Γιάννης Πλάγγεσης ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Γεννήθηκα το 1946 στη Λεύκα Μεσσηνίας και σπούδασα φιλοσοφία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1968-72) και στο Πανεπιστήμιο του Sheffield της Αγγλίας (1979-82). Αναγορεύτηκα Διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Α. Π. Θ. και διορίστηκα ως Λέκτορας το 1985. Τον Οκτώβριο του 1989 εκλέχτηκα Επίκουρος Καθηγητής και διορίστηκα στη θέση αυτή το 1990. Το 1999 εκλέχτηκα και διορίστηκα Αναπληρωτής Καθηγητής και το 2009 Καθηγητής της Ιστορίας της νεότερης και σύγχρονης πολιτικής και κοινωνικής φιλοσοφίας. Ως επισκέπτης ερευνητής (Visiting Scholar) εργάστηκα κατά διαστήματα στα εξής Πανεπιστήμια: University of Leeds (1990-91), University of London, King s College (1994-95, 2006, εαρινό εξάμηνο), University of Cape Town, U. C. T., 2001-2002). Είμαι μέλος της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας, της British Society for the History of Philosophy, της Hegel Society of Great Britain και τακτικός συνεργάτης του περιοδικού Ουτοπία. Κατά τη διάρκεια της ακαδημαϊκής μου σταδιοδρομίας συμμετείχα στα παρακάτω Επιστημονικά Συνέδρια, ημερίδες, συμπόσια και σεμινάρια: Συμπόσιο: «Karl Marx, 100 χρόνια από το θάνατό του» (Θεσσαλονίκη, Φιλοσοφική Σχολή Α. Π. Θ., 1983). Συμπόσιο: «Ο Αρχαίος Υλισμός 2.500 χρόνια από τη γέννηση του Δημόκριτου» (Αθήνα, Κέντρο Πολιτισμού Δημήτρης Γληνός, 1984). Συμπόσιο: «Χαράλαμπος Θεοδωρίδης, 1883-1957» (Θεσσαλονίκη, Τομέας Φιλοσοφίας Α. Π. Θ., 1985). Ημερίδα: «Η Φιλοσοφική Ερμηνευτική» (Θεσσαλονίκη, Ελληνική Φιλοσοφική Εταιρεία / Τομέας Φιλοσοφίας Α. Π. Θ., 1985). Γενικό Σεμινάριο Τομέα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου του Leeds της Αγγλίας και Σεμινάριο Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ιδίου Πανεπιστημίου (Leeds, 1990-91). Συνέδριο: «Values, Resistance and Social Change» (London, Περιοδικό Radical Philosophy, 1990), Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας: «Η Πολιτική Φιλοσοφία Σήμερα» (Ρέθυμνο, Ελληνική Φιλοσοφική Εταιρεία / Τομέας Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Κρήτης, 1992). Συνέδριο: «Jacques Derrida: Specters of Marx» (London, Περιοδικό Radical
Philosophy, 1995). Συνέδριο: «Φιλοσοφία, Επιστήμες και Πολιτική» (Ιωάννινα, Τομέας Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 1996). Συνέδριο: «Διαφωτισμός και Επιστημονική Σκέψη» (Πανεπιστήμιο Πατρών, 1998). Σεμινάριο Φιλοσοφίας του Δικαίου (Θεσσαλονίκη, Νομική Σχολή, 1998-99). Σεμινάριο Τομέα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου του Cape Town, U. C. T., 2002). Συνέδριο: «Jean-Paul Sartre, 100 Χρόνια από τη Γέννησή του», αφιερωμένο στον Καθηγητή Α. Μπαγιόνα (Τομέας Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 2005). Διεθνές Συνέδριο: «Toland: Tolerance, Reason and Religion» (King s College, London, Centre for the History of Philosophical Theology / British Society for the History of Philosophy, 2007). Συμπόσιο: «Χαράλαμπος Θεοδωρίδης» (Αθήνα: Περιοδικό Ουτοπία. 