ΠΕΡΙΟ ΙΚΗ ΕΚ ΟΣΗ - ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ τευχος 67-18 φεβρουαριου 2012 προσεγγίζοντας τα αινίγµατα του κοσµου µας Μετενσάρκωση και τα ταξίδια της ψυχής ΖΩΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ Επιθανάτιες εµπειρίες: Επιστρέφοντας από το υπερπέραν Πώς νιώθει κανείς όταν πεθαίνει; # Επικοινωνώντας µε τον κόσµο των νεκρών EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 25 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010
eλευθεροσ tυποσ φαινομενα 2
Μυστήρια E DI T O Αρχαιων ψυχη αθανατη Η ανθρώπινη σκέψη συνταράζεται όταν έρθει σε επαφή -έστω και στιγµιαία- µε το φάσµα του θανάτου. Κι ο άνθρωπος εισπράττοντας αυτό το ερέθισµα συγκλονίζεται, τροµοκρατείται, λυγίζει και στο τέλος υποτάσσεται µε ανεξέλεγκτο τρέµουλο στην ιδέα του αναπόφευκτου τέλους µίας σύντοµης διαδροµής που µοιάζει τελικά µε µια σπίθα στο ατέλειωτο σκοτάδι ή σαν µια αναλαµπή µέσα στην απροσµέτρητη αιωνιότητα. Του Απόστολου Χρ. Αντωνάκη aantonakis@e-typos.com «Στη µαντική τέχνη είµαι υποδεέστερος από τους κύκνους. ιότι αυτοί, όταν προαισθανθούν ότι θα πεθάνουν, τραγουδούν περισσότερο έντονα, αλλά και πιο µελωδικά από ποτέ, επειδή ακριβώς νιώθουν χαρούµενοι που θα αναχωρήσουν για το θεό του οποίου είναι υπηρέτες» Πλάτων «Φαίδων» 85α. Ισως να µην ήταν ανέκαθεν το µεγαλύτερο υπαρξιακό πρόβληµα του ανθρώπου ο βιολογικός θάνατος. Πιθανόν κάποτε η βαθύτερη αυτογνωσία του να είχε προσφέρει σηµαντικότερες και πειστικότερες απαντήσεις στα βασανιστικά ερωτήµατά του σχετικά µε το αναπόφευκτο τέλος και την άγνοια για το επέκεινα. Κατά τη φιλοσοφική σκέψη των αρχαϊκών χρόνων, βασική πεποίθηση ήταν ο διαχωρισµός του ανθρώπου σε υλικό σώµα και σε άυλο πνεύµα, το οποίο συνηθέστερα αποκαλούσαν ψυχή. Κατοικία του υλικού ανθρώπου ήταν τούτος ο επίσης υλικός κόσµος, ο γεµάτος από προκλήσεις και φιλήδονες ανταµοιβές. Οµως ο τόπος ανάπαυσης της ψυχής ήταν ένας διαφορετικός κόσµος, στον οποίο και αποδόθηκαν διάφορες ονοµασίες, όπως Αδης, Ηλύσια Πεδία, Κάτω Κόσµος, Κόσµος των Πνευµάτων ή Παράδεισος και Κόλαση κατά τη χριστιανική περίοδο. Κάθε λαός προσέδιδε τη δική του ονοµασία για τον τελικό προορισµό της ψυχής, ωστόσο, αυτό συµπεριελάµβανε µία σηµαντικότατη πεποίθηση: Πως η ψυχή ήταν αθάνατη και κατά συνέπεια ο άυλος εαυτός του ανθρώπου ζούσε αιώνια. Τούτο αποδίδεται µε εξαίσιο τρόπο και από τον Πλάτωνα στο έργο του «Φαίδων», όπου απευθυνόµενος στον Σωκράτη και τη διδασκαλία του λέγει: «Ω Σωκράτη, εκείνο που συχνά συνήθιζες να λες είναι τούτο, ότι η µάθησή µας δεν είναι τίποτα άλλο στην πραγµατικότητα παρά µια ανάµνηση και εποµένως, για να συµβαίνει αυτό, έχουµε µάθει σε προηγούµενο χρόνο όσα τώρα ανακτούµε στη µνήµη µας. Αυτό όµως θα ήταν αδύνατον εάν η ψυχή µας δεν προϋπήρξε κάπου αλλού, σε προγενέστερο χρόνο, πριν λάβει αυτήν εδώ την ανθρώπινη µορφή. Καθώς φαίνεται λοιπόν η ψυχή είναι κάτι αθάνατο». Ο Σωκράτης, που συγκαταλέγεται µεταξύ των κορυφαίων σοφών τα έργα των οποίων αποτελούν την παγκόσµια φιλοσοφική κληρονοµιά της ανθρωπότητας, αναφερόµενος στην ψυχή ίσως να µην «αστόχησε» απέναντι στο σοβαρότερο υπαρξιακό προβληµατισµό του ανθρώπου. EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 4 ΠΕριεχ µενα 03 04 05 06 07 08 09 10 Γράµµα του εκδότη 11 περιεχοµενα 12 data files 13 Kosmo news Kosmo news µαρτυριες µαρτυριες µαρτυριες 14 15 16 17 18 19 Kosmo µαρτυριες news µαρτυριες µαρτυριες 20 21 22 23 Εικονες 24 Εικονες ψυχικες δυναµεις 25 26 ψυχικες δυναµεις ψυχικες δυναµεις ψυχικες δυναµεις αναµνησεις αναµνησεις 27 28 29 30 αναµνησεις αναµνησεις αναµνησεις αναµνησεις φιλοσοφια 31 32 33 34 φιλοσοφια φιλοσοφια φιλοσοφια επιστηµη επιστηµη επιστηµη επιστηµη θεωριες 35 36 37 38 39 40 41 42 θεωριες θεωριες θεωριες θεωριες θεωριες συνεντευξη συνεντευξη θρησκεια 43 44 45 46 47 48 49 50 θρησκεια θρησκεια θρησκεια παραδοσεις παραδοσεις βιβλιοθηκη βιβλιοθηκη προσωπο Μονιµεσ στηλεσ DATA FILES 5 KOSΜΟ NEWS 6 7 ΕΙΚΟΝΕΣ 14 15 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ 48 49 ΠΡΟΣΩΠΟ 50 Θεµατα ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ 8 13 ΕΠΙΘΑΝΑΤΙΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ: ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛΛΟ ΚΟΣΜΟ ΨΥΧΙΚΕΣ ΥΝΑΜΕΙΣ 16 19 HELEN DUNCAN: ΠΥΛΗ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ 20 25 ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣΗ: ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ; Θεµατα ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ 26 29 ΥΠΑΡΧΕΙ ΨΥΧΗ; ΕΠΙΣΤΗΜΗ 30 33 Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΘΕΩΡΙΕΣ 34 39 ΠΩΣ ΝΙΩΘΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΟΤΑΝ ΠΕΘΑΙΝΕΙ; ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 40 41 ΙΑΤΡΟ ΙΚΑΣΤΗΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΚΟΥΤΣΑΥΤΗΣ: ΦΟΒΑΜΑΙ ΜΟΝΟ ΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΘΑΝΑΤΟ ΘΡΗΣΚΕΙΑ 42 45 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΚΑΤΩ ΚΟΣΜΟ ΠΑΡΑ ΟΣΕΙΣ 46 47 Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑ Α
data files Τι αποκαλύπτουν οι επιθανάτιες εµπειριες; Το 3ο DVD της νέας σειράς Μεγάλα Αναπάντητα Ερωτήµατα µε το κυροσ του discovery world Σαν Σήµερα (18/2 24/2) 18/2/1883: Γεννιέται ο µεγάλος Ελληνας συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. 19/2/1959: Υπογράφεται στο Λονδίνο µεταξύ Βρετανίας, Ελλάδας, Τουρκίας, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων η τελική συµφωνία για την ίδρυση της Κυπριακής ηµοκρατίας. 19/2/1978: Μακελειό στο αεροδρό- µιο της Λάρνακας. Αιγύπτιοι κοµάντος επεµβαίνουν χωρίς την άδεια των κυπριακών αρχών για να σώσουν 12 Αιγύπτιους οµήρους, τους οποίους κρατούν 2 Αραβες τροµοκράτες σε ένα αεροπλάνο των Κυπριακών Αερογραµµών. Η Εθνική Φρουρά και η Αστυνοµία σκοτώνουν 15 από τους κοµάντος και καταστρέφουν το C-130 που τους µεταφέρει. 20/2/1944: Ο Μπάτµαν και ο Ρόµπιν κάνουν την πρώτη εµφάνισή τους ως κόµικ-στριπ στις εφηµερίδες. 21/2/1878: Εκδίδεται ο πρώτος τηλεφωνικός κατάλογος στις ΗΠΑ. Οι σελίδες του περιλαµβάνουν 50 ονόµατα. 22/2/1841: Κηρύσσεται επανάσταση στα Σφακιά της Κρήτης. Αφορµή στάθηκε η Συνθήκη του Λονδίνου (17 Ιουλίου 1840), µε την οποία η Κρήτη δεν αποκτούσε την ελευθερία της αλλά επανερχόταν από την αιγυπτιακή κυριαρχία στην τουρκική. 