιβολή εισφοράς σε χρήμα γίνεται κατά το παραπάνω άρθρο 10 του Ν. 1221/1981». Σύμφωνα δε με το άρθρο 8 παρ. 5 του Ν. 1221/1981 «Ως εμβαδά ιδιοκτησιών για τον υπολογισμό της συμμετοχής σε γη λαμβάνονται τα εμβαδά που είχαν οι ιδιοκτησίες στις 10-3-1982. Για την εφαρμογή της παρ. 4 (υπολογισμός της εισφοράς) σε ποσοστό για τμήμα ιδιοκτησίας νοείται το άθροισμα των ιδιοκτησιών γης ενός και του αυτού ιδιοκτήτη που περιλαμβάνονται στα όρια της προς ένταξη περιοχής. Σε περίπτωση εξ αδιαιρέτου συνιδιοκτησίας, τα ποσοστά εισφοράς γης εφαρμόζονται στο εμβαδόν που αντιστοιχεί στο ιδανικό μερίδιο κάθε συνιδιοκτήτη, όπως έχει διαμορφωθεί μέχρι την 10-3-1982». Εξάλλου, το Π.Δ. 5/1986 (Α 2) που εκδόθηκε ενόψει των παρ. 4 και 5 του άρθρου 9 του Ν. 1337/1983, σε συνδυασμό με το άρθρο 10 του Ν. 1221/1981 και την παρ. 6 του άρθρου 21 του Ν. 947/1979, ορίζει στο άρθρο 1 ότι: «1. Μετά την κύρωση της πράξης εφαρμογής, σύμφωνα με την παρ. 7 του άρθρου 12 του Ν. 1337/1983, η επιτροπή προβαίνει στον προσδιορισμό της αξίας των ακινήτων που περιλαμβάνονται στην πράξη εφαρμογής 2. Η αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία υποχρεούται, μετά την κύρωση της πράξης εφαρμογής, να διαβιβάσει στην επιτροπή τον πίνακα εφαρμογής και τα σχετικά σχέδια που 2 / 5
προσδιορίζουν τη θέση και το μέγεθος των ακινήτων, τα οποία υπόκεινται σε εισφορά 3. Η επιτροπή συγκαλείται από τον Πρόεδρό της και μετά από αυτοψία και έλεγχο των στοιχείων που υποβλήθηκαν σ αυτήν, καταρτίζει έκθεση στην οποία περιγράφεται η κατάσταση των ακινήτων και των συστατικών τους, καθώς και οι τυχόν ιδιαίτερες συνθήκες αυτών και εκτιμάται αιτιολογημένα η αξία τους, η οποία αναγράφεται στις αντίστοιχες στήλες του πίνακα εφαρμογής Ως χρόνος για τον προσδιορισμό της αξίας του ακινήτου λαμβάνεται ο χρόνος κύρωσης της πράξης εφαρμογής. Ως κριτήρια για την εκτίμηση της αξίας του ακινήτου λαμβάνονται υπόψη τα σχετικά στοιχεία των οικείων οικονομικών εφοριών, τα οποία εκτιμούνται ελευθέρως από την Επιτροπή, ως και κάθε άλλο στοιχείο, το οποίο κρίνεται αναγκαίο». Από τις παραπάνω διατάξεις συνάγεται ότι η σύνταξη της, κατά το άρθρ. 1 παρ. 1 του Π.Δ. 5/1986, έκθεσης της εκτιμητικής επιτροπής περί της αξίας του οικοπέδου και των κτισμάτων που τυχόν υπάρχουν σ αυτό, αποτελεί ουσιώδη τύπο της διαδικασίας επιβολής εισφοράς σε χρήμα λόγω εντάξεως ή επεκτάσεως του ρυμοτομικού σχεδίου πόλεως, η μη τήρηση του οποίου συνιστά λόγο ακυρώσεως της πράξεως επιβολής της εισφοράς. Και ναι μεν, σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 3 του ιδίου Π.Δ/τος, η έκθεση της επιτροπής πρέπει να είναι αιτιολογημένη και ως εκ τούτου πρέπει να περιέχει περιγραφή του οικοπέδου, των κτισμάτων που τυχόν υπάρχουν σ αυτό και να αναφέρεται σε συγκεκριμένα στοιχεία, επί των οποίων η επιτροπή στήριξε την κρίση της περί της αξίας τους, πλην η παράλειψη της μνείας ή η ελλιπής παράθεση συγκεκριμένων στοιχείων προς στήριξη της κρίσης για τον καθορισμό της αξίας του ακινήτου δεν συνεπάγεται αναγκαίως την ακύρωση της καταλογιστικής πράξης, αλλά μπορεί το αρμόδιο Διοικητικό Δικαστήριο, είτε να αποφασίσει περί συμπληρώσεως των αποδείξεων με την προσαγωγή στοιχείων από τους διαδίκους, είτε να διατάξει τη διενέργεια επανελέγχου προς συμπλήρωση της έκθεσης με συγκεκριμένα στοιχεία (πρβλ. ΣτΕ 2365/1988, ΣτΕ 2823/1989 κ.