ΕΚΘΕΣΗ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΕΚΘΕΣΗ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2004

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΕΚΘΕΣΗ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2004

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...1 2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ...3 2.1 ΙΕΘΝΕΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΙΣΟΤΙΜΙΕΣ... 3 2.2 ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ.12 2.3 ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ.. 30 2.4 ΕΓΧΩΡΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ...32 2.5 ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ... 40 ΠΛΑΙΣΙΟ Συνθήκες ρευστότητας και πράξεις νοµισµατικής πολιτικής..22 3. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ...46

1 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι τροµοκρατικές επιθέσεις της 11 ης Μαρτίου στη Μαδρίτη έχουν αλλάξει τα πολιτικά δεδοµένα, επαναφέροντας στο προσκήνιο το θέµα της τροµοκρατίας. Το διεθνές οικονοµικό τοπίο φαίνεται να παραµένει όµως µέχρι στιγµής σχετικά ανεπηρέαστο, µε τις µεγαλύτερες οικονοµίες να µένουν σε αναπτυξιακή τροχιά, ειδικότερα στις ΗΠΑ και Μ. Βρετανία και σε µικρότερο βαθµό στις χώρες της Ευρωζώνης. Από πλευράς νοµισµατικής πολιτικής, η Οµοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Τράπεζα της Αγγλίας άφησαν τα βασικά τους επιτόκια αµετάβλητα, ενώ οι χρηµατιστηριακές αξίες στα µεγαλύτερα χρηµατοοικονοµικά κέντρα κατέγραψαν πτώση, µε εξαίρεση την Ιαπωνία. Στις εγχώριες εξελίξεις, ο πληθωρισµός το Φεβρουάριο σηµείωσε άνοδο στο 1,86% σε σύγκριση µε 1,81% τον προηγούµενο µήνα. Η άνοδος του πληθωρισµού κατά το Φεβρουάριο, σε σύγκριση µε τον Ιανουάριο, οφείλεται κυρίως στη µεγάλη αύξηση των τιµών των καυσίµων, που αντικατοπτρίζουν την αύξηση των φόρων που επιβλήθηκε στο πετρέλαιο και τη βενζίνη στα µέσα Ιανουαρίου. Συνολικά, κατά την πρώτη διµηνία του 2004 ο εγχώριος πληθωρισµός ανήλθε στο 1,84%, σε σύγκριση µε 4,27% την αντίστοιχη περίοδο του 2003. Η επιβράδυνση αυτή αντικατοπτρίζει σε µεγάλο βαθµό την εξάλειψη της επίδρασης από την αύξηση στο ΦΠΑ από το 13,0% στο 15,0% από την 1 η Ιανουαρίου, 2003, καθώς και τη µεγάλη µείωση του φόρου κατανάλωσης στα αυτοκίνητα τον περασµένο Νοέµβριο. Για ολόκληρο το έτος 2003 ο πληθωρισµός ανήλθε στο 4,14%, σε σύγκριση µε 2,81% το 2002. Στο νοµισµατικό τοµέα, ο ρυθµός επέκτασης των τραπεζικών πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τοµέα τους πρώτους δύο µήνες του έτους εξακολούθησε να παραµένει σε χαµηλά επίπεδα και να υπολείπεται αισθητά των ρυθµών που καταγράφηκαν την αντίστοιχη περίοδο του προηγούµενου έτους. Ειδικότερα, ο ετήσιος ρυθµός µεγέθυνσης των πιστώσεων παρέµεινε περίπου αµετάβλητος το Φεβρουάριο, σε σύγκριση µε τον Ιανουάριο, φθάνοντας το 4,8%, αισθητά όµως µειωµένος σε σύγκριση τον αντίστοιχο µήνα του 2003 που ήταν 7,9%. Παράλληλα, στην αγορά χρήµατος εξακολουθούν να υφίστανται συνθήκες πλεονασµατικής τραπεζικής ρευστότητας. Ως εκ τούτου, για να διατηρήσει τα επιτόκια συµβατά µε την αντιπληθωριστική πολιτική της, η Κεντρική Τράπεζα συνεχίζει να παρεµβαίνει στη χρηµαταγορά µέσω δηµοπρασιών (depos) για απορρόφηση της πλεονασµατικής ρευστότητας και να υφίσταται το συνακόλουθο σοβαρό κόστος. Σε σχέση µε τον τοµέα του τουρισµού, η καθοδική τάση στις τουριστικές αφίξεις του Ιανουαρίου του 2004, συνεχίστηκε και το Φεβρουάριο. Πιο συγκεκριµένα, οι τουριστικές αφίξεις τον Ιανουάριο και το Φεβρουάριο του 2004 µειώθηκαν κατά 5,1 και 2,9% αντίστοιχα, σε σύγκριση µε άνοδο 10,1% και 8,4% τους αντίστοιχους µήνες του 2003. Για την πρώτη διµηνία του 2004, η µείωση των τουριστικών αφίξεων ήταν της τάξης του 3,8%, σε σύγκριση µε άνοδο 9,1% το αντίστοιχο δίµηνο του 2003. Παράλληλα, το εισόδηµα από τον τουρισµό µειώθηκε κατά 17,3% την πρώτη διµηνία του έτους, σε σύγκριση µε αύξηση κατά 13,1% το αντίστοιχο δίµηνο του 2003. Ως προς το εξωτερικό εµπόριο, οι συνολικές εισαγωγές αυξήθηκαν, σύµφωνα µε προκαταρκτικά στοιχεία, κατά 5,6% τον πρώτο µήνα του 2004, σε σύγκριση µε πτώση 10,4% τον

2 αντίστοιχο µήνα του 2003. Αύξηση, άνκαι µικρότερη, παρουσίασαν και οι εισαγωγές για εγχώρια κατανάλωση, εξαιρουµένων των πετρελαιοειδών και του στρατιωτικού υλικού. Παράλληλα, οι συνολικές εξαγωγές παρουσίασαν πτώση κατά 8,6% τον πρώτο µήνα του 2004, λόγω της πτωτικής πορείας τόσο των επανεξαγωγών, όσο και των εγχώριων εξαγωγών. Ως αποτέλεσµα των πιο πάνω εξελίξεων, το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου κατά τον Ιανουάριο ανήλθε στα 151,0 εκατ. έναντι 138,7 εκατ., τον αντίστοιχο µήνα του 2003. Σε σχέση µε την ιδιωτική κατανάλωση, ο δείκτης όγκου λιανικών πωλήσεων µειώθηκε κατά 2,7% το 2003, σε σύγκριση µε αύξηση 1,0% το 2002. Στην αγορά εργασίας, ο αριθµός των ανέργων αυξήθηκε και κατά το Φεβρουάριο του 2004, σε σύγκριση µε πέρυσι, συνεχίζοντας έτσι την ανοδική πορεία που ξεκίνησε από το Νοέµβριο του 2001. Συγκεκριµένα, η ανεργία ανήλθε, ως ποσοστό του οικονοµικά ενεργού πληθυσµού, στο 4,7% το Φεβρουάριο του 2004, σε σύγκριση µε 4,0% τον αντίστοιχο µήνα του 2003. Στα δηµόσια οικονοµικά, σύµφωνα µε στοιχεία του Υπουργείου Οικονοµικών µέχρι τις 30 Νοεµβρίου, 2003, το δηµοσιονοµικό έλλειµµα έφτασε τα 400,6 εκατ., σε σύγκριση µε 200,6 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο του 2002. Πιο συγκεκριµένα, τα δηµόσια έσοδα αυξήθηκαν κατά 8,0%, σε σύγκριση µε άνοδο κατά 3,3% την αντίστοιχη περίοδο του 2002, ενώ µεγαλύτερη επιτάχυνση της τάξης του 17,2% σηµειώθηκε στις δηµόσιες δαπάνες, γεγονός που οδήγησε τελικά στην αύξηση που παρατηρήθηκε στο δηµοσιονοµικό έλλειµµα την περίοδο Ιανουαρίου Νοεµβρίου, 2003. Εξάλλου, σύµφωνα µε τα πρόσφατα προκαταρκτικά στοιχεία του Υπουργείου Οικονοµικών, φαίνεται ότι το δηµοσιονοµικό έλλειµµα για ολόκληρο το 2003 ανήλθε στο 6,3% των Α.Εγχ.Π. Στους δευτερογενείς τοµείς της οικονοµίας εξακολουθούν να σηµειώνονται µικτές εξελίξεις. Η µεταποίηση παρουσίασε πτώση κατά το 2003 ενώ, από την άλλη, η πορεία του τοµέα των κατασκευών συνεχίζει να είναι γενικά ενθαρρυντική. Ενδεικτική τούτου είναι η αξιοσηµείωτη αύξηση που παρουσίασαν οι δείκτες όγκου και αξίας αδειών οικοδοµής καθώς και οι πωλήσεις τσιµέντου µέσα στο 2003. Κατά τον Ιανουάριο, όµως, του 2004, οι πωλήσεις τσιµέντου παρουσίασαν πτώση.

