بررسی ارتباط محدودیت مالی و راهبرد مالیاتی متهورانه

بررسی ارتباط محدودیت مالی و راهبرد مالیاتی متهورانه 1 زهره حاجیها 2 الهام قنواتی 3 مریم بحرینی Downloaded from taxjournal.ir at 10:33 +0430 on Tuesday July 17th 2018 تاریخ دریافت: 1395/12/8 تاریخ پذیرش: 1396/7/12 چکیده مالیات هزینهای است که بر کلیه واحدهای انتفاعی از جانب دولت تحمیل میشود و استراتژی مالیاتی کاهش آشکار مالیات تعریف میشود. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط بین محدودیتهای مالی و استراتژی مالیاتی جسورانه است. بدین منظور نمونهای متشکل از 82 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1382 تا 1394 بررسی شده است. معیارهای مورد استفاده جهت سنجش استراتژی مالیاتی جسورانه تفاوت سود حسابداری و سود مشمول مالیات و نرخ مؤثر مالیاتی نقدی میباشد. فرضیههای پژوهش با استفاده از مدلهای رگرسیون چند متغیره در قالب روش دادههای پانل تجزیه و تحلیل شدهاند. نتایج حاکی از وجود ارتباط مثبت بین محدودیتهای مالی و استراتژی مالیاتی جسورانه میباشد به این معنی که وقتی شرکتها در محدودیت مالی قرار دارند نسبت به سایر شرکتهایی که دسترسی بهتری به بازار سرمایه دارند انگیزه بیشتری دارند که برای تأمین منابع مالی از پرداخت مالیات اجتناب کنند. واژههای کلیدی: استراتژی مالیاتی جسورانه تفاوت سود حسابداری و سود مشمول مالیات محدودیتهای مالی نرخ مؤثر مالیاتی نقدی 1. دانشیار گروه آموزشی حسابداری دانشگاه آزاد اسالمی واحد تهران شرق )نویسنده مسئول( drzhajiha@gmail.com 2. کارشناس ارشد حسابداری دانشگاه پیام نور دانشکده مدیریت تهران elham.ghanavati67@yahoo.com 3. مدرس حسابداری آموزشکده حضرت فاطمه )س( کرمان Maryam_bahreini@yahoo.com

108 1- مقدمه پژوهشنامه مالیات/شماره سی وپنجم )مسلسل 83( پاییز 1396 استراتژی مالیاتی جسورانه به عنوان استفاده قانونی از نظام مالیاتی برای منافع شخصی برای کاهش میزان مالیات قابل پرداخت به وسیله ابزارهای قانونی تعریف میشود )پسترناک و ریکو 2008(. اجتناب از پرداخت ماليات رفتاري قانوني است يعني مؤدیان مالیاتی با استفاده از روزنههاي قوانین مالياتی و بازبيني در تصميمات اقتصادي خود تالش ميكنند بدهي مالياتيشان را كاهش دهند. پرداخت ماليات سبب خروج جريانهاي نقدي شركت ميشود. بههمين منظور سرمايهگذاري در برنامههاي مالياتي هميشه در كانون توجه مديران شركتها بوده است. اين برنامهها ميتواند دامنهاي از سياستهاي محافظهكارانه مالياتي مانند هموارسازي سود تا سياستهاي متهورانة مالياتي همچون راهبردهاي اجتناب از پرداخت ماليات را پوشش دهد. سياستهاي متهورانة مالياتي اغلب با هزينهها و منافعي همراه است. يكي از اين منافع افزايش در ارزش شركت پس از پرداخت ماليات است موضوعی که همواره مورد توجه سرمايهگذاران و سهامداران بوده است. يكي از ريسكهاي بالقوة شركتها در اتخاذ سياستهاي متهورانه مالياتي ورود ناآگاهانه به قلمرو اجتناب از پرداخت ماليات است كه خط قرمز مأموران مالياتي است و ممكن است به كاهش اعتبار مديران و حتي كاهش ارزش سهام شركت منجر شود )چن و زولوتوی 2014(. در نتیجه استراتژی مالیاتی جسورانه در حال تبدیل شدن به نگرانی اصلی دولت ها است )خدامیپور و امینینیا 1392(. پژوهشها نشان میدهند شرکتهایی که با محدودیت مالی بیشتری روبهرو هستند انگیزه بیشتری برای تأمین منابع مالی از طریق اجتناب مالیاتی دارند )چن و الی 2012(. بنابراین در تحقیق حاضر به این موضوع پرداخته میشود که آیا ارتباط معنیداری بین محدودیت مالی و استراتژی مالیاتی جسورانه در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد بر اساس بررسيهاي انجام شده هيچ پژوهشي تاكنون به اين موضوع نپرداخته است عواملي مانند تأثیر حساسیت پاداش مدیران ویژگیهای هیئت مدیره ساختار مالکیت و حاكميت بر استراتژي مالياتي مورد بررسی قرار گرفته است اما از رويكرد محدوديت مالي تاكنون اين بررسي انجام نشده است. در این پژوهش بعد از ارائه مقدمه در بخش اول در بخش دوم به پیشینه نظری و تجربی پژوهش پرداخته شده است. روش پژوهش مدل و متغیرها در بخش سوم مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش چهارم به نتایج حاصل از تخمین مدل پژوهش پرداخته است و در پایان در بخش پنجم به نتیجهگیری ارائه شده است.

