ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ Ελληνική Επιχειρηµατική δραστηριότητα στην Ρωσία Συνοπτική παρουσίαση στοιχείων 2010

ΥΠΟΥΡΓΕΟ ΕΞΩTΕΡΙΚΩΝ Β2 /νση Οικονοµικών Σχέσεων µε Ρωσία και λοιπές χώρες ΚΑΚ ΗΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ Ελληνική Επιχειρηµατική δραστηριότητα στην Ρωσία Συνοπτική παρουσίαση στοιχείων 2010 Φεβρουάριος 2012 1

ΟΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ Φεβρουάριος 2012 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΑΕΠ 2. ΚΛΑ ΟΙ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΓΕΩΡΓΙΑ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ, ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ) 3. ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ 4. ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ 5. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΧΡΕΟΣ 6. ΑΝΕΡΓΙΑ 7. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ 8. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ 9. ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ ΑΣ- ΡΩΣΙΑΣ 10. ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΣΕ ΡΩΣΙΑ 11. ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΣΕ ΡΩΣΙΑ 12. ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ (ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΣΤΙΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΥΟ ΠΛΕΥΡΕΣ 13. ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΣΤΟΝ ΝΟΤΟ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ 14. ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 15. ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΣΕ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΙΣ Φεβρουάριος 2012 3

Εξέλιξητου τουαεπστηνρωσία ΑΕΠ % 15,00% (2000 2010) 10,00% 5,00% 0,00% -5,00% -10,00% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 GDP 10,00% 5,00% 4,70% 7,30% 7,20% 6,40% 6,70% 8,10% 5,60% -8,50% 4,00%

ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΕΠ ΡΩΣΙΑΣ (2000-20 2010) (Gdp purcacing power $2.223 trillion). (Gdp.Off. Echange rate $1.465 trillion). Μεταβολή ΑΕΠ (%) Κατά κεφ. ΑΕΠ (US$) 2000 10 6.877 2001 5 8.300 2007 8,1 11.772 2008 5,6 16.500 2009-8,5 15.300 2010 +4 15.800 Φεβρουάριος 2012 5

ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΕΠ ΚΑΤΑ ΚΛΑ ΟΥΣ 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% ΓΕΩΡΓΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 10,00% 0,00% ΓΕΩΡΓΙΑ 6% ΒΙΟΜΗΧ., 36,1% ΥΠΗΡΕΣ., 57,90% Φεβρουάριος 2012 6

ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ (2000-20 2010) 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Πληθωρισµός 84,4036,3020,2018,6015,1012,0011,7012,70 9,70 11,9013,8011,90 8,80 Φεβρουάριος 2012 7

ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΝΑ. ΕΥΡΩΠΗΣ (2010) 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% 11,90% 8,50% 6% 3,40% 2,50% 0,70% ΑΛΒΑΝΙΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΚΡΟΑΤΙΑ ΠΓ Μ ΡΟΥΜΑΝΙΑ ΣΕΡΒΙΑ Φεβρουάριος 2012 8

ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ (σε US$ δις) 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2006 2007 2010 10,8-0,1 0,2 24,6 46,8 33,9 29,1 94,5 105 77,5 120 100 80 US$ εκατ. 60 40 20 0 εκέµβριος 2011 9 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010

ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΧΡΕΟΥΣ (σε US$ δις) 500 400 300 200 100 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2009 2010 Εξωτ. Χρέος 143,4 130,1 119,0 99,0 106,0 82,0 130 430,9 459,7 479,4 Φεβρουάριος 2012 10

ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ (2010 10) ΥΠΗΡΕΣ., 43.70% ΓΕΩΡΓΙΑ, 10.70% ΒΙΟΜΗΧ., 29.20% Φεβρουάριος 2012

ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑΣ (1998-20 2010) 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2009 2010 % απασχόληση 49% 49,20 49,00 49,00 48,80 50,20 50,00 50,70 50,70 50,70 50,70 50,70 % ανεργία 9,90%9,90%9,90%9,00%8,60%8,60%8,20%7,60%7,30%5,90%8,40%7,50% % απασχόληση % ανεργία Φεβρουάριος 2012 12

ΑΥΞΗΣΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩ Ν ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΩ Ν ΙΑΘΕΣΙΜΑ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ (2000-2010) 2010) 2002 2003 2004 2007 2008 2009 8,8% 14,9% 9,9% 23,6% 18,6% 12,7% ΜΕΣΟΣ ΜΙΣΘΟΣ % 16,6% 8,2% 18,2% 16,2% 25,2% 4,1% ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Σ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΜΕΣΟΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΣ ΜΙΣΘΟΣ ΣΕ $ ΜΕΣΟΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΣ ΜΙΣΘΟΣ (ΣΕ ΡΟΥΒΛΙΑ) Οκτώβριος 2011 8,5% 7,5% 11,3% 11,1% 2,4% 142 189 237 529 582 606,6 7.467 9,247 12.602 14.940 16.838 13

ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ (1997-20 2010) (σε US$ δισ.) ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ % µεταβολή ΕΞΑΓΩΓΕΣ % µεταβολή ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ % µεταβολή 2002 40,8 11,1% 75,5 +10,2% +34,7 +6,2% 2005 125,3 +25,0% 243,6 +26,6% +118,3 +118% 2006 164,7 +31,2% 303,9 +35,9% +139,2 +17,7% 2007 223,08 +35,9% 355,1 +17,1 7,1% +132,2-0,5% 2008 267,0 +19,7% 467,9 +31,8% +200,9 +58,9% 2009 167,3-37,3% 301,7-35, 35,5% 5% +134,4-36,2% 2010 22929 +36,9% 396,6 +31,5% +167.6 +33,4% Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Ρωσίας Φεβρουάριος 2012 14

ΠΟΡΕΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΡΩΣΙΑΣ (1997-2010) 500 450 400 350 300 US$ bn. 250 200 150 100 50 0 467,9 396,6 355,1 303,9 304 267 223 229 209 184,9 191,9 164,7 167,6 136,9 139,2 132,1 74,4 87,7 68,4 75,5 95,6 112,1 91,4 93,5 68,1 47,9 57,9 68,8 29,8 36,4 40,8 50,6 26,5 32 34,7 45 1997 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ Φεβρουάριος 2012 15

ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟΙ ΕΤΑΙΡΟΙ-ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ (2001-2010) Kazakhstan France S. Korea Italy USA China Ukraine Belarus Germany Major suppliers in Russia (%) 0 2 4 6 8 10 12 14 16 2001 2002 2003 2004 2005 Φεβρουάριος 2012 16

ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟΙ ΕΤΑΙΡΟΙ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ (σε % εκατ.) ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΣΕ ΡΩΣΙΑ Χώρα 2002 2003 2007 2009 -Ε.Ε. -Γερµα. 14,3% 14,4% 13,4% 45,0% 12,7% Λευκο-ρωσία 8,8% 8,5% 8,5% 4,0% Ουκραν. 7% 8,3% 8,4% 5,4% ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΠΟ ΡΩΣΙΑ Χώρα 2002 2003 2007 2009 Ε.Ε. 55,4% 53,3% Ασία 12,4% 12,4% ΗΠΑ 2,5% 3,1% ΚΑΚ 13,3% 15,5% Κίνα 5,2% 6,4% 6,4% 13,6% ΗΠΑ 6,4% 5,2% 4,6% 3,1% Ιταλία 4,8% 4,5% 4,5% 4,7% Κορέα 2,2% 2,6% 4,3% 2,9% Γαλλία 4,1% 4,3% 3,7% 5,0% Kαζακστ 4,5% 3,2% 2,2% Ελλάς Σύνολο % 100% 100% 100% 100% Σύνολο χωρών σεδις $ Φεβρουάριος 2012 75,5 95,6 184,9 184,9 Άλλοι 16,4% 15,5% Ελλάς Σύνολο % Σύνολο χωρών σεδις $ 100% 100% 100% 100% 40,8 50,6 91,4 91,4 17

ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΡΩΣΙΑΣ (2010 10) ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΣΕ ΡΩΣΙΑ (σε %) ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΠΟ ΡΩΣΙΑ (σε %) ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ 53,2% ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙ Η 70,2% ΤΡΟΦΙΜΑ ΓΕΩΡΓΙΚΑ 13% ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΑ 11,6% ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ 6,8% ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕΣΑ 4,6% ΧΗΜΙΚΑ 13,4% ΧΗΜΙΚΑ 6,4% ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΚΑ 5% ΞΥΛΕΙΑ 4% ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΞΥΛΕΙΑΣ ΧΑΡΤΙΚΑ 4% ΤΡΟΦΙΜΑ ΓΕΩΡΓΙΚΑ 2% ΑΛΛΑ 7% ΚΛΩΣΤΟΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΚΑ 1% ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙ Η 4% ΑΛΛΑ 1% (Στοιχεία Στατιστική Υπηρεσία Ρωσίας) Φεβρουάριος 2012 18

ΠΟΡΕΙΑ ΙΜΕΡΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΕΛΛΑ ΟΣ-ΡΩΣΙΑΣ (1999-20 2010) 5000 4000 εκατ. US$ 3000 2000 1000 0 1999 2003 2004 2007 2008 2009 2010 ΕΛΛΗΝ. ΕΞΑΓΩΓΕΣ 14 285 262 356,5 418,8 234,5 289 ΕΛΛΗΝ. ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 24,5 2378 2303,3 3130,3 3872,9 2477,3 4668 ΙΣΟΖΥΓΙΟ 10,5 2093 2041,3 2773,8 3454,1 2242,8 4347 ΕΛΛΗΝ. ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΛΛΗΝ. ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ Φεβρουάριος 2012 19

ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ ΟΣ-ΡΩΣΙΑΣ (2007-2010) 2010) (αξία σε εκατ. US$) 2007 2008 2009 2010 ΟΓΚΟΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ 3.486,8 4.454,09 2.711,8 4.990,6 356,5 418,8 234,5 321,7 3.130 3.872,9 2.477,3 4.668-2. 2.773,5-4,035,1-2.242-4.347 Φεβρουάριος 2012 20

ασµ. κατ/ρία ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΛΛΑ ΟΣ-ΡΩΣΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ (αξία σε εκατ.) Περιγραφή Αξία 2010 ( )( % επί συνόλου Αξία 2009 ( ) Μεταβολή (%) 2009/2010 43 Γουνοδέρµατα, γουναρικά 95.596.994 29,59% 70.528.549 +35,50% 0809 09 Ροδάκινα -Βερύκοκκα 25.400.707 5,25% 9.457.127 +78,87% 8517 Συσκευές Τηλεφωνίας 12.464.302 3,87% 80.114 +15.458% 0810 Ακτινίδια 12.250.833 3,80% 11.145.196 +9,92% 24.01 Καπνά 10.948.590 3,26% 11.781.983-7,07% 3405 Στιλβώµατα 9.827.091 3,05% 15.534.049-36,73% 8901 Πλοία θαλάσσια ναυσιπολοϊα 5.997.900 1.81% 2.213.388 +164,50% 0809 Ροδάκινα- νεκταρίνια 5.854.562 1,81% 2.231.388 +164,5% 0810 Φράουλες 5.687.013 1,76 76% 6.347.508-10,40% 5601 Πετσέτες 5.586.458 1,73 73% 3.864.677 +44,55% Φεβρουάριος 2012 21