3 2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 2.1 ΙΕΘΝΕΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΙΣΟΤΙΜΙΕΣ ιεθνείς οικονοµικές εξελίξεις Η οικονοµική µεγέθυνση συνεχίζεται διεθνώς και οι περισσότερες προβλέψεις κάνουν λόγο για σταθερούς ρυθµούς µεγέθυνσης το 2004. Παρόλα αυτά, την αµερικανική οικονοµία φαίνεται να επισκιάζει το ολοένα διευρυνόµενο δηµοσιονοµικό έλλειµµα καθώς και το έλλειµµα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, ενώ οι πρόσφατες στατιστικές για την αγορά εργασίας αποτελούν επιπρόσθετη ανησυχία. Στην Ευρώπη, µετά τις τροµοκρατικές επιθέσεις της 11ης Μαρτίου στη Μαδρίτη της Ισπανίας, αναµένεται ότι θα παρθούν αντιτροµοκρατικά µέτρα που θα επηρεάσουν την οικονοµία της. Όσον αφορά τη νοµισµατική πολιτική, όλες οι µεγάλες κεντρικές τράπεζες τήρησαν στάση αναµονής στις πρόσφατες συνεδριάσεις τους. Οι περισσότεροι χρηµατιστηριακοί δείκτες παρουσίασαν πτώση το µήνα Μάρτιο. Πιο αναλυτικά, στις ΗΠΑ, παρά την ετήσια οικονοµική µεγέθυνση της τάξης του 4,3% για το δ τρίµηνο του 2003, υπάρχει ακόµη ανησυχία για την αγορά εργασίας. Συγκεκριµένα το Φεβρουάριο δηµιουργήθηκαν µόνο 21.000 νέες θέσεις εργασίας, γεγονός που άρχισε να επηρεάζει και την καταναλωτική εµπιστοσύνη. Ενδεικτικά, ο δείκτης καταναλωτικής εµπιστοσύνης του Πανεπιστηµίου του Μίσιγκαν υποχώρησε στις 94,1 µονάδες το Μάρτιο από τις 94,4 µονάδες που καταγράφηκαν τον προηγούµενο µήνα. Η Οµοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ επανέλαβε ότι η παρούσα στάση αναµονής για τα αµερικανικά επιτόκια θα συνεχισθεί για τους επόµενους µήνες. Όσον αφορά τις χρηµατιστηριακές αξίες, οι δείκτες Dow Jones, S&P 500 και Nasdaq παρουσίασαν πτώση µέχρι τις 26 Μαρτίου της τάξης του 3,4%, 3,1% και 3,1%, αντίστοιχα. Από την αρχή του 2004 η κίνηση στους δείκτες Dow Jones και Nasdaq είχε µείωση κατά 2,0% και 2,1%, αντίστοιχα, ενώ ο S&P 500 παρουσιάστηκε αµετάβλητος. Στην Ευρωζώνη, ο ετήσιος ρυθµός οικονοµικής µεγέθυνσης για το δ τρίµηνο του 2003 έφτασε στο 0,6% από 0,3% το προηγούµενο τρίµηνο. Ο πληθωρισµός το µήνα Φεβρουάριο υποχώρησε στο 1,6% από 1,9% τον Ιανουάριο, ενώ η ανεργία παρέµεινε στο 8,8%. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) άφησε αµετάβλητα τα επιτόκιά της στη συνεδρία της 1 ης Απριλίου. Ο γερµανικός δείκτης βιοµηχανικής εµπιστοσύνης Ifo κατέγραψε µείωση το µήνα Φεβρουάριο στις 96,4 µονάδες από 97,5 τον Ιανουάριο, αντανακλώντας τις ανησυχίες των αγορών για την ενδυνάµωση του ευρώ τους τελευταίους µήνες και την αρνητική επιρροή που αυτή θα έχει στις εξαγωγές της χώρας. Παρόλα αυτά, αναλυτές επισηµαίνουν ότι η Ευρωζώνη θα καταγράψει επίσης θετικό ρυθµό µεγέθυνσης το 2004. Όσον αφορά τους χρηµατιστηριακούς δείκτες, ο γερµανικός DAX, ο γαλλικός CAC 40 και ο ιταλικός BCI επέδειξαν, αντίστοιχα, µείωση 5,7%, 4,2% και 4,4%. Από την αρχή του χρόνου τα ποσοστά της µείωσης ήταν 3,6% και 0,3%, αντίστοιχα, για τον DAX και τον ΒCI, ενώ ο CAC 40 παρουσίασε άνοδο 1,0%. Στη Βρετανία, η οικονοµία συνέχισε να µεγεθύνεται το δ τρίµηνο του 2003. Αναθεωρηµένα στοιχεία δείχνουν άνοδο του Α.Εγχ.Π. κατά 2,8% σε σύγκριση µε το αντίστοιχο τρίµηνο του προηγούµενου έτους. Όπως και στα

4 προηγούµενα τρίµηνα, βασικός παράγοντας της παρατηρηθείσας µεγέθυνσης ήταν η ιδιωτική κατανάλωση. Ο πληθωρισµός βάσει του δείκτη τιµών καταναλωτή βρισκόταν το µήνα Φεβρουάριο στο 1,3%, παραµένοντας αµετάβλητος από τον Ιανουάριο. Ο δείκτης FTSE 100 κατέγραψε πτώση 3,6% από την 1 η µέχρι την 25 η Μαρτίου, ενώ από τον Ιανουάριο µείωση ήταν της τάξης του 2,3%. Στην Ιαπωνία, το Α.Εγχ.Π. του δ τριµήνου του 2003, στηριζόµενο κυρίως στην εγχώρια ζήτηση, παρουσίασε άνοδο της τάξης του 3,4% σε σύγκριση µε την ίδια περίοδο του 2003 Ο χρηµατιστηριακός δείκτης Nikkei 225 ήταν ο µόνος που κατέγραψε άνοδο κατά την υπό επισκόπηση περίοδο, της τάξης του 4,4%. Από την αρχή του έτους, ο ιαπωνικός δείκτης παρουσίασε άνοδο 10,2%. Το Φεβρουάριο, η µέση τιµή του αργού πετρελαίου βρισκόταν στα $30,67 το βαρέλι από $31,27 το βαρέλι τον Ιανουάριο. Κατά τη διάρκεια του Φεβρουαρίου παρατηρήθηκε άνοδος στην τιµή του µαύρου χρυσού µετά την απόφαση της OPEC να περιορίσει την παραγωγή λόγω της αναµενόµενης µείωσης στην εποχιακή ζήτηση. Η τιµή του αργού πετρελαίου επηρεάστηκε επίσης θετικά από την αυξηµένη ζήτηση σε ασιατικές χώρες, τις µικρές ποσότητες των πετρελαϊκών αποθεµάτων των ΗΠΑ και την αβεβαιότητα της αγοράς για την παραγωγή που προέρχεται από τη Βενεζουέλα. Μέχρι τα µέσα Μαρτίου η µέση τιµή κυµαινόταν στα $34 το βαρέλι, ενώ ορισµένα µέλη της OPEC εξέφρασαν διστακτικότητα ως προς την απόφαση για µείωση της παραγωγής από τον Απρίλιο, δεδοµένης της πρόσφατης αύξησης στην τιµή του αργού πετρελαίου.

5 Πίνακας 1 Προβλέψεις Α.Εγχ.Π. (ετήσια ποσοστιαία µεταβολή) 1 The Economist Poll Lehman Brothers ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο Ευρωπαϊκή Επιτροπή GDP forecasts 2 Weekly Outlook - GDP 3 World Economic Outlook 4 Economic Forecasts 5 2003 2004 2005 2003 2004 2005 2002 2003 2004 2003 2004 2005 Βρετανία 2,1 3,0 (2,8) 2,5 2,3 (2,1) 3,2 (3,0) 2,6 1,9 (1,6) 1,7 (2,0) 2,4 (2,5) 2,0 (2,2) 2,8 (2,6) 2,9 Ιαπωνία 2,3 2,6 (2,1) 1,8 2,7 (2,3) 3,0 (2,5) 1,5 0,2 (0,3) 2,0 (0,8) 1,4 (1,0) 2,6 (1,5) 1,7 (1,3) 1,5 ΗΠΑ 3,2 4,7 (4,6) 3,5 3,1 (3,1) 4,5 3,9 2,4 2,6 (2,2) 3,0 (3,6) 2,8 (2,4) 3,8 (2,5) 3,3 Ευρωζώνη 0,5 1,8 (1,9) 2,2 0,4 (0,4) 1,5 2,4 0,9 (0,8) 0,5 (1,1) 1,9 (2,3) 0,4 (1,0) 1,8 (2,3) 2,3 Παγκόσµια 2,2 (2,1) 3,2 (2,9) 2,9 3,0 3,2 4,1 3,3 (3,2) 4,1 (3,7) 4,1 1 Οι αριθµοί σε παρένθεση δίνουν το αντίστοιχο του περασµένου µήνα, σε περίπτωση αλλαγής. Στην περίπτωση του ΝΤ και της ΕΕ οι αριθµοί σε παρένθεση αναφέρονται, αντίστοιχα, στις προβλέψεις του Απριλίου και του Μαρτίου, 2003. 2 The Economist, 20 Μαρτίου, 2004. 3 Lehman Brothers Global Weekly Economic Monitor, 19 Μαρτίου, 2004. 4 ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο, World Economic Outlook, Σεπτέµβριος, 2003. 5 Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Economic Forecasts, Autumn 2003 (European Economy no. 5/2003). Πίνακας 2 Βασικοί χρηµατιστηριακοί δείκτες (τιµές κλεισίµατος) 2003 2004 % µεταβολή 31 εκ. 1η Μαρ. 26 Μαρ. 1 Ιαν.-26 Μαρ. 26 Μαρ. ΗΠΑ Dow Jones 10.425,0 10.583,9 10.218,8-2,0-3,4 S&P 500 1.109,6 1.144,9 1.109,2 0,0-3,1 Nasdaq 2.009,9 2.029,8 1.967,2-2,1-3,1 Γερµανία DAX 3.965,2 * 4.054,4 3.822,3-3,6-5,7 Γαλλία CAC 40 3.557,9 3.748,9 3.592,4 1,0-4,2 Ιταλία BCI 1.256,6 * 1.311,1 1.253,0 ** -0,3-4,4 Βρετανία FTSE 100 4.476,9 4.537,0 4.373,6 ** -2,3-3,6 Ιαπωνία Nikkei 225 10.676,6 * 11.271,1 11.770,7 10,2 4,4 Πηγή: Reuters * τιµή κλεισίµατος 30 εκεµβρίου, 2003 ** τιµή κλεισίµατος 25 Μαρτίου, 2004