109 متهورانه مالیاتی راهبرد و مالی محدودیت ارتباط بررسی Downloaded from taxjournal.ir at 10:33 +0430 on Tuesday July 17th 2018 نظری پیشینه 2- مدیران است. بیشتر سودآوری برای شرکتها در سرمایهگذاری انجام مالی تأمین مهم اهداف از یکی انجام میباشند. سودآور سرمایهگذاریهای اجرای بهدنبال شرکت ارزش کردن حداکثر بهمنظور شرکتها تأمین شامل مالی تأمین مختلف طرق است. پروژهها اجرای برای مالی تأمین مستلزم سودآور پروژههای شرکتها توسط مالی تأمین که داشت توجه باید است. دو این از ترکیبی یا و خارجی و داخلی مالی ار شرکتهایی هستند. مالی منابع تأمین محدودیتهای دارای بابت این از شرکتها و نیست نامحدود باشند خارجی مالی تأمین منابع به هزینه پر و پایین دسترسی دارای که مینامند مالی محدودیت واجد 1390(. اشرفی و )عربصالحی بیشتری بخش باشد مواجه بیشتری مشکالت با سرمایه بازار خارجی منابع به دسترسی در که شرکتی دچار شرکت اصطالحا شرکتی چنین میکنند. تأمین شرکت داخل منابع از را خود نیاز مورد مالی منابع از و داخلی هزینههای بین که بوده مالی تأمین محدوده در زمانی شرکتها میشود. نامیده مالی محدودیت 2006(. همکاران و )ارسالن باشند روبهرو شکاف یک با شده داده تخصیص وجوه خارجی هزینههای محدودیتهای میباشند. تقسیم قابل خارجی و داخلی مالی محدودیتهای دسته دو به مالی محدودیتهای و بوده مطرح تجاری واحد داخل نقد( )وجوه منابع با ارتباط در که هستند محدودیتهایی داخلی مالی از و بوده تجاری واحد از خارج مالی منابع با ارتباط در که هستند محدودیتهایی خارجی مالی محدودیت.)1388 تقینژاد و )کاشانیپور میشود حاصل و... قرضه اوراق سهام انتشار طریق تحت میکند. تحمیل سهامداران و شرکت به را توجهی قابل هزینه شرکتها سود به متعلقه مالیات پرداخت دولت به باید را خود حاصله سود از توجهی قابل بخش تجاری شرکتهای مالیاتی موجود قوانین میدهد. کاهش را سرمایهگذاری رغبت امر این و میشود مالکان بازده کاهش باعث موضوع این که کنند برنامههای اجرای به اقدام مالیات هزینه تعدیل و دولت به مالکان منابع انتقال کاهش برای مدیریت و )دسای شد خواهد مالکانه بازده و ثروت افزایش به منجر امر این میکنند. جسورانه مالیاتی استراتژی شرکت در سهامداران و مدیران اصلی اهداف از یکی اینکه به باتوجه دیگر بیانی به 2009(. دارماپاال تحقق دنبال به مختلفی کارهای و ساز از استفاده با سهامداران و است سهامداران ثروت کردن حداکثر استراتژی اصلی انگیزههای از یکی که داشت انتظار میتوان پس هستند مدیران بر نظارت و موضوع این استراتژی بنابراین باشد. سهامداران ثروت حداکثرسازی هدف تحقق مدیران توسط جسورانه مالیاتی بر مالیات از ناشی پرداختهای کاهش به اقدام شرکتها آن طریق از که است فرآیندی جسورانه مالیاتی

110 درآمد به سازمان مالیاتی میکنند. پژوهشنامه مالیات/شماره سی وپنجم )مسلسل 83( پاییز 1396 پرداخت مالیات منجر به کاهش سود و وجوه نقد باقیمانده برای سایر ذینفعان شرکت از جمله سهامداران میشود. از اینرو بهطور طبیعی این انگیزه وجود دارد تا شرکت و سهامداران آن اقداماتی را جهت استراتژی مالیاتی جسورانه انجام دهند )ادواردز و همکاران 2014 فروغی و محمدی 1392(. بر اساس این مفهوم دیرینگ و همکاران )2007( استراتژی مالیاتی جسورانه را به عنوان "توانایی پرداخت مقدار کمی از مالیات بر درآمد نقدی نسبت به سود قبل از مالیات شرکت تعریف کردهاند". بهطور کلی دو دیدگاه پیرامون تحقیقات تجربی در مورد فعالیتهای استراتژی مالیاتی جسورانه وجود دارد: دیدگاه نخست این است که مدیران با هدف کاهش تعهدات مالی شرکت و صرفهجویی وجه نقد فعالیتهای استراتژی مالیاتی جسورانه را انجام میدهند. بنابراین از منظر سرمایهگذاران استراتژی مالیاتی جسورانه افزایش دهنده ارزش شرکت است و مدیران برای به کار بستن چنین فعالیتهایی باید تشویق شوند و پاداش بگیرند. دیدگاه دوم به مسأله نمایندگی مربوط میشود که در این حالت استراتژی مالیاتی جسورانه بهعنوان ابزار ایجاد سپر برای فرصتطلبی و انحراف منافع توسط مدیران است )نظریه فرصتطلبی مدیریتی(. دسای و دارماپاال )2009( رفتار استراتژی مالیاتی جسورانه را با در نظر گرفتن تضاد منافعی که در نتیجه جدایی مالکیت و کنترل و استراتژی اجتناب از پرداخت مالیات ایجاد میشود مورد بررسی قرار دادند. این محققان بیان کردند که استراتژیهای اجتناب از پرداخت مالیات مستلزم پنهان کردن حقایق است که این کار با هدف کاهش میزان مالیات از طریق پنهان کردن حقایق از ممیزان مالیاتی صورت میپذیرد. در نتیجه اثر معکوسی بر محیط اطالعاتی شرکت دارد و به مدیران اجازه میدهد منافع را از شرکت خارج کنند. یکی از راههایی که شرکتها میتوانند میزان وجه نقد خود را بدون نیاز به منابع خارجی افزایش دهند فعالیتهای برنامهریزی مالیاتی است. شرکتها استراتژی مالیاتی جسورانه را بهمنظور ایجاد سرمایههای داخلی اضافی در پاسخ به محدودیتهای مالی در اقتصاد کالن افزایش میدهند. استراتژی مالیاتی جسورانه را میتوان بهعنوان یک منبع برای تأمین مالی برشمرد. از آنجا که منابع تأمین مالی از طریق بدهی و حقوق صاحبان سهام در روش سنتی اغلب در طول دورههای محدودیتهای مالی پر هزینهتر و یا دسترسی به آن دشوارتر است شرکتها به دنبال منابع جایگزین برای سرمایه هستند. سرمایه میتواند از طریق استراتژی مالیاتی جسورانه با کاهش گزارش درآمد مشمول مالیات یا افزایش اعتبار مالیاتی و در نتیجه کاهش مالیات نقدی پرداختی حاصل شود )آرمسترانگ و همکاران 2012(. صرفهجویی ناشی از فعایتهای اجتناب از