2007). Συνέδριο: «Πολιτική Φιλοσοφία» (Θεσσαλονίκη, Τομέας Φιλοσοφίας Α. Π. Θ. / Περιοδικό Φιλοσοφείν, 2012). Συνέδριο: «Λόγος, Επικοινωνία και Εξουσία» (Θεσσαλονίκη: Περιοδικό Φιλοσοφείν, Πολιτικά, Ανθρωπολογικά / Εργαστήριο Φιλοσοφικής Έρευνας πάνω στο Φαντασιακό, Φιλοσοφική Σχολή Α. Π. Θ., 2013). Από την εκλογή μου στη βαθμίδα του Λέκτορα (1985) είχα την ευθύνη παρακολούθησης και βαθμολόγησης σειράς μεταπτυχιακών διπλωματικών εργασιών και συμμετείχα σε επιτροπές για εκπόνηση διδακτορικών διατριβών, καθώς και σε εκλεκτορικά σώματα για εκλογή και εξέλιξη μελών ΔΕΠ. Από την ακαδημαϊκή χρονιά 1995 κι εξής, και στο πλαίσιο του νέου Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τομέα Φιλοσοφίας του Α. Π. Θ., είχα επίσης την ευθύνη της επίβλεψης και αξιολόγησης ικανού αριθμού μεταπτυχιακών διπλωματικών εργασιών και μετείχα σε επιτροπές για εκπόνηση και έγκριση διδακτορικών διατριβών. Συμμετείχα επίσης σε εισηγητικές επιτροπές και εκλεκτορικά σώματα για την εξέλιξη μελών ΔΕΠ. Από το 2005 έως και σήμερα έχω την εποπτεία τεσσάρων (5) διδακτορικών διατριβών εκ των οποίων η μία ολοκληρώθηκε και τρεις (3) βρίσκονται στο στάδιο της ολοκλήρωσης. Από το διορισμό μου στον Τομέα Φιλοσοφίας του Α. Π. Θ. έως και σήμερα δίδαξα διαδοχικά (εκτός από τις περιόδους που βρισκόμουν σε εκπαιδευτική άδεια) σειρά μαθημάτων σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Σε προπτυχιακό επίπεδο δίδαξα: «Θέματα φιλοσοφίας της ιστορίας», «Νεότερη και σύγχρονη πολιτική φιλοσοφία», «Η φιλοσοφία του Hegel», «Θρησκεία και φιλοσοφική κριτική», «Η έννοια της ελευθερίας στη νεότερη φιλοσοφία», «Ιστορία της νεότερης φιλοσοφίας», 2
Νεότερη πολιτική και κοινωνική φιλοσοφία», «Αρχαία πολιτική και κοινωνική φιλοσοφία». Σε μεταπτυχιακό επίπεδο, από το 1995 έως και σήμερα, δίδαξα: «Μεθοδολογικά προβλήματα για τη μελέτη της ιστορίας της πολιτικής φιλοσοφίας», «Η πολιτική φιλοσοφία του John Locke: ερμηνευτικά προβλήματα», «Θεωρίες για το κράτος και την ελευθερία», «Θεωρίες της δημοκρατίας Ι: Αρχαία και νεότερη φιλοσοφία» και «Θεωρίες της δημοκρατίας ΙΙ: Η μαρξιστική προβληματική και οι σύγχρονες κατευθύνσεις». Στο πλαίσιο των διδακτικών μου καθηκόντων, κατά το ακαδημαϊκό έτος 1994-95, δίδαξα επίσης στο Τμήμα Δημοσιογραφίας του Α. Π. Θ., στη θεματική Ιστορία των ιδεών, το μάθημα «Μορφές πολιτικού στοχασμού στη νεότερη και σύγχρονη σκέψη» (χειμερινό εξάμηνο). Εξάλλου, στο πλαίσιο των μαθημάτων