23/2/1744: Γεννιέται ο Μάγερ Αµσελ Ρότσιλντ, Γερµανοεβραίος τραπεζίτης, γενάρχης της δυναστείας των Ρότσιλντ. ΕΝΘΕΤΗ ΕΚ ΟΣΗ καθε σαββατο στα περιπτερα µαζι µε τον ελευθερο τυπο ιεύθυνση έκδοσης Απόστολος Χρ. Αντωνάκης Σύµβουλος έκδοσης Χρήστος Γ. Κτενάς Αρχισυντάκτης Μηνάς N. Παπαγεωργίου Σύνταξη Στέλιος Φωκάς, Θεανώ Καρούτα, Ειρήνη Φ. Κουτσαύτη, Αλίκη Κοτζιά, Μαρία Μακρίδου, Ράνια Ιωάννου, Θοδωρής Κεφαλόπουλος, Νικόλαος Κουµαρτζής, Κώστας Μαυραγάνης, Τάσος Χαλιός Ειδικοί συνεργάτες Γιώργος Αδαµόπουλος, ηµήτρης Αργασταράς, Αγγελος Βιαννίτης, Γεώργιος Καραχάλιος, Χαρίτα Μήνη, Γιάννης Σπυρόπουλος, Σάσσα Τσέιτοου, Αποστόλης Χειρδάρης Art director Σοφία Λιβιεράτου Υπεύθυνη διόρθωσης κειµένων Kατερίνα Μπεχράκη Iδιοκτησία ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Α.Ε. Εκδότες ηµήτρης Μπενέκος, Αλέξης Σκαναβής ιευθυντής Πάνος Αµυράς Creative Director ηµήτρης Φωτόπουλος ιεύθυνση εµπορικής ανάπτυξης «ELSE AGENCY» Εµπορική διεύθυνση Ελσα Σοϊµοίρη ιεύθυνση διαφήµισης Λουκάς Παπανικολάου Υποδοχή διαφήµισης Φωτεινή Αναστασίου Οικονοµική διευθύντρια Μαριάννα Θαρενάκη Νοµικός σύµβουλος Ανδρέας Αγγελίδης Φωτογραφικό αρχείο Φανή Νικολαΐδου Φωτό Αρχείο Ελεύθερου Τύπου, Shutterstock, Ideal image, Visual Photos, ΑΠΕ, Eurokinissi Υπεύθυνος κυκλοφορίας Κώστας Μπαλής Εκτύπωση IRIS ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ Α.Ε.Β.Ε. ιανοµή ΕΥΡΩΠΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Αγίας Λαύρας 2 & Σαρανταπόρου, Νέο Ηράκλειο, Τ.Κ. 14121 Τηλ.: 210 8113000, Fax: 210 8113001, Site: www.e-typos.com, e-mail: Fenomena@e-typos.com Οι απόψεις των συγγραφέων εκφράζουν τους ίδιους και δεν αποτελούν κατ ανάγκην και απόψεις του περιοδικού. Γνωρίζατε ότι Στις 24 Φεβρουαρίου του 391 µ.χ., ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Θεοδόσιος Α παύει τη λειτουργία των ναών των αρχαίων πολυθεϊστικών θρησκειών; Στο πλαίσιο αυτό σταµατά και η τέλεση των Ολυµπιακών Αγώνων, που είχαν ξεκινήσει το 776 π.χ. Τόσο ο Θεοδόσιος όσο και ο διάδοχός του εξέδωσαν µια σειρά από σκληρά µέτρα κατά των παγανιστών (τους ονοµαζόµενους «Κώδικες») σηµατοδοτώντας ουσιαστικά το τέλος του αρχαίου κόσµου στην ελληνική επικράτεια. 5 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 6 KOSMΕπιµέλεια: Θεανώ Καρούτα, Ειρήνη Φ. Κουτσαύτη ΝE W S Τι εµφανίστηκε στον Τάµεση; Μεγάλη χρονιά για τους απανταχού ουφολόγους φαίνεται ότι θα είναι το 2012! Αυτή τη φορά, ένα οβάλ και λαµπερό αγνώστου ταυτότητος αντικείµενο έκανε την εµφάνισή του στις 5 Φεβρουαρίου στο Λονδίνο, πάνω από τις όχθες του Τάµεση. Ο «space99dude» (χρήστης στο ΥouΤube) βιντεοσκόπησε από µακριά το παράξενο αντικείµενο και ανάρτησε αµέσως το βίντεο στο ιαδίκτυο µε την ονοµασία «UFO London Thames Estuary UK 5/2/12». Ο ίδιος, αφού ανέφερε ότι πάντα κουβαλά µια κά- µερα µέσα στο αυτοκίνητό του, για κάθε ενδεχόµενο, στη συνέχεια έγραψε στο ΥouΤube: «Το αντικείµενο ήταν πολύ λαµπερό για να είναι καράβι. Εκτός αυτού, βρισκόταν αρκετά πιο πάνω από το νερό». Λίγο αργότερα, ανέβασε κι άλλο ένα τµήµα της βιντεοσκόπησης µε περισσότερο κοντινά πλάνα του άγνωστου αντικειµένου. Γύρισε από το θάνατο; Οταν ο Νοτιοαφρικανός τραγουδιστής Khulekani Kwakhe «Mgqumeni» Mseleku (φωτό δεξιά) από το Mquthu απεβίωσε το 2009 από δηλητηρίαση, σίγουρα κανείς δεν περίµενε πως εν έτει 2012 θα εµφανιζόταν στους συγγενείς του ένας άντρας ονόµατι Sibusiso John Gcabashe (φωτό αριστερά) που θα υποστήριζε ότι ήταν ο ίδιος ο Mgqumeni ενσαρκωµένος σε άλλο σώµα! «Υπέφερα στο µέρος που ήµουν κλεισµένος µαζί µε άλλα ζόµπι», είπε ο 28χρονος άντρας. «Εκεί ήταν σκέτη κόλαση και είµαι ευγνώµων που κατάφερα να απελευθερώσω τον εαυτό µου και να επιστρέψω στην οικογένεια και στους υποστηρικτές µου», δήλωσε στους αστυνοµικούς της περιοχής. «Ξέρω ότι πολλοί θα αµφισβητήσουν το γεγονός ότι εί- µαι ο Mgqumeni. Πρέπει, όµως, να ξέρουν ότι κανένας δεν µπορεί ουσιαστικά να υποδυθεί ότι είναι κάποιος άλλος». Οπως είναι λογικό, η είδηση της «επαναφοράς» του νεκρού τραγουδιστή έφερε χαµογέλα στα χείλη των θαυµαστών του. Ο Gcabashe τους υποσχέθηκε ότι θα επανέλθει στο τραγούδι σύντοµα, όταν ξαναβρεί τις δυνάµεις του. Στον αντίποδα, κάποιοι από τους συγγενείς του τραγουδιστή σκοπεύουν να οδηγήσουν τον 28χρονο στα ανώτατα δικαστήρια της χώρας. Μάλιστα έχουν ήδη κινήσει τις διαδικασίες για εξέταση DNA του Gcabashe µε σκοπό να «ξεσκεπάσουν την απάτη».
Μυστήρια Ο Αρης ήρθε στη Γη Ενας µετεωρίτης βάρους ενός κιλού είναι το πρόσφατο απόκτηµα του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, µε τους επιστήµονές του να το περιµένουν ανυπόµονα καθώς προέρχεται από τον Αρη! Σήµερα µόλις 61 µετεωρίτες από τους πάνω από 40.000 που έχουν καταγραφεί στη Γη προέρχονται από το γειτονικό µας πλανήτη, αποτελώντας έτσι ένα ιδιαίτερα σπάνιο εύρηµα. Ο συγκεκριµένος µετεωρίτης έφθασε στη Γη τον περασµένο Ιούλιο πέφτοντας στο Μαρόκο και η συλλογή του είναι ιδιαίτερα σηµαντική, καθώς θεωρείται ελάχιστα «µολυσµένος» από τη γήινη ατµόσφαιρα και επιφάνεια. Οι µετεωρίτες από άλλους πλανήτες είναι ένα µοναδικό εργαλείο γνώσης καθώς µπορούν να µας αποκαλύψουν πολλά για τη γεωλογική τους σύσταση και ιστορία, πολύ περισσότερα από όσα ξέρουµε µέχρι σήµερα από τις διαστηµικές αποστολές µας. Κι αυτό γιατί, π.χ., τα διάφορα ρόβερ που έχουν σταλεί στον Αρη µεταφέρουν µεν όργανα που όµως δεν έχουν την ευαισθησία και τις δυνατότητες των αντίστοιχων στα εργαστήρια. Πώς έφτασε τώρα ο µετεωρίτης στο µουσείο; Μεσολάβησε κάποιος ανώνυµος δωρητής ο οποίος τον αγόρασε σε τιµές που ξεπερνούν κατά πολύ τις αντίστοιχες του χρυσού, ακριβώς λόγω της σπανιότητάς του. Πρόσωπο στα σύννεφα Ενα ανεξήγητο και παράδοξο φαινόµενο, ή έστω µια πολύ περίεργη σύµπτωση, συνέβη τον Ιανουάριο στην Αυστραλία. Η Μάριον Ντόσον, από το Lismore της Νέας Νότιας Ουαλίας, πρόσεξε σε φωτογραφία του ουρανού ότι σχηµατιζόταν µε σαφήνεια στα σύννεφα το πρόσωπο του µεγαλύτερου αδερφού της. Η φωτογραφία τραβήχτηκε στις 9 Ιανουαρίου στην περιοχή Ocean s Shores, την ίδια στιγµή που ο αδερφός της Μάριον, κ. Γουέλς, ταξίδευε αεροπορικώς από το Μπρισµπέιν στο Σίδνεϊ και περνούσε πάνω από τη συγκεκριµένη περιοχή. Μετά από λίγες µέρες, στις 24 Ιανουαρίου, ο κ. Γουέλς στα 62 του χρόνια πέθανε µετά από καρδιακό επεισόδιο! Η Μάριον είδε τη φωτογραφία στο Ιντερνετ µετά το θάνατο του αδερφού της και της έκανε τόση εντύπωση ώστε τη χρησιµοποίησε σε ένα φυλλάδιο που τύπωσε η οικογένεια και το µοίρασε σε όσους παραβρέθηκαν στην κηδεία. Η ίδια δήλωσε ότι δεν το θεωρεί τυχαίο, αλλά πως «κάποιος εκεί πάνω ήξερε ότι ο αδερφός µου θα πεθάνει». 