متهورانه مالیاتی راهبرد و مالی محدودیت ارتباط بررسی 111 وجه یا بدهی طریق از مالی تأمین و باشد شرکت مالی ضعف برای ارزشمندی منبع میتواند مالیات پرداخت 2012(. الی و )چن دهد کاهش را نقد نظر از شرکت آن باشد داشته وجود زیادی اختالف خارجی و داخلی مالی تأمین هزینه بین که زمانی تقارن عدم خارجی و داخلی مالی تأمین هزینۀ بین اختالف عمده دالیل از دارد. بیشتری محدودیت مالی خصوصی اطالعات سرمایهگذار چند یا یک که میآید وجود به زمانی اطالعاتی تقارن )عدم اطالعاتی سازی جدا از ناشی نمایندگی )مشکالت نمایندگی مشکالت و دارند( اختیار در را شرکت ارزش به مربوط 2004(. اوزکان و )اوزکان برد نام میتوان را است( کنترل و مالکیت قابلیت با داراییهایی از نسبی بهطور که هستند آنهایی مالی محدودیت بدون شرکتهای کلی حالت در بیشتری مالی محدودیت با که شرکتهایی باالست. آنها داراییهای خالص و برخوردارند باال نقدشوندگی بیشتری انگیزه دارند سرمایه بازار به بهتری دسترسی که شرکتهایی سایر به نسبت میشوند روبهرو مالیاتی جسورانه رفتار بهکارگیری با کنند. اجتناب مالیات پرداخت از مالی منابع تأمین برای که دارند این و کنند صرفهجویی را بیشتری نقد وجه میتوانند دارند قرار محدودیت در مالی نظر از که شرکتهایی )چن کنند استفاده سرمایهگذاری مشکل رفع برای شده صرفهجویی نقد وجه از که دارند تمایل شرکتها 2012(. الی و استاندارد انحراف داراییها بازده نرخ به ميتوان مالياتي جسورانه رفتار بر ديگر تأثيرگذار عوامل جمله از اشاره بازار ارزش به دفتری ارزش نسبت و شرکت فروش رشد مالي اهرم شركت اندازة داراییها بازده نرخ 2014(. و 2013 همکاران و )ادواردز کرد عاملي ميتواند سودآوري ميشود محاسبه ماليات مشمول درآمد مبناي بر ماليات اينكه به توجه با مالیات هزینه قاعدتا باشد بیشتر بنگاه یک سود هرچه زیرا باشد شركتها مالياتي جسورانه رفتار بر مؤثر بازده نرخ استاندارد انحراف ميدهد نشان مطالعات نتايج 2013(. همکاران و )چایز داشت خواهد بیشتری جسورانه رفتار بر مؤثر عاملي ميتواند بازار ارزش به دفتری ارزش نسبت و شرکت فروش رشد داراییها فرضيه دو پايه بر عمده بهطور شركت اندازه نظري مباني 2014(. و 2013 همکاران و )ادواردز باشد مالياتي بررسي آنها مجراي از شركت اندازه و ماليات رابطه كه است استوار سياسي قدرت و سياسي هزينههاي و شده دولتمردان فعالیت قربانی شکوفاتر و بزرگتر شرکتهای سیاسی هزینه تئوری موجب به ميشود. نرخ دارای بزرگ شرکتهای تئوری این اساس بر 1986(. زیمرمن و )واتز هستند ثروت انتقال به موظف شرکتهای میدارد بیان که است سیاسی قدرت نظریه بر مبتنی مقابل دیدگاه هستند. بیشتری مالیاتی مؤثر

112 پژوهشنامه مالیات/شماره سی وپنجم )مسلسل 83( پاییز 1396 بزرگتر نرخ مؤثر مالیاتی پایینتری دارند زیرا آنها دارای منابع ذاتی و اساسی هستند و فرآیندهای سیاسی را از طریق شرکت در برنامهریزی مالیاتی و سازماندهی کردن خود برای نیل به صرفهجویی مالیاتی بهینه به نفع خود مدیریت کنند )زیگفرید 1974(. 3- پیشینه تجربی پژوهش چن و الی )2012( به بررسی ارتباط بین محدودیت مالی و استراتژی مالیاتی جسورانه پرداختند و به این نتیجه رسیدند که شرکتهایی که با محدودیت مالی بیشتری روبهرو هستند انگیزه بیشتری دارند که برای تأمین منابع مالی از پرداخت مالیات اجتناب کنند. باالکریشنان و همکاران )2012( به بررسی این موضوع پرداختند که آیا رویههای جسورانه مالیاتی شفافیت شرکت را کاهش میدهد یا خیر. این محققان از معیار عدم تقارن اطالعاتی کیفیت سود و خطای پیشبینی تحلیلگران به عنوان معیار شفافیت شرکت استفاده کردند. نتایج تحقیق نشان داد که استراتژی جسورانه مالیاتی شفافیت را کاهش میدهد. همچنین مدیران در شرکتهایی با رویههای جسورانه مالیاتی تالش می کنند مسأله شفافیت را با افزایش دادن سطح افشای مالیاتی کاهش دهند. زمرم و فتوحی )2013( در تحقیقی به بررسی تأثیر ویژگیهای هیئت مدیره بر استراتژی مالیاتی جسورانه در شرکتهای فرانسوی در دوره زمانی 2006 تا 2010 پرداختند. نتایج تحقیق آنها حاکی از این بود که اندازه و درصد حضور زنان در هیأت مدیره بر استراتژی مالیاتی جسورانه تأثیر دارد. همچنین نتایج تحقیق نشاندهنده این بود که اندازه شرکت و بازده دارایی بر استراتژی مالیاتی جسورانه تأثیر مثبت و معناداری دارد. ادواردز و همکاران )2013( به بررسی ارتباط بین محدودیت مالی و یک منبع بالقوه وجوه داخلی برای شرکت یعنی صرفهجویی ایجاد شده از طریق برنامهریزی مالیاتی پرداختند. نتایج تحقیق نشان داد شرکتهایی که با محدودیت مالی روبهرو میشوند نرخ مؤثر مالیاتی نقدی کمتری نشان میدهند. چن و زولوتوی )2014( در پژوهش خود نشان دادند که تأثیر نقدشوندگی سهام بر دنباله پایینی توزیع اجتناب از پرداخت مالیات در شرکتهایی که دچار محدودیتهای مالی اند کمتر است. همچنين تأثير نقدشوندگي سهام بر اجتناب از پرداخت ماليات در شركتهايي كه از ساز و كار حاكميت شركتي قو تري برخوردارند كمتر است. ریچاردسون و همکاران )2015( به بررسی ارتباط بین درماندگی مالی و اجتناب مالیاتی پرداختند. نتایج پژوهش نشان داد که ارتباط مثبت و معنیداری بین درماندگی مالی و اجتناب مالیاتی وجود دارد.