ασµ. κατ/ρία 2709 ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΡΩΣΙΑΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ (αξία σε εκατ.) Περιγραφή Αξία 2010 ( ) % επί συνόλου Αξία 2009 ( ) Μεταβολή (%) 2009/20 /2010 Αργό πετρέλαιο και προϊόντα αυτού 2,749.413.361 58,88% 1.429.893.687 +92,28% 27.11 Φυσικό αέριο 579.247.570 12,40% 411.240.151 40,85% 2710 Πετρέλαιο εσ. καύσης 550.496.406 11,79% 360.285.130 +52,79% 2710 Πετρ. Εσωτ καύσης περ. θείου άνω 0,05% 0,05% 170.375.149 3,64% 327.086.662 +520,70% 76 Προϊόντα Αλουµινίου 45.004.936 0,96% 23.121.987 +94,64% 2710 Πετρέλαιο εσωτ. Καύσης περιεκ. Άνω του 2% 2% 88.631.626 626 2,81% 44.860.7604.860.760 +100% 72.04 Απορρίµµατα σιδήρου 13.874.939 0,29 29% 13.895.852-1,11% 7208 Προϊόντα έλασης 13.869.330 0,29 29% 16.028.643-13,47% 4801 Χαρτί 13.740.404 0,29% 13.895.852-1,11% 2710 Πετρέλαιο 12.858.249 +168,02% 2.075.488 +489,24% 12/12/2011 22

ΚΑΝΑΛΙΑ ΙΑΝΟΜΗΣ (DISTRIBUTION CHANNELS) ΕΙΣΑΓΩΓΕΙΣ (IMPORTERS) ΧΟΝ ΡΕΜΠΟΡΟΙ (WHOLESALERS) ΛΙΑΝΟΠΩΛΗΤΕΣ (RETAILERS) 28/02/2012 23

ΜΟΡΦΗ ΚΑΝΑΛΙΩΝ ΙΑΝΟΜΗΣ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ Μορφή των καναλιών διανοµής τροφίµων στην Ρωσία Cash and carry Discounters, 10% Σούπερ Μάρκετ, 10% Περίπτερα, 15% Ηyper markets, 3% Παραδοσιακά καταστήµατα, 41% ανοιχτές Αγορές, 21%

Η ΙΑΝΟΜΗ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Η διανοµή στην Ρωσία ανά περιφέρεια Oural (Ουράλια), 9% Center (Κέντρο), 38% South (Νότος), 11% North-West (Βόρειο- υτικό µέρος), 9% Volga, 17% Siberia (Σιβηρία), 12% Orient (Απω Ανατολικά), 4%

ΚΥΚΛΟΣ ΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΩΝ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΤΕΡΩΝ ΚΥΡΙΩΤΕΡΩΝ ΑΛΥΣΙ ΩΝ ΑΛΥΣΙ ΩΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ ΡΩΣΙΑ 22,5 22,5 9985 9985 8893 8893 7641 7641 6374 6374 5114 5114 3855 3855 2957 2957 2159 2159 Total Total 25,9 25,9 5925 5925 5385 5385 4633 4633 3784 3784 2921 2921 2070 2070 1490 1490 1078 1078 Discount markets Discount markets 33,6 33,6 766 766 640 640 520 520 430 430 327 327 225 225 135 135 Mini supermarkets Mini supermarkets 16,3 16,3 3223 3223 2804 2804 2432 2432 2110 2110 1822 1822 1523 1523 1305 1305 1060 1060 Supermarkets Supermarkets 17,4 17,4 71 71 64 64 57 57 51 51 45 45 38 38 27 27 21 21 Hypermarkets Hypermarkets NUMBER OF SALES POINTS NUMBER OF SALES POINTS 46,5% 46,5% 43,1% 43,1% 38,8% 38,8% 33,9% 33,9% 28,8% 28,8% 23,9% 23,9% 18,7% 18,7% 14,6% 14,6% 10,6 10,6 161240 161240 149686 149686 138537 138537 128216 128216 116514 116514 108857 108857 87900 87900 68100 68100 Total Total - 6,3 6,3 22019 22019 24437 24437 27573 27573 30782 30782 33039 33039 33468 33468 32498 32498 27839 27839 Other Other 8,7 8,7 64171 64171 60695 60695 57124 57124 53913 53913 49866 49866 44792 44792 38938 38938 30330 30330 Open Open-air markets air markets 32,9 32,9 40531 40531 35469 35469 29397 29397 23146 23146 16999 16999 11522 11522 7371 7371 4275 4275 Discount markets Discount markets 44 44 2944 2944 2358 2358 1836 1836 1443 1443 1020 1020 643 643 330 330 Mini supermarkets Mini supermarkets 23,4 23,4 19204 19204 15990 15990 13273 13273 11018 11018 8980 8980 7110 7110 5450 5450 3787 3787 Supermarkets Supermarkets 24,6 24,6 12371 12371 10736 10736 9244 9244 7914 7914 6609 6609 5320 5320 3313 3313 1870 1870 Hypermarkets Hypermarkets TURN OVER TURN OVER 2004/2010 2004/2010 in % in % 2010P 2010P 2009P 2009P 2008P 2008P 2007P 2007P 2006P 2006P 2005P 2005P 2004P 2004P 2003 2003