7 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 8 Τα ταξίδια της ψυχής έξω από το σώµα κάποτε αποτελούσαν αντικείµενο της Παραψυχολογίας. Tα τελευταία χρόνια, ωστόσο, κάτι έχει αλλάξει. Οι αποκαλούµενες επιθανάτιες εµπειρίες (Near Death Experiences) έχουν µπει για τα καλά στο µικροσκόπιο της επιστήµης, από ερευνητές οι οποίοι δεν ικανοποιούνται από την εξήγηση ότι αποτελούν προϊόν παραισθήσεων όσων ανθρώπων έχουν την ατυχία -ή την τύχη αν προτιµάτε- να γευτούν το θάνατο, πριν έρθει η ώρα τους για το στερνό ταξίδι στον Αχέροντα. Ηδη βρίσκεται σε εξέλιξη η µεγαλύτερη έρευνα που έχει γίνει ποτέ για το θέµα... Tης Μαρίας Μακρίδου, mmakridou@e-typos.com Επιθανάτι εµπειρίες Επιστρέφοντας από τον άλλο
ες Το τελευταίο και πιο µακρύ ταξίδι είναι ο θάνατος. Παρ όλα αυτά, υπάρχουν «ταξιδευτές» οι οποίοι έχουν επιστρέψει! Οι διηγήσεις τους αποτελούν γοητευτικό ανάγνωσµα, καθώς περιγράφουν έναν υπέροχο κόσµο, πληµµυρισµένο από φως και ένα συναίσθηµα απόλυτης ευδαι- µονίας που παρόµοιό του δεν είχαν βιώσει ποτέ στη διάρκεια της ζωής τους. Παράλληλα εγκαινιάζουν και ένα φιλοσοφικό ερώτηµα, το οποίο χρόνια τώρα η επιστήµη αδυνατεί να εξηγήσει: Η ψυχή συνεχίζει να υπάρχει και µετά το βιολογικό θάνατο; Φυσικά, όσοι πιστεύουν δεν έχουν την παραµικρή αµφιβολία. Αλλά πόσοι έχουν τόσο µεγάλη πίστη στον Θεό, ώστε να θεωρούν ότι το στερνό ταξίδι τους θα είναι και το πιο όµορφο απ όλα τα ταξίδια; ιηγήσεις ατόµων τα οποία πέθαναν για λίγο και επανήλθαν στη ζωή συναντάµε από την αρχαιότητα και στους θρύλους των περισσότερων λαών. Από την εποχή του Ηρός του Παµφυλίου που περιγράφει ο Πλάτωνας µέχρι το 1975, χρονιά κατά την οποία ο Αµερικανός ψυχίατρος Ρεϊµόντ Μούντι δηµοσίευσε το βιβλίο «Η Ζωή Μετά τη Ζωή», µε τις εµπειρίες 50 ασθενών που είχαν παραµείνει -έστω και για µερικά λεπτά- κλινικά νεκροί, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Σήµερα οι εµπειρίες όσων έχουν περάσει στην... άλλη όχθη κι έχουν επιστρέψει δεν αποτελούν πλέον αντικείµενο των στοχασµών ποιητών, µυστών και φιλοσόφων, αλλά της ψυχολογίας, της ψυχιατρικής και όλων εκείνων των ειδικοτήτων οι οποίες ασχολούνται µε τα µαρτυριες διάφορα επίπεδα της ανθρώπινης συνείδησης, καθώς και τις κατακλυσµιαίες αλλαγές που συντελούνται στον εγκέφαλο, δευτερόλεπτα πριν επέλθει ο θάνατος. Η τεράστια πρόοδος, η οποία έχει επιτευχθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες, άλλωστε, σηµαίνει ότι στην εποχή µας οι ασθενείς που παθαίνουν καρδιακή προσβολή έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσουν και να διηγηθούν τα όσα «ένιωσαν» στο διάστηµα κατά το οποίο ήταν κλινικά νεκροί. Το βιβλίο του Μούντι δεν ήταν το πρώτο για το θέµα, αλλά το γεγονός ότι έγινε µπεστ σέλερ είχε ως συνέπεια να πείσει αρκετούς συναδέλφους του να δείξουν µεγαλύτερο ενδιαφέρον στις διηγήσεις των ασθενών τους, που είχαν βιώσει µια ξεχωριστή εµπειρία στη διάρκεια της «απουσίας» από το σώµα τους. Εκτοτε έχουν γραφτεί δεκάδες βιβλία και αµέτρητες επιστηµονικές µελέτες, ενώ οι έρευνες διαρκώς διευρύνονται σε µεγαλύτερο αριθµό ασθενών, γιατί πλέον η επιστηµονική κοινότητα δεν είναι τόσο απρόθυµη να αγνοεί ό,τι δεν µπορεί να εξηγήσει. Από τις µέχρι σήµερα έρευνες έχουν βγει κάποια διαφωτιστικά συµπεράσµατα. Περίπου 10 εκατοµµύρια Αµερικανοί έχουν βιώσει µια επιθανάτια εµπειρία -ή το 3% του πληθυσµού- και ο αντίστοιχος αριθµός για τη Γερµανία είναι λίγο µεγαλύτερος από τρία εκατοµµύρια. Μεταξύ των ασθενών οι οποίοι εισάγονται επειγόντως στο νοσοκοµείο µε καρδιακά προβλήµατα το ποσοστό κυµαίνεται στο 9-18%. Σε άτοµα νεαρότερης ηλικίας συµβαίνουν πιο συχνά και οι γυναίκες κόσµο 9 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
eλευθεροσ tυποσ φαινομενα 10 έχουν σαφώς μεγαλύτερες πιθανότητες από τους άνδρες να βρεθούν προσωρινά στην... αντίπερα όχθη. που ειναι η μασελα μου; Μια από τις σημαντικότερες μελέτες για το θέμα είχε δημοσιευτεί στην ιατρική επιθεώρηση «Lancet» τον Δεκέμβριο του 2001. Σε αυτήν, τέσσερις Ολλανδοί επιστήμονες, οι Πιμ Βαν Λομέλ, Ρουντ Βαν Βιίζ, Βίνσεντ Μέγιερς και Ινγκριντ Ελφεριχ, είχαν καταγράψει τις περιπτώσεις 344 ασθενών, οι οποίοι είχαν μεταφερθεί με σοβαρό καρδιολογικό πρόβλημα σε κάποιο από τα δέκα ολλανδικά νοσοκομεία που συμμετείχαν στην έρευνα και παρέμειναν για κάποια λεπτά κλινικά νεκροί. Σε αντίθεση με προηγούμενες έρευνες, η συγκεκριμένη έγινε με παρακολούθηση των βαριά άρρωστων ασθενών από τη στιγμή κατά την οποία έγινε η εισαγωγή τους στην κλινική. Από αυτούς συνολικά 62 -ή ένα 18%- ανέφεραν ότι βίωσαν επιθανάτιες εμπειρίες. Η εν λόγω μελέτη αναφέρει και τη μαρτυρία μιας νεαρής νοσηλεύτριας, η οποία έγινε μάρτυρας ενός τέτοιου περιστατικού σε ένα από τα νοσοκομεία. Ενα βράδυ εισήχθη επειγόντως ένας 44χρονος, που είχε μεταφερθεί σε μια μονάδα ανάνηψης σε κωματώδη κατάσταση. Οταν οι γιατροί προσπάθησαν να τον διασωληνώσουν, διαπίστωσαν ότι φορούσε τεχνητή οδοντοστοιχία, οπότε η νοσηλεύτρια του την αφαίρεσε και την ακούμπησε σε ένα φορητό τραπεζάκι. Οι προσπάθειες ανάνηψης συνεχίστηκαν επί σχεδόν μιάμιση ώρα και όταν επανήλθε ο καρδιακός παλμός και σταθεροποιήθηκε η πίεσή του, μεταφέρθηκε στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Μία εβδομάδα αργότερα, όταν η ίδια κοπέλα τον επισκέφθηκε στο δωμάτιό του για να του χορηγήσει τα φάρμακά του, αυτός την αναγνώρισε αμέσως. Της είπε ότι αυτή ήταν που του είχε αφαιρέσει την τεχνητή οδοντοστοιχία, την οποία σε πρώτη φάση ακούμπησε σε ένα τραπέζι γεμάτο φιαλίδια και αμέσως μετά σε ένα συρτάρι. Εκείνη έμεινε άφωνη, βεβαίως, καθώς ο ασθενής βρισκόταν σε βαθύ κώμα και δεν ήταν δυνατόν να έχει την παραμικρή αντίληψη του τι γινόταν γύρω του. Βλέποντας την έκπληξή της, της απάντησε ότι όση ώρα οι γιατροί αγωνίζονταν να τον επαναφέρουν, αυτός βρισκόταν κάπου στο ταβάνι και παρακολουθούσε κάθε τους κίνηση. Κατέβαλλε, μάλιστα, φιλότιμες προσπάθειες να επικοινωνήσει μαζί τους, για να τους πει να συνεχίσουν να προσπαθούν. Της είπε, τέλος, ότι η εμπειρία του αυτή τον είχε κάνει να μη φοβάται πλέον τον θάνατο.