بررسی ارتباط محدودیت مالی و راهبرد مالیاتی متهورانه 113 لی و پارک )2016( به بررسی تعامل بین محدودیتهای مالی و حاکمیت شرکتی در تعیین سطح نگهداشت وجه نقد پرداختند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که حاکمیت شرکتی مشکالت نمایندگی مربوط به سطح نگهداشت وجه نقد را در شرکتهایی که با محدودیت مالی کمتر مواجه هستند کاهش میدهد. همچنین نتایج نشان داد شرکتهایی که با محدودیت مالی کمتر مواجه هستند سطح حاکمیت شرکتی را افزایش میدهند و استانداردهای حاکمیت شرکتی را اتخاذ میکنند. عرب صالحی و اشرفی )1390( در پژوهشی رابطه بین محدودیت مالی و حساسیت سرمایهگذاری جریان نقدی را مورد مطالعه قرار دادند. برای طبقهبندی شرکتها در دو گروه دچار محدودیت مالی و فاقد محدودیت مالی میزان ذخایر نقدی شرکتها را به عنوان متغیر طبقهبندی کننده اصلی مورد توجه قرار دادند. یافتههای پژوهش نشان دهنده نقش مثبت ذخایر نقدی در کاهش حساسیت سرمایهگذاری جریان نقدی شرکتها است. پورحیدری و سروستانی )1392( به بررسی شناسایی و تبیین عوامل مؤثر بر مدیریت مالیات پرداختند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که از بین ویژگیهای خاص شرکت اندازه شرکت بهطور منفی نرخ مؤثر مالیاتی را تحت تأثیر قرار میدهد. همچنین بین نسبت بدهی شدت سرمایهگذاری در موجودی کاال و شدت سرمایهگذاری در دارایی ثابت با نرخ مؤثر مالیاتی رابطهای مثبت و معنادار مشاهده شد. بحری ثالث و همکاران )1393( در پژوهشی با عنوان ویژگیهای هیأت مدیره و استراتژی مالیاتی جسورانه به بررسی این موضوع پرداختند. یافتههای پژوهش نشان میدهد بین برخی از ویژگیهای هیأت مدیره و استراتژی مالیاتی جسورانه رابطه معناداری وجود دارد و بین برخی دیگر رابطه معناداری وجود ندارد. خدامیپور و همکاران )1394( به بررسی رابطه بین اجتناب از پرداخت مالیات و میزان نگهداشت وجه نقد با لحاظ شرایط محدودیت مالی پرداختند. نتایج تحقیق نشان داد که بین اجتناب از پرداخت مالیات و نگهداشت وجه نقد رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر نتایج تحقیق نشان داد شرکتهایی که از پرداخت مالیات اجتناب میکنند میزان وجه نقد بیشتری دارند. همچنین در شرکتهایی که با محدویت مالی روبهرو هستند این رابطه قویتر است. علیزاده و همکاران )1394( به بررسی رابطه بین نقدشوندگی سهام و اجتناب مالیاتی با درنظر گرفتن دو قید حاکمیت شرکتی و محدودیتهای مالی پرداختند. یافتههای پژوهش نشان داد بین نقدشوندگی سهام و اجتناب از پرداخت مالیات در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارتباط معناداری وجود دارد. ارتباط بین نقدشوندگی سهام و اجتناب از پرداخت مالیات در شرکتهایی که از محدودیتهای مالی

114 پژوهشنامه مالیات/شماره سی وپنجم )مسلسل 83( پاییز 1396 بیشتری برخوردارند قویتر از شرکتهایی است که محدودیتهای مالی کمتری دارند. همچنین تأثیر نقدشوندگی سهام بر اجتناب از پرداخت مالیات در شرکتهایی که در سطوح پایین حاکمیت شرکتی قرار دارند تقویت میشود. مالنظری و همکاران )1395( به بررسي رابطة فرهنگ سازماني و تمكين مالياتي شركتي پرداختند. در اين پژوهش براي سنجش فرهنگ سازماني از پرسشنامة فرهنگي هافستد و براي اندازهگيري تمكين مالياتي شركتي از معياري مبتني بر تفاوت ماليات ابرازي و قطعي شركتها استفاده شده است. نمونة آماري پژوهش 65 شركت از شركتهاي ادارة كل امور مالياتي مؤديان بزرگ طي سالهاي 1387 تا 1391 است. نتايج نشان داد فرهنگ سازماني بر تمكين مالياتي شركتي اثر شايان توجهي دارد و تمكين مالياتي شركتها از طريق اجتناب از عدم اطمينان كم فردگرايي زياد مرد گرايي زياد و فاصلة قدرت كم مشخص ميشود. 4- فرضیههای پژوهش باتوجه به مبانی نظری پژوهش و تحقیقات انجام شده فرضیههای پژوهش بهصورت زیر مطرح میشود: فرضیه اصلی: بین محدودیت مالی و استراتژی مالیاتی جسورانه رابطه معناداری وجود دارد. فرضیه های فرعی: 1. بین محدودیت مالی و تفاوت سود حسابداری و سود مشمول مالیات رابطه معناداری وجود دارد. 2. بین محدودیت مالی و نرخ مؤثر مالیاتی نقدی رابطه معناداری وجود دارد. 5- روششناسی پژوهش این پژوهش از نوع تحقیقات تجربی است. باتوجه به عدم امکان کنترل کلیه متغیرهای نامربوط پژوهش از نوع تجربی محض نیست لذا شبه تجربی است. باتوجه به اینکه دادههای مورد استفاده در این پژوهش اطالعات واقعی و تاریخی است روش شناسی پژوهش از نوع پس رویدادی است. دادههای مورد نیاز برای انجام این پژوهش از پایگاه داده تدبیر پرداز و صورتهای مالی شرکتها بدست آمده است. این دادهها با استفاده از نرمافزار ایویوز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاند. جامعه و نمونه آماری جامعه آماري این پژوهش کلیه شرکتهاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که از سال 1382 تا 1394 در بورس فعال بودهاند. روش نمونهگیري در این پژوهش روش حذف سیستماتیک میباشد

115 بررسی ارتباط محدودیت مالی و راهبرد مالیاتی متهورانه و شرکت هایی که داراي شرایط زیر نبوده اند از نمونه آماري کنار گذاشته شده اند: جدول )1(- نحوه انتخاب شرکت های مورد مطالعه ردیف شرایط تعداد 363 1 تعداد کل شرکت های بورسی طی دوره پژوهش Downloaded from taxjournal.ir at 10:33 +0430 on Tuesday July 17th 2018 2 شرکت هایی که پایان سال مالی آن ها اسفند نیست. )83( 3 شركت هایی که سال مالي خود را طی دوره پژوهش تغيير داده اند. )15( 4 شرکت هاي سرمايه گذاري بانک ها و واسطه گری مالی )116( 5 منبع: یافته های تحقیق 6- الگوی پژوهش شرکت هاي فاقد اطالعات کامل جامعه آماری مورد مطالعه )67( 82 در این پژوهش از الگوی پژوهشگرانی همانند چن و الی )2012( ادواردز و همکاران )2013( ادواردز و همکاران )2014( و خدامی پور و همکاران )1394( بهره گرفته شده است. الگوی پژوهش به شرح زیر است: الگوی )1( Tax_Aggressiveness i,t =β0 + β1constraint i,t + β2 ROA t + β3 ROAVOL t-1 β4 SIZE i,t + β5 LEV i,t + β6 SG i,t + β7 BTM t-1 + ε در الگوی شماره )1( عنوان متغیرها و نحوه اندازه گیری آنها به شرح زیر است: :Tax_Aggressiveness i,t نشانگر استراتژی مالیاتی جسورانه می باشد. این متغیر شاخص اندازه گیری متغیر وابسته پژوهش است که در این پژوهش دو معیار برای سنجش آن به کار برده می شود و به ترتیب زیر بدست می آیند: - معیار تفاوت سود حسابداری و سود مشمول مالیات :)BTD( نماینده سنجش فعالیتهای پرخاشگری مالیاتی )اجتناب از پرداخت مالیات( میباشد که از تفاوت بین سود حسابداری و سود مشمول مالیات به دست میآید که بهمنظور از بین بردن اثر مقیاس بر داراییهای اول دوره تقسیم گردیده است: مالیات قطعی سود ابرازی مجموع ها دارایی در ابتدای سال BTD= %25