6 Πίνακας 3 Βασικοί οικονοµικοί δείκτες Α.Εγχ.Π. Βιοµηχανική Λιανικές Ανεργία Πληθωρισµός 1 παραγωγή πωλήσεις γ' τρίµηνο 2003 δ' τρίµηνο 2003 Ιανουάριος 2004 Ιανουάριος 2004 Ιανουάριος 2004 Ιανουάριος 2004 (τριµηνιαία)* (ετήσια) (τριµηνιαία)* (ετήσια) (ετήσια) (ετήσια) (ετήσια) (ετήσια) Βρετανία 3,1 2,0 3,8 2,8 0,4 6,4 4,8 3 1,3 2 Ιαπωνία 1,4 1,8 6,4 3,4 4,9 1,5 5,0-0,3 ΗΠΑ 8,2 3,5 4,1 4,3 2,7 2 6,0 5,6 2 1,7 2 Ευρωζώνη 1,5 0,3 1,2 0,6 0,6 1,0 8,8 1,6 2 Πηγή: The Economist, 20 Μαρτίου, 2004 1 Βάσει του είκτη Τιµών Καταναλωτή. Σηµειώνεται ότι από το εκέµβριο 2003 η Βρετανία υιοθέτησε τη µεταβολή στο ΤΚ ως µέτρο παρακολούθησης του πληθωρισµού. Η Τράπεζα της Αγγλίας έχει θέσει ως στόχο για τον πληθωρισµό µεταβολή 2,0% στο ΤΚ. 2 Φεβρουάριος 2004 3 Νοέµβριος 2003 - Ιανουάριος 2004 * ποσοστιαία µεταβολή από το προηγούµενο τρίµηνο, αναγόµενη σε ετήσια βάση ιεθνή Νοµίσµατα Το ευρώ παρουσίασε οριακή ενδυνάµωση έναντι του δολαρίου για το µεγαλύτερο µέρος του Φεβρουαρίου, ενώ σταδιακή αποδυνάµωση παρατηρήθηκε προς το τέλος του µήνα και τις πρώτες δύο εβδοµάδες του Μάρτη, φθάνοντας στα 122 σεντ ανά ευρώ στις 15 Μαρτίου. Η πορεία του δολαρίου το µήνα Φεβρουάριο υποκινήθηκε από τις προφορικές παρεµβάσεις Ευρωπαίων αξιωµατούχων που υπερθεµάτιζαν για την ανάγκη αποδυνάµωσης του ευρώ έναντι του δολαρίου, όπως και µείωσης των επιτοκίων από την ΕΚΤ. Κατά τις πρώτες δύο εβδοµάδες του Μάρτη, το δολάριο βρήκε στήριξη στις αυξανόµενες προσδοκίες για σταθερή ανάκαµψη της αµερικάνικης οικονοµίας, καθώς επίσης και στις παρεµβάσεις στην αγορά συναλλάγµατος από την Τράπεζα της Ιαπωνίας. Η στερλίνα κυµάνθηκε γύρω στις 67 68 πέννες ανά ευρώ το µήνα Φεβρουάριο και τις πρώτες δύο εβδοµάδες του µήνα Μαρτίου. Η πορεία της στερλίνας επηρεάστηκε κυρίως από τις προσδοκίες για περαιτέρω οικονοµική µεγέθυνση και για πιθανή αύξηση των επιτοκίων. Το ιαπωνικό γεν κατά το µήνα Φεβρουάριο και τις πρώτες δύο εβδοµάδες του Μαρτίου παρουσίασε οριακές αυξοµειώσεις έναντι του ευρώ και σταδιακή αποδυνάµωση έναντι του δολαρίου, ως αποτέλεσµα των παρεµβάσεων της Τράπεζας της Ιαπωνίας προς όφελος του αµερικανικού νοµίσµατος.

7 ιάγραµµα 1 (Τιµές πώλησης, ανοίγµατος) ιεθνείς συναλλαγµατικές ισοτιµίες 04/01/2000-15/03/2004 ολάριο Η.Π.Α. ανά Ευρώ 0,80 0,90 1,00 1,10 1,20 1,30 1,40 04/01/00 04/02/00 06/03/00 06/04/00 07/05/00 07/06/00 08/07/00 08/08/00 08/09/00 09/10/00 09/11/00 10/12/00 10/01/01 10/02/01 13/03/01 13/04/01 14/05/01 14/06/01 15/07/01 15/08/01 15/09/01 16/10/01 16/11/01 17/12/01 17/01/02 17/02/02 20/03/02 20/04/02 21/05/02 21/06/02 22/07/02 22/08/02 22/09/02 23/10/02 23/11/02 24/12/02 24/01/03 24/02/03 27/03/03 27/04/03 28/05/03 28/06/03 29/07/03 29/08/03 29/09/03 30/10/03 30/11/03 31/12/03 31/01/04 02/03/04 Γεν Ιαπωνίας ανά Ευρώ 80 90 100 110 120 130 140 04/01/00 04/02/00 06/03/00 06/04/00 07/05/00 07/06/00 08/07/00 08/08/00 08/09/00 09/10/00 09/11/00 10/12/00 10/01/01 10/02/01 13/03/01 13/04/01 14/05/01 14/06/01 15/07/01 15/08/01 15/09/01 16/10/01 16/11/01 17/12/01 17/01/02 17/02/02 20/03/02 20/04/02 21/05/02 21/06/02 22/07/02 22/08/02 22/09/02 23/10/02 23/11/02 24/12/02 24/01/03 24/02/03 27/03/03 27/04/03 28/05/03 28/06/03 29/07/03 29/08/03 29/09/03 30/10/03 30/11/03 31/12/03 31/01/04 02/03/04 Λίρα Αγγλίας ανά Ευρώ 0,56 0,58 0,60 0,62 0,64 0,66 0,68 0,70 0,72 0,74 04/01/00 04/02/00 06/03/00 06/04/00 07/05/00 07/06/00 08/07/00 08/08/00 08/09/00 09/10/00 09/11/00 10/12/00 10/01/01 10/02/01 13/03/01 13/04/01 14/05/01 14/06/01 15/07/01 15/08/01 15/09/01 16/10/01 16/11/01 17/12/01 17/01/02 17/02/02 20/03/02 20/04/02 21/05/02 21/06/02 22/07/02 22/08/02 22/09/02 23/10/02 23/11/02 24/12/02 24/01/03 24/02/03 27/03/03 27/04/03 28/05/03 28/06/03 29/07/03 29/08/03 29/09/03 30/10/03 30/11/03 31/12/03 31/01/04 02/03/04 ολάριο Η.Π.Α ανά Λίρα Αγγλίας 1,30 1,40 1,50 1,60 1,70 1,80 1,90 2,00 04/01/00 04/02/00 06/03/00 06/04/00 07/05/00 07/06/00 08/07/00 08/08/00 08/09/00 09/10/00 09/11/00 10/12/00 10/01/01 10/02/01 13/03/01 13/04/01 14/05/01 14/06/01 15/07/01 15/08/01 15/09/01 16/10/01 16/11/01 17/12/01 17/01/02 17/02/02 20/03/02 20/04/02 21/05/02 21/06/02 22/07/02 22/08/02 22/09/02 23/10/02 23/11/02 24/12/02 24/01/03 24/02/03 27/03/03 27/04/03 28/05/03 28/06/03 29/07/03 29/08/03 29/09/03 30/10/03 30/11/03 31/12/03 31/01/04 02/03/04

8 Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι εκτιµήσεις µεγάλου αριθµού διεθνώς αναγνωρισµένων και έγκυρων χρηµατοοικονοµικών ιδρυµάτων για την αναµενόµενη διαµόρφωση των διεθνών συναλλαγµατικών ισοτιµιών στο σύντοµο µέλλον, όπως καταγράφονται σε δηµοσκόπηση του Reuters. Οι προβλέψεις έγιναν στην περίοδο 1-3 Μαρτίου και αντικατοπτρίζουν τις πρόσφατες εξελίξεις. Το δολάριο αναµένεται να παρουσιάσει αποδυνάµωση έναντι του γεν, ενώ αναµένεται να παρουσιάσει οριακές διακυµάνσεις έναντι της στερλίνας και του ευρώ. Πίνακας 4 Προσδοκίες διεθνών αγορών για συναλλαγµατικές ισοτιµίες Μηνιαία ηµοσκόπηση των Reuters (Μάρτιος, 2004) Προσδοκίες για συναλλαγµατικές Ισοτιµίες Νόµισµα Στατιστικά στοιχεία 1 µήνας 3 µήνες 6 µήνες 12 µήνες ολάρια ανά ευρώ Μέσος όρος Ελάχιστη τιµή Μέγιστη τιµή Αριθµός παρατηρήσεων 1,25 1,18 1,35 60 1,29 1,20 1,35 58 1,29 1,15 1,38 58 1,26 0,85 1,40 56 ολάρια ανά στερλίνα Μέσος όρος Ελάχιστη τιµή Μέγιστη τιµή Αριθµός παρατηρήσεων 1,87 1,79 1,96 59 1,90 1,79 2,00 57 1,88 1,74 2,02 57 1,84 1,56 2,05 55 Γεν ανά δολάριο Μέσος όρος Ελάχιστη τιµή Μέγιστη τιµή Αριθµός παρατηρήσεων 107,54 102,00 113,00 57 105,28 98,00 112,58 57 103,92 95,00 115,50 57 103,14 89,00 125,50 55 Στερλίνες ανά ευρώ Μέσος όρος Ελάχιστη τιµή Μέγιστη τιµή 0,67 0,63 0,71 0,68 0,63 0,71 0,68 0,63 0,74 0,69 0,54 0,75 Πηγή: Reuters. Η δηµοσκόπηση διεξήχθη κατά την περίοδο 1-3 Μαρτίου, 2004. Κυπριακή λίρα Το κυπριακό νόµισµα κατά το µήνα Φεβρουάριο και τις πρώτες δύο εβδοµάδες του Μάρτη σηµείωσε οριακές διακυµάνσεις έναντι του ευρώ, φθάνοντας τα 1,7068 ευρώ στις 15 Μαρτίου, 2004 (τιµή πώλησης/ανοίγµατος) σε σύγκριση µε 1,7063 ευρώ στις 2 Φεβρουαρίου. Αντικατοπτρίζοντας τις διακυµάνσεις των διεθνών νοµισµάτων κατά την εν λόγω περίοδο, η κυπριακή λίρα παρουσίασε οριακή ενδυνάµωση έναντι του δολαρίου κατά το µεγαλύτερο µέρος του Φεβρουαρίου, ενώ αποδυναµώθηκε αισθητά τις τελευταίες µέρες του µήνα και τις πρώτες δύο εβδοµάδες του Μάρτη. Η ισοτιµία των εν λόγω νοµισµάτων έφθασε τα 2,0958 δολάρια ανά κυπριακή λίρα στις 15 Μαρτίου σε σύγκριση µε 2,1249 στις 2 Φεβρουαρίου. Το Φεβρουάριο, η κυπριακή λίρα παρουσίασε οριακή αποδυνάµωση έναντι της στερλίνας, φθάνοντας στις 1,1440 στερλίνες στις 27 Φεβρουαρίου, από 1,1658 στις 2 Φεβρουαρίου. Κατά τις δύο πρώτες εβδοµάδες