µαρτυριες 10 στάδια προς το θάνατο Αυτό το τελευταίο, µαζί µε µια αλλαγή φιλοσοφίας για τη ζωή, είναι άλλωστε και τα δυο «δώρα» που αποκοµίζουν όσοι έχουν ζήσει µια τέτοια συγκλονιστική εµπειρία. Οσοι «ταξιδευτές» επιστρέφουν δεν έχουν πλέον καµία αµφιβολία ότι υπάρχει ζωή µετά το θάνατο, γεγονός το οποίο τους ωθεί να υιοθετήσουν έναν πιο πνευµατικό τρόπο ζωής, να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι και να νοιάζονται µόνον για τις αξίες οι οποίες έχουν πράγµατι νόηµα. Αν και έχουν καταγραφεί κάποιες διαφορές ανάµεσα σε άτοµα διαφορετικών θρησκειών και λαών, είναι συνήθως ασήµαντες, ακόµη και για ανθρώπους που δηλώνουν άθεοι. Ενδεικτική είναι και η ακόλουθη µαρτυρία µιας ασθενούς, από το βιβλίο του Κένεθ Ρινγκ «Heading Toward Omega»: «Η χαρά µου πλέον πηγάζει από το χαµόγελο των γύρω µου. Αγγίζω περισσότερο τους ανθρώπους όταν τους µιλάω κι αυτό δείχνει να τους κάνει καλό. Το ξέρω, γιατί όποιος από τους γνωστούς µου έχει κάποιο πρόβλη- µα απευθύνεται σε µένα για βοήθεια. Τώρα καταλαβαίνω καλύτερα τους άλλους και µου είναι δύσκολο να θυµώσω µαζί τους. Βλέπω τον πόνο στα µάτια τους. Οσοι πληγώνουν τους άλλους το κάνουν επειδή ακριβώς δεν συνειδητοποιούν πόσο πόνο προκαλούν. Το πιο σηµαντικό πράγµα στη ζωή είναι η αγάπη για το συνάνθρωπό µας. Η αγάπη είναι η απάντηση σε όλα τα προβλήµατα». Μια ακόµη ενδιαφέρουσα διαπίστωση όσων επιστηµόνων έχουν αφοσιωθεί στη µελέτη του φαινο- µένου είναι ότι δεν είναι ευχάριστες όλες οι επιθανάτιες εµπειρίες. Κάποιοι βλέπουν εφιαλτικές εικόνες, οι οποίες παραπέµπουν σε όσα έχουµε διδαχθεί ως παιδιά για την κόλαση. Παλαιότερη έρευνα του Πανεπιστηµίου του Κόβεντρι στη Βρετανία είχε διαπιστώσει ότι το 50% των «ταξιδευτών» έχουν αρνητικές επιθανάτιες εµπειρίες. Για κάποιο αδιευκρίνιστο λόγο, στην Κίνα και την Ιαπωνία η πλειοψηφία των περιστατικών που έχουν καταγραφεί αναφέρουν ως κύρια συναισθήµατα το φόβο, τον πόνο και την αγωνία. Τα διάφορα στάδια µιας επιθανάτιας εµπειρίας συνοψίζονται στα εξής 10 σηµεία: 1. Ο ασθενής συνειδητοποιεί ότι πεθαίνει. 2. Παύει να υποφέρει και καταλαµβάνεται από ένα βαθύ αίσθηµα ευφορίας, ενώ βρίσκεται σε πλήρη εγρήγορση. 3. «Βγαίνει» από το σώµα του και βρίσκεται κάπου ψηλά στο θάλαµο, απ όπου παρακολουθεί τους γιατρούς ενώ αυτοί προσπαθούν να τον επαναφέρουν στη ζωή. 4. Νιώθει ότι ταξιδεύει σε ένα σκοτεινό τούνελ. 5. Εχει επικοινωνία µε ένα φωτεινό ον γε- µάτο αγάπη, που οι χριστιανοί ταυτίζουν µε τον Θεό. 6. Βλέπει όλη του τη ζωή να περνά µπροστά από τα µάτια του και συνειδητοποιεί ότι µόνον οι πράξεις αγάπης και αλληλεγγύης ήταν αυτές οι οποίες είχαν πραγµατικά αξία. 7. Συναντά νεκρούς συγγενείς του. 8. Εχει την ευκαιρία να δει ένα παραδεισένιο τοπίο µοναδικής οµορφιάς πληµµυρισµένο από χρώµατα. 9. Συναντά λουλούδια και ζώα που όµοιά τους δεν υπάρχουν στη Γη. Ενα 50% ακούει και ήχους: µια υπέροχη µουσική την οποία δεν έχει ακούσει ποτέ ξανά στη ζωή του. 10. Καλείται να αποφασίσει αν θέλει να µείνει ή να επιστρέψει. Και κατά κανόνα επιστρέφει, γιατί γνωρίζει ότι αυτό οφείλει να κάνει. Αν, ωστόσο, κάποιοι µένουν, δεν θα το µάθουµε ποτέ Φυσικά, σπανίως κάποιος βιώνει όλα αυτά τα στάδια. Συνήθως, οι περισσότεροι «επιστρέφουν» µετά τα τρία πρώτα. 11 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
eλευθεροσ tυποσ φαινομενα 12 οι «αναμνησεις» των παιδιων Οι επιθανάτιες εμπειρίες δεν αποτελούν μόνον προνόμιο των ενηλίκων. Ο καθηγητής Μέλβιν Μορς στο βιβλίο του «Closer to the Light» έχει καταγράψει πολλές μαρτυρίες παιδιών, ανάμεσά τους και την πρώτη απ όλες, η οποία του άλλαξε για πάντα τη ζωή και τον έκανε να αφοσιωθεί στην έρευνα του θέματος. Η 9χρονη Κέιτ, που βρέθηκε να επιπλέει αναίσθητη στην πισίνα του σπιτιού της και μεταφέρθηκε επειγόντως στην εντατική, είχε μόλις 10% πιθανότητες να ζήσει. Τρεις μέρες αργότερα ήταν απολύτως υγιής και έτοιμη να επιστρέψει σπίτι της. Οταν τον επισκέφθηκε στο γραφείο του, για να τον ευχαριστήσει, γύρισε και είπε στη μητέρα της: «Αυτός ήταν ο γιατρός με το μούσι. Πρώτα ήρθε ένας ψηλός γιατρός και μετά αυτός». Η ακρίβεια της παρατήρησής της τον άφησε άφωνο, καθώς η μικρή βρισκόταν σε κώμα όσο συνέβαιναν όλα αυτά, γι αυτό και την ενθάρρυνε να πει ό,τι άλλο θυμόταν. «Πρώτα με μετέφεραν σε ένα μεγάλο δωμάτιο και μετά σε ένα μικρότερο για να μου βγάλουν ακτινογραφίες. Μετά μου έβαλαν ένα σωληνάκι στη μύτη». Σε αυτό το σημείο, η έκπληξή του μεγάλωσε ακόμη περισσότερο. Το σωληνάκι συνήθως τοποθετείται από το στόμα -και έτσι απεικονίζεται συνήθως και στην τηλεόραση- σε περίπτωση που η πιτσιρίκα τα είχε φανταστεί όλα αυτά. «Τι συνέβη όσο βρισκόσουν στο νερό;», ήταν η επόμενη ερώτησή του. «Εννοείτε τότε που συνάντησα τον ουράνιο Πατέρα;» ήρθε η απάντησή της. Η πρώτη της ανάμνηση ήταν ότι ξαφνικά απλώθηκε σκοτάδι γύρω της και ένιωθε πολύ βαριά τα άκρα της για να κάνει την παραμικρή κίνηση. Αμέσως μετά, είδε την είσοδο ενός τούνελ και τότε εμφανίστηκε μπροστά της η Ελίζαμπεθ. Μια ψηλή κοπέλα με κατάξανθα μαλλιά. Τη συνόδευσε μέσα στο τούνελ και εκεί συνάντησε το (νεκρό) παππού της και δυο μικρά αγόρια. Της είπαν ότι είναι «ψυχές οι οποίες περίμεναν να γεννηθούν». Τα ονόματά τους ήταν Αντι και Μαρκ και τη σύστησαν σε πολλές άλλες ψυχές. Κάποια στιγμή «είδε» και το σπίτι της. Τα αδέλφια της έπαιζαν αμέριμνα με τα παιχνίδια τους, δίχως να γνωρίζουν τι της είχε συμβεί. Μετά η Ελίζαμπεθ τη σύστησε στον... «Θεό και τον Ιησού». Ο Θεός τη ρώτησε αν ήθελε να μείνει. Εκείνη απάντησε «ναι». Ο Ιησούς τότε παρενέβη και τη ρώτησε αν επιθυμεί να ξαναδεί τη μητέρα της. Απάντησε και πάλι καταφατικά και αμέσως «ξύπνησε». η αλλη αποψη Το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας αποδίδει τις επιθανάτιες εμπειρίες στο παραλήρημα ενός εγκεφάλου ο οποίος «ασφυκτιά» από την έλλειψη οξυγόνου. Το γεγονός ότι υπάρχουν κάποιες επαναλαμβανόμενες εικόνες στις διηγήσεις των ασθενών εξηγείται -κατά την άποψή τους- από παράγοντες όπως π.χ. οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, όσα έχουν διαβάσει για τις επιθανάτιες εμπειρίες και τα ενέσιμα φάρμακα, τα οποία χορηγούνται σε όσους βρίσκονται στο χείλος του θανάτου. Το σενάριο της απόλυτης άρνησης συνοψίζεται ως εξής: Η ανάγκη για επιβίωση είναι το πιο ισχυρό συναίσθημα του ανθρώπου. Αυτό σημαίνει ότι μόλις σταματάει η καρδιά σημαίνει συναγερμός στον εγκέφαλο. Αμέσως εκλύονται μεγάλες ποσότητες νευροδιαβιβαστών, ενώ ταυτόχρονα αναζητά στο «σκληρό δίσκο» του πληροφορίες εξόδου από την κρίση. Οι πληροφορίες εμφανίζονται με μια σειρά εικόνων, δίχως συνοχή. Το λαμπρό φως και το τούνελ πιθανόν να οφείλονται στο γεγονός ότι αρχίζουν να δυσλειτουργούν το πίσω τμήμα και οι δύο πλευρές του εγκεφάλου. Τέλος, το συναίσθημα της ευφορίας ενδέχεται να προκαλείται από κάποιον μηχανισμό αντιστάθμισης του πανικού, που ενεργοποιείται μόνο σε περιπτώσεις μέγιστου κινδύνου. Η συνειδηση ως ψυχη Ο δρ Πιμ Βαν Λόμελ, επικεφαλής της ολλανδικής έρευνας, ο οποίος εδώ και μερικά χρόνια έχει εγκαταλείψει την καρδιολογία και δίνει διαλέξεις σε όλο τον κόσμο για τις επιθανάτιες εμπειρίες, έχει τη δική