116 پژوهشنامه مالیات/شماره سی وپنجم )مسلسل 83( پاییز 1396 - معیار نرخ مؤثر مالیاتی نقدی :)CASHERT( بهعقیده دیرینگ و همکاران )2008( مقادیر پایینتر نرخ مؤثر مالیاتی نقدی نشاندهنده میزان اجتناب از پرداخت مالیات آتی بیشتر میباشد. این معیار از تقسیم مالیات پرداختنی بر سود قبل از بهره و مالیات به دست میآید: Downloaded from taxjournal.ir at 10:33 +0430 on Tuesday July 17th 2018 CASHERT= ΣTAXD ΣPT *-1 که در آن TAXD بیانگر مالیات نقدی پرداختی و PT سود قبل از بهره و مالیات می باشد. :)Constraint i,t شاخص اندازه گیری متغیر مستقل پژوهش یعنی محدودیت مالی محدودیت های مالی ( است که خود از طریق دو شاخص در پژوهش به شرح زیر اندازه گیری می شود: - شاخص :KZ برای تمیز شرکت های دارای محدودیت در تأمین مالی از سایر واحدهای تجاری برای آزمون نمودن فرضیه ها از شاخص محدودیت در تأمین مالی کاپالن و زیگالس که توسط تهرانی و حصارزاده در مدل زیر بومی شده است استفاده می شود. KZ IR = 17.330 37.486 C 15.216 Div + 3.394 Lev 1.402 MTB که در آن C بیانگر نسبت وجه نقد بر دارایی ها Div سود تقسیمی بر دارایی ها Lev نسبت بدهی به دارایی ها و MTB نسبت مجموع ارزش بازار حقوق صاحبان سهام و ارزش دفتری بدهی ها به ارزش دفتری دارایی ها می باشد. روش استفاده از این شاخص بدین ترتیب است که ابتدا مقادیر واقعی را در معادله شاخص KZ وارد نموده و سپس مقدار KZ محاسبه می شود. مقادیر از کوچکترین به بزرگترین مرتب و سپس به پنج قسمت تقسیم شده اند که می توان شرکت های موجود در پنجک چهارم و پنجم به عنوان محدودیت مالی شناسایی نمود. - شاخص :WW شاخص WW که وایت و وو در سال )2006( برای اندازه گیری محدودیت در تأمین مالی معرفی نموده اند توسط ابراهیمی کردلر و همکاران در مدل زیر بومی شده است. در این پژوهش برای بررسی بیشتر در کنار شاخص محدودیت مالی کاپالن و زینگالس از شاخص وایتد و وو استفاده می شود. WW IR = 80.04 5.182 CFO 0.106 Div + 5.112 Lev 0.662 LogTA

بررسی ارتباط محدودیت مالی و راهبرد مالیاتی متهورانه 117 که در آن Div بیانگر سود تقسیمی بر دارایی Lev نسبت بدهی به دارایی ها CFO جریان نقد حاصل از عملیات تقسیم بر جمع دارایی ها در انتهای دوره و LogTA لگاریتم طبیعی کل دارایی ها می باشد. روش استفاده از این شاخص بدین ترتیب است که ابتدا مقادیر واقعی را در معادله شاخص WW وارد نموده و سپس مقدار WW محاسبه می شود. مقادیر از کوچک ترین به بزرگترین مرتب و سپس به پنج قسمت تقسیم شده اند که می توان شرکت های موجود در پنجک چهارم و پنجم را به عنوان محدودیت تأمین مالی شناسایی نمود. برای کنترل سایر متغیرهای تأثیرگذار بر استراتژی مالیاتی جسورانه بر طبق پژوهش ادواردز و همکاران )2013( و ادواردز و همکاران )2014( متغیرهای زیر به عنوان متغیرهای کنترلی معرفی شده اند: :ROAt بیانگر نرخ بازده دارایی های شرکت i در سال t می باشد که از تقسیم سود قبل از اقالم غیر مترقبه بر متوسط کل دارایی ها به دست می آید )به منظور کنترل سودآوری و وضعیت عدم اطمینان فعالیت شرکت(. i,t-1 :ROAVOL بیانگر انحراف استاندارد نرخ بازده دارایی های شرکت i در سال 1-t می باشد این متغیر از طریق انحراف استاندارد نرخ بازده دارایی ها )ROA( محاسبه می شود )جهت کنترل سودآوری و وضعیت عدم اطمینان فعالیت شرکت(. :SIZE i,t بیانگر اندازه شرکت i در سال t می باشد که از طریق لگاریتم طبیعی ارزش بازار در پایان سال مالی به دست می آید )به منظور کنترل هزینه های سیاسی استراتژی مالیاتی جسورانه(. :LEV i.t اهرم مالی شرکت i در سال t می باشد که از طریق تقسیم مجموع بدهی شرکت به کل دارایی ها حاصل می شود )به منظور کنترل بدهی های مالیاتی و غیر مالیاتی شرکت(. :SGi,t بیانگر رشد فروش شرکت i در سال t می باشد که از طریق فروش امسال منهای فروش سال قبل تقسیم بر فروش سال قبل حاصل می شود. i,t-1 :BTM بیانگر نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار می باشد که از طریق رابطه زیر بدست می آید: BTM i,t-1 = ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام ارزش بازار هر سهم تعداد سهم در پایان دوره