9 του Μάρτη, η κυπριακή λίρα παρουσίασε οριακές αυξοµειώσεις έναντι της στερλίνας φθάνοντας στις 1,1596 στερλίνες στις 15 Μαρτίου. Οι πρόσφατες συναλλαγµατικές διακυµάνσεις της κυπριακής λίρας έναντι του ευρώ, του αµερικάνικου δολαρίου, της αγγλικής στερλίνας και του ιαπωνικού γεν παρουσιάζονται στα διαγράµµατα που ακολουθούν (2Α και 2Β): ιάγραµµα 2Α Συναλλαγµατική ισοτιµία ευρώ έναντι της κυπριακής λίρας 04/01/2000 15/03/2004 Τιµή πώλησης, ανοίγµατος 1,7700 1,7600 +3,0% 1,7500 1,7400 +2.25% 1,7300 1,7200 13/08/01 ` +1.0% 1,7100 1,7000 1,6900-1.0% 1,6800 1,6700-2.25% 1,6600 1,6500 04/01/00 03/02/00 04/03/00 03/04/00 03/05/00 02/06/00 02/07/00 01/08/00 31/08/00 30/09/00 30/10/00 29/11/00 29/12/00 28/01/01 27/02/01 29/03/01 28/04/01 28/05/01 27/06/01 27/07/01 26/08/01 25/09/01 25/10/01 24/11/01 24/12/01 23/01/02 22/02/02 24/03/02 23/04/02 23/05/02 22/06/02 22/07/02 21/08/02 20/09/02 20/10/02 19/11/02 19/12/02 18/01/03 17/02/03 19/03/03 18/04/03 18/05/03 17/06/03 17/07/03 16/08/03 15/09/03 15/10/03 14/11/03 14/12/03 13/01/04 12/02/04 13/03/04-3.0% Σηµείωση:Τα επίσηµα περιθώρια διακύµανσης της κυπριακής λίρας έναντι του ευρώ είναι καθορισµένα στο ±15%

10 ιάγραµµα 2Β Συναλλαγµατικές ισοτιµίες έναντι της κυπριακής λίρας 04/01/2000-15/03/2004 (Τιµές πώλησης, ανοίγµατος) 2,30 2,20 2,10 2,00 1,90 1,80 1,70 1,60 1,50 1,40 ολάριο Η.Π.Α. 04/01/00 03/02/00 04/03/00 03/04/00 03/05/00 02/06/00 02/07/00 01/08/00 31/08/00 30/09/00 30/10/00 29/11/00 29/12/00 28/01/01 27/02/01 29/03/01 28/04/01 28/05/01 27/06/01 27/07/01 26/08/01 25/09/01 25/10/01 24/11/01 24/12/01 23/01/02 22/02/02 24/03/02 23/04/02 23/05/02 22/06/02 22/07/02 21/08/02 20/09/02 20/10/02 19/11/02 19/12/02 18/01/03 17/02/03 19/03/03 18/04/03 18/05/03 17/06/03 17/07/03 16/08/03 15/09/03 15/10/03 14/11/03 14/12/03 13/01/04 12/02/04 13/03/04 1,22 1,17 1,12 1,07 1,02 0,97 Λίρα Αγγλίας 04/01/00 03/02/00 04/03/00 03/04/00 03/05/00 02/06/00 02/07/00 01/08/00 31/08/00 30/09/00 30/10/00 29/11/00 29/12/00 28/01/01 27/02/01 29/03/01 28/04/01 28/05/01 27/06/01 27/07/01 26/08/01 25/09/01 25/10/01 24/11/01 24/12/01 23/01/02 22/02/02 24/03/02 23/04/02 23/05/02 22/06/02 22/07/02 21/08/02 20/09/02 20/10/02 19/11/02 19/12/02 18/01/03 17/02/03 19/03/03 18/04/03 18/05/03 17/06/03 17/07/03 16/08/03 15/09/03 15/10/03 14/11/03 14/12/03 13/01/04 12/02/04 13/03/04 240 230 220 210 200 190 180 170 160 150 Γεν Ιαπωνίας 04/01/00 03/02/00 04/03/00 03/04/00 03/05/00 02/06/00 02/07/00 01/08/00 31/08/00 30/09/00 30/10/00 29/11/00 29/12/00 28/01/01 27/02/01 29/03/01 28/04/01 28/05/01 27/06/01 27/07/01 26/08/01 25/09/01 25/10/01 24/11/01 24/12/01 23/01/02 22/02/02 24/03/02 23/04/02 23/05/02 22/06/02 22/07/02 21/08/02 20/09/02 20/10/02 19/11/02 19/12/02 18/01/03 17/02/03 19/03/03 18/04/03 18/05/03 17/06/03 17/07/03 16/08/03 15/09/03 15/10/03 14/11/03 14/12/03 13/01/04 12/02/04 13/03/04 Όσον αφορά την εγχώρια αγορά συναλλάγµατος, τα αποτελέσµατα των συνολικών αγοραπωλησιών ξένου συναλλάγµατος από την Κεντρική Τράπεζα, που διεκπεραιώθηκαν µέχρι τις 15 Μαρτίου, µε βάση την ηµεροµηνία συναλλαγής (transaction date), παρουσιάζονται στον πίνακα 5. Όπως φαίνεται στον εν λόγω πίνακα, το µήνα Φεβρουάριο και τις πρώτες δύο εβδοµάδες του Μάρτη καταγράφηκαν εκροές της τάξης των 6,49 εκατ., σε σύγκριση µε εκροές 40,62 εκατ. τον Ιανουάριο. Οι ηµερήσιες συνολικές αγοραπωλησίες συναλλάγµατος της Κεντρικής Τράπεζας µε τις εγχώριες τράπεζες, από το 2001 και εντεύθεν, παρουσιάζονται στο διάγραµµα 3.

11 Πίνακας 5 Συνολικές αγοραπωλησίες της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου στην αγορά ξένου συναλλάγµατος Περίοδος Μέση τιµή Παρεµβάσεων Ξένα νοµίσµατα προς Λ.Κ. (µέσος όρος περιόδου) Αγορές(+)/Πωλήσεις(-) ξένου συναλλάγµατος από την Κεντρική Τράπεζα (µε βάση την ηµεροµηνία συναλλαγής) Σε εκατ. ξένου Συναλλάγµατος Ευρώ ολάριο Στερλίνα Ευρώ ολάριο Στερλίνα Σε εκατ. Λ.Κ. Έτος 2001 1,7314 1,5602 1,0805 437,31 155,24 70,72 663,30 2002 1,7383 1,6445 1,0934 321,55 64,75 53,05 273,13 2003 1,71215 1,9361 1,1844-259,75 1,30 19,50-134,01 Τριµηνία 2002 Q1 1,7367 1,5226 1,0678 106,05 4,50 8,10 71,79 2002 Q2 1,7295 1,5882 1,0873-12,25 17,30 33,80 34,44 2002 Q3 1,7397 1,7119 1,1054 205,55 13,85-0,20 126,36 2002 Q4 1,7467 1,7472 1,1119 22,20 29,10 11,35 39,90 2003 Q1 1,7240 1,8505 1,1539-201,80 1,25 0,00-116,28 2003 Q2 1,7050 1,9358 1,1963-56,20-1,75 1,00-33,09 2003 Q3 1,7073 1,9208 1,1927 50,60 0,45 0,30 30,01 Μήνας εκέµβριoς 2002 1,7453 1,7780 1,1209 13,20 8,80 2,60 14,96 Ιανουάριος 2003 1,7328 1,8419 1,1392-96,25-0,40 0,00-55,73 Φεβρουάριος 2003 1,7230 1,8570 1,1535-37,25-0,70 0,00-22,00 Μάρτιος 2003 1,7154 1,8532 1,1707-68,30 2,35 0,00-38,55 Απρίλιος 2003 1,7050 1,8457 1,1749-108,30-1,40 0,00-64,26 Μάιος 2003 1,7038 1,9728 1,2148 23,10-0,35 1,00 14,21 Ιούνιος 2003 1,7063 1,9890 1,1991 29,00 0,00 0,00 16,96 Ιούλιος 2003 1,7026 1,9366 1,1919-33,30 0,00 0,10-19,47 Αύγουστος 2003 1,7053 1,9073 1,1940 88,30 0,05-0,20 51,57 Σεπτέµβριος 2003 1,7132 1,9226 1,1936-4,40 0,40 0,40-2,08 Οκτώβριος 2003 1,7118 2,0038 1,1950 42,95 0,00 7,90 31,68 Νοέµβριος 2003 1,7144 2,0062 1,1878-28,80 1,35 8,30-9,07 εκέµβριος 2003 1,7106 2,1005 1,2012-66,50 0,00 2,00-37,27 Ιανουάριος 2004 1,7051 2,1497 1,1799-83,20-0,20 9,70-40,62 Φεβρουάριος 2004 1,7064 2,1595 1,1555-23,55 0,00 11,00-4,25 Μάρτιος* 2004 1,7069 2,0982 1,1470-11,85 2,35 4,10-2,24 *Καταγράφονται στοιχεία µέχρι τις 15 Μαρτίου, 2004.

12 ιάγραµµα 3 Ηµερήσιες αγοραπωλησίες συναλλάγµατος της Κεντρικής Τράπεζας µε τις εγχώριες τράπεζες 4/1/1999-15/3/2004 50,00 45,00 40,00 35,00 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00-5,00-10,00-15,00-20,00-25,00 04/01/99 31/03/99 25/06/99 19/09/99 14/12/99 09/03/00 03/06/00 28/08/00 22/11/00 Λ.Κ. εκατ. 16/02/01 13/05/01 07/08/01 01/11/01 26/01/02 22/04/02 17/07/02 11/10/02 05/01/03 01/04/03 26/06/03 20/09/03 15/12/03 10/03/04 Σηµείωση: Αγορές ξένου συναλλάγµατος από την Κεντρική Τράπεζα εµφανίζονται µε θετικό πρόσηµο. 2.2 ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ο ρυθµός της συνολικής προσφοράς χρήµατος (Μ2) παρουσίασε επιτάχυνση το Φεβρουάριο σε σύγκριση µε τον προηγούµενο µήνα, ενώ η πιστωτική επέκταση παρέµεινε περίπου στα ίδια επίπεδα. Ταυτόχρονα, η τραπεζική ρευστότητα εξακολούθησε να είναι πλεονασµατική µε αποτέλεσµα η Κεντρική Τράπεζα να συνεχίσει τις παρεµβάσεις της µε δηµοπρασίες αποδοχής καταθέσεων. Σηµειώνεται ότι το Φεβρουάριο και µέχρι τα µέσα Μαρτίου παρατηρήθηκαν µικρές εκροές συναλλάγµατος.