ά.). Εξάλλου, κατά την έννοια των ίδιων διατάξεων, προκειμένου η Επιτροπή να εκτιμήσει την άξια του ακινήτου, λαμβάνει υποχρεωτικώς μεν υπόψη της τα σχετικά στοιχεία των οικονομικών εφοριών, τα οποία ενδέχεται να καθορίζουν ενιαία αξία ακινήτων ανά τμήμα της περιοχής που αφορά η πράξη εφαρμογής χωρίς όμως να δεσμεύεται από αυτά, ελευθέρως δε και κάθε άλλο στοιχείο το οποίο είναι κατά την κρίση της αναγκαίο και πρόσφορο για την ανωτέρω εκτίμηση, χωρίς επίσης να δεσμεύεται από αυτό, όπως είναι η εκτίμηση της δημοτικής αρχής περί της αξίας των ακινήτων της παραπάνω περιοχής, ενιαίως επίσης για κάθε τμήμα αυτής βάσει πολεοδομικών κριτηρίων (βλ. ΣτΕ 2914/2012). 4. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση έγιναν δεκτά τα εξής: Μετά την κύρωση από το Νομάρχη Κεφαλληνίας, με την 1808/21-9-1990 απόφασή του, της 1/1989 «πράξης εφαρμογής της πολεοδομικής μελέτης επέκτασης του Δήμου Αργοστολίου», η οποία εγκρίθηκε 3 / 5
με το από 10-9-1986 Π.Δ/γμα (Α 934), η εκτιμητική επιτροπή του τμήματος πολεοδομίας και πολεοδομικών εφαρμογών της Νομαρχίας Κεφαλληνίας, με την 3/9-7-1991 έκθεσή της (πρακτικό), αφού έλαβε υπόψη: α) την 177/1991 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αργοστολίου και β) τις αναφορές ενδιαφερομένων ιδιοκτητών, προσδιόρισε την αξία των ακινήτων που περιλαμβάνονται στην πιο πάνω πράξη εφαρμογής (1/1989) του Δήμου Αργοστολίου, ενιαίως σε 17.800 δρχ., ανά μ2. Με βάση την έκθεση αυτή το Τμήμα Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών της Νομαρχίας Κεφαλληνίας, με την 1156/1992 πράξη του, επέβαλε σε βάρος του ήδη αναιρεσίβλητου, ο οποίος φέρεται ως ιδιοκτήτης οικοπέδου με στοιχεία κωδικού του πίνακα της πράξης εφαρμογής 0106069 (02), εισφορά σε χρήμα ύψους 2.406.560 δρχ. Το Διοικητικό Πρωτοδικείο Πατρών, ύστερα από προσφυγή του βαρυνόμενου, δέχτηκε ότι η παραπάνω έκθεση είναι αναιτιολόγητη και κατόπιν τούτου, με την 233/1995 προδικαστική του απόφαση, διέταξε τη συμπλήρωση των αποδείξεων, με την προσκόμιση, με ενέργειες του Προϊσταμένου του Τμήματος Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών της Ν. Κεφαλληνίας: α) έκθεσης επανελέγχου στην οποία να γίνεται περιγραφή του ακινήτου του αναιρεσίβλητου και των κτισμάτων που τυχόν υπάρχουν σ αυτό, να παρατίθενται συγκεκριμένα συγκριτικά στοιχεία και να γίνεται αξιολόγηση του κρινόμενου σε σχέση με τα συγκριτικά στοιχεία, από άποψη χαρακτηριστικών, θέσης και χρόνου φορολογίας και β) της 177/1991 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου Αργοστολίου που μνημονεύεται στην έκθεση της Επιτροπής. Σε εκτέλεση της απόφασης αυτής προσκομίστηκαν στη Γραμματεία του Πρωτόδικου Δικαστηρίου τα παραπάνω στοιχεία. Ειδικότερα, σύμφωνα με όσα βεβαιώνονται στην από 1-9-1995 έκθεση επανελέγχου, η ένδικη έκταση της οποίας φέρεται συνιδιοκτήτης, κατά ποσοστό 14,91%, ο αναιρεσίβλητος, αφορά δυο ακίνητα. Το πρώτο, έκτασης 335,6 μ2, μετά της εντός αυτού «ξυλόπηκτης» οικίας, εμβαδού 50 μ2, βρίσκεται στο Ο.