118 7- یافتههای پژوهش آمار توصیفی پژوهشنامه مالیات/شماره سی وپنجم )مسلسل 83( پاییز 1396 اطالعات مربوط به آماره توصیفی متغیرهای مورد استفاده در این پژوهش برای تعداد 984 سال-شرکت میباشد. باتوجه به نزدیکی میانه و میانگین در متغیرها میتوان بیان کرد تمام متغیرهای پژوهش از توزیع آماری مناسبی برخوردارند همچنین انحراف معیار آنها صفر نیست. بنابراین میتوان متغیرهای مد نظر را در مدل وارد کرد. میانگین تفاوت سود حسابداری و سود مشمول مالیات (BTD) -0/178 میباشد که نشاندهندۀ این است که بهطور متوسط سود قبل از مالیات شرکتها کمتر از سود مشمول مالیات آنها میباشد. حداقل تفاوت سود حسابداری و سود مشمول مالیات -0/799 میباشد که بیانگر این است که در بعضی از شرکتها سود حسابداری کمتر از سود مشمول مالیات میباشد. میانگین نرخ مؤثر مالیاتی نقدی )CASHERT( 0/139 میباشد. این در حالی است که نرخ مالیاتی شرکتهای پذیرفته شده در بورس %22/5 میباشد. حداقل نرخ مؤثر مالیاتی نقدی بیانگر این است که برخی از شرکتها با اینکه سود گزارش میکنند هیچگونه مالیاتی پرداخت نمیکنند. متوسط محدودیتهای مالی KZ( و )WW شرکتها به ترتیب 19/012 و 78/876 میباشد. نتایج آزمون فرضیههای پژوهش آزمونهای انتخاب نوع مدل قبل از آزمون فرضیههای پژوهش به انتخاب الگوی مناسب برای مدل رگرسیونی پرداخته شده است. ابتدا با استفاده از آزمون F لیمر مدل دادههاي تلفیقی در برابر مدل دادههاي ترکیبی انتخاب شده است. نتیجه آزمون F لیمر در جدول شماره 2 ارائه شده است. مقدار احتمال آماره F لیمر در جدول شماره 2 کمتر از سطح معنیداری 0/05 بوده و لذا برای آزمون فرضیهها استفاده از روش دادههای ترکیبی مناسب است. به دلیل عدم انتخاب مدل دادههاي تلفيقي در برابر دادههاي ترکیبی به انجام آزمون هاسمن به منظور انتخاب الگوي اثرات ثابت ترکیبی در برابر الگوي اثرات تصادفي ترکیبی پرداخته شده است. نتیجه آزمون هاسمن در جدول شماره 2 ارائه شده است. مقدار احتمال آماره هاسمن در جدول 2 کمتر از سطح معنیداری %5 میباشد لذا دلیل کافی برای رد الگوی اثرات تصادفی وجود دارد و برای آزمون فرضیههای پژوهش بایستی از الگوی اثرات ثابت استفاده کرد.

119 بررسی ارتباط محدودیت مالی و راهبرد مالیاتی متهورانه جدول )2(- نتایج آزمون F لیمر و هاسمن مدل پژوهش شرح آزمون F لیمر آزمون هاسمن P- Value آماره P- Value نتیجه آماره نتیجه Downloaded from taxjournal.ir at 10:33 +0430 on Tuesday July 17th 2018 فرضیه اول فرضیه دوم منبع: یافته های تحقیق شاخص 0/000 241/180 KZ شاخص داده های ترکیبی 0/000 127/665 0/000 239/638 WW شاخص داده های ترکیبی 0/000 129/185 0/0001 136/292 KZ شاخص داده های ترکیبی 0/003 21/116 WW آزمون فرضیه های پژوهش 0/0001 136/524 داده های ترکیبی 0/002 21/925 اثرات ثابت اثرات ثابت اثرات ثابت اثرات ثابت فرضیه فرعی اول پژوهش به این صورت مطرح شده بود که بین محدودیت مالی و تفاوت سود حسابداری و سود مشمول مالیات رابطه معناداری وجود دارد. در الگوی رگرسیون فرض شده است که چند متغیر توضیحی وجود دارند که بر روی متغیر وابسته تأثیر می گذارند. نتایج آزمون این فرضیه در جدول شماره 3 نشان داده شده است. در جدول شماره 3 آماره دوربین واتسون با مقدار 1/726 حاکی از آن است که الگو فاقد خودهمبستگی است. هرچند آماره دوربین واتسون فاصله محسوسی با مقدار 2 دارد. در صورتی که مقدار دوربین واتسون 2 باشد همبستگی خطاهای الگوی رگرسیون صفر است. بنابراین هرچه مقدار دوربین واتسون به 2 نزدیکتر باشد میزان همبستگی خطاها کمتر است. یکی از مفروضه های استفاده از آزمون های پارامتریک وجود رابطه خطی بین متغیرهای مستقل و وابسته است. این آزمون در تحلیل رگرسیون با یک آزمون کلی و با آماره F انجام می شود. سطح معناداری آماره فیشر )0/000( کوچکتر از سطح خطای قابل قبول یعنی 0/05 است در نتیجه ضریب کلی آزمون پذیرفته شده است. با توجه به نتایج جدول شماره 3 مشخص گردید که بین محدودیت مالی و تفاوت سود حسابداری و سود مشمول مالیات از هر دو معیار محدودیت مالی یعنی شاخص KZ و همچنین شاخص WW رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد.

پژوهشنامه مالیات/شماره سی وپنجم )مسلسل 83( پاییز 1396 جدول )3(- نتایج تحلیل رگرسیون برای آزمون فرضیه فرعی اول پژوهش 120 شاخص WW نام متغیر متغیر وابسته: BTD شاخص KZ Downloaded from taxjournal.ir at 10:33 +0430 on Tuesday July 17th 2018 )0/013( 0/251 )0/019( -0/137 مقدار ثابت )0/000( 0/077 )0/000( 0/239 Constraint )0/000( 0/557 )0/000( 0/569 ROA )0/230( -0/188 )0/245( -0/181 ROAVOL )0/0002( 0/023 )0/001( 0/020 SIZE )0/740( 0/011 )0/667( 0/014 LEV )0/076( -0/029 )0/049( -0/032 SG )0/895( 0/001 )0/888( 0/001 BTM 0/59 0/59 ضریب تعیین 0/55 0/55 ضریب تعیین تعدیل شده )0/000( 15/670 15/739 )0/000( آماره F )سطح معناداری )F 1/715 726/1 آماره دوربین واتسون منبع: یافته های تحقیق فرضیه فرعی دوم به بررسی رابطه بین محدودیت مالی و نرخ مؤثر مالیاتی نقدی پرداخته است. برای بررسی همبستگی بین پسماندها از آماره دوربین واتسون استفاده شده است. آماره دوربین واتسون 1/819 میباشد که بیانگر عدم وجود مشکل خود همبستگی بین متغیرهای پژوهش میباشد. ضریب تعیین تعدیل شده 0/32 میباشد که بیانگر این است که 32 درصد تغییرات متغیر وابسته توسط متغیر مستقل توضیح داده میشود. همچنین آماره F بدست آمده در سطح اطمینان 0/95 معنیدار است بنابراین کل مدل از لحاظ آماری معنیدار است. نتایج آزمون این فرضیه در جدول شماره 4 نشان داده شده است. با توجه به نتایج فرضیه دوم در جدول شماره 4 پژوهش نشان داده شد که بین محدودیت مالی به معیارهای KZ و WW و نرخ مؤثر مالیاتی در سطح 99 درصد رابطه مثبت و معنیدار وجود دارد.