13 ιάγραµµα 4 Αύξηση του Μ2 (ετήσια ποσοστιαία µεταβολή, µηνιαία στοιχεία) % M2 Μ2 (Κινητός κεντρικός µέσος τριών µηνών) 22,0 20,0 18,0 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 1998-01 1998-07 1999-01 1999-07 2000-01 2000-07 2001-01 2001-07 2002-01 2002-07 2003-01 2003-07 2004-01 ιάγραµµα 5 Αύξηση των τραπεζικών πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τοµέα (ετήσια ποσοστιαία µεταβολή, µηνιαία στοιχεία) Πιστώσεις προς τον ιδιωτικό τοµέα Κινητός κεντρικός µέσος τριών µηνών 20,0 18,0 16,0 14,0 % 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 1998-01 1998-07 1999-01 1999-07 2000-01 2000-07 2001-01 2001-07 2002-01 2002-07 2003-01 2003-07 2004-01

14 Πίνακας 6 Βασικά νοµισµατικά µεγέθη (ετήσια ποσοστιαία µεταβολή ) 2000 2001 2002 2003 2003 2004 2004 Φεβρ. Ιαν. Φεβρ. Προσφορά χρήµατος (Μ1) -3,8 1,1 2,6 32,5 9,8 39,4 37,5 Συνολική προσφορά χρήµατος (Μ2) 9,0 13,3 10,3 4,0 10,4 5,2 6,4 Πιστώσεις προς τον ιδιωτικό τοµέα 14,3 12,3 8,0 5,0 7,9 4,7 4,8 Ο ετήσιος ρυθµός µεγέθυνσης της συνολικής προσφοράς χρήµατος (Μ2) επέδειξε επιτάχυνση το Φεβρουάριο φτάνοντας το 6,4%, σε σύγκριση µε 5,2% τον Ιανουάριο και 10,4% το Φεβρουάριο, 2003. Αυτό αντικατοπτρίζει και η µεγέθυνση στον κινητό µέσο τριών µηνών, σύµφωνα µε τον οποίο ο ρυθµός µεγέθυνσης του Μ2 παρουσίασε επιτάχυνση στο 5,2% την περίοδο εκεµβρίου, 2003 Φεβρουαρίου, 2004 από 4,6% την περίοδο Νοεµβρίου, 2003 Ιανουαρίου, 2004. Με τη συµπερίληψη των Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυµάτων στον ορισµό της προσφοράς χρήµατος (M2C), ο ρυθµός µεγέθυνσης του νοµισµατικού µεγέθους M2C, σύµφωνα µε τα προκαταρκτικά στοιχεία για το µήνα Ιανουάριο, 2004 παρουσίασε επιβράδυνση µε αύξηση της τάξης του 6,4%, από αύξηση της τάξης του 9,9% το Ιανουάριο 1, 2003. Αντίθετα, οι τραπεζικές πιστώσεις το Φεβρουάριο, παρέµειναν στα ίδια περίπου επίπεδα του προηγούµενου µήνα, παρουσιάζοντας άνοδο της τάξης του 4,8%. Τον ίδιο µήνα του προηγούµενου χρόνου η µεγέθυνση ήταν της τάξης του 7,9% (πίνακας 6). Σύµφωνα µε τον τριµηνιαίο, κινητό µέσο όρο, ο ρυθµός µεγέθυνσης της πιστωτικής επέκτασης ήταν 4,9% την περίοδο εκεµβρίου, 2003 Φεβρουαρίου, 2004 από 5,0% τους µήνες Νοέµβριο - Ιανουάριο. Η επιβραδυνόµενη οικονοµική δραστηριότητα καθώς και η αυστηρότερη αξιολόγηση των αιτήσεων για παραχώρηση δανείων από πλευράς τραπεζών, εξακολουθούν να είναι οι βασικοί λόγοι της συνεχιζόµενης χαµηλής πιστωτικής επέκτασης. 1 Το νοµισµατικό µέγεθος M2C δίδεται µε κάθε επιφύλαξη αφού τα Συνεργατικά Πιστωτικά Ιδρύµατα δεν εποπτεύονται από την Κεντρική Τράπεζα και επιπλέον η µηχανογράφηση από τη Συνεργατική Εταιρεία Μηχανογράφησης (ΣΕΜ) δεν έχει ολοκληρωθεί ώστε να καλύπτει όλα τα Συνεργατικά.

15 Στον πίνακα 7 παρουσιάζονται αναλυτικά, σε απόλυτα µεγέθη, οι παράγοντες που επηρεάζουν τη συνολική προσφορά χρήµατος (Μ2). Ειδικότερα, από τον πίνακα αυτό φαίνεται ότι το ύψος των τραπεζικών πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τοµέα, που παραχωρήθηκαν την περίοδο Ιανουαρίου Φεβρουαρίου, 2004, υπολείπεται του αντίστοιχου περσινού επιπέδου. Την ίδια περίοδο τα καθαρά συναλλαγµατικά διαθέσιµα σηµείωσαν µικρότερη πτώση σε σύγκριση µε τη µείωση που καταγράφηκε την αντίστοιχη περίοδο του 2003. Σε αντιδιαστολή, σηµαντικά αυξηµένες παρουσιάζονται οι παραχωρηθείσες πιστώσεις προς το δηµόσιο τοµέα. Συγκεκριµένα, σε απόλυτους αριθµούς, κατά την υπό επισκόπηση περίοδο, η αύξηση στις πιστώσεις προς το δηµόσιο τοµέα έφτασε τα 165,4 εκατ., έναντι αύξησης 79,0 εκατ. που καταγράφηκε το προηγούµενο έτος. Οι καθαρές τραπεζικές πιστώσεις προς τον ιδιωτικό τοµέα, που παραχωρήθηκαν τους πρώτους δύο µήνες του 2004, σηµείωσαν άνοδο της τάξης των 36,9 εκατ., σε σύγκριση µε 49,6 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο του προηγούµενου έτους. Για την ίδια περίοδο, τα καθαρά συναλλαγµατικά διαθέσιµα µειώθηκαν κατά 96,0 εκατ., σε σύγκριση µε µείωση 177,7 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο του 2003. Όσον αφορά τα αταξινόµητα στοιχεία, αυτά παρουσίασαν πτώση της τάξης των 4,9 εκατ., σε σύγκριση µε µείωση 40,1 εκατ., τους πρώτους δύο µήνες του 2003. Αναφορικά µε τις εξελίξεις στις συνιστώσες της συνολικής προσφοράς χρήµατος (Μ2) κατά τους πρώτους δύο µήνες του έτους, η προσφορά χρήµατος (Μ1) κατέγραψε πτώση της τάξης των 55,3 εκατ., ενώ η δευτερογενής ρευστότητα κατέγραψε άνοδο 156,8 εκατ. Η εξέλιξη στη δευτερογενή ρευστότητα οφείλεται στη µεγάλη αύξηση των καταθέσεων προθεσµίας η οποία παρατηρήθηκε τους δύο πρώτους µήνες του 2004. Η τάση της µετακίνησης κεφαλαίων από µακροπρόθεσµες σε βραχυπρόθεσµες καταθέσεις που παρατηρήθηκε το 2003 πιθανώς να έχει αρχίσει να αντιστρέφεται.

16 Πίνακας 7 Παράγοντες που επηρεάζουν τη συνολική προσφορά χρήµατος (µεταβολή, κυπριακές λίρες χιλιάδες) Φεβρ. Ιαν. - Φεβρ. Ιαν. Φεβρ. 2004 2003 2004 2003/2004 2003/2004 Καθαρά συναλλαγµατικά διαθέσιµα -26.681-177.711-95.974 335.652 434.008 (Foreign assets (net)) Πιστώσεις προς τον ιδιωτικό τοµέα 20.123 49.560 36.945 374.217 385.695 (Claims on private sector) Πιστώσεις προς τον δηµόσιο τοµέα 47.262 79.045 165.362 231.075 253.616 (Claims on public sector) Αταξινόµητα στοιχεία -6.429-40.138-4.877-521.009-556.346 (Unclassified items) Συνολική προσφορά χρήµατος (Μ2) 34.275-89.244 101.456 419.935 516.973 (Total money supply) Προσφορά χρήµατος (Μ1) 697-78.066-55.348 373.316 359.932 (Money supply) Νόµισµα σε κυκλοφορία -6.834-28.911-38.085 73.090 65.220 (Currency in circulation) Καταθέσεις όψεως 7.531-49.155-17.263 300.226 294.712 (Demand deposits) ευτερογενής ρευστότητα 33.578-11.178 156.804 46.619 157.041 (Quasi-money)

17 Η ανάλυση των τραπεζικών πιστώσεων κατά τοµέα οικονοµικής δραστηριότητας (πίνακας 8) δείχνει ότι την περίοδο Ιανουαρίου Φεβρουαρίου, 2004, οι τοµείς των προσωπικών και επαγγελµατικών δανείων, των κατασκευών και του εµπορίου απορρόφησαν το µεγαλύτερο µερίδιο των νέων πιστώσεων 2. Την αντίστοιχη περίοδο του προηγούµενου χρόνου κυριαρχούσε ο τοµέας του εµπορίου µε µερίδιο 72,6% στις νέες πιστώσεις. Σε απόλυτους αριθµούς, τα προσωπικά και επαγγελµατικά δάνεια αυξήθηκαν κατά 34,0 εκατ. την περίοδο Ιανουαρίου Φεβρουαρίου, 2004, σε σύγκριση µε µείωση κατά 31,9 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο του 2003. Στον τοµέα των κατασκευών τα νέα δάνεια ανήλθαν σε 17,6 εκατ. την περίοδο Ιανουαρίου Φεβρουαρίου 2004 σε σύγκριση µε 14,2 εκατ. την ίδια περίοδο του 2003. Στον τοµέα του εξωτερικού και εγχώριου εµπορίου παρατηρήθηκαν νέες πιστώσεις ύψους 1,8 εκατ. σε σύγκριση µε 42,7 εκατ. την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Στον τοµέα του τουρισµού υπήρξε µικρή αύξηση, ύψους 1,2 εκατ., σε σύγκριση µε 32,4 εκατ. κατά τους πρώτους δύο µήνες του 2003. Τα νέα δάνεια προς τα δηµόσια ιδρύµατα και οργανισµούς (συµπεριλαµβανοµένης της κυβέρνησης), µειώθηκαν κατά 4,9 εκατ., σε σύγκριση µε αύξηση 2,5 εκατ. πέρυσι. Σύµφωνα µε προκαταρκτικά εβδοµαδιαία στοιχεία για τις πιστώσεις προς τον ιδιωτικό τοµέα, τους δώδεκα µήνες µέχρι 5 Μαρτίου, 2004, το ύψος των νέων δανείων ανήλθε στα 406,0 εκατ. που ισοδυναµεί µε ετήσιο ρυθµό αύξησης 5,1%. 2 Ο αριθµός για τις νέες πιστώσεις αναφέρεται στις καθαρές πιστώσεις που παραχωρήθηκαν κατά την υπό ανασκόπηση περίοδο. Το µερίδιο του 102,0% στον τοµέα των προσωπικών και επαγγελµατικών δανείων οφείλεται στο γεγονός ότι στη συνολική µεταβολή των νέων πιστώσεων περιλαµβάνονται και οι αποπληρωµές των δανείων µε αρνητικά πρόσηµα. Ως εκ τούτου η συνολική µεταβολή είναι µικρότερη από τη µεταβολή των νέων πιστώσεων στον εν λόγω τοµέα.