του Μεταπτυχιακού Διατμηματικού Προγράμματος Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Α. Π. Θ., κατά το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004, δίδαξα το μάθημα «Η πολιτική φιλοσοφία του Hegel και το γυναικείο ζήτημα» (δύο σεμινάρια). Σε ότι αφορά τα δημοσιεύματά μου, από το 1985 έως και σήμερα, παραπέμπω στη εργογραφία μου που ακολουθεί. Πρόκειται για δέκα (10) βιβλία και είκοσι εννέα (29) μελέτες οι οποίες έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξενόγλωσσα επιστημονικά περιοδικά ή σε συλλογικούς τόμους και Εγκυκλοπαίδειες. Μία μελέτη μου για τον φιλόσοφο Χαράλαμπο Θεοδωρίδη είναι υπό δημοσίευση στο περιοδικό Ουτοπία, ενώ μια άλλη εκτεταμένη μελέτη μου για τον Jean-Jacque Rousseau πρόκειται να δημοσιευτεί στο περιοδικό Φιλοσοφείν, Πολιτικά, Ανθρωπολογικά. Το μεταφραστικό μου έργο περιλαμβάνει τη μετάφραση της μελέτης του Maurice Cornforth, Μαρξισμός και Γλωσσική Φιλοσοφία, καθώς και τη μετάφραση της Επιστολής για την Ανεξιθρησκία του John Locke. Έχω επίσης μεταφράσει τη μελέτη του Erwin Marquit, «Η αρχή της αιτιότητας και οι κοινωνικές ρίζες του μηχανιστικού ντετερμινισμού». Για το έργο μου έχουν δημοσιευτεί βιβλιοκρισίες σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά. Η ελληνική έκδοση της Epistola de Tolerantia του Locke, την οποία επιμελήθηκα, καταχωρείται στη διεθνή βιβλιογραφία για τον Locke [LOCKE BIBLIOGRAPHY], ενώ η μελέτη μου για τον Derrida (βλ. Εργογραφία) καταχωρείται στη διεθνή βιβλιογραφία για τον Μαρξ [MARX BIBLIOGRAPHY] και στη θεματική Derrida and Marx. Γι αυτή τη μελέτη μου γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στο βιβλίο της Loraine 3
Landry, Marx and Postmodernism Debates (Greenwood Press, 2000). Για το έργο μου, υπάρχει επίσης ικανός αριθμός ετεροαναφορών στην ελληνική βιβλιογραφία. Εργογραφία Γιάννη Πλάγγεση (1985-2012) Α. Βιβλία 1. John Toland: Οι πηγές, η δομή και οι επιδράσεις του υλισμού του (Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 1985) [διδακτορική διατριβή, σσ. i-ix, 1-455]. 2. Ύλη και Πνεύμα στη φιλοσοφική σκέψη του Joseph Priestley (Θεσσαλονίκη: Πουρναράς, 1991) [σσ. 131]. 3. Θέματα Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας: βιβλιογραφικός οδηγός (Θεσσαλονίκη: University Studio Press, 1991) [σσ. 80]. 4. Φιλελευθερισμός και θεωρία της Δημοκρατίας: Η έννοια της ελευθερίας στην πολιτική σκέψη του Joseph Priestley (Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, 1994) [σσ. 128]. 5. Πολιτική και θρησκεία στη Φιλοσοφία του Locke, β έκδοση, (Θεσσαλονίκη: University Studio Press, 1998) [σσ. 458]. 6. Νεότερη Πολιτική και Κοινωνική Φιλοσοφία: Από τον Machiavelli στον Marx (Θεσσαλονίκη: University Studio Press, 2009) [σσ. 460]. 7. Νεότερη Ευρωπαϊκή Φιλοσοφία: Φιλοσοφικός λόγος, κριτική της θρησκείας και ιδεολογία (Αθήνα: Κριτική, 2009). [σσ. 333]. 8. Αρχαία ελληνική πολιτική και κοινωνική φιλοσοφία: Σοφιστές, Πλάτων, Αριστοτέλης (Θεσσαλονίκη: Βάνιας, 2010) [σσ.336]. 4