121 بررسی ارتباط محدودیت مالی و راهبرد مالیاتی متهورانه جدول )4(- نتایج تحلیل رگرسیون برای آزمون فرضیه فرعی دوم پژوهش متغیر وابسته: CASHERT شاخص WW شاخص KZ نام متغیر Downloaded from taxjournal.ir at 10:33 +0430 on Tuesday July 17th 2018 )0/000( -0/619 )0/003( 0/257 مقدار ثابت )0/000( 0/005 )0/04( 0/004 Constraint )0/908( -0/007 )0/884( 0/008 ROA )0/547( -0/136 )0/690( -0/090 ROAVOL )0/050( 0/017 )0/017( 0/021 SIZE )0/123( 0/072 )0/174( 064/064 LEV )0/022( -0/054 )0/032( -0/050 SG )0/003( 0/035 )0/0004( 0/042 BTM 0/38 0/36 ضریب تعیین 0/33 0/32 ضریب تعیین تعدیل شده )0/000( 2/39 2/270 )0/000( آماره F )سطح معناداری )F 1/819 1/810 آماره دوربین واتسون منبع: یافته های تحقیق 8- بحث و نتیجهگیری مالیات هزینهای است که بر کلیه واحدهای انتفاعی که درآمدزایی میکنند از جانب دولت تحمیل میشود. چنانچه شرکتها و اشخاص حقوقی به عنوان واحدهایی تلقی شوند که در راستای کسب سود و انتفاع فعالیت میکنند میتوان انتظار داشت که به دنبال راهکارهایی در جهت کاهش مالیات پرداختی خود باشند. در ادبیات مالی در کشورهای خارجی تالشها و راهکارهای قانونی شرکتها بهمنظور کاهش هزینه مالیات را با نامهای متفاوتی از قبیل مدیریت مالیات اجتناب از پرداخت مالیات و رویه مالیاتی جسورانه میشناسند. رویه مالیاتی جسورانه بهطور متداول به ابزارهای صرفهجویی مالیات اطالق میشود که منابع

122 پژوهشنامه مالیات/شماره سی وپنجم )مسلسل 83( پاییز 1396 را از دولت به سهامداران انتقال میدهد. بنابراین ارزش بعد از مالیات شرکت را افزایش میدهد )خدامیپور و امینینیا 1392(. در شرایطی که شرکت با محدودیت مالی مواجه است یکی از راههایی که میتواند میزان وجه نقد خود را بدون نیاز به منابع خارجی افزایش دهند فعالیتهای استراتژی مالیاتی جسورانه میباشد. صرفهجویی ناشی از فعالیتهای اجتناب مالیاتی میتواند منبع ارزشمندی برای ضعف مالی شرکت باشد و تأمین مالی از طریق بدهی یا وجه نقد را کاهش دهد )خدامی پور و همکاران 1394(. در این پژوهش ارتباط بین محدودیتهای مالی و استراتژی مالیاتی جسورانه مورد بررسی قرار گرفته است. معیارهای متفاوتی جهت سنجش استراتژی مالیاتی جسورانه استفاده میشود. در این پژوهش از تفاوت سود حسابداری و سود مشمول مالیات و نرخ مؤثر مالیاتی نقدی استفاده شده است. طبق فرضیه اصلی پژوهش پیشبینی شد که بین محدودیتهای مالی و استراتژی مالیاتی جسورانه رابطه وجود دارد. نتایج پژوهش بیانگر تأیید فرضیه اصلی بود. همچنین نتایج حاکی از وجود ارتباط مثبت بین محدودیتهای مالی و استراتژی مالیاتی جسورانه میباشد به این معنی که وقتی شرکتها در محدودیت مالی قرار دارند نسبت به سایر شرکتهایی که دسترسی بهتری به بازار سرمایه دارند به دلیل اینکه دسترسی به منابع مالی خارجی پر هزینه میباشد انگیزه بیشتری دارند که برای تأمین منابع مالی از پرداخت مالیات اجتناب کنند. با بهکارگیری رفتار جسورانه مالیاتی شرکتهایی که از نظر مالی در محدودیت مالی قرار دارند میتوانند وجه نقد بیشتری را صرفهجویی کنند و این شرکتها تمایل دارند که از وجه نقد صرفهجویی شده برای رفع مشکل سرمایهگذاری استفاده کنند. استراتژی مالیاتی جسورانه را میتوان به عنوان یک منبع تأمین مالی برشمرد. از آنجا که منابع تأمین مالی از طریق بدهی و حقوق صاحبان سهام در روش سنتی اغلب در طول دورههای محدودیتهای مالی پر هزینهتر و یا دسترسی به آن دشوارتر است شرکتها بهدنبال منابع جایگزین برای سرمایه هستند. سرمایه میتواند از طریق استراتژی مالیاتی جسورانه با کاهش گزارش درآمد مشمول مالیات یا افزایش اعتبار مالیاتی و در نتیجه کاهش مالیات نقدی پرداختی حاصل شود. این نتیجه مشابه نتایج پژوهشهای انجام شده توسط خدامی و همکاران )1394( چن و الی )2012( ادواردز و همکاران )2013( و ادواردز و همکاران )2014( است. با توجه به نتایج تحقیق پیشنهاد میشود سازمان امور مالیاتی شرکتهایی را که دارای محدودیتهای مالی قابل توجهی هستند با دقت بیشتری مورد حسابرسی مالیاتی قرار دهد چرا كه احتمال اجتناب مالياتي آنها بيش از ساير شركتها است و از استراتژي جسورانه مالياتي پيروي ميكنند.