18 Πίνακας 8 Τραπεζικές πιστώσεις κατά κατηγορία Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2003 2004 µεταβολή µερίδιο µεταβολή µερίδιο ΛΚ' 000 % ΛΚ' 000 % ηµόσια Ιδρύµατα και Οργανισµοί 1 2.534 4,3-4.924-14,8 Γεωργία 424 0,7-258 -0,8 Μεταλλεία -221-0,4-2.771-8,3 Μεταποίηση -3.252-5,5-3.631-10,9 Μεταφορές και Επικοινωνίες 1.932 3,3-9.387-28,2 Εξωτερικό και Εγχώριο Εµπόριο 42.669 72,6 1.799 5,4 Κτήρια και Κατασκευές 14.227 24,2 17.596 52,9 Τουρισµός 32.436 55,2 1.151 3,5 Προσωπικά και Επαγγελµατικά άνεια -31.896-54,2 33.973 102,0 Προεξοφλήσεις Συναλλαγµατικών: Εσωτερικού 670 1,1 46 0,1 Εξωτερικού -723-1,2-302 -0,9 Σύνολο 58.800 100,0 33.292 100,0 1) Περιλαµβάνει και δάνεια προς την Κυβέρνηση. Η παραχώρηση δανείων σε κατοίκους Κύπρου σε ξένο συνάλλαγµα παρουσίασε αύξηση το Φεβρουάριο κατά 8,0 εκατ. Τον Ιανουάριο είχε παρατηρηθεί αύξηση 6,6 εκατ. και το εκέµβριο, 2003 αύξηση 36,6 εκατ. Το µερίδιο των πιστώσεων σε ξένο νόµισµα στις συνολικές πιστώσεις παρέµεινε περίπου αµετάβλητο στο 9,8% το Φεβρουάριο, ενώ τον ίδιο µήνα του προηγούµενου έτους βρισκόταν στο 10,4% (πίνακας 9) 3. Για την περίοδο 1 η Ιανουαρίου 5 Μαρτίου, 2004, τα προκαταρκτικά στοιχεία φέρουν το ύψος του ξένου δανεισµού 4 σε κατοίκους Κύπρου αυξηµένο κατά περίπου 15,4 εκατ. 3 Σηµειώνεται ότι τα αναφερόµενα µεγέθη περιλαµβάνουν µόνο τις χορηγίες των δανείων που παραχωρήθηκαν από όλα τα εγχώρια τραπεζικά ιδρύµατα (all banks). 4 Ο νέος δανεισµός από τράπεζες του εξωτερικού σε Κύπριους, σύµφωνα µε τα στοιχεία του ισοζυγίου πληρωµών για το δανεισµό, για τον Ιανουάριο του 2004 υπερτερούσαν των αποπληρωµών κατά 0,6 εκατ. Όσον αφορά το µακροπρόθεσµο δανεισµό από τις διεθνείς τραπεζικές µονάδες τα δάνεια υπολείπονταν των αποπληρωµών σε ξένο νόµισµα κατά 0,3 εκατ. µέχρι το τέλος Ιανουαρίου, 2004.

19 Πίνακας 9 Πιστώσεις προς τον ιδιωτικό τοµέα 1 (µεταβολή, κυπριακές λίρες εκατ.) 2003 2004 2004 εκ. Ιαν. Φεβρ. άνεια σε ξένο νόµισµα σε κατοίκους Κύπρου 36,6 6,6 8,0 Σύνολο πιστώσεων 195,5 16,8 20,1 (υπόλοιπα τέλος περιόδου, Κυπριακές λίρες εκατ.) 2001 2002 2003 2003 2004 2004 Φεβρ. Ιαν. Φεβρ. άνεια σε ξένο νόµισµα σε κατοίκους Κύπρου 733,0 785,2 799,0 824,5 805,5 813,5 Σύνολο πιστώσεων 7320,1 7904,1 8302,4 7953,7 8319,2 8339,4 Μερίδιο % 10,0 9,9 9,6 10,4 9,7 9,8 1) Από εγχώριες τράπεζες. Από τα στοιχεία που αφορούν το δανεισµό των Κυπρίων σε ξένο νόµισµα, µέχρι το τέλος του Ιανουαρίου, 2004, το µερίδιο των δανείων σε Οι δαπάνες των Κυπρίων στο εξωτερικό σηµείωσαν επιβράδυνση 12,0% το Φεβρουάριο, σε σύγκριση µε 17,0% πέρυσι. Τέλος, οι ξένοι ευρώ ανέρχεται σε 68,1%. Στα υπόλοιπα κάτοχοι καρτών ξόδεψαν στην Κύπρο 10,2% νοµίσµατα η κατανοµή είναι 11,4% σε δολάρια, 7,9% σε γεν και 11,0% σε ελβετικά φράγκα. Σύµφωνα µε στοιχεία που αφορούν το περισσότερα το Φεβρουάριο, σε σύγκριση µε τον ίδιο µήνα του 2003. Η αντίστοιχη µεταβολή για το 2003 ήταν αύξηση 17,0%. µεσοπρόθεσµο και µακροπρόθεσµο δανεισµό σε ξένο νόµισµα, τον Ιανουάριο του 2004 γύρω στο 20,2% των δανείων σε ξένο συνάλλαγµα χρησιµοποιήθηκαν στον τοµέα των κατασκευών στην Κύπρο, 59,9% για την αποπληρωµή υφιστάµενων υποχρεώσεων 5 ενώ το 10,9% των δανείων για την αγορά πάγιου εξοπλισµού. Από τα στοιχεία για τις πιστωτικές κάρτες και άλλα νοµισµατικά µεγέθη, όπως ο συµψηφισµός των επιταγών, που είναι διαθέσιµα έγκαιρα, µπορούν να αντληθούν πληροφορίες για τη µελλοντική πορεία των λιανικών πωλήσεων. Στο διάγραµµα 6 παρουσιάζονται ο δείκτης αξίας λιανικών πωλήσεων, για τον οποίο τα πιο Όσον αφορά τις διευκολύνσεις µέσω πιστωτικών καρτών, οι εγχώριες δαπάνες των Κυπρίων σηµείωσαν ετήσια αύξηση 16,3% το Φεβρουάριο, ενώ η αντίστοιχη αύξηση για το Φεβρουάριο του πρόσφατα στοιχεία είναι για το Φεβρουάριο, 2004 και ο σύνθετος δείκτης (composite indicator) 6, για τον οποίο τα διαθέσιµα στοιχεία είναι µέχρι το εκέµβριο, 2003. 2003 ήταν 13,9%. 5 Αποπληρωµή υφιστάµενων υποχρεώσεων αναφέρεται τόσο σε υφιστάµενα δάνεια σε λίρες Κύπρου όσο και στη µετατροπή υφιστάµενων δανείων σε άλλο νόµισµα. 6 Υπενθυµίζεται ότι ο σύνθετος δείκτης αποτελείται από τις εγχώριες δαπάνες Κυπρίων µε πιστωτικές κάρτες και το συµψηφισµό επιταγών (ΕΝΠ, Σεπτέµβριος 2002).

20 ιάγραµµα 6 Σχέση µεταξύ νοµισµατικών µεγεθών και λιανικών πωλήσεων είκτης λιανικών πωλήσεων Σύνθετος δείκτης είκτης λιανικών πωλήσεων 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 1995-01 1995-04 1995-07 1995-10 1996-01 1996-04 1996-07 1996-10 1997-01 1997-04 1997-07 1997-10 1998-01 1998-04 1998-07 1998-10 1999-01 1999-04 1999-07 1999-10 2000-01 2000-04 2000-07 2000-10 2001-01 2001-04 εκ. 2003 2001-07 2001-10 2002-01 2002-04 Ιαν. 2004 2002-07 2002-10 Φεβ. 2004 2003-01 2003-04 2003-07 2003-09 2003-11 700 600 500 400 300 200 100 0 Σύνθετος δείκτης Σύµφωνα µε το γράφηµα, ο σύνθετος δείκτης παρουσίασε πτώση τον Ιανουάριο, η οποία συνεχίστηκε και το Φεβρουάριο εν µέρει λόγω της λήξης της χριστουγεννιάτικης περιόδου. Η τάση αυτή είναι η ίδια που παρατηρήθηκε και τα προηγούµενα χρόνια. Βάσει αυτών των στοιχείων αναµένεται αντίστοιχη κίνηση στο δείκτη αξίας λιανικών πωλήσεων κατά τους εν λόγω µήνες, δεδοµένου ότι στους προηγούµενους µήνες η προβλεπτική ικανότητα του σύνθετου δείκτη αποδείχτηκε επαρκής. Γενικά, αφαιρούµενης της εποχικότητας, γίνεται φανερό από το γράφηµα ότι συνεχίζει να παρατηρείται στασιµότητα στις λιανικές πωλήσεις.

