ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2017-2018 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΠ Β Λ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 03-12-2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΓΚΥΡΤΗ ΜΑΡΙΑ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Λυσίου Ὑπὲρ Μαντιθέου ( 6-8) [6] ἔπειτα δὲ ἐκ μὲν τοῦ σανιδίου τοὺς ἱππεύσαντας σκοπεῖν εὔηθές ἐστιν ἐν τούτῳ γὰρ πολλοὶ μὲν τῶν ὁμολογούντων ἱππεύειν οὐκ ἔνεισιν, ἔνιοι δὲ τῶν ἀποδημούντων ἐγγεγραμμένοι εἰσίν. ἐκεῖνος δ ἐστὶν ἔλεγχος μέγιστος ἐπειδὴ γὰρ κατήλθετε, ἐφηφίσασθε τοὺς φυλάρχους ἀπενεγκεῖν τοὺς ἱππεύσαντας, ἵνα τὰς καταστάσεις ἀναπράξητε παρ αὐτῶν. [7] ἐμὲ τοίνυν οὐδεὶς ἂν ἀποδείξειεν οὔτ ἀπενεχθέντα ὑπὸ τῶν φυλάρχων οὔτε παραδοθέντα τοῖς συνδίκοις οὔτε κατάστασιν καταβαλόντα. Καίτοι πᾶσι ῥᾴδιον τοῦτο γνῶναι, ὅτι ἀναγκαῖον ἦν τοῖς φυλάρχοις, εἰ μὴ ἀποδείξειαν τοὺς ἔχοντας τὰς καταστάσεις, αὐτοῖς ζημιοῦσθαι. ὥστε πολὺ ἂν δικαιότερον ἐκείνοις τοῖς γράμμασιν ἢ τούτοις πιστεύοιτε ἐκ μὲν γὰρ τούτων ῥᾴδιον ἦν ἐξαλειφθῆναι τῷ βουλομένῳ, ἐν ἐκείνοις δὲ τοὺς ἱππεύσαντας ἀναγκαῖον ἦν ὑπὸ τῶν φυλάρχων ἀπενεχθῆναι. [8] ἔτι δέ, ὦ βουλή, εἴπερ ἵππευσα, οὐκ ἂν ἦ ἔξαρνος ὡς δεινόν τι πεποιηκώς, ἀλλ ἠξίουν, ἀποδείξας ὡς οὐδεὶς ὑπ ἐμοῦ τῶν πολιτῶν κακῶς πέπονθε, δοκιμάζεσθαι. ὁρῶ δὲ καὶ ὑμᾶς ταύτῃ τῇ γνώμῃ χρωμένους, καὶ πολλοὺς μὲν τῶν τότε ἱππευσάντων βουλεύοντας, πολλοὺς δ αὐτῶν στρατηγοὺς καὶ ἱππάρχους κεχειροτονημένους. ὥστε μηδὲν δι ἄλλο με ἡγεῖσθε ταύτην ποιεῖσθαι τὴν ἀπολογίαν, ἢ ὅτι περιφανῶς ἐτόλμησάν μου καταψεύσασθαι. ἀνάβηθι δέ μοι καὶ μαρτύρησον. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α. Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε το απόσπασμα: «ἔπειτα δὲ ἐκ μὲν τοῦ σανιδίου... ἢ τούτοις πιστεύοιτε» Β1.α. Στις παραγράφους 6 και 7 γιατί ο Μαντίθεος θεωρεί ανοησία να πιστεύει κανείς ότι μόνο η εγγραφή του ονόματος κάποιου στο σανίδιον αποδεικνύει ότι υπηρέτησε στο σώμα των ιππέων; Σελίδα 1 από 5
Β1.β. Στις παραγράφους 6 και 7 γιατί η εγγραφή ή μη στον κατάλογο των φυλάρχων αποτελεί βασικό αποδεικτικό στοιχείο για τη δοκιμασία, κατά τον Μαντίθεο; Β2. Στην παράγραφο 8 ο Μαντίθεος διατυπώνει ένα υποθετικό επιχείρημα. Να το αναλύσετε και να εξηγήσετε τι επιδιώκει να πετύχει με αυτό, αφού το συγκεκριμένο επιχείρημα δεν αντικρούει την κατηγορία σε βάρος του ότι είχε διατελέσει ιππέας κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης των Τριάκοντα τυράννων. Β3. Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες: 1. Οι συμβουλευτικοί λόγοι εκφωνούνταν σε εορτές. 2. Οι δικανικοί λόγοι εκφωνούνταν στην εκκλησία του δήμου. 3. Το αρχαιότερο δικαστήριο στην Αθήνα ήταν η Ηλιαία. 4. Έντεχνες αποδείξεις είναι αυτές που επινοεί ο ίδιος ο ρήτορας. 5. Στον επίλογο επιδιώκεται η παθοποιία. Β4.α. Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη (απλή ή σύνθετη) της νέας ελληνικής από το β συνθετικό καθεμιάς από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ὁμολογούντων, ἀναπράξητε, ἀποδείξειεν, παραδοθέντα, ἀνάβηθι. Β4.β. Να βρείτε μία λέξη του αρχαίου κειμένου με την οποία σχετίζεται ετυμολογικά καθεμία από τις ακόλουθες λέξεις της νέας ελληνικής που σας δίνονται: διένεξη, ερχομός, ατακτοποίητος, σκέψη, γνωστικός. Σελίδα 2 από 5
ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ο Λυσίας, τονίζοντας την πολεμική αρετή των προγόνων, θέλει να δείξει ότι η πόλη της Αθήνας είναι η μόνη άξια να ηγεμονεύει των Ελλήνων, αφού, όταν άλλοι ανέλαβαν την ηγεμονία, υποδουλώθηκαν ελληνικές πόλεις στους βαρβάρους και εγκαταστάθηκε τυραννικό πολίτευμα. Ἐπέδειξαν δὲ καὶ ἐν ταῖς δυστυχίαις τὴν ἑαυτῶν ἀρετήν. Ἀπολομένων γὰρ τῶν νεῶν ἐν Ἑλλησπόντῳ εἴτε ἡγεμόνων κακίᾳ εἴτε θεῶν διανοίᾳ, καὶ συμφορᾶς ἐκείνης μεγίστης γενομένης καὶ ἡμῖν τοῖς δυστυχήσασι καὶ τοῖς ἄλλοις Ἕλλησιν, ἐδήλωσεν οὐ πολλῷ χρόνῳ ὕστερον ὅτι ἡ τῆς πόλεως δύναμις τῆς Ἑλλάδος ἦν σωτηρία. Ἑτέρων γὰρ ἡγεμόνων γενομένων ἐνίκησαν μὲν ναυμαχοῦντες τοὺς Ἕλληνας οἱ πρότερον εἰς τὴν θάλατταν οὐκ ἐμβαίνοντες, ἔπλευσαν δ εἰς τὴν Εὐρώπην, δουλεύουσι δὲ πόλεις τῶν Ἑλλήνων, τύραννοι δ ἐγκαθεστᾶσιν, οἱ μὲν μετὰ τὴν ἡμετέραν συμφοράν, οἱ δὲ μετὰ τὴν νίκην τῶν βαρβάρων. Ὥστ ἄξιον ἦν ἐπὶ τῷδε τῷ τάφῳ τότε κείρασθαι τῇ Ἑλλάδι καὶ πενθῆσαι τοὺς ἐνθάδε κειμένους. Λυσίου Ἐπιτάφιος τοῖς Κορινθίοις βοηθοῖς, 58 60 ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ἀπόλλυμαι: καταστρέφομαι ἐμβαίνω: μπαίνω δουλεύω: υποδουλώνω κείρομαι: κουρεύομαι σε ένδειξη πένθους ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Γ1. Να μεταφράσετε το κείμενο που σας δίνεται. (Mονάδες: 20) Γ2. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε τον τύπο που σας ζητείται: Σελίδα 3 από 5
ἑαυτῶν: τον ίδιο τύπο στο α πρόσωπο συμφορᾶς ἐκείνης: την αιτιατική πληθυντικού αριθμού τῆς πόλεως: τη δοτική ενικού αριθμού τὴν θάλατταν: τη γενική ενικού αριθμού τύραννοι: την κλητική ενικού αριθμού ἦν (το 1 ο του κειμένου): το γ ενικό πρόσωπο της οριστικής μέλλοντα δουλεύουσι: το γ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου στην ενεργητική φωνή: ἐμβαίνοντες: το β ενικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα στην ενεργητική φωνή ἔπλευσαν: τον ίδιο τύπο στην ευκτική κείρασθαι: το β ενικό πρόσωπο της οριστικής στο χρόνο και στη φωνή που βρίσκεται Γ3. α. Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι παρακάτω λέξεις και να αναφέρετε ποιον όρο προσδιορίζουν: σωτηρία, τοὺς Ἕλληνας, εἰς τὴν Εὐρώπην, τύραννοι, τοὺς κειμένους. Γ3. β. Να συμπληρώσετε τους ακόλουθους πίνακες: (Μονάδες: 5) Ρηματικός τύπος Υποκείμενά του Δοτική προσωπική ἄξιον ἦν ἀπολομένων Είδος μετοχής Υποκείμενό της (συνημμένη ή απόλυτη) (Μονάδες: 5) Σελίδα 4 από 5
Δ. Λαμβάνοντας υπόψη το πρωτότυπο κείμενο να αναφέρετε: α) για ποιους λόγους, σύμφωνα με τον συγγραφέα, καταστράφηκε η αθηναϊκή ναυτική δύναμη στον Ελλήσποντο (από τους Σπαρτιάτες) και β) ποια ήταν τα αποτελέσματα για την Ελλάδα, όταν η Αθήνα δεν είχε την ηγεμονία των Ελλήνων; ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ! Σελίδα 5 από 5