بررسی ارتباط محدودیت مالی و راهبرد مالیاتی متهورانه 123 بنابراين آنان را در زمره شركتهاي پر ريسك مالياتي طبقهبندي ميكند. با توجه به نتایج این پژوهش برای پژوهشهای آینده توصیههای زیر را میتوان ارائه نمود: - بررسی تأثیر محدودیت مالی بر استراتژی مالیاتی جسورانه با استفاده از شاخصهای دیگر محدودیت مالی از قبیل نسبت سود تقسیمی نسبت وجه نقد شرکت و اهرم مالی. - از آنجایی که صرفهجویی هزینه ناشی از فعالیتهای اجتناب از پرداخت مالیات میتواند مبلغی ارزشمند برای ضعف مالی شرکت باشد و تأمین مالی از طریق بدهی یا وجه نقد را کاهش دهد. بنابراین بررسی رابطه بین هزینه بدهی و استراتژی مالیاتی جسورانه پیشنهاد میشود. - انجام پژوهشهای آتی با استفاده از سایر معیارهای استراتژی مالیاتی جسورانه.

124 فهرست منابع پژوهشنامه مالیات/شماره سی وپنجم )مسلسل 83( پاییز 1396 1 بحری 1. ثالث جمال بهنمون یعقوب و مددیزاده )1393(. ویژگیهای هیئت مدیره و استراتژی مالیاتی جسورانه فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت سال هفتم شماره 22. 2 پورحیدری 2. امید و امیر سروستانی )1392(. شناسایی و تبیین عوامل مؤثر بر مدیریت مالیات مجله دانش حسابدری سال چهارم شماره 12. 3 خدامیپور 3. احمد امینی نیا میثم و محمد حسن فدوی )1394(. بررسی رابطه بین اجتناب از پرداخت مالیات و میزان نگهداشت وجه نقد با لحاظ شرایط محدودیت مالی. مجله علمی و پژوهشی دانش حسابداری مالی دوره دوم شماره 1 پیاپی 67-4 82. 4 خدامیپور 4. احمد و میثم امینی نیا )1392(. بررسی ارتباط بین اجتناب از پرداخت مالیات و هزینه بدهی و تاثیر مالکیت نهادی بر این رابطه. پژوهشنامه مالیات شماره نوزدهم )مسلسل 67( 152-135. 5 عرب 5. صالحي مهدي و مجيد اشرفي )1390(. نقش ذخاير نقدي در تعيين حساسيت سرمايهگذاري جريان نقدي شركتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پژوهشهاي حسابداري مالي دوره 3 شماره )9( 3-75.94 6 علیزاده 6. امیرخادم سارا حنجری محمد علی امینی و امیر رسائیان )1394(. نقدشوندگی سهام و اجتناب مالیاتی با در نظر گرفتن اهمیت حاکمیت شرکتی و محدودیتهای مالی. بررسیهای حسابداری و حسابرسی دوره 22 شماره -461 4.478 7 فروغی 7. داریوش و شکوفه محمدی )1392(. بررسی رابطه بین اجتناب مالیاتی و ارزش و میزان نگهداشت وجه نقد در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پژوهشنامه مالیات شماره بیستم )مسلسل )68-101.122 8 کاشانی 8. پور محمد و بیژن نقی نژاد )1388(. بررسی اثر محدودیتهای مالی بر حساسیت نقدی وجه نقد تحقیقات حسابداری شماره 93-72. 2 9 مالنظری 9. مهناز ابوحمزه مینا و محمدمهدی میرزایی عباسآباد )1395(. فرهنگ سازماني و تمكين مالياتي شركتي )مطالعه موردي: ادارة كل امور مالياتي مؤديان بزرگ( بررسیهای حسابداری و حسابرسی دوره 23 شماره -1 1.18 10. Armstrong, S. Blouin, L. F. larker (2012). Does Tax Aggressireness Reduce Corporate Transparency? Working Paper University of Pennsylvania.

125 بررسی ارتباط محدودیت مالی و راهبرد مالیاتی متهورانه 11. Arsalan, Q. Florackis, C. A. Ozkan (2006). The Role of Cash Holdings in Reducing Investment Cash Flow Sensitivity, Emerging Markets Review, 7 (4), 320-338. 12. Balakrishnan, K. Blouin, J. & W. Guay (2012). Does Tax Aggressiveness Reduce Corpotate Transparency? Working Paper, University of Pennsylvania. 13. Chen, Chen. Lai, Shufang (2012). Financial Constraint and Tax Aggressiveness. Available at www.massey.ac.nz. 14. Chyz, J.A. Ching Leung, W.S. Zhen Li, O. & O. Meng Rui (2013). Labor Unions and Tax Aggressiveness. Journal of Financial Economics, 108 (3), 675-698. 15. Chen, Y., L. Zolotoy (2014). Stock Liquidity and Corporate Tax-Avoidance: The Tale of Two Tails. Available at ssrn.com. 16. Desai, M.A, K. Dharmapala (2009). Corporate Tax Avoidance and Firm Value. The Review of Economics and Statistics, 91, 537-546. 17. Dyreng, S., Hanlon, M., & E. Maydew (2007). Long-run Corporate Tax Avoidance. The Accounting Review. 83, 61-82. 18. Edwards, Alexander, Schwab, Casey, M. Shevlin & J. Terry (2013). Financial Constraints and the Incentive for Tax Planning. Available at: http://papers.ssrn. com. 19. Edwards, Alexander. Schwab Casey, M. Shevlin, J. Terry (2014). Financial Constraints and Cash Tax Savings. Available at: http://papers.ssrn.com. 20. Lee, Choonsik. Park, Heungju (2016). Financial Constraints, Board Governance Standards, and Corporate Cash Holdings. Review of Financial Economics. 28(C), 21-34. 21. Ozkan, A. Ozkan, N. (2004). Corporate Cash Holding? An Empirical Investigation of UK Companies. Journal of Banking & Finance, 28 (9), 2103-2134. 22. Pasternak, M Rico, C. (2008). Tax Interpretation, Planning, and Avoidance: some Linguistic Analysis. Akron Tax Journal, 23 (2), 34-79. 23. Richardson, G. Taylor, G. Lanis, R. (2015). The Impact of Financial Distress on

پژوهشنامه مالیات/شماره سی وپنجم )مسلسل 83( پاییز 1396 126 Corporate Tax Avoidance Spanning the Global Financial Crisis: Evidence from Australia, Economic Modelling, 44, 44 53. 24. Siegfried, J.J. (1974). Effective Average U.S. Corporation Income Tax Rates. National Tax Journal, 27, 245-259. 25. Watts, R. L. & Zimmerman, J. L. (1986). Positive Accounting Theory. Upper Saddle River, NJ: Practice Hall. 26. Zemzem, A. Ftouhi, K. (2013). The Effects of Board of Directors Characteristics on Tax Aggressiveness. Research Journal of Finance and Accounting, 4(4), 140-147.