*** 9. Maurice Cornforth, Μαρξισμός και Γλωσσική Φιλοσοφία Εισαγωγικό σημείωμα, μετάφραση, πρόσθετη βιβλιογραφία και Γλωσσάριο, Γιάννης Πλάγγεσης (Αθήνα: Ζαχαρόπουλος, 1988) [σσ. 383]. 10. John Locke, Επιστολή για την ανεξιθρησκία / Epistola de Tolerantia. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Γιάννη Πλάγγεση (Θεσσαλονίκη: Ζήτρος, 1998) [σσ. 251, Εισαγωγή, σσ. 9-116]. Β. Μελέτες 11. «Η φιλοσοφία της φύσης του Επίκουρου και του Λουκρήτιου», Ο Αρχαίος Υλισμός: 2.500 χρόνια από τη γέννηση του Δημόκριτου (Αθήνα: Κέντρο Πολιτισμού «Δημήτριος Γληνός», 1985), σσ. 54-64. 12. «Ο Μαρξ για το κράτος και την πολιτική», Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση, 7 (1986), σσ. 27-35. 13. «Κριτική θεωρία και ερμηνευτική: Dilthey, Gadamer και Jiirgen Habermas», Η φιλοσοφική Ερμηνευτική (Αθήνα: Ελληνική Φιλοσοφική Εταιρεία, 1986), σσ. 100-109. 14. «Η ερμηνεία του Χ. Θεοδωρίδη για τον Επίκουρο», Επιστημονική Επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής: Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, τόμος Α (1985-88), σσ. 225-241. 15. «Friedrich Engels», Παιδαγωγική, Ψυχολογική Εγκυκλοπαίδεια, Λεξικό, τόμος 4 (Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 1990), σσ. 1894-96. 16. «Επίκουρος», Παιδαγωγική, Ψυχολογική Εγκυκλοπαίδεια, Λεξικό, τόμος 4 (Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 1990), σσ. 2039-41. 17. «Thomas Hobbes», Παιδαγωγική, Ψυχολογική Εγκυκλοπαίδεια, Λεξικό, τόμος 4 (Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 1990), σσ. 2309-10. 5
18. «John Locke» Παιδαγωγική, Ψυχολογική Εγκυκλοπαίδεια, Λεξικό, τόμος 5 (Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 1990), σσ. 2925-27. 19. «Φιλελευθερισμός, φιλοσοφία της ιστορίας και δημοκρατική ιδεολογία στη σκέψη του Joseph Priestley (1733-1804)», Μυρτώ Δραγώνα-Μονάχου (επιμέλεια), Η Πολιτική Φιλοσοφία Σήμερα, έκδοση της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας (Αθήνα: Καρδαμίτσας, 1994), σσ. 195-206. 20. «Σοσιαλισμός και δημοκρατία: Στοχασμοί πάνω στην κρίση και τις προοπτικές της Ιστορίας», Ουτοπία, 13 (1994), σσ. 91-109. 21. «Deconstruction and Marxism: Jacques Derrida s Specters of Marx», Philosophical Inquiry, XVIII (Summer-Fall 1996), σσ. 91-115. 22. «Ιστορικός ντετερμινισμός και σοσιαλισμός: Η ιδέα του τέλους της ιστορίας και ο σοσιαλισμός». Παναγιώτης Νούτσος (επιμέλεια), Φιλοσοφία, Επιστήμες και Πολιτική (Αθήνα: τυποθήτω / Γιώργος Δάρδανος, 1998), σσ. 351-66. 