µαρτυριες υπάρχει και µετά τον εγκεφαλικό θάνατο, θα µπορέσουµε να αποδείξουµε ότι είναι µια ξεχωριστή οντότητα. Αυτό που η Εκκλησία αποκαλεί ψυχή». Ο δρ Πάρνια, ο οποίος συνεργάζεται και µε το Πανεπιστήµιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης, είναι ο επικεφαλής της πιο πρόσφατης έρευνας για το θέµα, που ξεκίνησε τον περασµένο Σεπτέµβριο σε 25 νοσοκοµεία των ΗΠΑ και της Βρετανίας και θα ολοκληρωθεί σε τρία χρόνια. Η έρευνα µε τον κωδικό AWARE σε πρώτη φάση θα επικεντρωθεί σε 1.500 ασθενείς, οι οποίοι έχουν υποστεί καρδιακή προσβολή. Στο πλαίσιό της, έχουν τοποθετηθεί διάφορες εικόνες, σε στρατηγικά σηµεία των ΜΕΘ, που µπορεί να δει κανείς µόνον αν τύχει και «διακτινισθεί» µε κάποιο τρόπο από το κρεβάτι του πόνου στο ταβάνι. Παράλληλα, θα παρακολουθείται η παροχή οξυγόνου στον εγκέφαλό τους. Οσοι ασθενείς «ταξιδέψουν» είναι επόµενο ότι, όταν συνέλθουν, θα είναι σε θέση να περιγράψουν µε ακρίβεια το περιεχόµενο των εικόνων. Ο δρ Σαµ Πάρνια, επικεφαλής του προγράµµατος AWARE. Ο ίδιος δηλώνει αισιόδοξος για το αποτέλεσµα, αλλά είναι µάλλον απίθανο να πειστεί το σύνολο της επιστηµονικής κοινότητας, ακόµη και να αποδειχθεί ότι ένα 10-20% των ασθενών βίωσαν µια επιθανάτια εµπειρία και όχι µια παραίσθηση όσο διέσχιζαν... µετ επιστροφής τον Αχέροντα. Οσο θα πληθαίνουν οι έρευνες, ωστόσο, τόσο θα µειώνονται τα επιχειρήµατα όσων πιστεύουν ότι η ζωή τελειώνει µε το θάνατο... του εξήγηση για το θέµα. «Από τη στιγµή που η καρδιά παύει να λειτουργεί», επιση- µαίνει, «σε 11-20 δευτερόλεπτα σταµατάει και η λειτουργία του εγκεφάλου. Ενα επίπεδο ηλεκτροεγκεφαλογράφηµα δεν δείχνει απλά δυσλειτουργία. είχνει ότι ο εγκέφαλος έχει κλείσει τους διακόπτες του. Είναι σαν να βγάζεις τον υπολογιστή σου από την πρίζα, να αφαιρείς την µπαταρία και όλα τα εξαρτήµατά του. Το γεγονός ότι ένα ποσοστό ασθενών της τάξης του 9-18% σε αυτήν την κατάσταση βλέπει εικόνες µε πλήρη συνοχή και νιώθει έντονα συναισθήµατα δεν µπορεί παρά να σηµαίνει ότι η συνείδηση δεν αποτελεί προϊόν της λειτουργίας του εγκεφάλου. Απλά ο εγκέφαλος αποκωδικοποιεί τα µηνύµατά της». Την άποψη αυτή συµµερίζεται και ο Βρετανός επιστήµονας δρ Σαµ Πάρνια, ο οποίος σε συνεργασία µε το δόκτορα Πίτερ Φένγουικ έχει πραγµατοποιήσει πολλές έρευνες για το θέµα στο Νοσοκοµείο του Σαουθάµπτον. «Αν καταφέρουµε να αποδείξουµε ότι η συνείδηση εξακολουθεί να ΠΗΓΕΣ Τhe Natural Death Handbook Sam Parnia, «Near death experiences in cardiac arrest: visions of a dying brain or visions of a new science of consciousness», Resuscitation, 52 (1) (2002). TIME: «The Science of NDE», 2007 (www.time.com) Daily Express: «Life after Death.The Proof?» Daily Mail: «Are out-of-body experiences real?» 13 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
eλευθεροσ tυποσ φαινομενα 14 Η Κοιλάδα του Θανάτου Ανατολικά της Καλιφόρνια, μέσα στα όρια της ερήμου Μοχάβε, βρίσκεται η θερμότερη, ξηρότερη και χαμηλότερη υψομετρικά περιοχή της Β. Αμερικής (86 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας). Ο λόγος για την Death Valley (Kοιλάδα του Θανάτου) στην οποία και έχει καταγραφεί, κατά το 1913, η υψηλότερη θερμοκρασία στην ιστορία του δυτικού ημισφαιρίου: 56,7 βαθμoί Κελσίου!
εικονες 15 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 16 Helen DUNCAN Πύλη στον κόσµο των νεκρών
Η αµφίδροµη επικοινωνία µε τον Αδη, για κάποια άτοµα µε ειδικές ψυχικές δυνάµεις, ήταν ανέκαθεν εφικτή. Ενα ιστορικά τεκµηριωµένο δείγµα τέτοιου είδους επικοινωνίας διαδραµατίστηκε στα µέσα του περασµένου αιώνα και µονοπώλησε επί µήνες τα πρωτοσέλιδα των εφηµερίδων. Το διάσηµο µέντιουµ της εποχής, η Ελεν Ντάνκαν, λίγο έλειψε να αλλάξει την έκβαση του Β Παγκοσµίου Πολέµου, όταν άρχισε να λαµβάνει µηνύµατα από νεκρούς στρατιώτες Της Μαρίας Μακρίδου, mmakridou@e-typos.com Η πίστη ότι οι ψυχές των νεκρών µπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους ζωντανούς, για να τους βοηθήσουν να διαβούν το δύσκολο µονοπάτι της ζωής τους όσο πιο ανώδυνα γίνεται, είναι παλιά όσο και ο άνθρωπος. Τη συναντάµε σε κάθε κουλτούρα και σε κάθε εποχή. Από το δρυιδισµό ως το σαµανισµό και από την Αρχαία Ελλάδα µέχρι τις τηλεοπτικές σειρές... τελευταίας κοπής. Σε αυτές, κάποιες ψυχές επιµένουν να ασχολούνται µε τα εγκόσµια και να βοηθούν ακόµη και στη διαλεύκανση εγκληµάτων, προς τέρψιν των τηλεθεατών. Στην Αρχαία Ελλάδα, το ρόλο της επικοινωνίας µε την... άλλη πλευρά διεκπεραίωναν οι ιερείς των φηµισµένων νεκροµαντείων της εποχής. υο από τα γνωστότερα ήταν το Νεκροµαντείο της Θεσπρωτίας και εκείνο του Μεσοποτάµου Πρέβεζας, στη θέση αρχαία Εφύρα. Οι ιερείς πραγµατοποιούσαν επικλήσεις στις ψυχές των νεκρών προκειµένου να λάβουν τους χρησµούς και οι πιστοί ενίοτε υποβάλλονταν σε ορισµένες δοκιµασίες προκειµένου να εξαγνιστούν πριν παραλάβουν την απάντηση στο ερώτηµά τους. Νεκροµάντης ήταν και η γοητευτική µάγισσα Κίρκη, που συµβούλευσε τον Οδυσσέα να κατέβει στον Αδη, προκειµένου να συναντήσει το µάντη Τειρεσία και να του ζητήσει τη βοήθειά του για να µπορέσει να επιστρέψει στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Ιθάκη. Η χρυσή εποχή των µέντιουµ Από το 19ο αιώνα, µε την ίδρυση της Εταιρείας ψυχικες δυναµεις Η Ελεν Ντάνκαν µε το σύζυγό της. Ψυχικών Ερευνών του Λονδίνου το 1882 και των ΗΠΑ στη Βοστόνη το 1884, το ρόλο αυτό ανέλαβαν τα διάσηµα µέντιουµ της εποχής. Ετσι, πραγµατοποιούσαν πνευµατιστικές συγκεντρώσεις, στις οποίες συνωστίζονταν ακαδηµαϊκοί και εκπρόσωποι της υψηλής κοινωνίας, αναζητώντας απαντήσεις στις µεταφυσικές τους ανησυχίες. Είναι γνωστό, εξάλλου, ότι σε εποχές µεγάλων κοινωνικών ανακατατάξεων, όπως ήταν αυτή της Βιοµηχανικής Επανάστασης, η στροφή προς το µυστικισµό αποτελεί διέξοδο στις ανασφάλειες και τους υπαρξιακούς προβληµατισµούς των ανθρώπων. Ειδικά στη Γηραιά Αλβιώνα, χρυσή εποχή για τα µέντιουµ αποδείχθηκε και η περίοδος του Β Παγκοσµίου Πολέµου, στη διάρκεια του οποίου οι εξελίξεις από το µέτωπο φιλτράρονταν συστηµατικά από τη βρετανική κυβέρνηση, ώστε να µην επιβαρύνουν το ήδη πεσµένο ηθικό του λαού. Καθώς οι οικογένειες των νεκρών και των αγνοούµενων στρατιωτών συχνά περίµεναν µήνες µέχρι να πληροφορηθούν αν ο άνθρωπός τους βρισκόταν στη ζωή, το επάγγελµα των µέντιουµ βίωσε µια από τις πιο λαµπρές στιγµές της ιστορίας του. Ατοµα κάθε κοινωνικής τάξης και µόρφωσης σύχναζαν συστηµατικά σε πνευ- µατιστικές συγκεντρώσεις προσπαθώντας να αντλήσουν τις πληροφορίες που η κυβέρνηση δηµοσιοποιούσε µε σηµαντική καθυστέρηση. Μια χαρισµατική προσωπικότητα Η πιο διάσηµη εκπρόσωπος του επαγγέλµατος εκείνη την περίοδο ήταν η Ελεν Ντάνκαν. Γεννηµένη στις 25 Νοεµβρίου του 1897, η Ελεν ήταν µια φτωχή Σκοτσέζα, µητέρα έξι παιδιών, η οποία ανακάλυψε το χάρισµά της να επικοινωνεί µε την... άλλη πλευρά σε πολύ νεαρή ηλικία. Καθώς ο σύζυγός της είχε µείνει ανάπηρος στον Α Παγκόσµιο Πόλεµο και δεν µπορούσε να εργαστεί, η ίδια το πρωί εργαζόταν ως εργάτρια σε εργοστάσιο του Περθ και τα βράδια επικοινωνούσε µε τους νεκρούς, αµειβόµενη ελάχιστα, γιατί -αρχικά τουλάχιστον- οι πελάτες της ήταν οι συγχωριανοί της, οι οποίοι τα έβγαζαν πέρα εξίσου δύσκολα µε την ίδια. 17 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