Τ. 302/τεμ. 06α και το δεύτερο, έκτασης 836,8μ2, βρίσκεται στο Ο.Τ. 303/τεμ. 06α. Τα ως άνω Ο.Τ. εκτείνονται μεταξύ των συνοικισμών «Κατσούρη» και «Κατσίγερα» της περιοχής επέκτασης του Δήμου Αργοστολίου και στη ζώνη Μ2. Στη ζώνη αυτή, σύμφωνα με το 3950/30-4-1991 έγγραφο της Δ.Ο.Υ. Αργοστολίου, η αγοραία αξία των ακινήτων ανέρχεται σε 50.000 δρχ. το μ2 και η αντικειμενική αξία σε 62.000 δρχ. το μ2 (τιμή νεόδμητου διαμερίσματος Α ορόφου), που αντιστοιχεί σε τιμή οικοπέδου 13.194 δρχ. το μ2. Επίσης σύμφωνα με την 177/91 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αργοστολίου, για τα ακίνητα της επέκτασης προτάθηκαν δυο τιμές, δηλαδή 25.000 δρχ. το μ2 για τις αναβαθμισμένες περιοχές που βρίσκονται κοντά στο αρχικό σχέδιο της πόλης και 20.000 δρχ. το μ2 για τις υποβαθμισμένες περιοχές που βρίσκονται σε απόσταση από το αρχικό σχέδιο και κατά προσέγγιση είναι αυτές που αντιστοιχούν στη ζώνη Λ. 5. Επειδή, η ανωτέρω έκθεση επανελέγχου της Επιτροπής έλαβε υπόψη της 4 / 5
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Νόμος και Φύση νόμιμα στοιχεία κρίσεως προκειμένου να καθορίσει την αξία του ακινήτου του αναιρεσίβλητου χωρίς να προκύπτει ότι δεσμεύτηκε από αυτά και, ειδικότερα α) το 3950/30.4.1991 έγγραφο της Δ.Ο.Υ. Αργοστολίου, νομίμως καθορίζον την αξία του, βάσει της ενιαίας αξίας των ακινήτων που, όπως και αυτό, περιλαμβάνονται σε τμήμα της περιοχής που αφορά η πράξη εφαρμογής και β) την 177/1991 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αργοστολίου, η οποία νομίμως επίσης εκτίμησε ενιαίως ανά τμήμα της ανωτέρω περιοχής, καθοριζόμενο με πολεοδομικά κριτήρια, την αξία των εντός αυτού ακινήτων. Η αναιρεσιβαλλόμενη επομένως απόφαση μη νομίμως έκρινε ότι η εν λόγω έκθεση επανελέγχου είναι αναιτιολόγητη, διότι δεν παρατίθενται σ αυτή συγκεκριμένα, κατ είδος, έκταση και χρόνο φορολογίας ακινήτων, συγκριτικά στοιχεία, με βάση τα οποία η επιτροπή στήριξε την κρίση της, για τον καθορισμό της ένδικης αξίας των κρινομένων ακινήτων, αλλ απλώς λήφθηκε υπόψη, αφενός το προαναφερόμενο έγγραφο της Δ.Ο.Υ. Αργοστολίου, στο οποίο όμως, δεν γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένα συγκριτικά στοιχεία της περιοχής της ζώνης Μ2, που βρίσκονται τα κρινόμενα ακίνητα, αλλά μόνο παρατίθεται η αγοραία και η αντικειμενική αξία γενικώς των ακινήτων της περιοχής αυτής και αφετέρου η 177/1991 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αργοστολίου, με την οποία, όλως αορίστως προτείνεται ο καθορισμός της τιμής των ακινήτων γενικώς, με βάση τη θέση τους σε υποβαθμισμένη ή αναβαθμισμένη περιοχή της επέκτασης του σχεδίου πόλεως. Για το λόγο επομένως αυτόν, που βασίμως προβάλλεται, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να αναπεμφθεί η υπόθεση στο Διοικητικό Εφετείο Πατρών για νέα, νόμιμη κρίση. 5 / 5