23.. History and Social Change, Philosophical Inquiry, XXII, Fall 2002, σσ. 71-95. 24. «Κράτος, εκκλησία και ιδεολογία: Το αίτημα της ανεξιθρησκίας ως πρόβλημα της νεωτερικότητας», Αξιολογικά, 14 (2003), σσ. 94-140. 25. «Ιμπν Χαλντούν [Ibn Haldoun] (1332-1406): Ιστορικός λόγος και θεωρία της Ιστορίας», Ουτοπία, 58 (2004), σσ. 81-109. 26. «Ο Λένιν και η Φιλοσοφία», Ουτοπία, 62 (2004), σσ. 185-193. 27. «Φιλοσοφική και Θεωρητική Πρακτική», Ιστορικά [Ελευθεροτυπία], 257 (14 Οκτωβρίου 2004), σσ. 22-25. 28. «Υλισμός και Διαλεκτική στη Νεότερη Φιλοσοφία», Ουτοπία, 66 (2005), σσ. 43-68. 29. «Αύγουστος Μπαγιόνας (1931-2005)», Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση, 22 (2005), σσ. 317-19 [Νεκρολογία σε συνεργασία με την Καθηγήτρια Θεόπη Παρισάκη]. 30. The Enlightenment, Philosophy of Nature, and History: The Case of Joseph Priestley, Nature, Society and Thought, 19: 3 (2006), σσ. 295-328. 6
31. «Για τον Μακιαβέλι, τον σύγχρονο Ηγεμόνα και την πολιτική», Ουτοπία, 76 (2007), σσ. 23-42. 32. «Ο Marx για τη δημοκρατία: το πρότυπο μιας άμεσης ριζοσπαστικής δημοκρατίας και οι επικριτές του», Διάπλους, 25 (2008), σσ. 32-36. 33. «Ορθολογισμός, εξωλογικός δογματισμός και ιστορία: Αναφορά στην προσωπικότητα και τη σκέψη του Αύγουστου Μπαγιόνα», Ουτοπία, 80 (2008), σσ. 39-55. 34. «Ο Μαρξ για τη δημοκρατία, το αστικό κράτος και την πολιτική», Ουτοπία, 81 (2008), σσ. 99-116. 35. «Η έννοια του πολιτικού και η διαλεκτική της εξουσίας στην πολιτική φιλοσοφία του Αριστοτέλη». Αριστοτέλης, Πολιτικά, τόμος 4 (Θεσσαλονίκη: Ζήτρος, 2009), σσ. 11-57. 36. «Ο Hegel για την ιδιοκτησία, την κοινωνική ανισότητα και τη φτώχεια», Διάλογος: Επετηρίδα Φιλοσοφικής Έρευνας, 1 (2012), σσ. 221-241. 37. «Ο Hegel για την αποικιοκρατία και τη δουλεία», Διάλογος: Επετηρίδα Φιλοσοφικής Έρευνας, 2 (20013), σσ. 38. «Η θεωρία της μεταβολής των πολιτευμάτων και το ιδεώδες της άριστης πολιτείας στα Πολιτικά του Αριστοτέλη», Φιλοσοφείν: Περιοδική έκδοση φιλοσοφικού στοχασμού, 6 (2012), σσ. 142-162. 39. «Κώστας Βάρναλης, ιστορικός υλισμός, κριτική της θρησκείας, πολιτική και ιδεολογία: αναφορά στην Αληθινή απολογία του Σωκράτη», στον τόμο Κώστας Βάρναλης, Φως που πάντα καίει, (Αθήνα: Σύγχρονη Εποχή, 2012), σσ. 165-188. *** 40. «Ο Θεοδωρίδης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης» [υπό δημοσίευση στο περιοδικό Ουτοπία]. 41. «Κοινωνική ανισότητα, γενική βούληση και λαϊκή κυριαρχία στην προβληματική του Jean-Jacques Rousseau» [προς δημοσίευση στο περιοδικό Φιλοσοφείν, Πολιτικά, Ανθρωπολογικά]. *** 7
42. Erwin Marquit, «Η αρχή της αιτιότητας και οι κοινωνικές ρίζες του μηχανιστικού ντετερμινισμού», Επιστημονική Σκέψη 35 (1987), σσ. 69-75. Μετάφραση και προλογικό σημείωμα Γιάννης Πλάγγεσης. 8