ΤΑ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΚΑΝΑΛΙΑ ΙΑΝΟΜΗΣ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ 0 500 1000 1500 2000 Russia Poland Czech Republic Hungary Italy 18 75 100 110 158 Spain Great Britain Holland 345 359 503 France 716 Germany USA 1100 1534

ΠΡΟΟ ΟΣ ΤΩΝ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ Προσέλκυση επενδύσεων στη Ρωσία: : 48,9 δις$ το 2010 έναντι 30 δις$ το 2006 Ρωσικές επενδύσεις στο εξωτερικό το 2010 10: : 47,8 δις $ ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ (% ΑΕΠ) ΕΤΟΣ % ΣΤΟ ΑΕΠ 2003 16,5% 2004 16,1% 2005 16,4% Φεβρουάριος 2012 28

ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΣTH ΡΩΣΙΑ την τελευταία δεκαετία (2000-2010) 2010) (US$ εκατ.) Σηµαντικότεροι επενδυτές Χώρα προέλευσης Ποσοστό (%) επί του συνόλου 2000-2010 ΚΥΠΡΟΣ 34,46% 130.027 ΠΑΡΘΕΝΟΙ ΝΗΣΟΙ 9,73% 36.733 ΒΕΡΜΟΥ ΕΣ 7,21% 27.193 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 4,05% 15.279 ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ 3,82% 14.409 ΓΙΒΛΑΡΤΑΡ 2,71% 10.237 ΓΑΛΛΙΑ 2,30% 8.691 ΣΥΝΟΛΟ 64,28% 242.569 Πηγή: Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας Φεβρουάριος 2012 29

ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ την τελευταία δεκαετία (2000-2010) 2010) (US$ εκατ.) Σηµαντικότερες χώρες προορισµού Χώρα προορισµούς Ποσοστό (%) επί του συνόλου 2000-2010 ΚΥΠΡΟΣ 39,70% 120.093 ΠΑΡΘΕΝΟΙ ΝΗΣΟΙ 11,00% 33.285 ΟΛΛΑΝ ΙΑ 7,97% 24.114 ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 3,42% 10.341 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 2,46% 7.444 ΑΥΣΤΡΙΑ 2,10% 6.339 ΕΛΒΕΤΙΑ 2,56% 7.753 ΣΥΝΟΛΟ 69,21% 209.369 Πηγή: Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας Φεβρουάριος 2012 30

ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΣΕ ΡΩΣΙΑ ΑΝΑ ΤΟΜΕΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ Investment in Russia by sectors Agriculture Food industry Wood industry Chemical industry Minerals Metalurgy Petro-chemical industry Transportation Production of gas Construction Trade Transport & Communication Finance Real estate Oil & petroleum 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2004 2005 Φεβρουάριος 2012 31

ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Main destinations of foreign investment in Russia Other 17% City of Moscow 38% Volga 6% Region of Moscow 5% Siberia 8% Saint Petersburg 2% Sakhaline 10% Tioumen 14% Region of Moscow Siberia Sakhaline Tioumen Saint Petersburg Volga City of Moscow Other Φεβρουάριος 2012 32

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΣΕ ΡΩΣΙΑ (2011) ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕΤΟ ΕΠΕΝ Ε ΥΜΕΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ, ΕΚΤΙΜΟΥΝΤΑΙ ΣΕ ΣΕ 2, 5 δις ΕΞΑΓΓΕΛΙΑ ΝΕΑΣ ΕΠΕΝ ΥΣΗΣ ΑΠΌ ΤΗΝ 3 Ε ύψους $ 3 δις ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ, ΕΜΠΟΡΙΟ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ, ΙΑΝΟΜΗ, ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Φεβρουάριος 2012 33

ΟΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΣΕ ΡΩΣΙΑ (2011) ΟΝΟΜΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ ΟΝΟΜΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΣΟ ΕΠΕΝ ΥΣΗΣ (σε ) ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ COCA COLA-HBC 3E HELLENIC BOTTLING 725.000.000 ANAΨYKTIKA 10.000 ΜULTON 3E HELLENIC BOTTLING COMPANY 362.000.000 ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ 500 AQUAVISION 3E HELLENIC BOTTLING COMPANY 200.000.000 ΑΚΙΝΗΤΑ 95 PROMETHEUS PROMETHEUS ARFANIS CHIONIS 100.000.000 ΤΣΙΜΕΝΤΟ 600 MICHANIKI RUSSIA CHIPITA MICHANIKI 60.000.000 CONSTRUCTION 400 CHIPITA 50.000.000 ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΡΟΥΑΣΑΝ 700 TOGAS TOGAS 25.000.000 ΛΕΥΚΑ ΕΙ Η ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ 1000 LCC FRIGOGLASS 3E H.B.C. 23.000.000 ΨΥΓΕΙΑ 79 ΣΥΝΟΛΟ 1.548.700 16.735 Φεβρουάριος 2012 34

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΕ ΡΩΣΙΑ (2011) ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ ΑΝΕΡΧΟΝΤΑΙ ΣΕ (75 περίπου), ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΟΣ (Τρόφιµα, φρούτα λαχανικά, τραπεζικός τοµέας, κατασκευές, τουρισµός, ενέργεια). ΟΙ ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ, ΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ, ΕΜΠΟΡΙΟ, ΟΙΚΟ ΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ, ΙΑΝΟΜΗ, ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑ, ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΑΝΕΡΧΟΝΤΑΙ ΣΕ ( 40 περίπου ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ MANAGERS ΠΟΥ ΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΣΕ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΕΣ Η ΡΩΣΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΑΝΕΡΧΟΝΤΑΙ ΠΕΡΙΠΟΥ ΣΕ (10 περίπου) (DEAGOSTINI, LOREAL,TNK- BP,BOSCO,LUCOIL,NORTON ROSE). περίπου). ΟΙ ΕIΣΑΓΩΓΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ, ΠΟΥ ΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΑΝΕΡΧΟΝΤΑΙ ΠΕΡΙΠΟΥ ΣΕ (25 περίπου καιθα µπορούσαν να διπλασιασθούν τα επόµενα χρόνια). (3E, CHIPITA, PBK,LA MAREE,RBK POSTAVKSA, OLYMPIC FOODS, DELPHI, ELITE, ASTRON,, MEGA-FOODS, ΑRGUS,MULTON,VIN BILDAN, SNOW WORLD, LEBEDYANSKY,NATALI FRUITS,GRECO, NAPAG NUSC,ALIANTA GROUP, AROMA TRADE, KIN WINE,GRECO,GLYKA,MEDITERANEANBRANDS,), ANBRANDS,), Φεβρουάριος 2012 35

ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΕΛΛΑ ΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ Τραπεζικός τοµέας (5 Ελληνικές τράπεζες - repos offices) Κατασκευές (έργα υποδοµής ύψους 560 δισ.. $, έργα χειµερινών Ολυµπιακών αγώνων SOCHI,Παγκόσµιο Πρωτάθληµα ποδοσφαίρου, έργα µετρό στην Μόσχα). -Ανάληψη έργου από ΕΛΛΑΚΤΩΡ -Ανάληψη έργου από θυγατρική οµίλου ΚΟΠΕΛΟΥΖΟΥ (Pulkovo) Γεωργία τρόφιµα Τουρισµός ναυτιλία µεταφορές ίκτυα διανοµής Άλλες υπηρεσίες (ασφάλειες, ναυπηγεία, ιδιωτικά ιατρικά κέντρα)

ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΡΩΣΙΚΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Τουρισµός (αύξηση τουριστικού ρεύµατος) επενδύσεις (κατασκευή ξενοδοχείων, εξοχικών κατοικιών). Ενέργεια ηλεκτρισµός ανανεώσιµες πηγές ενέργειας Σκάφη αναψυχής κρουαζιέρες Τραπεζικός τοµέας (επενδύσεις άλλων Ρωσικών τραπεζών) Βιοµηχανία για συµπαραγωγή προϊόντων µε σκοπό την επανεξαγωγή σε χώρες Ε.Ε. Μεταφορές (Αεροπορικές- Ναυτιλιακές Σιδηροδροµικές).

ΚΟΣΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Ελάχιστος µισθός 400 / µήνα (καθαρό) Μέσος µισθός 500/ µήνα (καθαρό) εξαρτάται από την περιοχή 566 Μόσχα, 1000 $ 334 Αγία Πετρούπολη 225 Novosibirsk ΚΟΣΤΟΣ Ι ΡΥΣΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Προϋπολογισµός ίδρυσης Γραφείου Αντιπροσωπείας συµπεριλαµβανοµένων συµβολαίων αδειών ( 10.000 35.000) Προϋπολογισµός δηµιουργίας joint-venture venture (εξαρτάται από το επίπεδο της εµπορικής συνεργασίας) 15.000 45.000 Εγγραφή εµπορικών εταιρειών στην εφορία Χαρτόσηµο 2000 ρούβλια ($70) η διάρκεια εγγραφής 5 εργάσιµες ηµέρες Φεβρουάριος 2012 38

ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ (µέσος όρος) Μόσχα : 1000 $ µηνιαίος µέσος µισθός Οικονοµικός ιευθυντής ($4000-10.000) ιευθυντής Λογιστηρίου ($3000-4000) Λογιστής ($2000 2.500) ιευθυντής Παραγωγής ($2.000 3.000) ιευθυντής Προσωπικού ($2.000 3000) Πληροφορικής υπάλληλος ($1.000) ιευθυντής Πληροφορικής ($2000-5000 ) Βοηθός Προσωπικού ($700-2000 ) Γραµµατέας ($600 1.500 ) Φεβρουάριος 2012 39

12 ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΑΓΟΡΑ (1) ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗΣ (PAYMENT NOT RECEIVED). ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΕΛΕΧΟΥΣ ΑΠΟ ΕΛΛΑ Α ( µε γνώση γλώσσης και νοοτροπίας).. (FINDING THE RIGHT MANAGER FROM GREECE). ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΓΟΡΑΣ (MARKET RESEARCH). Πριν την ανάληψη πρωτοβουλίας να γίνεται προσεκτική διερεύνηση της αγοράς (δυνατότητα κάλυψης της αγοράς, λόγω µεγέθους). (Παρόλα αυτά οι διάφορες έρευνες αγοράς δεν έχουν παρά σχετική αξία, αφού τα δεδοµένα συχνά αλλάζουν). ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΕΠΑΦΕΣ Γνώση της εγχώριας νοοτροπίας (PERSONAL CONTACTS). (Οι Ρώσοι επιχειρηµατίες είναι διαφορετικοί από τους υτικο- Ευρωπαίους Ασιάτες Αµερικανούς). ( Ηπροσωπική επαφή είναι το σηµαντικότερο). ΗΠΑΡΑΜΟΝΗ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ ΓΙΑ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΜΙΑΣ ΕΒ ΟΜΑ ΑΣ. ΗΕΚΚΙΝΗΣΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ Η ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ, ΗΜΟΣΧΑ, (Εµπορικό Κέντρο της χώρας) ), ηαγία Πετρούπολη αλλά µε δυνατότητες διείσδυσης στην περιφέρεια ιδιαίτερα σηµαντικές οι 7 πόλεις άνω του 1 εκατ. κατοίκων (Samara, Ekaterinbourg,, Novosibirsk, Nijni Novgorod, Rostov -na Don, Volgograd,,Kazan). Φεβρουάριος 2012 40