eλευθεροσ tυποσ φαινομενα 18 Η διαφορά της Ντάνκαν από τους άλλους συναδέλφους της ήταν ότι επικοινωνούσε με τον κόσμο των πνευμάτων, όχι μόνον μέσω του Αλμπερτ -όπως ονομαζόταν το πνεύμα -οδηγός της- αλλά παράλληλα είχε το χάρισμα να προσφέρει μορφή στις ψυχές των νεκρών που καλούσε, παράγοντας εκτόπλασμα. Η λευκή παχύρρευστη ουσία, η οποία έρρεε από το στόμα της, έπαιρνε σταδιακά τη συγκεκριμένη όψη του κάθε νεκρού, ο οποίος στη συνέχεια είχε την ευκαιρία να επικοινωνεί απευθείας με του παρευρισκόμενους συγγενείς του, πριν επιστρέψει στη διάσταση όπου ανήκε. Αν κάποιος ανατρέξει στην ιστορία του πνευματισμού, θα διαπιστώσει ότι ελάχιστα μέντιουμ είχαν αυτό το χάρισμα. Πολλοί ερευνητές, μάλιστα, αμφισβητούν ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό, έστω και αν υπάρχουν φωτογραφίες- ντοκουμέντα οι οποίες το επιβεβαιώνουν. Ενδεχομένως, ο σκεπτικισμός αυτός να οφείλεται στο γεγονός ότι σε ορισμένες περιπτώσεις αποδείχθηκε πως το πνεύμα ήταν ένα βαμβακερό τουλπάνι, το οποίο χρησιμοποιείται κατά την παρασκευή των τυριών. Από τη δεκαετία του 30 ως τα μέσα της δεκαετίας του 50, η Ντάνκαν πραγματοποιούσε περιοδείες σε ολόκληρη τη Βρετανία, καθώς η φήμη της μεγάλωνε μέρα με τη μέρα και μεταξύ των πελατών της ήταν πολλά επιφανή άτομα της εποχής. Κάποιοι, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι ένας από αυτούς ήταν και ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο πρωθυπουργός της Βρετανίας στη διάρκεια του πολέμου. Το γεγονός το οποίο έμελλε να αλλάξει Το βρετανικό πολεμικό πλοίο «ΗΜS Barham». Η Ντάνκαν ενημερώθηκε για τη βύθισή του από το πνεύμα ενός νεκρού ναύτη! Ατομα κάθε κοινωνικής τάξης και μόρφωσης σύχναζαν συστηματικά σε πνευματιστικές συγκεντρώσεις προσπαθώντας να αντλήσουν τις πληροφορίες που η κυβέρνηση δημοσιοποιούσε με σημαντική καθυστέρηση για πάντα τη ζωή της συνέβη στη διάρκεια μιας σεάνς το 1943, στην παραθαλάσσια πόλη του Πόρτσμουθ. Ενα από τα πνεύματα τα οποία έδωσαν το παρών, ενώπιον του κατάμεστου ακροατηρίου, ήταν ένας νεαρός ναύτης του Βασιλικού Πολεμικού Ναυτικού, που εμφανίστηκε δίχως να κληθεί, για να ενημερώσει τους γονείς του -οι οποίοι ήταν παρόντες- ότι το πλοίο του, το Προσπάθειες αποκατάστασης της Ντάνκαν Τα τελευταία χρόνια, τα εγγόνια της Ντάνκαν, ενθαρρυμένα από ανάλογες περιπτώσεις στις ΗΠΑ και την Ελβετία, καταβάλλουν φιλότιμες προσπάθειες να αποκαταστήσουν το όνομα της διάσημης γιαγιάς τους, εξασφαλίζοντας μεταθανάτια απόδοση δικαιοσύνης σε μια προφανή περίπτωση κακοδικίας. Το Βρετανικό Κοινοβούλιο το 2007 απέρριψε σχετικό αίτημά τους, ενώ ένα χρόνο αργότερα κατατέθηκε ανάλογο αίτημα και στο Σκοτικό Κοινοβούλιο. Παράλληλα ζητήθηκε η αποκατάσταση του ονόματος των 4.000 Σκοτσέζων (εκ των οποίων το 80% είναι γυναίκες) που στη διάρκεια περασμένων αιώνων κατηγορήθηκαν άδικα για μαγεία και κάηκαν στην πυρά. «HMS Barham», είχε τορπιλιστεί από τους Γερμανούς και είχε βυθιστεί αύτανδρο. Η είδηση διαδόθηκε γρήγορα και προκάλεσε πανικό στα ανώτατα κλιμάκια του Βασιλικού Πολεμικού Ναυτικού, που την επιβεβαίωσε με καθυστέρηση τριών μηνών. Σχεδόν αμέσως, η δράση της Ντάνκαν άρχισε να παρακολουθείται στενά από τις αρχές, όχι μόνον γιατί εκείνη την περίοδο η ενημέρωση ήταν απόλυτα ελεγχόμενη, αλλά και γιατί υπήρχαν υποψίες ότι στις συγκεντρώσεις της σύχναζαν και κατάσκοποι των Γερμανών. Οχι φυσικά γιατί είχαν μεταφυσικές ανησυχίες, αλλά γιατί προσπαθούσαν να αντλήσουν πληροφορίες για τα σχέδια των συμμάχων. Σχεδόν ένα χρόνο αργότερα, στις 19 Ιανουαρίου 1944, σε μια από τις συνηθισμένες συγκεντρώσεις της εισέβαλε ένα μπουλούκι αστυνομικών στην αίθουσα και αφού δεν κατάφερε να... συλλάβει το εκτόπλασμα
ψυχικες δυναµεις Η Ντάνκαν σε κατάσταση τρανς. Αποτελεί άραγε αυτή η λευκή ουσία ένα αλλοκοσµικό εκτόπλασµα; Ενα από τα πνεύµατα τα οποία έδωσαν το παρών ήταν ένας νεαρός ναύτης του Βασιλικού Πολεµικού Ναυτικού, που εµφανίστηκε για να ενηµερώσει τους γονείς του ότι το πλοίο του, το «HMS Barham», είχε τορπιλιστεί από τους Γερµανούς και είχε βυθιστεί αύτανδρο (γιατί εξαφανίστηκε αυτοστιγµή), πέρασε χειροπέδες στο µέντιουµ και σε τρεις ακό- µη παρευρισκόµενες πελάτισσές της και τις οδήγησε στη φυλακή. Η δίκη που άφησε εποχή Κάπως έτσι ξεκίνησε µια από τις πιο περίεργες δίκες του 20ού αιώνα, η οποία έµελλε να αφήσει εποχή στα σύγχρονα δικαστικά χρονικά. Η Ντάνκαν αρχικά κατηγορήθηκε για συνωµοσία, κατηγορία η οποία εν καιρώ πολέµου ισοδυναµούσε µε θάνατο δι απαγχονισµού. Καθώς, όµως, ξεσηκώθηκαν όλα τα µέντιουµ της Βρετανίας και κατάφεραν να συγκεντρώσουν χρήµατα για να προσλάβουν τους καλύτερους δικηγόρους για την υπεράσπισή της, η ικαιοσύνη αναγκάστηκε να αναθεωρήσει. Οι δικαστικές αρχές, αφού ανέτρεξαν σε νόµους των περασµένων αιώνων, «ξετρύπωσαν» ένα νόµο του 1735, ο οποίος αφορούσε την εξάσκηση της µαγείας και είχε στόχο να προστατέψει τους αφελείς από τους ψευτοµάγους. Είχε θεσπιστεί, αφού έλαβε τέλος το περίφηµο κυνήγι των µαγισσών, αλλά παρ όλα αυτά εξασφάλισε στην Ντάνκαν το διόλου κολακευτικό τίτλο της «τελευταίας µάγισσας», επειδή χρησιµοποιήθηκε για να εξασφαλίσει ότι το «ενοχλητικό» µέντιουµ θα παρέµενε στη φυλακή ως το τέλος του πολέµου. Αλλωστε, είχαν ήδη αρχίσει να καταστρώνονται τα σχέδια για την απόβαση στη Νορµανδία και η κυβέρνηση δεν επιθυµούσε κάποιο... φλύαρο πνεύµα, από αυτά που «σύχναζαν» στις σεάνς της Ντάνκαν, να της χαλάσει τα σχέδια. Ακαδηµαϊκοί, δηµοσιογράφοι και επιφανή µέλη της υψηλής κοινωνίας του Λονδίνου εµφανίστηκαν στο δικαστήριο ως µάρτυρες υπεράσπισης και διαβεβαίωσαν τους δικαστές για τις ξεχωριστές ικανότητες του µέντιουµ, διηγούµενοι απίστευτα περιστατικά τα οποία είχαν δει µε τα µάτια τους στη διάρκεια των πνευ- µατιστικών συγκεντρώσεών της. Ακόµη και ο ίδιος ο Τσόρτσιλ παρενέβη για να σταµατήσει τη δίκη, επιπλήττοντας τον τότε υπουργό Εσωτερικών, ο οποίος επέλεξε έναν απαρχαιωµένο νόµο που έθετε σε αµφισβήτηση την αξιοπιστία της βρετανικής ικαιοσύνης. Η Ελεν τελικά καταδικάστηκε σε εννιάµηνη φυλάκιση και στο διάστηµα που έµεινε στη φυλακή συνέχισε να πραγµατοποιεί σεάνς για τους αφοσιωµένους πελάτες της στο κελί της -που σε ένδειξη σεβασµού ποτέ δεν κλείδωναν οι φύλακες- ενώ την επισκέφθηκε και ο Τσόρτσιλ που της υποσχέθηκε ότι θα καταργήσει το νόµο περί µαγείας του 1735. Κάτι το οποίο όντως έκανε το 1951. Η µοιραία σεάνς Οταν τελικά αποφυλακίστηκε, η Ντάνκαν είχε αποφασίσει να µην ξανασχοληθεί µε πνευµατιστικές συγκεντρώσεις. Οµως η αποχή της από την ενεργό δράση δεν διήρκεσε πολύ, καθώς είχε ανάγκη τα χρή- µατα. Η αστυνοµία, ωστόσο, την είχε βάλει για τα καλά στο µάτι. Σε µια έφοδό της, τον Νοέµβριο του 1956, διέκοψε βίαια µια σεάνς και τη συνέλαβε, ενώ αυτή βρισκόταν σε κατάσταση αυτοΰπνωσης, µε αποτέλεσµα να υποστεί εγκαύµατα δεύτερου βαθµού και να πεθάνει πέντε εβδοµάδες αργότερα στο νοσοκοµείο από επιπλοκές. Προφανώς, οι αστυνοµικοί δεν γνώριζαν ότι απαγορεύεται να αγγίξει κανείς ένα µέντιουµ όσο αυτό βρίσκεται σε κατάσταση τρανς. 