21 Χρηµαταγορά Στην αγορά χρήµατος το Φεβρουάριο επικράτησαν συνθήκες αυξηµένης υπερβάλλουσας τραπεζικής ρευστότητας, σε σύγκριση µε τον Ιανουάριο. Η Κεντρική Τράπεζα στις παρεµβάσεις της απορρόφησε µέσω δηµοπρασιών αποδοχής καταθέσεων (depos) µέση ηµερήσια ρευστότητα ύψους 169,0 εκατ. το Φεβρουάριο σε σύγκριση µε 151,9 εκατ. τον Ιανουάριο (πίνακας 10). Στην επέκταση της τραπεζικής ρευστότητας συνέβαλε η µείωση στις καθαρές καταθέσεις της κυβέρνησης και η µείωση στο νόµισµα σε κυκλοφορία. Αντίθετα, στη συγκράτηση της πλεονάζουσας τραπεζικής ρευστότητας συνέβαλε η µείωση στη µέση ηµερήσια αξία των συναλλαγµατικών διαθεσίµων από 1.214,1 εκατ. τον Ιανουάριο σε 1.185,3 εκατ. το Φεβρουάριο. Το αποτέλεσµα της καθαρής επίδρασης των πιο πάνω ήταν αύξηση της τραπεζικής ρευστότητας το Φεβρουάριο έναντι του Ιανουαρίου. Η αξία των κυβερνητικών καταθέσεων µειώθηκε κατά µέσο όρο στα 656,7 εκατ. το Φεβρουάριο, από τα 670,6 εκατ. τον Ιανουάριο 7. Για ολόκληρο το Φεβρουάριο υπήρξαν καθαρές αποπληρωµές τίτλων αξίας 16,5 εκατ. από δηµοπρασίες, ενώ τον Ιανουάριο οι καθαρές αποπληρωµές ήταν 0,3 εκατ. Τα πιο πάνω συνάδουν µε την αυξηµένη ρευστότητα που απορρόφησε η Κεντρική Τράπεζα το Φεβρουάριο. Παρά την αυξηµένη ρευστότητα, το µέσο µηνιαίο επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων για το µήνα Φεβρουάριο ήταν 3,47% σε σύγκριση µε 3,36% τον Ιανουάριο και 3,00% το εκέµβριο, 2003. Το Μάρτιο διενεργήθηκαν δύο δηµοπρασίες στις οποίες απορροφήθηκαν συνολικά 250,0 εκατ. µε µέσο µηνιαίο επιτόκιο µήνα 3,44%. Όπως φαίνεται στον πίνακα 11, το µέσο επιτόκιο της διατραπεζικής αγοράς διάρκειας µιας µέρας µειώθηκε το Φεβρουάριο στο 3,03%, σε σύγκριση µε 3,10% τον προηγούµενο µήνα λόγω της αυξηµένης ρευστότητας. Όσον αφορά τους τίτλους του δηµοσίου, το Φεβρουάριο διενεργήθηκαν δηµοπρασίες σε όλους τους κυβερνητικούς τίτλους εκτός των γραµµατίων δηµοσίου. Το Μάρτιο διενεργήθηκαν δηµοπρασίες σε όλους τους κυβερνητικούς τίτλους εκτός των δεκαετών και δεκαπενταετών κυβερνητικών χρεογράφων. Οι αποδόσεις των τίτλων όπου διενεργήθηκαν δηµοπρασίες παρουσίασαν αύξηση λόγω της αποδοχής προσφορών σε ψηλότερα επιτόκια εκ µέρους της κυβέρνησης. 7 Στον πίνακα 10 παρουσιάζονται οι καθαρές κυβερνητικές καταθέσεις, δηλαδή οι καταθέσεις αφαιρουµένου του κυβερνητικού δανεισµού ύψους 961,1 εκατ.

22 Συνθήκες ρευστότητας και πράξεις νοµισµατικής πολιτικής από 5 Ιανουαρίου - 18 Μαρτίου 2004 Στο πλαίσιο γίνεται ανασκόπηση της διαχείρισης της ρευστότητας του τραπεζικού συστήµατος από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ), από τις 5 Ιανουαρίου µέχρι τις 18 Μαρτίου 2004. Το διάγραµµα 1 περιγράφει την παροχή και απορρόφηση ρευστότητας µέσω των πράξεων νοµισµατικής πολιτικής, ενώ το διάγραµµα 2 παρουσιάζει τις εξελίξεις στα βασικά βραχυπρόθεσµα επιτόκια. Συνθήκες ρευστότητας του τραπεζικού συστήµατος Κατά την υπό επισκόπηση περίοδο, ηκαθαρήσυµβολή των αυτόνοµων παραγόντων παροχής και απορρόφησης ρευστότητας, δηλ. παραγόντων που δεν σχετίζονται µε τιςπράξειςνοµισµατικής πολιτικής, είχε ως αποτέλεσµατην επικράτηση συνθηκών υπερβάλλουσας ρευστότητας στο τραπεζικό σύστηµα. Συγκεκριµένα, οι καθαρές συναλλαγές µεταξύ της κυβέρνησης και των αντισυµβαλλοµένων ενίσχυσαν την τραπεζική ρευστότητα κατά 84,0 εκατ. Επιπλέον, ρευστότητα 46,2 εκατ. διοχετεύτηκε στο τραπεζικό σύστηµα ωςαποτέλεσµατης µείωσης του νοµίσµατος σε κυκλοφορία, η οποία παρατηρήθηκε κυρίως µετά την περίοδο των Χριστουγέννων. Αντίθετα, οι καθαρές εκροές από τις αγοραπωλησίες συναλλάγµατος της Κεντρικής Τράπεζας µε τις εγχώριες τράπεζες (fixing) απορρόφησαν ρευστότητα 52,2 εκατ. Η ζήτηση για νέες εκδόσεις υπερτερούσε των λήξεων κυβερνητικών αξιογράφων µε αποτέλεσµα να αποροφηθεί ρευστότητα 38,7 εκατ. Ο ιδιωτικός τοµέας επέδειξε χαµηλό ενδιαφέρον για επανεπένδυση σε κυβερνητικά αξιόγραφα µακροπρόθεσµης διάρκειας. Πράξεις νοµισµατικής πολιτικής και επιτόκια Η ΚΤΚ διενήργησε επτά πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης (ΠΚΑ) για την απορρόφηση ρευστότητας µέσω δηµοπρασιών για αποδοχή καταθέσεων. Πράξεις ανοικτής αγοράς (εκατ. Λίρες Κύπρου, επιτόκια ως ποσοστά % ετησίως) Πράξη Ηµεροµηνία διακανονισµού Ηµεροµηνία λήξης Προσφορές (ποσό) Κατανοµή (ποσό) Λόγος προσφορών/ κάλυψης Μέσο σταθµικό επιτόκιο κατανοµής ιάρκεια σε ηµέρες ΠΚΑ 05/01/2004 15/01/2004 200,0 180,0 1,11 3,38 10 ΠΚΑ 15/01/2004 21/01/2004 263,5 200,0 1,32 3,37 6 ΠΚΑ 22/01/2004 29/01/2004 169,8 169,8 1,00 3,31 7 ΠΚΑ 29/01/2004 12/02/2004 177,5 160,0 1,11 3,47 14 ΠΚΑ 12/02/2004 26/02/2004 198,0 170,0 1,16 3,47 14 ΠΚΑ 26/02/2004 11/03/2004 202,0 190,0 1,06 3,47 14 ΠΚΑ 11/03/2004 18/03/2004 201,0 150,0 1,34 3,47 7 Πηγή: ΚΤΚ. Οι ΠΚΑ διεξήχθηκαν µε τη µέθοδο των ανταγωνιστικών προσφορών επιτοκίου µε µέγιστο επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων 3,50%. Η ρευστότητα που απορροφήθηκε κυµάνθηκε µεταξύ 150,0 εκατ. και 200,0 εκατ., ενώ το µέσο σταθµικό επιτόκιο κατανοµής παρέµεινε µεταξύ 3,31% και 3,47%. Ο λόγος προσφοράς-κάλυψης κυµάνθηκε µεταξύ 1,00 και 1,34 µε µέση τιµή 1,16, ενώ ο αριθµός των συµµετεχόντων αντισυµβαλλοµένων ήταν 4 ή 5. Πάγιες διευκολύνσεις (µέση προσφυγή σε εκατ. Λίρες Κύπρου) Περίοδος ΠΚΑ 05/01-15/01/2004 15/01-21/01/2004 22/01-29/01/2004 29/01-12/02/2004 12/02-26/02/2004 26/02-11/03/2004 11/03-18/03/2004 Πηγή: ΚΤΚ. ιευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων ιευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης 100,5 0,0 58,9 0,0 4,7 0,0 7,9 0,0 35,9 0,0 15,8 0,0 20,1 1,0

23 Στα πλαίσια των προαναφερόµενων συνθηκών ρευστότητας που επικράτησαν κατά την υπό επισκόπηση περίοδο, παρατηρήθηκε συχνή προσφυγή στη διευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων µιας νύχτας, µε αντίστοιχη µέση προσφυγή µεταξύ 4,7 εκατ. και 100,5 εκατ. Αντίθετα, σηµειώθηκε πολύ περιορισµένη προσφυγή στη διευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης, µε αντίστοιχη µέση προσφυγή µεταξύ µηδέν και 1,0 εκατ. 250,0 ιάγραµµα 1. Πράξεις νοµισµατικής πολιτικής 5,00 ιάγραµµα 2. Επιτόκια 200,0 4,50 4,00 εκατ. Λίρες Κύπρου 150,0 100,0 ποσοστά % ετησίως 3,50 3,00 50,0 2,50 0,0 05/01-15/01/2004 15/01-21/01/2004 22/01-29/01-12/02-29/01/2004 12/02/2004 26/02/2004 Περίοδος ΠΚΑ 26/02-11/03/2004 ΠΚΑ (ποσό κατανοµής) ιευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων (µέση προσφυγή) ιευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης (µέση προσφυγή) 11/03-18/03/2004 2,00 05/01/04 17/01/04 29/01/04 10/02/04 22/02/04 05/03/04 17/03/04 Επιτόκιο διάρκειας µιας ηµέρας στη διατραπεζική αγορά ιευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης ιευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων Μέγιστο επιτόκιο προσφοράς για ΠΚΑ Μέσο σταθµικό επιτόκιο κατανοµής στις ΠΚΑ Επιτόκιο διάρκειας µιας ηµέρας στη διατραπεζική αγορά (ποσοστά % ετησίως) Περίοδος ΠΚΑ 05/01-15/01/2004 15/01-21/01/2004 22/01-29/01/2004 29/01-12/02/2004 12/02-26/02/2004 26/02-11/03/2004 11/03-18/03/2004 Πηγή: ΚΤΚ. Ελάχιστο επιτόκιο Μέγιστο επιτόκιο Μέσο επιτόκιο 3,00 3,28 3,08 3,01 3,08 3,05 3,03 3,12 3,08 2,89 3,24 3,07 2,98 3,14 3,03 3,02 3,08 3,05 3,13 3,42 3,30 Στη διατραπεζική αγορά, το επιτόκιο διάρκειας µιας ηµέρας κυµάνθηκε µεταξύ 2,89% και 3,42%. Κατά το µεγαλύτερο µέρος της περιόδου υπό ανασκόπηση, το µέσο επιτόκιο παρέµεινε γύρω στο 3,06%, αντανακλώντας τις προβλέψεις για συνθήκες πλεονάζουσας ρευστότητας από τους συµµετέχοντες αντισυµβαλλόµενους.