12 ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΑΓΟΡΑ (2) ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ( Είναι πρωταρχικής σηµασίας να γίνεται συνάντηση µε τον /ντή της εταιρείας καιµε άτοµα, που εµπλέκονται στην λήψη αποφάσεων). Απαιτείται διάστηµα εβδοµάδων για κλείσιµο σηµαντικής συνάντησης- Σεβασµός τήρησης ωραρίου παρά τα προβλήµατα κυκλοφορίας. Ενδείκνυται κατά την διάρκεια των συναντήσεων ανταλλαγή visit cards στην αγγλική και Ρωσική και η αναγραφή του e-mail και στις δύο πλευρές. Προτιµάται η χρησιµοποίηση Ρωσόφωνου µεταφραστή και κολακεύονται όταν οεπισκέπτης προφέρει 2-3 λέξεις στην Ρωσική. H AΞΙΑA ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΓΕΥΜΑΤΩΝ, έχει ιδιαίτερη σηµασία, όπως και στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες,, (ενδείκνυται( επίσης η προσφορά σουβενίρ από Ελλάδα ήκύπρο. ΟΙ ΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ Κατά την διάρκεια των διαπραγµατεύσεων (πλήν µερικών εκπτώσεων) οι θέσεις να είναι σταθερές απέναντι στους Ρώσους επιχειρηµατίες όχιµε µεγάλη έναρξη εκπτώσεων. ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΤΑ ΣΥΜΦΩΝΗΘΕΝΤΑ ΠΡΟΦΟΡΙΚΩΣ, µετον /ντή µίας επιχείρησης από τις γραπτές συµφωνίες. Αυτό που συµφωνείται πολλές φορές προφορικά ή µέσω τηλεφώνου έχει µεγάλη σηµασία. ΟΡΩΣΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑΣ ΓΕΝΙΚΑ ΕΝΑΙ ΑΡΓΟΣ ΣΤΙΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ. Όταν όµως λάβει την απόφαση συνεργασίας αρχίζουν τα µεγάλα deals. H αργή λήψη απόφασης, οφείλεται στον χαρακτήρα, στην µελέτη των επιβαρύνσεων τελωνείων, στην νέα πιστοποίηση προϊόντων και γενικά στην µελέτη όλων των παραµέτρων. ΗΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΙΑΘΕΣΙΜΟΥ BUDGET Προώθησης και διαφήµισης προϊόντων υπηρεσιών κ.λ.π. ΙΑΘΕΣΙΜΟ ΕΙΣΟ ΗΜΑ. Η Ρωσική Οµοσπονδία καιοι καταναλωτές της δεν πρέπει να συγκρίνονται µε εποχή της πρώην ΕΣΣ ήµε καταναλωτές άλλων χωρών Βαλκανίων. ( µεγάλη αύξηση του διαθεσίµου εισοδήµατος του Ρώσου καταναλωτή σε συνδυασµό µε την υπερκατανάλωση) Οκτώβριος 2011 41

ΣΧΕΣΕΙΣΡΩΣΙΑΣ -Ε.Ε Συµφωνία Εταιρικής Σχέσης (1997) (Τακτική Συνάντηση Κορυφής στο Rostov Don - 31/05-01/06 01/06-2010) ιαπραγµατεύσεις για υπογραφή νέας Συµφωνίας Σύµπραξης και Συνεργασίας (EU RUSSIA Partnership and Cooperation Agreement) ιαπραγµατεύσεις Ρωσίας- ΗΠΑ-Ε.Εγια ένταξη της Ρωσικής Οµοσπονδίας στον ΠΟΕ. ιαπραγµατεύσεις για ένταξη στον ΟΟΣΑ

YΠOΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ Β2 /νση ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΡΩΣΙΑ ΚΑΙ ΧΩΡΕΣ ΚΑΚ ιεύθυνση: Ζαλοκώστα 10, Αθήνα Τηλ.: +30-210-3682720 Φαξ: +30-210-3682739 e-mail: website: κακ@mfa.gr www.agora.mfa.gr/russia εκέµβριος 2011 43