19 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 20 Μετενσάρκω Αναπόσπαστο µέρος των ανατολικών θρησκειών, αλλά και της φιλοσοφίας των αρχαίων Ελλήνων, η ιδέα της µετενσάρκωσης κερδίζει τον τελευταίο µισό αιώνα διαρκώς έδαφος στη ύση. Κάτι το οποίο πολλοί επιστήµονες αποδίδουν στη βαθιά ανάγκη της ανθρώπινης ύπαρξης να πιστέψει ότι η ψυχή δεν πεθαίνει µε το θάνατο, αλλά συνεχίζει να επιστρέφει µέχρι να εξαγνιστεί πλήρως. Της Μαρίας Μακρίδου, mmakridou@e-typos.com επιστρεφοντας απο το θανατο;
ση «Η Σταυροφορία του Πάπα Γρηγορίου Χ τελευταία φορά που πέθανα ήταν το 1276, στην Ιερουσαλήµ. Η κατά του Ισλάµ είχε καταρρεύσει και οι χριστιανοί της πόλης είχαν εγκαταλειφθεί στην τύχη τους. Οι τελευταίες ώρες µου ήταν γεµάτες θάνατο. Βρισκόµουν σε µια πανέµορφη εκκλησία µε περίτεχνες αψίδες, µαζί µε 100 ιππότες, και όλοι µαζί περιµέναµε το τέλος µας. Καθώς ξηµέρωνε, οι πολεµιστές ετοιµάζονταν για την τελευταία τους αναµέτρηση µε τον εχθρό (...) και εγώ ως µοναχός σε µια πόλη µουσουλµάνων γνώριζα καλά ότι είχα ελάχιστες ελπίδες να επιβιώσω». Η κάπως ανορθόδοξη αυτή εισαγωγή ανήκει σε έναν από τους ερευνητές που έχουν αφιερώσει τη ζωή και το έργο τους στη µελέτη της µετενσάρκωσης, τον Ντάνι Πένµαν. Στη διάρκεια ενός διεθνούς συνεδρίου που πραγµατοποιήθηκε πριν από µερικά χρόνια στο Λονδίνο, προς τιµήν ενός εκ των διασηµότερων και πλέον καταξιωµένων µελετητών των αναδροµών σε προηγούµενες ζωές, του δόκτορος Ιαν Στίβενσον, ο Πένµαν είχε την ευκαιρία να «ταξιδέψει» µε όχηµα την O Bρετανός ερευνητής Ντάνι Πένµαν κατάφερε πριν από µερικά χρόνια να ταξιδέψει σε προηγούµενη ενσάρκωσή του, κατά τη διάρκεια ενός συνεδρίου στο Λονδίνο. αναµνησεις ύπνωση σε µια προηγούµενη ενσάρκωσή του. Το τέλος της αφήγησής του δεν περιλαµβάνει happy end. Αφησε τελικά την τελευταία του πνοή µέσα σε εκείνη την «πανέµορφη εκκλησία», όταν οι υπερασπιστές του Ισλάµ την πυρπόλησαν. Μια δηµοφιλής κοσµοθεώρηση Ο λόγος για τον οποίο η ιδέα της µετενσάρκωσης έχει γίνει ευρέως αποδεκτή στις µέρες µας είναι και το γεγονός ότι εγγυάται την απόδοση δικαιοσύνης για όσους νιώθουν αδικηµένοι. Οσοι τους αδίκησαν, ακόµη και να µην πληρώσουν τα καρµικά τους χρέη σε αυτήν τη ζωή, θα κληθούν να τα πληρώσουν στην επόµενη. Ο αποκαλούµενος «Νόµος της Επιστροφής», άλλωστε, προβλέπει ότι κάθε άνθρωπος θα περάσει από πολλές γήινες ενσαρκώσεις µέχρι να αγγίξει την πνευµατική τελειότητα και να επιτύχει την ένωσή του µε το Θείο. Φυσικά, δεν χρειάζονται όλες οι ψυχές τον ίδιο χρόνο για να φθάσουν στο προορισµό τους. Αλλες χρειάζονται λιγότερο και άλλες περισσότερο. Σύµφωνα µε τους µελετητές της µετενσάρκωσης, σε κάθε ζωή συναντάµε τους ίδιους ερωτικούς συντρόφους, τους ίδιους φίλους, αλλά και τους ίδιους εχθρούς. Εχουµε τα ίδια ταλέντα, τις ίδιες ανησυχίες και τα ίδια πάθη. Το µόνο το οποίο αλλάζει είναι το φύλο και το σώµα. Ακόµη και αυτά, όµως, τα επιλέγουµε µόνοι µας, πριν από τη γέννησή µας, γιατί γνωρίζουµε ποια «µαθήµατα» θα πρέπει να διδαχθούµε σε κάθε νέα ενσάρκωση. Πολλοί, µάλιστα, αποδίδουν στις αναµνήσεις από προηγούµενες ζωές µας την αίσθηση ότι γνωρίζουµε από παλιά ένα άτοµο που µόλις συναντήσαµε ή ένα µέρος το οποίο επισκεπτό- µαστε για πρώτη φορά. Πρόκειται για ένα συναίσθηµα που όλοι έχουµε νιώσει και είναι γνωστό ως «déjà vu» από τη γαλλική έκφραση, η οποία σε ελεύθερη µετάφραση σηµαίνει «γνωστό από παλιά». Η επιστηµονική εξήγηση, βεβαίως, σαφώς πιο πεζή, το αποδίδει σε κάποιες διεργασίες του εγκεφάλου, που κάτω από ορισµένες συνθήκες έχουν την τάση να ανακαλούν σκόρπιες εικόνες και πληροφορίες από το σκληρό δίσκο του µυαλού µας, εικόνες των οποίων την ύπαρξη αγνοούσαµε. 21 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
eλευθεροσ tυποσ φαινομενα 22 Η εκκλησία Mary's Castlegate στο Γιορκ. Ηταν άραγε αυτός ο τόπος όπου κατέφυγε η Ρεβέκκα; Στα μέσα του 20ού αιώνα, μερίδα επιστημόνων με μεταφυσικές ανησυχίες άρχισε να προωθεί τη θεωρία ότι κάποια προβλήματα υγείας ή παθολογικές φοβίες οφείλονται σε τραυματικές εμπειρίες προηγούμενων ζωών. Ψυχαναλυτές, ψυχολόγοι, αλλά και επαγγελματίες υπνωτιστές άρχισαν να κουράρουν τους ασθενείς τους με αναδρομές σε προηγούμενες ζωές τους μέσω της ύπνωσης και σε πολλές περιπτώσεις η μέθοδος απέδιδε. Πολλοί ασθενείς ξεπερνούσαν το πρόβλημά τους όταν διαπίστωναν ότι αυτό οφειλόταν στον τρόπο που είχαν αφήσει την τελευταία τους πνοή σε μια προηγούμενη ενσάρκωσή τους. Μια περίπτωση, μάλιστα, η οποία είχε τύχει μεγάλης δημοσιότητας στις βρετανικές και γαλλικές ταμπλόιντ, αφορούσε ένα νεαρό που υπέφερε από εφιαλτικές ημικρανίες αλλά οι γιατροί αδυνατούσαν να τον βοηθήσουν. Οταν απελπισμένος κατέφυγε σε ένα ζεύγος Γάλλων ψυχαναλυτών, αυτοί τον υπέβαλαν σε μια σειρά αναδρομών σε προηγούμενες ζωές του και σε μια από αυτές εντοπίστηκε η ρίζα του προβλήματός του. Στη συγκεκριμένη ενσάρκωσή του ανήκε στο πλήρωμα ενός πειρατικού πλοίου αλλά επειδή κάποια στιγμή κατηγορήθηκε ότι υποκινούσε το υπόλοιπο πλήρωμα να επαναστατήσει εναντίον του καπετάνιου, ο τελευταίος έδωσε εντολή να δεθεί ο «επαναστάτης» σε ένα κατάρτι και να αφεθεί να πεθάνει κάτω από τον καυτό ήλιο, δίχως νερό και τροφή. Ετσι κι έγινε. Για κάποιο λόγο, μετά από αυτήν την τελευταία αναδρομή, οι ημικρανίες του σταμάτησαν. Σύμφωνα με τους μελετητές της μετενσάρκωσης, σε κάθε ζωή συναντάμε τους ίδιους ερωτικούς συντρόφους, του ίδιους φίλους, αλλά και τους ίδιους εχθρούς. Το μόνο το οποίο αλλάζει είναι το φύλο και το σώμα Ο καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια, δρ Ιαν Στιβενσον, ένας από τους κορυφαίους ερευνητές στο πεδίο των αναδρομών σε προηγούμενες ζωές. η περιπτωση της ρεβεκκας απο το γιορκ Μια από τις πιο διάσημες περιπτώσεις, ωστόσο, η οποία αποτελεί σημείο αναφοράς και ταυτόχρονα παράδειγμα προς αποφυγή για ορισμένους από τους επιστήμονες που ερευνούν το θέμα, αποτελεί η περίπτωση της «Ρεβέκκας, της Εβραίας από το Γιορκ». Το 1976 το BBC πρόβαλε ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο «The Bloxham Tapes». Παραγωγός του ήταν ο Τζέφρι Ιβερσον, ο οποίος την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε και το βιβλίο του «More Lives Than One». Πρωταγωνίστρια και των δύο ήταν μια νοικοκυρά από το Κάρντιφ της Ουαλίας, που έπασχε από ρευματισμούς και είχε καταφύγει στο διάσημο υπνωτιστή Αρνολ Μπλόξαμ, ο οποίος ειδικευόταν στις θεραπευτικές αναδρομές. Για να προστατευθεί η ταυτότητα της νοικοκυράς βαπτίσθηκε «Τζέιν Εβανς» και η κασέτα με τα όσα είχε διηγηθεί -υπό την επήρεια της ύπνωσης- στον Μπλόξαμ μετατράπηκε μέσα σε μια νύχτα στην πιο