24 Πίνακας 10 Ρευστότητα τραπεζικού συστήµατος ( εκατ., ηµερήσιοι µέσοι όροι περιόδου) Καθαρό ενεργητικό σε χρυσό και συνάλλαγµα (NFA) Πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης (repos) Προσφορά ρευστότητας Πράξεις νοµισµατικής πολιτικής Πράξεις πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης ιευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης (lombard) Άλλες πράξεις (swap) ιευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων (overnight) Πρόσθετες και ειδικές και Σ.Μ.Ε. Καταθέσεις (additional & Απορρόφηση ρευστότητας Rev - repos & depos Τραπεζογραµµάτια, νοµίσµατα σε κυκλοφορία Καταθέσεις κεντρικής κυβέρνησης (καθαρές) 1) Άλλοι παράγοντες απορρόφησης ρευστότητας (καθαροί) Τρεχούµενοι λογαριασµοί πιστωτικών ιδρυµάτων (MRA) Νοµισµατική βάση special & S.M.E. dep.) (cur. in circul.) (6+7+9+12) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 2002 Μάρτ. 1.684,4 0,0 0,0 3,3 0,0 24,8 79,4 189,9 367,4 369,6 167,3 489,2 960,9 Απρ. 1.637,5 0,0 0,0 3,4 0,0 17,6 79,4 267,7 379,4 121,7 284,6 490,7 967,0 Μάιος 1.632,1 0,0 0,0 1,0 0,0 11,2 79,4 287,6 400,1 98,2 263,2 493,4 984,1 Ιούν. 1.576,3 0,0 0,0 0,6 0,0 26,0 79,4 366,9 403,1-16,3 221,6 496,3 1.004,7 Ιούλ. 1.403,2 0,0 0,0 1,5 0,0 41,5 79,4 405,2 413,5-212,0 179,6 497,5 1.031,9 Αύγ. 1.465,0 0,0 0,0 1,9 0,0 21,9 79,5 427,1 422,7-166,4 176,7 505,4 1.029,5 Σεπτ. 1.450,9 0,0 0,0 8,6 0,0 2,2 79,3 392,3 413,0-127,4 190,7 509,3 1.003,9 Οκτ. 1.461,3 0,0 0,0 0,3 0,0 10,5 79,4 332,6 413,3-98,8 213,4 511,2 1.014,4 Νοέµ. 1.446,9 0,0 0,0 0,6 0,0 4,7 79,5 385,3 399,9-135,9 201,8 512,1 996,2 εκ. 1.371,4 0,0 0,0 0,0 0,0 36,2 79,3 412,0 425,4-330,1 231,9 516,6 1.057,6 2003 Ιαν. 1.340,4 0,0 0,0 3,5 0,0 29,3 79,3 438,9 413,6-315,3 172,7 525,3 1.047,6 Φεβρ. 1.280,1 0,0 0,0 0,4 0,0 32,4 79,3 325,0 402,2-276,0 181,8 535,8 1.049,7 Μάρτ. 1.210,2 0,0 0,0 10,3 0,0 11,1 79,4 308,5 404,4-309,5 188,5 538,1 1.032,9 Απρ. 1.141,6 0,0 0,0 0,2 0,0 14,7 79,4 210,4 422,4-328,7 208,4 535,0 1.051,6 Μάιος 1.112,4 0,0 0,0 3,2 0,0 13,4 79,4 152,3 438,8-315,7 214,8 532,6 1.064,2 Ιούν. 1.095,7 0,0 0,0 1,6 0,0 9,9 79,3 136,7 447,1-309,5 204,0 529,8 1.066,1 Ιούλ. 1.075,1 0,0 0,0 0,0 0,0 27,6 79,3 117,7 462,2-332,7 193,2 527,8 1.096,9 Αύγ. 1.104,4 0,0 0,0 0,0 0,0 24,0 79,3 146,8 471,3-343,6 196,6 530,0 1.104,6 Σεπτ. 1.144,1 0,0 0,0 2,6 0,0 14,0 79,7 174,5 465,9-301,8 184,4 530,0 1.089,6 Οκτ. 1.079,8 0,0 0,0 0,3 0,0 23,0 79,4 123,6 467,2-330,3 184,9 532,3 1.101,9 Νοέµ. 1.122,7 0,0 0,0 0,6 0,0 31,2 79,3 107,7 461,5-286,9 199,2 531,4 1.103,4 εκ. 1.173,1 0,0 0,0 4,8 0,0 17,8 79,5 47,4 496,3-217,9 222,7 532,1 1.125,7 2004 Ιαν. 1.214,1 0,0 0,0 0,0 0,0 55,4 79,3 151,9 491,2-290,5 192,6 534,2 1.160,1 Φεβρ. 1.185,3 0,0 0,0 0,0 0,0 22,2 79,4 169,0 477,0-304,4 194,1 547,9 1.126,5 1) Το αρνητικό πρόσηµο που παρουσιάζεται στις καθαρές καταθέσεις οφείλεται στη συµπερίληψη του δανείου της Κυβέρνησης ύψους 961,1 εκατ. Λόγω της απαγόρευσης δανεισµού από την Κεντρική Τράπεζα από τον Ιούλιο του 2002, τα κυβερνητικά δάνεια µετατράπηκαν σε ένα δάνειο µε διάρκεια 30 ετών, η αποπληρωµή του οποίου θα αρχίσει το 2007.

25 Πίνακας 11 Επιτόκια (ποσοστά % ετησίως, µέσο όρο περιόδου) 2001 2002 2003 2003 2003 2004 2004 Φεβρ. εκ. Ιαν. Φεβρ. ιατραπεζική αγορά (1 µέρα) 4,93 3,42 3,35 3,31 3,31 3,10 3,03 Repos 6,39 Reverse repos/depos 4,59 3,91 3,45 3,69 3,00 3,36 3,47 Γραµµάτια δηµοσίου (13 εβδοµάδες) 6,00 4,02 3,51 3,56 Γραµµάτια δηµοσίου (52 εβδοµάδες) 6,35 4,30 3,70 3,84 3,68 3,87 Χρεόγραφα αναπτύξεως (2 χρόνια) 6,11 4,56 3,83 4,07 3,99 4,37 4,53 Χρεόγραφα αναπτύξεως (5 χρόνια) 6,96 5,07 4,49 4,55 4,68 4,70 5,10 Χρεόγραφα αναπτύξεως (10 χρόνια) 7,66 5,37 4,70 5,17 Χρεόγραφα αναπτύξεως (15 χρόνια) 6,47 5,60 4,81 5,56 Συγκεκριµένα, το Φεβρουάριο στους µακροπρόθεσµους τίτλους, το µέσο επιτόκιο στα χρεόγραφα διετούς και πενταετούς διάρκειας ήταν 4,53% και 5,10%, αντίστοιχα, συγκρινόµενο µε αντίστοιχες αποδόσεις 4,37% και 4,70% τον Ιανουάριο. Στα δεκαετή και δεκαπενταετή χρεόγραφα, η µέση απόδοση ανήλθε στo 5,17% και 5,56% αντίστοιχα. Στον πινάκα 12 γίνεται µια σύγκριση µεταξύ των εγχώριων µακροπρόθεσµων επιτοκίων και εκείνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα τελευταία διαθέσιµα στοιχεία αναφέρονται στο µήνα Φεβρουάριο και δείχνουν ότι τα εγχώρια µακροπρόθεσµα πραγµατικά επιτόκια συνεχίζουν να βρίσκονται σε χαµηλότερα επίπεδα από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά. Ο µέσος όρος των τελευταίων δώδεκα µηνών των µακροπρόθεσµων ονοµαστικών επιτοκίων βρισκόταν στο 4,79%. Τα εγχώρια πραγµατικά επιτόκια υπολείπονται των αντίστοιχων επιτοκίων της ΕΕ κατά 101 µ.β.

26 Πίνακας 12 Πληθωρισµός και επιτόκια σε Ευρώπη και Κύπρο Φεβρουάριος 2004 (µέσος όρος τελευταίων 12 µηνών) Πληθωρισµός (Εν ΤΚ) Μακροπρόθεσµα Επιτόκια Μακροπρόθεσµα Πραγµατικά Επιτόκια Βέλγιο 1,50 4,19 2,69 ανία 1,60 4,31 2,71 Γερµανία 1,00 4,08 3,08 Ελλάδα 3,30 4,27 0,97 Ισπανία 2,80 4,13 1,33 Γαλλία 2,10 4,14 2,04 Ιρλανδία 3,50 4,13 0,63 Ιταλία 2,70 4,26 1,56 Λουξεµβούργο 2,40 3,21 0,81 Ολλανδία 2,00 4,13 2,13 Αυστρία 1,20 4,17 2,97 Πορτογαλία 2,90 4,19 1,29 Φινλανδία 1,10 4,13 3,03 Σουηδία 1,90 4,64 2,74 Ηνωµένο Βασίλειο 1,30 4,67 3,37 Ευρωζώνη 2,00 4,17 2,17 EΕ-15 1,90 4,25 2,35 Κύπρος 3,45 4,79 1,34

27 ιεθνή και Εγχώρια Βασικά Επιτόκια Η ΕΚΤ, η Τράπεζα της Αγγλίας και η Οµοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ διατήρησαν στις πρόσφατες συνεδρίες τους τα επιτόκιά τους αµετάβλητα. Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, στη συνεδρία της στις 27 Φεβρουαρίου, τήρησε Ως αποτέλεσµα, το εύρος της ψαλίδας, µεταξύ των εγχώριων και των βασικών επιτοκίων της Ευρωζώνης, παραµένει στις 150 µ.β. τόσο για το επιτόκιο οριακής χρηµατοδότησης όσο και για το επιτόκιο καταθέσεων µιας νύκτας. επίσης στάση αναµονής. Πίνακας 13 Βασικά επιτόκια (ποσοστά % ετησίως, µεταβολές σε εκατοστιαίες µονάδες) µεταβολή Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (1η Απριλίου 2004) Ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς για πράξεις επαναγοράς 2,00 - ιευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης 3,00 - ιευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων 1,00 - Τράπεζα της Αγγλίας (4 Μαρτίου 2004) Repo Rate 4,00 - Οµοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (16 Μαρτίου 2004) Federal Funds Rate 1,00 - Discount Rate 2,00 - Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (27 Φεβρουαρίου 2004) Ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς για πράξεις επαναγοράς 3,50 - ιευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης 4,50 - ιευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων 2,50 -