αναµνησεις Πολλοί ασθενείς ξεπερνούσαν το πρόβληµά τους όταν διαπίστωναν ότι αυτό οφειλόταν στον τρόπο που είχαν αφήσει την τελευταία τους πνοή σε µια προηγούµενη ενσάρκωσή τους ενδιαφέρουσα τεκµηριωµένη περίπτωση αναδροµής που είχε δηµοσιοποιηθεί ποτέ. Στη διάρκεια του «ταξιδιού» της, η Εβανς «είδε» ότι ζούσε στην πόλη Γιορκ της Βρετανίας το 1189. Ηταν παντρεµένη, µητέρα δύο παιδιών και ονοµαζόταν Ρεβέκκα. Για κακή της τύχη, όµως, ήταν Εβραία, σε µια περίοδο κατά την οποία σηµειώνονταν διωγµοί κατά των Εβραίων, σε αρκετές ευρωπαϊκές πόλεις. Στη διάρκεια ενός εξ αυτών, κατέφυγε µαζί µε την κόρη της σε µια εκκλησία κοντά στο Κάστρο του Γιορκ και ο ιερέας τής προσέφερε καταφύγιο σε µια υπόγεια κρύπτη του ναού. Η αφήγησή της σταµατά τη στιγµή που εισβάλλει µια οµάδα ανθρώπων στην κρύπτη, αρπάζει από την αγκαλιά της την κόρη της και ετοι- µάζεται να σκοτώσει την ίδια. Αν κάτι κάνει εξαιρετικά ενδιαφέρουσα την περίπτωση της «Ρεβέκκας», είναι ότι η διήγησή της περιέχει ένα σωρό ιστορικές αναφορές, τις οποίες ήταν αδύνατον να είχε φανταστεί µια νοικοκυρά µε στοιχειώδη µόρφωση και ανύπαρκτο ενδιαφέρον για την Ιστορία. Ο Ιβερσον, µάλιστα, είχε ζητήσει και τη βοήθεια του καθηγητή Μεσαιωνικής Ιστορίας του Πανεπιστηµίου του Γιορκ, Μπάρι Ντόµπσον, ο οποίος, φανερά εντυπωσιασµένος, επιβεβαίωσε τις περισσότερες από τις ιστορικές αναφορές της. Το µοναδικό πρόβληµα στη διήγησή της ήταν ότι η εκκλησία που ανέφερε -και ο Ντόµπσον συµπέρανε πως ήταν η St Mary s Castlegate- δεν είχε υπόγεια κρύπτη, όπως άλλωστε και οι περισσότερες εκκλησίες εκείνης της περιόδου. µε έκθεση του 81, την οποία υπογράφει η Βασιλική Επιτροπή Ερευνών, επρόκειτο για σαφώς µεταγενέστερη προσθήκη. Αµέσως ο καθηγητής έκανε στροφή 180 µοιρών και µε δηλώσεις του στα ΜΜΕ υποστήριξε ότι τα αρχαιολογικά ευρήµατα αποδεικνύουν πως η διήγηση της Ρεβέκκας δεν ήταν ιστορικά ακριβής. Κάποιοι ερευνητές, ωστόσο, αποδίδουν τη στροφή του στο γεγονός ότι δύο χρόνια αργότερα ανέλαβε την έδρα Μεσαιωνικής Ιστορίας του Πανεπιστηµίου του Κέιµπριτζ και προφανώς δεν θεωρούσε κολακευτική λεπτοµέρεια στο βιογραφικό του τον τίτλο του υποστηρικτή των αναδροµών σε περασµένες ζωές. Η περίπτωση της «Ρεβέκκας», όµως, δίχασε και τους ερευνητές της µετενσάρκωσης. Οι περισσότεροι ακαδηµαϊκοί που µελετούν το φαινόµενο, τις δύο τελευταίες δεκαετίες, έχουν επικεντρώσει τις έρευνές τους στις περιπτώσεις µικρών παιδιών τα οποία θυµούνται λεπτοµέρειες από την ακριβώς προηγούµενη ζωή τους. Κι αυτό γιατί είναι εύκολο να επιβεβαιώσουν την ακρίβεια της διήγησής τους, επισκεπτόµενοι το µέρος όπου έζησε το κάθε παιδί στην Η περιπτωση της τζενι κοκελ Μια ακόµη αξιοπρόσεκτη περίπτωση είναι αυτή της Τζένι Κόκελ από το Νορθά- µπτον της Βρετανίας. Σε µια σειρά αναδροµών στις οποίες υποβλήθηκε, διαπίστωσε ότι στην ακριβώς προηγούµενη ζωή της είχε ζήσει στη βικτωριανή Ιρλανδία και ήταν µητέρα οκτώ παιδιών. Ονοµαζόταν Μέρι Σάτον, έζησε από το 1898 ως τα µέσα της δεκαετίας του 1930 και πέθανε ενώ έφερνε στον κόσµο το τελευταίο της παιδί. Οι εικόνες που βίωσε νοερά στη διάρκεια των «ταξιδιών» της στο παρελθόν ήταν τόσο σαφείς και συγκεκριµένες, ώστε τη βοήθησαν να σχεδιάσει ένα χάρτη του χωριού της, στον οποίο, όπως αποδείχθηκε, αναπαριστούσε το Μάλαχιντ, βορείως του ουβλίνου. Μετά από πολύµηνες έρευνες, κατάφερε να βρει τα ίχνη έξι εκ των οκτώ παιδιών της. ύο από αυτά ήταν ήδη νεκρά, ενώ τα υπόλοιπα δύο δεν τα εντόπισε ποτέ. Και η δική της περίπτωση είναι ιστορικά τεκµηριωµένη, καθώς είχε την προνοητικότητα να ζητήσει τη βοήθεια του δόκτορος Ιαν Στίβενσον και του BBC. Την ίδια χρονιά, οι εργασίες αναστήλωσης του ναού έφεραν στο φως µια κρύπτη γεµάτη ανθρώπινα οστά, αλλά σύµφωνα Μέρι Σάτον Τζένι Κόκελ 23 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
eλευθεροσ tυποσ φαινομενα 24 Η αναχώρηση του Τιτανικού από το λιμάνι του Σαουθάμπτον (Απρίλιος 1912). προηγούμενη ενσάρκωση και ελέγχοντας τα τοπικά ληξιαρχικά αρχεία. Οσο για την περίπτωση της «Ρεβέκκας», τη χαρακτηρίζουν ως αντιπροσωπευτικό δείγμα «κρυπτομνησίας». Ορος ο οποίος στη συγκεκριμένη περίπτωση σημαίνει ότι η Εβανς κάποια στιγμή διάβασε ένα ιστορικό μυθιστόρημα ή είδε κάποια ταινία και άντλησε από αυτήν την πηγή τις γνώσεις της για το μεσαιωνικό Γιορκ. Φυσικά, υπάρχουν και οι φανατικοί οπαδοί της «Ρεβέκκας» που χαρακτηρίζουν την επιστημονική προσέγγιση τουλάχιστον υπερβολική. οι αναμνησεις των παιδιων Κορυφαίος μελετητής στο συγκεκριμένο κλάδο ερευνών είναι δρ Στίβενσον, ο οποίος υπήρξε καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια και στη διάρκεια της ζωής του (πέθανε το 2007) δημοσίευσε περισσότερα από δέκα βιβλία για το θέμα, με τις περιπτώσεις 3.000 παιδιών. αυτή του μικρού Τούρκου Σεμίχ Τούτουσμους. Γεννήθηκε με παραμορφωμένο το δεξί του αφτί και από την ηλικία των δύο ετών ισχυριζόταν ότι η δυσμορφία του οφείλεται στο γεγονός ότι στην προηγούμενη ζωή του τον είχε πυροβολήσει κάποιος συγχωριανός του, ο Ιζά Ντιρμπεκίλ. Θυμόταν ακόμη ότι το όνομά του τότε ήταν Σελίμ Φεσλί και ήταν πατέρας έξι παιδιών. Σε ηλικία 4 ετών έπεισε τους γονείς του να επισκεφθούν ένα γειτονικό χωριό, στο οποίο επέμενε ότι βρισκόταν το «παλιό του σπίτι». Το εντόπισε με ευκολία, χτύπησε την πόρτα και συστήθηκε στην έκπληκτη «σύζυγό» του και τα «παιδιά» τους, που τελικά πείστηκαν ότι ήταν αυτός ο οποίος υποστήριζε ότι είναι, όταν άρχισε να τους διηγείται λεπτομέρειες από την κοινή τους ζωή. Στη διάρκεια εκείνης της περιπετειώδους επίσκεψης, αναζήτησε και το θύτη του. Μόλις τον συνάντησε άρχισε να του πετά πέτρες. Ο Ιζά, όταν συνειδητοποίησε τι συνέβαινε, τράπηκε σε φυγή. Μερικές μέρες αργότερα, ομολόγησε το έγκλημά του, αλλά υποστήριξε ότι επρόκειτο για ατύχημα. Παρ όλα αυτά, παραπέμφθηκε σε δίκη και καταδικάστηκε σε διετή φυλάκιση. Πληθώρα αναφορών σε ασυνήθιστες αναμνήσεις παιδιών μπορεί κανείς να βρει και στο βιβλίο της Κάρολ Μπάουμαν «Children s Past Lives». To ενδιαφέρον της για το θέμα κέντρισαν οι αναμνήσεις του γιου της Τσέις που θυμόταν ότι σε μια άλλη Μια από τις πλέον χαρακτηριστικές είναι Αριστερά ο Ουίλιαμ Μπάρνες και δεξιά ο σχεδιαστής του Τιτανικού, Τόμας Αντριους (1873-1912).